Urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne

16.1 Wymagania ogólne

1. Zakres działania osób eksploatujących urządzenia wentylacyjno-klimatyzacyjne powinien wynikać z instrukcji eksploatacji tych urządzeń, natomiast w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przede wszystkim z niniejszych przepisów .

2. Urządzenia elektryczne należy zabezpieczyć od przeciążeń i zwarć tak, aby najwyższy prąd, który nie spowoduje zadziałania zabezpieczenia, nie mógł wywołać podwyższenia temperatury żadnej części chronionego urządzenia ponad dopuszczalną wartość.

3. W pomieszczeniach, gdzie drgania pochodzące od pracy silników wentylatorów mogą spowodować zakłócenia w pracy innych urządzeń lub zakłócać spokój ludzi, należy stosować środki tłumiące.

4. Kanały urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, ich wykładziny akustyczne lub cieplne, przegrody i powłoki wykończeniowe powinny być wykonane z materiałów niepalnych.

5. Nie należy dopuszczać do obsługi i konserwacji urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych i chłodniczych osób nie mających do tego odpowiednich kwalifikacji i stosownych uprawnień.

16.2 Urządzenia wentylacyjne

1. Przed każdym rozruchem urządzeń dokonywanych przez obsługę należy sprawdzić, czy uruchomienie tych urządzeń nie stworzy zagrożenia bezpieczeństwa obsługi lub otoczenia albo nie spowoduje uszkodzenia urządzeń napędowych.

2. Na urządzeniach napędowych należy umieszczać i utrzymywać w stanie czytelnym następujące napisy i oznaczenia:

1) strzałki na obudowach wskazujące wymagane kierunki wirowania,

2) napisy na urządzeniach pomocniczych określające, z którym dane urządzenie jest związane.

3. Ruch urządzeń należy wstrzymywać w razie powstania zagrożenia bezpieczeństwa obsługi lub otoczenia, w przypadku stwierdzenia uszkodzeń zakłócających i uniemożliwiających normalną eksploatację, a w szczególności przy stwierdzeniu:

1) pojawienia się dymu, ognia lub zapachu spalonej izolacji,

2) nadmiernych drgań urządzeń,

3) uszkodzenia urządzenia napędowego,

4) zewnętrznych uszkodzeń mechanicznych lub objawów świadczących o wewnętrznych uszkodzeniach,

5) nadmiernego poziomu hałasu lub drgań urządzeń.

4. Kanały urządzeń wentylacyjnych pomieszczeń zwykłych nie mogą łączyć się z kanałami urządzeń wentylacyjnych pomieszczeń zagrożonych wybuchami.

5. Wentylacyjne otwory wyciągowe powinny być lokalizowane tak, aby kierunek ruchu zanieczyszczonego powietrza był zgodny z grawitacyjnym spływem par i gazów – górny wyciąg dla par i gazów lżejszych od powietrza, dolny dla par i gazów cięższych od powietrza.

6. Komory filtracyjne, komory kurzowe i cyklony należy lokalizować w pomieszczeniach wydzielonych, odgrodzonych ścianami i stropami wykonanymi z materiałów niepalnych.

7. Czerpnie powietrza dla systemu wentylacyjnego powinny być lokalizowane w strefie wolnej od zanieczyszczeń substancjami łatwopalnymi lub tworzącymi mieszaniny wybuchowe.

8. Wszystkie części metalowe układu wentylacji wewnątrz obiektu powinny być ze sobą metalicznie powiązane i skutecznie uziemione.

9. W przypadku stosowania do instalacji wentylacyjnej materiałów będących dielektrykami, należy stosować rozwiązanie zapewniające odprowadzenie elektryczności statycznej .

10. Wentylatory wyciągowe dachowe należy lokalizować w strefie ochrony odgromowej obiektu.

11. Montowanie przewodów elektrycznych wewnątrz kanałów wentylacyjnych jest niedopuszczalne.

16.3. Urządzenia klimatyzacyjne

1. Urządzenia klimatyzacyjne i chłodnicze obsługiwać mogą wyłącznie osoby, które posiadają odpowiednie przygotowanie techniczne. Przy eksploatacji urządzeń wentylacji, klimatyzacji i chłodniczych o mocy powyżej 50kW wymagane jest posiadanie zaświadczenia kwalifikacyjnego w tej specjalności.

2. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac naprawczo-remontowych przy urządzeniach klimatyzacyjnych, należy je bezwzględnie wyłączyć spod napięcia i oznaczyć tabliczką:

„PRACUJĄ LUDZIE - NIE WŁĄCZAĆ”.

3. Do obsługi, napraw i regulacji urządzeń ciśnieniowych należy używać odpowiednich przyrządów pomiarowych i narzędzi. Do układów ciśnieniowych należy używać baterii manometrów (wielodrożny miernik ciśnień)

4. Baterii manometrów nie należy używać z inną cieczą niż czysty olej i czynnik chłodniczy. Nie dopuszczać, aby ciśnienie działające na manometr było wyższe niż maksymalne ciśnienie wskazane na skali. Należy upewnić się, czy węże przyłączeniowe odpowiadają wymaganym ciśnieniom.

5. Przy uruchomieniu nowej instalacji chłodniczej urządzenia klimatyzacyjnego należy dokonać prób szczelności układu, a także przeprowadzić pomiary natężenia hałasu emitowanego do środowiska.

6. Do wykonania prób szczelności układu używać należy azotu jako gazu obojętnego. Do wykonania prób zabrania się używać tlenu, który w połączeniu ze znajdującym się w rurociągu olejem może spowodować eksplozję.

7. Przy naprawach, remontach i demontażu jakiejkolwiek armatury wchodzącej w skład instalacji chłodniczej należy dany odcinek rurociągu odciąć zaworami, a następnie odessać z czynnika chłodniczego i oznakować uwagą:

„NIE ODKRĘCAĆ – NAPRAWA”

8. Nie należy przekraczać bezpiecznych granic zabezpieczeń ciśnieniowych zainstalowanych w układach chłodniczych. Nastawy powinny być zgodne z dokumentacją techniczno-ruchową.

Zabezpieczenia ciśnieniowe winny być zaplombowane. Zawory bezpieczeństwa są plombowane, presostaty nie.

9. Nastawę zabezpieczeń ciśnieniowych należy kontrolować co najmniej dwa razy do roku, dokonując regulacji przy użyciu baterii manometrów. Kontroli i regulacji dokonuje osoba odpowiedzialna za obsługę i eksploatację urządzenia.

10. Wykonanie czynności nastaw ciśnieniowych należy odnotować w dzienniku pracy urządzenia.

11. Podczas prac eksploatacyjnych urządzeń chłodniczych należy zwrócić uwagę na następujące zagrożenia związane ze stosowaniem freonu:

1) możliwość oparzeń - odmrożeń, przy występujących temp. - 40 ⁰ C, 2) wypieranie tlenu z atmosfery podczas ulatniania.

12. Do transportu butli należy używać wózków. Na krótkie odległości dopuszcza się przetaczanie (kantowanie) butli przy zachowaniu szczególnej ostrożności.

13. W przypadkach uszkodzenia rurociągu chłodniczego (pęknięcie rury) i wycieku czynnika należy chronić oczy i ręce. Jeżeli wyciek nastąpił w pomieszczeniu, należy je intensywnie wietrzyć, a urządzenie wyłączyć z eksploatacji. Miejsce wycieku odciąć zaworami i w miarę możliwości rozpocząć ewakuację czynnika z uszkodzonej instalacji.

14. Wszelkie prace naprawcze przy sprężarkach (kompresorach) w układzie chłodniczym należy wykonać na urządzeniu bezwzględnie wyłączonym spod napięcia sieci i stwierdzeniu, że w układzie nie ma nadciśnienia.

15. Czynności w układzie chłodniczym należy wykonywać ściśle wg instrukcji i wiedzy technicznej, dotyczącej postępowania w zakresie usuwania skutków tego typu awarii. W przypadku wykonywania prac związanych z wymianą oleju w sprężarce nie należy wkładać gołych rąk do zużytego oleju lub manipulować szlamem olejowym gołymi rękoma.

16. Zabrania się wykonywania prac spawalniczych (lutospawania) na rurociągu będącym pod ciśnieniem.

Jeżeli jednak zachodzi konieczność spawania (lutospawania) rurociągu chłodniczego będącego pod ciśnieniem, wówczas należy unikać wdychania szkodliwych produktów spalania m.in. poprzez intensywne wietrzenie pomieszczeń. Prace te muszą być wykonywane przez dwie osoby.

17. W czasie spawania przewodów instalacji chłodniczej należy rurociąg przedmuchać azotem w celu uniknięcia tworzenia się tlenków miedzi.

18. Pracownicy zatrudnieni przy spawaniu (lutospawaniu ) powinni być dokładnie przeszkoleni i poinformowani o grożącym niebezpieczeństwie i szkodliwościach występujących przy pracach spawalniczych powodowanych przez gazy palne, wybuchowe, prąd elektryczny, szkodliwe wyziewy a także o środkach ochronnych. Prace przy spawaniu (lutospawaniu) muszą być wykonywane przez dwie osoby.

19. Prace konserwacyjne (mycie skraplaczy) należy wykonać bezwzględnie na urządzeniu wyłączonym spod napięcia.

20. Skraplacze urządzeń klimatyzacyjnych powinny znajdować się w strefie ochrony odgromowej obiektu.

21. Podczas pracy szaf klimatyzacyjnych nie należy otwierać osłon, drzwi, itp. W przypadku konieczności wykonywania prac wymagających otwarcia osłon, drzwi itp (np. podczas wykonywania napraw lub regulacji), należy zachować szczególną ostrożność.

22. Pomieszczenia klimatyzacyjne (klimatyzatornie) należy wyposażyć w:

1) sprzęt przeciwpożarowy (w pomieszczeniu albo w odległości maksymalnie 30 m od pomieszczenia),

2) oświetlenie zapasowe.

23. Każdy pracownik zajmujący się utrzymaniem i eksploatacją urządzeń klimatyzacyjnych powinien posiadać niezbędny sprzęt ochrony osobistej i używać go stosownie do wymagań i potrzeb.