Cele polityki regulacyjnej w Unii Europejskiej

3.3.1. Cele polityki regulacyjnej w świetle dyrektywy ramowej

Nie ulega wątpliwości, iż rozwój poszczególnych krajowych rynków telekomunikacyjnych nie jest w poszczególnych państwach członkowskich jednolity, różny jest także stopień nasycenia technologicznego i rozbudowy infrastruktury szerokpasmowej. W art. 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/21/WE określono cele polityki regulacyjnej. Nałożono na Państwa Członkowskie obowiązek zapewnienia by organy regulacyjne zapewniały na rynku efektywną konkurencję oraz wdrażały zasadę neutralności technologicznej. Zgodnie z art. 8 ust. 2 ww. dyrektywy ramowej krajowe organy regulacyjne będą wspierać konkurencję w dziedzinie udostępniania sieci i usług łączności elektronicznej oraz urządzeń towarzyszących i usług. Dyrektywa wymienia przykładowe sposoby realizacji ww. obowiązku, które mają polegać na zapewnieniu, by użytkownicy, w tym użytkownicy niepełnosprawni, czerpali maksymalne korzyści, jeżeli chodzi o różnorodność, ceny i jakość

35

usług, zapewnieniu, że nie występuje zniekształcenie czy ograniczenie konkurencji w sektorze łączności elektronicznej, wspieraniu efektywnego inwestowania w dziedzinie infrastruktury oraz promowania technologii innowacyjnych, wspierania skutecznego wykorzystywania oraz zarządzania radiowymi częstotliwościami i zasobami numeracyjnymi.

W ust. 3 art. 8 dyrektywa wskazuje na obowiązek wspierania rozwoju rynku wewnętrznego, polegający między innymi na usuwaniu istniejących barier rynkowych w zakresie udostępniania sieci i usług łączności elektronicznej, urządzeń towarzyszących i usług oraz usług łączności elektronicznej na szczeblu wspólnotowym, wspieraniu, ustanawianiu i rozwoju transeuropejskich sieci oraz interoperacyjności usług ogólnoeuropejskich i możliwości podłączenia typu koniec-koniec, zapewnianiu, że, w podobnych okolicznościach nie występuje dyskryminacja w traktowaniu przedsiębiorstw udostępniających sieci i usługi łączności elektronicznej, współpracowaniu organów regulacyjnych ze sobą, jak również z Komisją Europejską, w sposób przejrzysty, po to by zapewnić spójne stosowanie prawa i wdrażanie postanowień dyrektywy oraz dyrektyw szczegółowych. W ust. 4 art. 8 dyrektywa nakazuje promowanie interesów obywateli Unii Europejskiej, wymieniając rodzaje działań służące temu celowi.

3.3.2. Cele polityki regulacyjnej w świetle Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej

W motywach dyrektywy ustanawiającej europejski kodeks łączności elektronicznej jako trzy główne cele regulacji wymienione zostały: wspieranie konkurencji, rynku wewnętrznego i interesów użytkowników końcowych. Następnie dyrektywa wskazuje na jeszcze jeden dodatkowy cel w zakresie łączności związany z powszechnym dostępu do sieci o bardzo dużej przepustowości dla wszystkich obywateli Unii i unijnych przedsiębiorstw, upowszechnianiem udogodnień, z zapewnieniem rozsądnych cen i możliwości wyboru, skutecznej i uczciwej konkurencji. Dalej dyrektywa wskazuje na wymagania dotyczące otwartych innowacji, wydajnego wykorzystania widma radiowego, wspólnych przepisów, wreszcie przewidywalnych podejść regulacyjnych na rynku wewnętrznym oraz przepisów sektorowych chroniących interesy obywateli Unii. W art. 3 ust. 2 dyrektywa ustanawiająca europejski kodeks łączności elektronicznej wskazuje, iż krajowe organy regulacyjne i inne właściwe organy, a także BEREC, Komisja i państwa członkowskie dążą do realizacji każdego z następujących celów ogólnych, za które uznaje: promowanie łączności oraz dostępu do sieci o bardzo dużej przepustowości, w tym sieci stacjonarnych, ruchomych

36

i bezprzewodowych, oraz korzystania z tych sieci przez wszystkich obywateli Unii i wszystkie unijne przedsiębiorstwa; promowanie konkurencji przy dostarczaniu sieci łączności elektronicznej oraz urządzeń towarzyszących, w tym skutecznej konkurencji opartej na infrastrukturze, a także przy świadczeniu usług łączności elektronicznej i usług towarzyszących; przyczynianie się do rozwoju rynku wewnętrznego poprzez usuwanie istniejących przeszkód utrudniających inwestycje w sieci łączności elektronicznej, urządzenia towarzyszące i usługi towarzyszące oraz usługi łączności elektronicznej, a także udostępnienie tych sieci i urządzeń oraz świadczenie tych usług w całej Unii, a także poprzez sprzyjanie ujednolicaniu warunków regulujących inwestycje w te sieci, urządzenia i usługi oraz ich udostępnianie i świadczenie, poprzez opracowywanie wspólnych przepisów i przewidywalnych podejść regulacyjnych, wspieranie skutecznego, wydajnego i skoordynowanego wykorzystania widma radiowego, otwartych innowacji, tworzenia i rozwijania sieci transeuropejskich, świadczenia, dostępności i interoperacyjności ogólnoeuropejskich usług oraz połączeń między użytkownikami końcowymi; wspieranie interesów obywateli Unii poprzez zapewnianie łączności i powszechnej dostępności i korzystania z sieci o bardzo wysokiej przepustowości, w tym sieci stacjonarnych, ruchomych i bezprzewodowych, oraz usług łączności elektronicznej; poprzez umożliwienie czerpania maksymalnych korzyści pod względem możliwości wyboru, ceny i jakości w oparciu o wydajną konkurencję; poprzez dbanie o bezpieczeństwo sieci i usług; poprzez zapewnianie wysokiego i powszechnego poziomu ochrony użytkowników końcowych dzięki niezbędnym przepisom sektorowym oraz poprzez zaspokajanie potrzeb – takich jak przystępne ceny – konkretnych grup społecznych, w szczególności użytkowników końcowych z niepełnosprawnościami, użytkowników końcowych będących osobami starszymi i użytkowników końcowych o szczególnych potrzebach społecznych, a także zapewnianie wyboru i równoważnego dostępu dla użytkowników końcowych z niepełnosprawnościami. W obrębie UE rozwój sektora telekomunikacyjnego sprzężony jest z koncepcją budowania społeczeństwa informacyjnego. Godnym podkreślenia jest to, iż europejski kodeks łączności elektronicznej akcentuje, iż w ramach regulacyjnych mieszą się już nie tylko takie cele jak uzyskiwanie dostępu do sieci szerokopasmowych o znacznej przepustowości, ale cele związane z niezawodnością i bezpieczeństwem usług. Rośnie również znaczenie i rola informacji oraz danych osobowych użytkowników w stopniu pozwalających uznawać, że transfer danych może być traktowany jako wynagrodzenie.

Praktyczna i postępująca deregulacja rynków otwiera jednakże pole do dyskusji czy cele regulacyjne są rzeczywiście traktowane w sposób równorzędny. Nie sposób bowiem nie

37

zauważyć, iż stwierdzenie skutecznej konkurencji na danym rynku właściwym eliminuje w praktyce jego dalszą regulację.

3.4. Cele regulacji w świetle ustawy prawo telekomunikacyjne

W polskiej ustawie prawo telekomunikacyjne cele ustawy wymieniono w art. 1 ust. 2, zgodnie z którym celem ustawy jest stworzenie warunków dla wspierania równoprawnej i skutecznej konkurencji w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych, rozwoju i wykorzystania nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej, zapewnienia ładu w gospodarce numeracją, częstotliwościami oraz zasobami orbitalnymi, zapewnienia użytkownikom maksymalnych korzyści w zakresie różnorodności, ceny i jakości usług telekomunikacyjnych; zapewnienia neutralności technologicznej; zapewnienia użytkownikom końcowym będącym osobami niepełnosprawnymi dostępu do usług telekomunikacyjnych równoważnego poziomowi dostępu, z jakiego korzystają inni użytkownicy końcowi. Cele polityki regulacyjnej określono w art. 189 ust. 2 pr. tel., zgodnie z którym organy właściwe w sprawach telekomunikacji prowadzą politykę regulacyjną, mając na celu w szczególności:

wspieranie konkurencji w zakresie dostarczania sieci telekomunikacyjnych, udogodnień towarzyszących lub świadczenia usług telekomunikacyjnych, wspieranie rozwoju rynku wewnętrznego, promocję interesów obywateli Unii Europejskiej, realizację polityki w zakresie promowania różnorodności kulturowej i językowej, jak również pluralizmu mediów, zagwarantowanie neutralności technologicznej przyjmowanych norm prawnych. Każdy z tych celów znajduje przy tym dookreślenie poprzez opis działań służących jego wdrożeniu. Tak np. w zakresie wspierania konkurencji w zakresie dostarczania sieci telekomunikacyjnych, udogodnień towarzyszących lub świadczenia usług telekomunikacyjnych realizacja celu ma polegać między innymi na zapewnianiu użytkownikom, także użytkownikom niepełnosprawnym, osiągania maksymalnych korzyści w zakresie cen oraz różnorodności i jakości usług, zapobieganiu zniekształcaniu lub ograniczaniu konkurencji (na rynku telekomunikacyjnym), efektywnym inwestowaniu w dziedzinie infrastruktury oraz promocji technologii innowacyjnych, wspieraniu efektywnego wykorzystania oraz zarządzania częstotliwościami i numeracją, zapewnianiu przewidywalności regulacyjnej. Cele ustawowe odpowiadają celom dyrektywy ramowej, natomiast wymagają weryfikacji z punkty widzenia dyrektywy ustanawiającej europejski kodeks łączności elektronicznej. Organem regulacyjnym w dziedzinie rynku usług telekomunikacyjnych jest Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (dalej również jako Prezes UKE). Na marginesie zaznaczyć należy, iż do 31