EKONOMICZNEGO WOJEWÓDZTW I POWIATÓW OPARTA NA ŁAŃCUCHACH MARKOWA 1
6.3. DYNAMICZNA ANALIZA ZRÓŻNICOWANIA EKONOMICZNEGO WOJEWÓDZTW W POLSCE EKONOMICZNEGO WOJEWÓDZTW W POLSCE
( )= 1 .
Ta druga własność mówi, że bez względu na rozkład początkowy łańcuch dąży do rozkładu stacjonarnego.
6.3. DYNAMICZNA ANALIZA ZRÓŻNICOWANIA EKONOMICZNEGO WOJEWÓDZTW W POLSCE OPARTA NA ŁAŃCUCHACH MARKOWA
Na podstawie wskazanych w rozdziale 5 zmiennych makroekonomicznych zbudo-wano wskaźnik taksonomiczny (SK) rozwoju ekonomicznego województw. Wskaźnik ten uwzględnia wartości następujących zmiennych makroekonomicznych: PKB per capita, wartości brutto środków trwałych per capita, inwestycji per capita, płace, stóp bezrobocia oraz liczby przedsiębiorstw zarejestrowanych w bazie REGON na 1000 mieszkańców.
W tablicy 6.1 zaprezentowano przynależność województw do poszczególnych grup o po-dobnym poziomie rozwoju ekonomicznego mierzonego wskaźnikiem SK, wykres 6.1 pre-zentuje zaś zmienność tego wskaźnika w okresie od 2002 do 2011 roku. Przynależność poszczególnych województw do niższej grupy kwartylowej świadczy o wyższym pozio-mie rozwoju ekonomicznego.
Na podstawie danych zawartych w tablicy 6.1 można wysnuć następujące wnioski:
● Najlepiej pod względem ekonomicznym rozwinięte były województwa mazowie-ckie i śląskie, które przynależały do pierwszej grupy kwartylowej w całym anali-zowanym okresie.
● Wysokim stopniem rozwoju charakteryzowały się również województwa: wiel-kopolskie (9 lat w pierwszej i 1 rok w drugiej grupie kwartylowej), dolnoślą-skie (8 lat w pierwszej i 2 lata w drugiej grupie kwartylowej), pomordolnoślą-skie (3 lata w pierwszej i 7 lat w drugiej grupie kwartylowej).
● Bezsprzecznie najsłabiej rozwiniętymi województwami były: lubelskie, pod-karpackie i warmińsko – mazurskie (przez cały badany okres w czwartej grupie kwartylowej). Nieznacznie lepsze wyniki pod tym względem miało województwa podlaskie (9 lat w czwartej i 1 rok w trzeciej grupie kwartylowej).
Tablica 6.1. Województwa w grupach – taksonomiczny wskaźnik rozwoju ekonomicznego województw w Polsce w latach 2002–2011
Województwa Przynależność województwa do grup kwartylowych w latach 2002–2011 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Dolnośląskie 2 1 1 1 1 1 2 1 1 1
Kujawsko-pomorskie 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
Lubelskie 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
Lubuskie 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
Łódzkie 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
Małopolskie 2 2 2 3 2 2 2 3 3 2
Mazowieckie 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Opolskie 3 3 3 2 3 2 3 2 2 3
Podkarpackie 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
Podlaskie 4 3 4 4 4 4 4 4 4 4
Pomorskie 1 2 2 2 2 2 1 1 2 2
Śląskie 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Świętokrzyskie 3 4 3 3 3 3 3 3 3 3
Warmińsko-mazurskie 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
Wielkopolskie 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1
Zachodniopomorskie 2 2 2 2 2 3 2 2 2 2
Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.stat.gov.pl (dostęp: 6.7.2013).
● W pozostałych województwach obserwowany był średnio poziom rozwoju eko-nomicznego. Województwa łódzkie, małopolskie i zachodniopomorskie zwykle znajdowały się w drugiej grupie kwartylowej, podczas gdy świętokrzyskie, opol-skie, lubuskie i kujawsko-pomorskie zwykle lokowały się w grupie trzeciej.
W tablicy 6.2 zaprezentowano przesunięcia pomiędzy poszczególnymi grupami kwartylowymi. Znak minus oznacza przesunięcie z grupy wyższej do niższej, czyli po-prawę sytuacji ekonomicznej województwa.
Z tablicy 6.2 płyną następujące wnioski:
● W całym badanym okresie zmiany w poziomie rozwoju ekonomicznego woje-wództw były niewielkie, o czym świadczy fakt, że aż 8 na 16 wojewoje-wództw w Pol-sce nie zmieniło przynależności do grup kwartylowych od 2002 do 2011 roku.
W pozostałych przypadkach obserwowane były zmiany co najwyżej o jedną gru-pę kwartylową.
● W większości wypadków zmiana wiązała się z poprawą sytuacji ekonomicznej województw (12 przesunięć do grupy niższej). W 10 przypadkach wojewódz-twa przesuwały się do grupy wyższej, co świadczy o pogorszeniu się ich sytuacji ekonomicznej.
Tablica 6.2. Ewolucja rozwoju ekonomicznego województw w latach 2002–2011 Województwa
Przesunięcia województw między grupami kwartylowymi
2002* 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Dolnośląskie 2 –1 0 0 0 0 1 –1 0 0
Kujawsko-pomorskie 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Lubelskie 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Lubuskie 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Łódzkie 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Małopolskie 2 0 0 1 –1 0 0 1 0 –1
Mazowieckie 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Opolskie 3 0 0 –1 1 –1 1 –1 0 1
Podkarpackie 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Podlaskie 4 –1 1 0 0 0 0 0 0 0
Pomorskie 1 1 0 0 0 0 –1 0 1 0
Śląskie 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Świętokrzyskie 3 1 –1 0 0 0 0 0 0 0
Warmińsko-mazurskie 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Wielkopolskie 1 0 0 0 0 0 0 1 –1 0
Zachodniopomorskie 2 0 0 0 0 1 –1 0 0 0
*Przynależność województw do grup kwartylowych w roku 2002.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.stat.gov.pl (dostęp: 6.7.2013).
● W przypadku województwa dolnośląskiego w ciągu dziesięcioletniego okresu ob-serwacji nastąpiło przesunięcie się z grupy drugiej do pierwszej, a więc swego rodzaju awans ekonomiczny, w przypadku zaś województwa pomorskiego nastą-piła odwrotna sytuacja. W 2002 roku województwo to znajdowało się w grupie pierwszej, a w 2011 w grupie drugiej co świadczy o niekorzystnych zmianach ekonomicznych w tym regionie.
Tablica 6.3 zawiera analizę przejścia poszczególnych województw między grupami kwartylowymi określającymi stany rozwoju ekonomicznego.
W tablicy 6.3 zamieszczono informacje na temat liczności poszczególnych grup oraz prawdopodobieństwa zdarzenia, że poszczególne województwa znajdą się w jednej z czterech grup określających różny poziom rozwoju ekonomicznego. Z danych zawar-tych tej tablicy płyną następujące wnioski:
● Pomiędzy 2002 a 2003 rokiem prawdopodobieństwo tego, że województwo pozostanie w grupie pierwszej wynosi 75% (dotyczy 3 województw), zaś z prawdopodobieństwem 0,25 jedno województwo (pomorskie) przesunie się do grupy drugiej. Ponadto jedno województwo z prawdopodobieństwem 25%
przesunęło się z grupy drugiej do pierwszej (dolnośląskie), trzy zaś województwa
z prawdopodobieństwem 75% pozostało w grupie drugiej. Trzy województwa pozostały w grupie trzeciej (prawdopodobieństwo 75%) i jedno (świętokrzyskie) przesunęło się z grupy trzeciej do czwartej (prawdopodobieństwo (25%).
Tablica 6.3. Łańcuchy przejścia Markowa w odniesieniu do taksonomicznego wskaźnika roz-woju ekonomicznego (SK) województw w Polsce w latach 2002–2011
Prawdopodobieństwo przejścia Liczebność
2002/2003 V1 V2 V3 V4 2002/2003 V1 V2 V3 V4
1 0,75 0,25 0 0 1 3 1 0 0
2 0 0,75 0 0 2 1 3 0 0
3 0 0 0,75 0,25 3 0 0 3 1
4 0 0 0,25 0,75 4 0 0 1 3
2003/2004 V1 V2 V3 V4 2003/2004 V1 V2 V3 V4
1 1 0 0 0 1 4 0 0 0
2 0 1 0 0 2 0 4 0 0
3 0 0 0,75 0 3 0 0 3 1
4 0 0 0,25 0,75 4 0 0 1 3
2004/2005 V1 V2 V3 V4 2004/2005 V1 V2 V3 V4
1 1 0 0 0 1 4 0 0 0
2 0 0,75 0,25 0 2 0 3 1 0
3 0 0,25 0,75 0 3 0 1 3 0
4 0 0 0 1 4 0 0 0 4
2005/2006 V1 V2 V3 V4 2005/2006 V1 V2 V3 V4
1 1 0 0 0 1 4 0 0 0
2 0 0,75 0,25 0 2 0 3 1 0
3 0 0,25 0,75 0 3 0 1 3 0
4 0 0 0 1 4 0 0 0 4
2006/2007 V1 V2 V3 V4 2006/2007 V1 V2 V3 V4
1 1 0 0 0 1 4 0 0 0
2 0 0,75 0,25 0 2 0 3 1 0
3 0 0,25 0,75 0 3 0 1 3 0
4 0 0 0 1 4 0 0 0 4
2007/2008 V1 V2 V3 V4 2007/2008 V1 V2 V3 V4
1 0,75 0,25 0 0 1 3 1 0 0
2 0,25 0,5 0,25 0 2 1 2 1 0
3 0 0,25 0,75 0 3 0 1 3 0
4 0 0 0 1 4 0 0 0 4
Prawdopodobieństwo przejścia Liczebność
2008/2009 V1 V2 V3 V4 2008/2009 V1 V2 V3 V4
1 0,75 0,25 0 0 1 3 1 0 0
2 0,25 0,5 0,25 0 2 1 2 1 0
3 0 0,25 0,75 0 3 0 1 3 0
4 0 0 0 1 4 0 0 0 4
2009/2010 V1 V2 V3 V4 2009/2010 V1 V2 V3 V4
1 0,75 0,25 0 0 1 3 1 0 0
2 0,25 0,75 0 0 2 1 3 0 0
3 0 0 1 0 3 0 0 4 0
4 0 0 0 1 4 0 0 0 4
2010/2011 V1 V2 V3 V4 2010/2011 V1 V2 V3 V4
1 1 0 0 0 1 4 0 0 0
2 0 0,75 0,25 0 2 0 3 1 0
3 0 0,25 0,75 0 3 0 1 3 0
4 0 0 0 1 4 0 0 0 4
Źródło: opracowanie własne.
● W okresie od 2003 do 2004 nie zaobserwowano znaczących ruchów pomiędzy grupami. Cztery województwa pozostały w grupie pierwszej i cztery w grupie drugiej (prawdopodobieństwa pozostania w obu przypadkach wynosiły 100%).
Jedno województwo przeszło z grupy trzeciej do czwartej (podlaskie, z prawdo-podobieństwem 25%), jedno awansowało z grupy trzeciej do drugiej (świętokrzy-skie, z prawdopodobieństwem 25%).
● Pomiędzy 2004 a 2005 rokiem również można zaobserwować stabilność woje-wództw. Cztery województwa pozostały w pierwszej grupie (prawdopodobień-stwo 100%). Taka sama sytuacja dotyczyła grupy drugiej, w której nie doszło do żadnych ruchów. Jedno województwo awansowało z grupy trzeciej do dru-giej (opolskie, z prawdopodobieństwem 25%) i jedno spadło z grupy drudru-giej do trzeciej (małopolskie, również z prawdopodobieństwem 25%).
● Lata 2005–2006 oraz 2006–2007 to również czas względnej stabilności, a zmiany ja-kie zachodziły pomiędzy grupami były identyczne jak między 2004 a 2005 roja-kiem.
● Większą dynamikę zmian obserwowano zaś pomiędzy 2007 a 2008 rokiem.
Jedno (pomorskie, z prawdopodobieństwem 25%) awansowało z grupy drugiej do pierwszej, a jedno (zachodniopomorskie, z prawdopodobieństwem 25%) przesunęło się z grupy trzeciej do drugiej, co świadczy o poprawie ekonomicz-nych warunków tego regionu. W tym czasie obserwowane były również ruch z grup niższych do wyższych, świadczące o pogorszeniu się warunków ekono-micznych w tych regionach. Jedno województwo przesunęło się z grupy pierw-szej do drugiej (dolnośląskie, z prawdopodobieństwem 25%) i jedno z grupy
drugiej do trzeciej (opolskie z prawdopodobieństwem 25%). W następnym sie – lata 2008–2009. Zachodziły identyczne ruchy pomiędzy grupami jak w okre-sie 2007–2008.
● W okresie od 2009 do 2010 roku obserwowano ruchy pomiędzy pierwszą a drugą, oraz drugą a pierwszą grupą kwartylową. Województwo pomorskie spadło z pierw-szej do drugiej grupy (prawdopodobieństwo 25%), a województwo wielkopolskie awansowało z grupy drugiej do pierwszej. Grupy trzecia i czwarta były stabilne.
● W ostatnim okresie analizy, lata 20010–2011, stabilne były grupy pierwsza i czwarta. Ruchy dotyczyły przesunięć jednego województwa z grupy drugiej do trzeciej (opolskie, z prawdopodobieństwem 25%) i z grupy trzeciej do dru-giej (małopolskie, również z prawdopodobieństwem 25%).
● Podsumowując, w całym badanym okresie obserwowane były niewielkie ruchy województw pomiędzy poszczególnymi grupami kwartylowymi. Z wysokim prawdopodobieństwem województwa pozostawały w grupach kwartylowych z 2002 roku, a ewentualne prawdopodobieństwa zmian było nie wyższe niż 25%.