Baterie akumulatorów kwasowych i zasadowych

1. Baterie akumulatorów kwasowych i zasadowych zainstalowanych na stałe i przeznaczone do zasilania urządzeń telekomunikacyjnych powinny być umieszczone w oddzielnych, specjalnie do tego celu przeznaczonych pomieszczeniach zwanych akumulatorniami. Nie dotyczy to małych baterii akumulatorów do zasilania centralek przeciwpożarowych, oraz akumulatorów VRLA, tj.

akumulatorów szczelnych, hermetycznie zamkniętych, w których nie ma dostępu do elektrolitu.

Akumulatornie są pomieszczeniami, w których może występować zagrożenie, ze względu na możliwość:

1) Porażenia prądem elektrycznym (duża wilgotność, wyziewy żrące). Stopień niebezpieczeństwa porażenia jest zależny od końcowej wartości napięcia ładowania baterii.

2) Wybuchu gazów. Niebezpieczeństwo to wynika z wydzielania się wodoru i tlenu w czasie pracy baterii (szczególnie podczas ładowania).

3) Poparzenia kwasem. Niebezpieczeństwo wynika z dużej ilości kwasu w postaci płynu, co jest szczególnie niebezpieczne podczas dolewania wody do ogniw lub w przypadku uszkodzenia ogniwa akumulatora.

4) Działania łuku elektrycznego. Niebezpieczeństwo wynika z możliwości powstania łuku elektrycznego na skutek zwarcia. Stopień niebezpieczeństwa jest tym większy im większa jest pojemność elektryczna baterii akumulatorów i im wyższe jest napięcie baterii akumulatorów.

2. Wejście do akumulatorni z akumulatorami kwasowymi powinno prowadzić przez przedsionek.

Pomieszczenie to powinno mieć wymiary umożliwiające otwieranie i zamykanie drzwi wejściowych do przedsionka oraz drzwi do akumulatorni i magazynu niezależnie od siebie. W przedsionku powinny znajdować się umywalka z bieżącą wodą i mydłem oraz pojemniki z neutralizatorami elektrolitu.

Umywalka z bieżącą wodą może znajdować się w pobliskim węźle sanitarnym, o ile jego odległość od akumulatorni nie przekracza 15m.

3. Na drzwiach wejściowych do akumulatorni należy umieścić napis: “Akumulatornia – wejście z ogniem wzbronione“. W przypadku baterii o napięciu znamionowym wyższym od 250V , należy umieścić napis: ”Urządzenia elektryczne pod napięciem”. Drzwi do akumulatorni i do przedsionka powinny się otwierać na zewnątrz. Szerokość drzwi do akumulatorni w świetle nie powinna być mniejsza niż 0,8m. Akumulatornia powinna być zamknięta.

4. Pomieszczenie akumulatorni powinno być suche, dobrze przewietrzone i w miarę możliwości nie narażone na wstrząsy i wahania temperatury. Wysokość pomieszczenia akumulatorni powinna być zgodna z przepisami, nie mniejsza jednak niż 2,5m licząc od podłogi do najniższego elementu konstrukcyjnego. Okna akumulatorni powinny być otwierane dla umożliwienia wentylacji naturalnej.

Okna akumulatorni wychodzące na ulicę powinny być zaopatrzone w kraty i siatkę drucianą. Okna, które mogą się znaleźć pod bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, powinny być oszklone szybami rozpraszającymi światło lub szybami pomalowanymi białą względnie niebieską farbą klejową.

5. Do oświetlenia akumulatorni kwasowych należy stosować odpowiednie oprawy, co najmniej wodoszczelne, odporne na wyziewy żrące. Oprawy powinny być umieszczone na wysokości nie mniejszej niż 0,3m od sufitu, tak aby była zapewniona możliwość wymiany żarówek z korytarzy obsługi.

6. Zastosowany w akumulatorni osprzęt instalacyjny powinien być wykonany hermetycznie (wodoszczelne), w miarę możliwości umieszczony na zewnątrz akumulatorni.

7. Akumulatornia powinna mieć oświetlenie ogólne i zapasowe. Przy pomiarach rezystancji izolacji instalacji elektrycznej w akumulatorni należy mierzyć rezystancję izolacji każdego z przewodów względem ziemi oraz między nimi. Pomiarów tych należy dokonać przed oddaniem instalacji elektrycznej do eksploatacji oraz okresowo zgodnie z obowiązującymi przepisami przeprowadzać je w czasie eksploatacji.

8. Akumulatornie mogą być ogrzewane z sieci centralnego ogrzewania. Grzejniki powinny być wykonane z gładkich rur. Powierzchnia grzejników powinna być zabezpieczona przed działaniem kwasu, przez pomalowanie lakierem asfaltowym lub farbą kwasoodporną. Osprzęt do grzejników (zawory, odwadniacze, odpowietrzacze) powinien być umieszczony poza akumulatornią.

9. Stosowanie otwartych grzejników elektrycznych w akumulatorniach jest zabronione.

10. Zabrania się stosowania w akumulatorniach urządzeń grzewczych o temperaturze zewnętrznej powyżej 100⁰C.

11. W każdej akumulatorni musi być sprawna wentylacja. W zależności od wielkości pomieszczenia i pojemności zastosowanych baterii akumulatorów, powinna być zastosowana wentylacja grawitacyjna lub wentylacja grawitacyjna i wymuszona.

12. Akumulatornie zlokalizowane w pomieszczeniach nie posiadających stropów o gładkich powierzchniach, lecz przedzielone opuszczonymi poniżej stropu belkami, powinny być wyposażone w kratki wyciągowe w każdym kasetonie.

13. Wentylacja grawitacyjna powinna zapewnić niezbędną wymianę powietrza w czasie normalnych warunków eksploatacji baterii (z wyjątkiem ładowania dozorowanego), dla obniżenia do wartości dopuszczalnych zawartości wodoru (poniżej 3,8%) i cząsteczek kwasu siarkowego (poniżej 1mg/1m³).

14. Wentylacja grawitacyjna powinna być wykonana za pomocą układu kanałów wentylacyjnych nawiewnych i wywiewnych, których otwory powinny być tak rozmieszczone, aby zapewnić wymianę powietrza w całym pomieszczeniu.

15. Zasady (technologie) wykonania wentylacji grawitacyjnej oraz rozmieszczenia kanałów nawiewnych i wywiewnych określają ogólnie obowiązujące przepisy budowy urządzeń energetycznych.

16. Do wentylacji mechanicznej powinny być stosowane wentylatory ssące umieszczone w oddzielnych kanałach wywiewnych. Silniki tych wentylatorów powinny być umieszczone na zewnątrz akumulatorni. Silniki powinny być iskrobezpieczne o odpowiedniej budowie. Dla niedużych baterii akumulatorów dopuszcza się stosowanie otwierania okien w czasie ładowania dozorowanego, zamiast wentylacji mechanicznej.

17. W pomieszczeniu pomocniczym tj. magazynowym akumulatorni, powinna być zapewniona wentylacja naturalna. Wentylacja mechaniczna jest wymagana tylko wtedy, kiedy jest ona zainstalowana w pomieszczeniu akumulatorni, a pomieszczenie magazynu nie ma okien.

18. Przy odbiorach akumulatorni zaleca się sprawdzenie prawidłowości wykonania i rzeczywistej skuteczności działania zastosowanej wentylacji.

19. Ustawienie baterii w akumulatorni powinno być takie, aby zapewniało wygodną wymianę i obsługę poszczególnych ogniw oraz widoczność płyt. Rzędy ogniw powinny być przynajmniej z jednej strony dostępne z korytarza obsługi. Przejścia między rzędami akumulatorów przeznaczone dla obsługi i transportu ogniw powinny być nie mniejsze niż 0,8 m.

20. Nieosłonięte części baterii, między którymi może wystąpić napięcie wyższe od 220V (przyjmując napięcie znamionowe 2V/ogniwo), powinny znajdować się w odległości większej niż 1,5 m.

21. Przy baterii o napięciu (praca buforowa) wyższym niż 250V, w przejściach powinny być umieszczone chodniki dielektryczne.

22. Ogniwa akumulatorów powinny być odizolowane od podstaw, na których są umieszczone, a podstawy od podłogi.

23. Rezystancja izolacji nie powinna być mniejsza niż 0,5k/V napięcia znamionowego baterii, a dla całej baterii nie mniejsza niż 10 k.

24. W celu umożliwienia korzystania z lamp przenośnych, należy w akumulatorni przewidzieć gniazda wtykowe zasilane z transformatora bezpieczeństwa 220V/24V o klasie ochronności (izolacji) II, zainstalowanego poza pomieszczeniem z bateriami akumulatorów. Gniazda te powinny bezwzględnie znajdować się w odległości większej niż 1m od ogniw baterii akumulatorów . Do oświetlenia przenośnego należy używać opraw hermetycznych, zaopatrzonych w siatki ochronne, z żarówkami na napięcie 24V. Przewody do tych opraw powinny być oponowe warsztatowe.

25. Dopuszcza się stosowanie w pomieszczeniach akumulatorni prostownika do ładowania ogniw opóźnionych, pod warunkiem zachowania kolejności czynności podczas włączania i wyłączania ładowania ogniw odstających.

26. Wszelkiego rodzaju naczynia na kwas, ług, wodę destylowaną, zbiorniki i dzbany do napełniania ogniw należy wyraźnie oznaczyć. Naczynia zawierające kwas siarkowy lub ług potasowy należy szczególnie wyraźnie oznaczyć.

27. W akumulatorniach kwasowych lub na wyposażeniu pracowników obsługujących pomieszczenia akumulatorni powinny się znajdować:

1) środki ochrony osobistej:

- ubrania robocze wełniane, kwasoodporne;

- buty, rękawice kwasoodporne i fartuchy gumowe, - okulary ochronne bezbarwne, przeciwodpryskowe.

Powyższe środki nie mogą być źródłem elektryczności statycznej.

2) środki pomocnicze:

- woda destylowana,

- środki przeznaczone do utylizacji kwasu / elektrolitu - schodki (w razie potrzeby).

3) środki pierwszej pomocy i profilaktyki:

- apteczka na wyposażeniu grup technicznych (w samochodach służbowych), - instrukcja obsługi i eksploatacji wszystkich baterii znajdujących się w akumulatorni.

28. W akumulatorniach nie wolno przechowywać żadnych przedmiotów nie związanych z eksploatacją baterii akumulatorów, nie wolno używać otwartych płomieni, palić papierosów oraz spożywać posiłków. Niedozwolone jest zdejmowanie w akumulatorni osłon z punktów świetlnych (wyjątek stanowi wymiana uszkodzonych żarówek).

29. Żarówki w akumulatorni kwasowej można wymieniać po uprzednim całkowitym wyłączeniu napięcia danego obwodu oświetleniowego.

30. Podczas ładowania dozorowanego baterii akumulatorów zabrania się wykonywania w akumulatorni jakichkolwiek czynności, za wyjątkiem niezbędnych pomiarów.

31. Przed załączeniem baterii akumulatorów na ładowanie dozorowane, należy włączyć wentylacje mechaniczną a wyłączyć po godzinie po zakończeniu ładowania .

32. W czasie ładowania dozorowanego:

1. nie wolno włączać lub wyłączać oświetlenia,

2. przebywanie w akumulatorni należy ograniczyć do niezbędnego minimum, 3. korki ogniw kwasowych (typu zamkniętego) i zasadowych powinny być otwarte, 4. należy sprawdzać działanie wentylacji mechanicznej.

33. Nie wolno używać do przyrządzania elektrolitu balonów szklanych. Należy do tego celu wykorzystywać np. zapasowe naczynia akumulatorowe. Dolewanie elektrolitu do wody powinno odbywać się dzbankiem. Zabrania się przenoszenia i przeładunku balonów z kwasem lub ługiem przez jednego pracownika.

34. Przygotowanie elektrolitu akumulatorowego ze stężonego kwasu siarkowego lub ługu wymaga szczególnej ostrożności.

35. Roztwór przygotowuje się wlewając do wody destylowanej cienkim strumieniem stężony kwas siarkowy lub wsypując ług potasowy (nigdy odwrotnie).

36. Przy pracach z elektrolitem należy bezwzględnie stosować sprzęt ochrony osobistej.

37. Warunkiem przystąpienia do prac konserwacyjnych jest dobre przewietrzenie akumulatorni.

38. Podłączenie akumulatorów do urządzeń ładujących powinno odbywać się po uprzednim upewnieniu się o wyłączeniu urządzeń ładujących.

39. Wstęp do akumulatorni osób nie upoważnionych do obsługi lub remontu baterii może odbywać się tylko w obecności upoważnionego pracownika.

40. Obsługa i konserwacja baterii oraz urządzeń do ładowania może być powierzona tylko odpowiednio przeszkolonemu personelowi.

41. Eksploatacja baterii akumulatorów powinna odbywać się według instrukcji obsługi i konserwacji dostarczonych przez wytwórcę.

42. Zabrania się w akumulatorni sprawdzania napięcia ogniw za pomocą woltomierza z opornikiem obciążającym.

43. Dla baterii o napięciu znamionowym niższym od 60V dopuszcza się wykonywanie prac związanych z jej eksploatacją, jednoosobowo, przy zastosowaniu izolacyjnego sprzętu ochronnego.

44. Dla baterii o napięciu znamionowym wyższym od 60V należy wykonywać prace dwuosobowo.

45. Dla baterii o napięciu znamionowym niższym od 250V, a napięciu buforowania wyższym od tej wartości, należy wszelkie prace wykonywać przy odłączonych urządzeniach zasilających.

46. Prace przy formowaniu i naprawach akumulatorów (np. wymiana płyt), są niebezpieczne i powinny być zlecane zakładom specjalistycznym.