Biblioteki kościelne, zakonne, stowarzyszeń Biblioteka zakonna franciszkanów we Wronkach

Od początku pobytu franciszkanów we Wronkach, tj. od 1868 roku, kiedy przejęli tutejszy kościół podominikański³⁰², istniały plany przeznaczenia klasztoru na dom studiów filozoficznych. Budynek ukończono w 1875 roku, jednakże plany nie zostały zrealizowane z powodu kasaty zakonów przez rząd pruski 31 maja tegoż roku. Ponownie franciszkanie pojawili się we Wronkach w roku 1924, a już rok później utworzono w klasztorze Niższe Seminarium Duchowne (Kolegium Serafickie) – placówkę na poziomie szkoły średniej o profilu humanistycznym, przygotowującą kandydatów do kapłaństwa. Rektorem tej szkoły był o. Benedykt Kolon OFM. W roku 1931 we Wronkach urządzono Studium Teologiczne; wcześniej znajdujące się w Miejskiej Górce, a Kolegium Serafickie przeniesiono do Kobylina. Formacją i studiami w tych latach kierowali najpierw ojciec Antoni Galikowski (1931-1938), a następnie ojciec Edward Frankiewicz (1938-1939).

Pomimo prób podjęcia studiów w roku akademickim 1939/1940, franciszkanie musieli zrezygnować z powodu wojny – bracia zostali odesłani do innych placówek naukowych lub do domów rodzinnych.

W latach powojennych budynek klasztorny w poważnej części był zajmowany najpierw przez Wojsko Polskie, później przez Technikum Przemysłu Spożywczego na internat, a w końcu przez Państwowy Dom Dziecka. W roku akademickim 1949/1950 podjęto pierwszą powojenną próbę wskrzeszenia uczelni – Studium Filozoficznego. Jego przełożonymi byli o. Stefan Hawlicki i o. Damascen Janosz. Franciszkanie nie odzyskali jednak całości budynku, po roku Studium przeniesiono do Katowic-Panewnik.

Po raz kolejny wroniecki klasztor znalazł się w centrum uwagi wyższych przełożonych Zakonu na początku lat dziewięćdziesiątych. W związku z powstaniem 19 marca 1991 roku nowej, piątej polskiej prowincji franciszkanów, konieczne było założenie

301 R. Krygier, P. Mordal, Vademecum Ziemi Szamotulskiej, op. cit. s., 44.

302 P. Maluśkiewicz (red.), Zabytkowe klasztory w Wielkopolsce, Poznań 2006, s. 310-311.

seminarium dla tejże prowincji. W ciągu kilku miesięcy, pomimo wielkiej niepewności, co do odzyskania budynku, udało się wykonać najniezbędniejsze czynności pozwalające na inaugurację działalności seminarium. W pierwszym roku działalności, 1991/1992 we Wronkach studiowały tylko roczniki I-IV, natomiast V-VI w Poznaniu. Od następnego roku już wszystkie roczniki kleryków mieszkały i studiowały we wronieckim klasztorze.

Jeśli chodzi o bibliotekę, to trudno cokolwiek powiedzieć na temat kształtu, charakteru, zbiorów z czasów przedwojennych – znając wydawaną w tym czasie literaturę teologiczną, religijną czy piękną, można jedynie przypuszczać, jakie książki mogły znajdować się w zbiorach biblioteki. Obecnie, na żadnej z wydanych przed 1939 rokiem książek nie ma sygnatur seminarium wronieckiego. Na pewno była to biblioteka wyłącznie na potrzeby Studium Teologicznego. W latach powojennych, tak jak to jest wymagane w przez przepisy partykularne Zakonu, w klasztorze znajdowała się biblioteka na potrzeby zakonników. Jej zasoby w 1991 roku przeszły na własność Biblioteki Seminaryjnej. Na podstawie poprzednich sygnatur można bardzo dokładnie określić zasoby biblioteki klasztornej z lat 1945-1991. Są one swoistym świadectwem minionej epoki, są tu książki teologiczne i religijne wydawane przez PAX, ZNAK, Księgarnię św. Wojciecha, Pallottinum, KUL, w późniejszych latach przez Więź, Księgarnię św. Jacka, ATK, Wydawnictwo Sióstr Loretanek. Obok nich sporo literatury popularno-naukowej wydawanej w ówczesnych latach przez PWN, Wiedzę Powszechną i Książkę i Wiedzę, beletrystyki z Czytelnika, Iskier, PIW-u, Wydawnictwa Literackiego.

O początkach Biblioteki Seminaryjnej wymownie świadczy kronika Seminaryjna, która w swym pierwszym tomie mieści zapisek z 22 maja 1991 roku: „Diakon Chryzostom (obecnie o. Chryzostom Jarosław Fryc - przyp. autorki) po skończonych studiach w Panewnikach podejmuje się zebrania książek i zorganizowania biblioteki seminaryjnej, dając jej podwaliny”. Pierwsze pomieszczenie biblioteczne znajdowało się na pierwszym piętrze, w miejscu, gdzie obecnie znajduje się salka rekreacyjna. W miarę adaptacji pomieszczeń biblioteka została przeniesiona na parter, do pomieszczeń po kuchni i zmywaku. W kolejnych latach zajmowano na magazyn biblioteczny kolejne pomieszczenia po lewej stronie korytarza, jak również utworzono czytelnię, również na parterze.

Pierwszym dyrektorem biblioteki był o. dr Erwin Stanisław Urbaniak OFM (1991-1994), kolejnymi o. mgr Chryzostom Jarosław Fryc OFM (1994-1998), o. mgr Natalis Arkadiusz Walkowiak (1998-2000), o. mgr Justynian Jerzy Kurth OFM (2000-2003), o. dr Florencjan

Piotr Szymański OFM (2003-2004). Od października 2004 roku w bibliotece na stanowisku bibliotekarza została zatrudniona osoba świecka - mgr Magdalena Jankowiak.

Stanowisko dyrektora biblioteki zostało zniesione, odtąd biblioteka pozostaje w gestii rektora Seminarium. Od 1991 roku biblioteka jest dostępna dla osób z zewnątrz. Od samego początku biblioteka posiadała katalog komputerowy, stworzony w oparciu o program autorstwa Magdaleny Turzyńskiej z Katowic. Identyczny program używała biblioteka Seminarium w Katowicach-Panewnikach. W marcu 2006 korzystając z tego, że wronieckie Seminarium jest obecnie sekcją Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im.

Adama Mickiewicza w Poznaniu, w bibliotece zainstalowano program HORIZON. Jednak biblioteka Seminarium nadal korzysta równolegle z programu M. Turzyńskiej, choć docelowa jest całkowita rezygnacja z niego, z programu HORIZON oraz tworzy bazę danych w programie Microsoft Excel. Księgozbiór biblioteki na dzień 31 grudnia 2007 roku liczył: 29821 woluminów wydawnictw zwartych, około 12.000 czasopism.

Czasopisma nie są skatalogowane. Biblioteka prenumeruje 99 czasopism krajowych i 2 zagraniczne. W większości są to czasopisma fachowe z dziedziny teologii, filozofii, prawa kanonicznego i dziedzin pokrewnych. Głównym źródłem pozyskiwania książek są zakupy oraz darowizny zarówno od osób prywatnych, jak i dublety, księgozbiory likwidowanych instytucji itd. Z oczywistych względów w księgozbiorze dominują pozycje związane ze studiami teologicznymi i realizowanymi w ich trakcie programem. Z tego powodu obok dużej ilości pozycji religijnych i teologicznych można znaleźć wiele książek z dziedziny psychologii, pedagogiki, dydaktyki, socjologii, historii, historii sztuki i filozofii. Biblioteka posiada również pokaźny zbiór dzieł klasyki polskiej i obcej oraz współczesnych utworów literackich i dzieł popularno-naukowych. Biblioteka jest otwarta dla czytelników z zewnątrz, bez ograniczeń wiekowych i miejsca zamieszkania.³⁰³

303 M. Jankowiak - bibliotekarz w Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego Zakonu Braci

Mniejszych-Franciszkanów pw. Bł. Jana Dunsa Szkota we Wronkach – oprac. na podstawie: B. J. Soiński OFM, Seminarium Duchowne Zakonu Braci Mniejszych-Franciszkanów we Wronkach – artykuł oddany do druku w 2002 roku w Słowniku historii chrześcijańskiej edukacji w Polsce pod red. ks. dr A. Kryńskiego i prof. dr hab. M.J. Żmichrowskiej, który dotąd się nie ukazał;

O. K. Bik, Wronki i klasztor wroniecki, Szkoła Seraficka, Zeszyt 11, Listopad 1926, R. (I) XIX, s. 2;

W. Piechota, O. F. Czoska, Zarys dziejów kościoła pod wezwaniem Zwiastowania NMP we Wronkach, Wronki 1979, maszynopis w bibliotece seminaryjnej, s. 18;

Wronki, Szkoła Seraficka, zeszyt 12, grudzień 1931 R. (VI) XXIV, s. 390;

W. Piechota, Klasztor w czasie okupacji, cz. 1, Wronieckie Sprawy, 31(211) 2002, s. 8-9;

W. Piechota, Klasztor po wojnie, Wronki 2002, maszynopis w bibliotece seminaryjnej, s. 10;

O. E. Siekierka OFM, Geneza i organizacja Wyższego Seminarium Duchownego Prowincji Św. Franciszka w Polsce, Słońce Asyżu, nr 13, 2001, s. 28-29, 45.