Doradztwo ukierunkowane na rodziców

Prawie 80% wszystkich doradców (w tym 77% będących „inną osobą” realizującą zadania z zakresu poradnictwa oraz 86% dorad-ców „etatowych”) oświadcza, że przybliża problematykę doradztwa edukacyjno-zawodowego rodzicom uczniów. Istotne różnice w tym zakresie widać na poziomie poszczególnych typów szkół – deklaracje o wprowadzaniu rodziców w zagadnienia związane z doradztwem składa:

„ 89% doradców z gimnazjów;

„ 66% doradców z zasadniczych szkół zawodowych;

„ 67% doradców z techników;

„ 63% doradców z liceów.

Trudno o jednoznaczną interpretację powyższej zależności – można postawić hipotezę, że doradcy uważają, iż rodzice są waż-nym elementem procesu wyboru zawodu oraz dalszej drogi kształcenia dla uczniów gimnazjów, później zaś już trochę rzadziej uwzględniają rolę rodziców, wychodząc z założenia, że po pierwsze – najistotniejsze wybory zostały już dokonane, a po drugie – młodzież jest już na tyle dojrzała, że staje się wystarczającym partnerem dla współpracy z doradcą.

Doradcy wskazują także na dość szeroki zakres tematyczny zagadnień, które przedstawiane są rodzicom:

„ Nie mniej niż 70% z nich deklaruje, iż doradztwo edukacyjno-zawodowe kierowane do rodziców porusza takie zagadnienia jak: informacja o świecie zawodów i wymaganiach poszczególnych zawodów, możliwość potwierdzania kompetencji uczniów, kwalifikacje zawodowe uczniów, informacja o rynku pracy.

„ Ponad 80% twierdzi, że przekazuje treści poświęcone: rozwojowi kompetencji społecznych uczniów, analizie mocnych i sła-bych stron uczniów, planowaniu kariery zawodowej i rozwoju osobistego młodzieży.

„ Ponad 90% wskazuje na przedstawianie zagadnień dotyczących planowania dalszego kształcenia uczniów.

„ Znacznie mniejsza część doradców wspomina o poruszaniu zagadnień związanych z umiejętnością poszukiwania pracy oraz przedsiębiorczością i przygotowaniem do założenia własnej działalności.

Wykres 5.12 Najczęstsze formy doradztwa kierowanego do rodziców

Podane odsetki nie sumują się do 100%, gdyż respondenci mieli możliwość zaznaczenia kilku odpowiedzi. Źródło: Obliczenia własne z badania.

Wykres 5.12 wskazuje na najczęstsze formy, które są wykorzystywane w doradztwie kierowanym do rodziców. Trzeba pamiętać, że respondenci odpowiadali, czy dana forma jest stosowana lub niestosowana, a więc nie uwzględnia się w tym ujęciu powszechno-ści korzystania z niej – rozumianej jako faktyczne „wykorzystanie” lub tylko potencjalną „możliwość skorzystania”:

„ Trzy najczęściej wskazywane formy dotyczą indywidualnego kontaktu, a więc co do zasady możliwość ich wykorzystania jest do jakiegoś stopnia ograniczona. W przypadku wychowawcy klasy ten kontakt jest oczywiście częstszy, jednak otwarte po-zostaje pytanie o kompetencje i kwalifikacje wychowawcy do przekazania szerokiego spektrum zagadnień bądź bardziej zło-żonych problemów. Indywidualne spotkanie z pedagogiem (lub psychologiem) czy też doradcą zwiększa prawdopodobień-stwo otrzymania adekwatnego wsparcia, jednak można mieć wątpliwości co do skali dostępności do tej osoby – z reguły jest to jedna osoba na całą szkołę.

„ Wykład, prezentacja dokonana przez doradcę znalazła się dopiero na 4. miejscu i była wskazana przez co drugiego responden-ta. Ta forma wydaje się zapewniać dostęp rodziców do informacji dotyczących doradztwa dla ich dzieci w sposób najszerszy – tzn. dający największe prawdopodobieństwo, że z jednej strony zostaną oni włączeni w proces doradczy jak jego aktywni aktorzy, a z drugiej strony poznają problematykę doradztwa.

Indywidualne spotkania z psychologiem/pedagogiem

Wykład, prezentacja

Indywidualne rozmowy z wychowawcą

Indywidaulne spotkania z doradcą

Wsparcie merytoryczne od innej instytucji Udostępnianie testów, kwestionariuszy

Uczestnictwo w giełdach pracy, targach edukacyjnych 76,0% 63,6% 58,9% 49,4% 26,6% 23,1% _21,6%

„ Udostępnianie rodzicom testów i kwestionariuszy – deklarowane przez co piątego doradcę – może mieć sens tylko o tyle, o ile ma ono charakter bardziej informujący i pokazujący warsztat doradcy niż traktowanie tego jako dostarczenia użytecznego na-rzędzia do samodzielnego wykorzystania w domu.

„ Wsparcie merytoryczne od innej instytucji dotyczy sytuacji, w której rodziców informuje się o możliwości skorzystania z do-radztwa edukacyjno-zawodowego w instytucjach pozaszkolnych – np. poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

„ Warto jeszcze nadmienić – czego już nie ma na powyższym wykresie – że podział stosowanych wobec rodziców form ze względu na osobę doradcy – „etatowy” vs. „inna osoba” realizująca usługę – wskazuje tylko na jedną istotną różnicę: przy do-radcy „etatowym” kategoria „Indywidualne spotkanie z doradcą” zyskuje 75% wskazań („Spotkania z wychowawcą” spadają do 60%); zaś przy „innej osobie” realizującej usługę – „Indywidualne spotkanie z doradcą” deklaruje 55% respondentów (80% wska-zuje wtedy na „Spotkania z wychowawcą”). Wynik ten jest kolejnym potwierdzeniem wniosku wynikającego już z wcześniej-szych obserwacji – fakt zatrudnienia doradcy „etatowego” jest wyrazem większego zaangażowania szkoły w poradnictwo. Wykres 5.13 W jakim stopniu – Pana/Pani zdaniem – rodzice są zaangażowani i zainteresowani kierowanymi do nich działa-niami z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego?

Respondenci odpowiadali na dziesięciostopniowej skali Likerta. Oś pionowa to częstości wskazań danej wartości. Źródło: Obliczenia własne z badania.

Doradcy byli proszeni o odpowiedź na pytanie: „W jakim stopniu – Pana/Pani zdaniem – rodzice są zaangażowani i zainteresowa-ni kierowanymi do zainteresowa-nich działazainteresowa-niami z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego?” za pomocą skali Likerta, gdzie 1 oznaczało, że „Rodzice w ogóle nie są zaangażowani ani zainteresowani kierowanymi do nich działaniami z zakresu doradztwa edukacyjno--zawodowego”, a 10 – „Rodzice są bardzo zaangażowani i zainteresowani kierowanymi do nich działaniami z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego.” Otrzymane odpowiedzi wraz z średnimi dla poszczególnych typów szkół wskazuje wykres 5.13; moż-na zatem powiedzieć, iż:

„ Po pierwsze, wydaje się, że rodzice wykazują „przeciętne” zainteresowanie kierowanymi do nich działaniami z zakresu doradz-twa. Jest to być może do pewnego stopnia efekt sytuacji, która została opisana na początku tej części – doradztwo jest adre-sowane do większości, ale jednak nie wszystkich rodziców, przy czym widać rozbieżności pomiędzy gimnazjami a resztą szkół.

„ Po drugie, średnie dla poszczególnych typów szkół oscylują wokół wartości 5, przy czym test t-Studenta wskazał, że istotnie statystycznie są różnice pomiędzy średnią dla gimnazjów a pozostałych typów szkół. Zatem można powiedzieć, że zdaniem doradców rodzice gimnazjalistów są przeciętnie trochę bardziej zaangażowani w kierowane do nich działania z zakresu niż ro-dzice uczniów z pozostałych typów szkół.

„ Po trzecie, o czym warto wspomnieć niejako na marginesie analizy odpowiedzi na pytanie, podział doradców na „etatowych” i „inne osoby” realizujące zadania z zakresu doradztwa nie wpływał istotnie na analizowaną średnią – tzn. obie grupy respon-dentów wyrażały podobną opinię co do zaangażowania rodziców w poradnictwo. Wynika z tego, że odpowiedzi na to

pyta-0 5 10 15 20 25 30 35 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Gimnazjum (E = 5,64) ZSZ (E = 4,65) Technikum (E = 4,81) Liceum (E = 5,17)

nie nie są funkcją zintensyfikowania działań doradczych przez szkołę, a po prostu konsekwentnie wskazują na postawę rodzi-ców – a dokładniej – na opinię doradrodzi-ców co do tej postawy.