DYSKUSJA

:\NRQDQLHZNáDGXNRURQRZR- NRU]HQLRZHJRDQDVWĊSQLHNRURQ\SURWHW\F]QHMGDMH

PRĪOLZRĞü SU]HGáXĪHQLD IXQNFMRQRZDQLD ]ĊED Z NWyU\P QD VNXWHN SUyFKQLF\ EąGĨ XUD]X

PHFKDQLF]QHJR GRV]áR GR ]QDF]ąFHJR ]QLV]F]HQLD NRURQ\ NOLQLF]QHM /HF]HQLH

zZ\NRU]\VWDQLHP ZNáDGX NRURQRZR - NRU]HQLRZHJR EĊGąFHJR VZRLVW\P áąF]QLNLHP

QDWXUDOQHJR NRU]HQLD ]ĊED ] QDGEXGRZą SURWHW\F]Qą VWDQRZL MHG\Qą DOWHUQDW\ZĊ ZREHF

NRQLHF]QRĞFLHNVWUDNFMLNRU]HQLD]QDVWĊSF]ąRGEXGRZąZV]F]HSHPĞUyGNRVWQ\PEąGĨPRVWHP

SURWHW\F]Q\P6WąGZ\NRU]\VWDQLHSRSUDZQLHSU]HOHF]RQHJRHQGRGRQW\F]QLHNRU]HQLD]ĊED

MDNR ILODUX SRG ZNáDG L NRURQĊ SURWHW\F]Qą SR]RVWDMH ]áRW\P VWDQGDUGHP SURWHW\NL

stomatologicznej. -HGQDNZDUXQNLHPGáXJRF]DVRZHJRIXQNFMRQRZDQLDZMDPLHXVWQHMZNáDGX

koronowo - NRU]HQLRZHJR ZUD] ] NRURQą SURWHW\F]Qą MHVW MDN QDMEDUG]LHM SUHF\]\MQH

Z\NRQDQLHZNáDGXFRZLąĪHVLĊ]NRQLHF]QRĞFLąZ\NRQDQLDSUHF\]\MQHJRPRGHOXURERF]HJR

odlanego z wyciskuZLHUQLHRGZ]RURZXMąFHJRZQĊWU]HRSUDFRZDQHJRNDQDáXNRU]HQLRZHJR

'OD X]\VNDQLD SUDZLGáRZHJR Z\FLVNX ZQĊWU]D NDQDáX NRU]HQLRZHJR SRZLQQR VLĊ VWRVRZDü

PHWRGĊ Z\FLVNRZą NWyUD Z VSRVyE PRĪOLZLH MDN QDMEDUG]LHM SU]HZLG\ZDOQ\ SRZWDU]DOQ\

i nieskomplikowany pR]ZROL QD V]F]HJyáRZH RGZ]RURZDQLH SRGáRĪD SURWHW\F]QHJR SU]\

MHGQRF]HVQ\PEUDNXNRQLHF]QRĞFLZLHORNURWQHJRSRZWDU]DQLDFDáHMSURFHGXU\

3RPLPRLĪZNáDG\NRURQRZR- NRU]HQLRZHVą SRZV]HFKQLHVWRVRZDQH ZSURWHW\FH

stomatologicznej od lat 50-tych XX wieku,WRGRQLHVLHQLDQDWHPDWUyĪQRURGQRĞFLVWRVRZDQ\FK

WHFKQLNZ\FLVNRZ\FKZGRVWĊSQHMOLWHUDWXU]HVąEDUG]RVNąSH[69, 72] $QDOL]DGRVWĊSQHJR

SLĞPLHQQLFWZDVXJHUXMHĪHEDGDQLDQDXNRZHGRW\F]ąFHZNáDGyZNRURQRZR- korzeniowych VNXSLDQR Z\áąF]QLH QD PRG\ILNRZDQLX VWRVRZDQ\FK PDWHULDáyZ ] NWyU\FK Z\NRQ\ZDQH

Vą ZNáDG\ RUD] QD VSRVRELH RSUDFRZDQLD NDQDáyZ NRU]HQLRZ\FK SRG ZNáDG\ koronowo – korzeniowe. [73-76]&LHNDZ\PSR]RVWDMHIDNWĪHSRPLPRSRZV]HFKQHMĞZLDGRPRĞFLLĪQDZHW

QDMOHSLHMRSUDFRZDQ\NDQDáNRU]HQLRZ\QLHJZDUDQWXMHSRZRG]HQLDZleczeniu, MHĞOLPRGHO

roboczy nie]RVWDQLHRGODQ\]SUHF\]\MQLHZ\NRQDQHJRZ\FLVNXZGRVWĊSQ\PSLĞPLHQQLFWZLH

EUDNXMH GRQLHVLHĔ QD WHPDW DOWHUQDW\ZQ\FK VSRVREyZ Z\NRQDQLD Z\FLVNyZ SRG ZNáDG\

koronowo - NRU]HQLRZH 1LHOLF]QH SXEOLNDFMH RSLVXMąFH VSRVRE\ Z\NRQDQLD Z\FLVNyZ SRG

ZNáDG\ NRURQRZR - NRU]HQLRZH QLH XZ]JOĊGQLDMą SRWHQFMDOQHM PRG\ILNDFML PHWRG

Z\FLVNRZ\FK Z NRQWHNĞFLH ]UyĪQLFRZDQHM DQDWRPLL ]ĊEyZ MHGQRNRU]HQLRZ\FK versus ZLHORNRU]HQLRZ\FK 6SRUDG\F]QH GRQLHVLHQLD QD WHPDW EDGDĔ GRW\F]ąF\FK DQDOL]\ WHFKQLN

Z\FLVNRZ\FKVWRVRZDQ\FKGRZ\NRQDQLDLQG\ZLGXDOQ\FKZNáDGyZNRURQRZR- korzeniowych nie speáQLDMą QRUP IL]MRORJLF]Q\FK JG\Ī SURZDG]RQH E\á\ ] Z\NRU]\VWDQLHP ]ĊEyZ

Z\NRQDQ\FK]WZRU]\ZV]WXF]Q\FKFRQLHSR]ZDODQDRGGDQLHZSHáQLNOLQLF]Q\FKZDUXQNyZ

SDQXMąF\FKZNDQDOHNRU]HQLRZ\PQDWXUDOQHJR]ĊED [72] -HGQRF]HĞQLHZVSRPQLDQHEDGDQLD

PLDá\ FKDUDNWHU IUDJPHQWDU\F]Q\ JG\Ī QLH XZ]JOĊGQLDá\ Z\FLVNyZ SRELHUDQ\FK QD ]ĊEDFK

ZLHORNRU]HQLRZ\FK:ąWSOLZRĞFLSR]RVWDZLDUyZQLHĪIDNW]DZĊĪHQLDRFHQ\MDNRĞFLZ\FLVNX

GRMHGQHJRNU\WHULXPSROHJDMąFHJRQDREHFQRĞFLSĊFKHU]\SRZLHWU]DZNRU]HQLRZHMF]ĊĞFL

wycisku. [72] : EDGDQLX EĊGąF\P SU]HGPLRWHP WHM G\VHUWDFML UR]V]HU]RQR L UR]EXGRZDQR

meWRGRORJLĊ8Ī\WRQDWXUDOQ\FKOXG]NLFK]ĊEyZ DE\MDNQDMEDUG]LHM]EOLĪ\üVLĊGRZDUXQNyZ

klinicznychRUD]]DVWRVRZDQRUR]ZLQLĊW\V\VWHPRFHQ\X]\VNDQ\FKZ\FLVNyZXZ]JOĊGQLDMąF\

RELHNW\ZQąPLHU]DOQąPHWRGĊNRPSXWHURZą

:\GDMH VLĊ ĪH X]\VNDQH Z\QLNL Z VSRVyE PRĪOLZLH QDMZLHUQLHMV]\ RG]ZLHUFLHGODMą

ZDUXQNLSDQXMąFHZMDPLHXVWQHMSU]H]Z]JOąGQD]DVWRVRZDQLHGRHNVSHU\PHQWXQDWXUDOQ\FK

]ĊEyZRUD]SU]\JRWRZDQLDZ\NRQDQLDZ\FLVNXZVSRVyELPLWXMąF\ZLOJRWQHĞURGRZLVNRMDP\

ustnej. Ponadto, fakt porównania oceny klinicznej oraz wyników uzyskanych w pomiarach F\IURZ\FKSR]ZDODRGSRZLHG]LHüQLHW\ONRQDS\WDQLHMDNDPHWRGDDSOLNDFMLPDV\Z\FLVNRZHM

GR ZQĊWU]D NDQDáX NRU]HQLRZHJR ]DSHZQLD X]\VNDQLH QDMEDUG]LHM SUHF\]\MQHJR Z\FLVNX

aleUyZQLHĪF]\VWDQGDUGRZDRFHQDNOLQLF]QDZ\FLVNXMHVWPHWRGąZ\VWDUF]DMąFąGRZáDĞFLZHM

NZDOLILNDFMLZ\FLVNXMDNRSRSUDZQ\OXEQLH]DGRZDODMąF\

%DUG]LHM REV]HUQH SLĞPLHQQLFWZR VNXSLDMąFH VLĊ QD RFHQLH VWRVRZDQ\FK PHWRG

wyciskowych dotyczy wycisków stosowanych podczas wykonywania koron i mostów protetycznych. [77-84] 1LHNWyU]\ DXWRU]\ ZVND]XMą PHWRGĊ Z\NRQDQLD Z\FLVNX

jednoczasowegoGZXZDUVWZRZHJRMDNRGDMąFąEDUG]LHMSUHF\]\MQ\Z\FLVNQLĪWHQZ\NRQDQ\

PHWRGąGZXF]DVRZąMHGQRF]HĞQLHVXJHUXMąFĪHJáyZQą]DOHWąWHMPHWRG\MHVWRV]F]ĊGQRĞü

F]DVXDLVWRWQ\PRJUDQLF]HQLHPEUDNNRQWUROLQDGJUXERĞFLąZDUVWZ\PDV\U]DGNLHMversus putty w EH]SRĞUHGQLPVąVLHG]WZLHRV]OLIRZDQHJRNLNXWD. [85] (IHNWHPMHVWXWUZDOHQLHF]ĊĞFL

brzegów preparacji w materiale typu putty, a tym samym ryzyko braku odwzorowywania V]F]HJyáyZZREUĊELHRNROLF\VFKRGNDLUąENDG]LąVáRZHJR. [71, 85-87] =WHJRSRZRGXF]ĊĞü

DXWRUyZ X]QDMH WHFKQLNĊ GZXF]DVRZą MDNR EDUG]LHM NRU]\VWQą MHGQDN SU]H] Z]JOąG

naPQRJRĞü RSLVDQ\FK PRG\ILNDFML PHWRG\ GZXF]DVRZHM DXWRU]\ ]JRGQLH VXJHUXMą

LĪ NOXF]RZH GOD Z\NRQDQLD SUHF\]\MQHJR Z\FLVNX PHWRGą GZXF]DVRZą MHVW XĪ\FLH

RGSRZLHGQLHM LORĞFL PDV\ U]DGNLHM RUD] XPRĪOLZLHQLH RGSá\ZX MHM QDGPLDURP. [69]

Dodatkowo, badacze prHF\]\MQLHRNUHĞOLOLLORĞüPDV\U]DGNLHMQD-2 mm. [85] 7DNDLORĞüPDV\

SRZLQQDZ\SHáQLüSU]HVWU]HĔSRPLĊG]\SRZLHU]FKQLąSRODSURWHW\F]QHJRNLNXWDDZDUVWZą

masy typu putty, QDWRPLDVWQDGPLDUPDV\U]DGNLHMSRZLQLHQ]RVWDüRGSURZDG]RQ\]HZ]JOĊGX

na ryzyko powstania t]ZSUREOHPK\GUDXOLF]QHJRDFR]DW\PLG]LH]QLHNV]WDáFHQLDPDWHULDáX

putty podczas umieszczania wycisku w jamie ustnej. [86]3UREOHPZ\GDMHVLĊMHV]F]HEDUG]LHM

LVWRWQ\]XZDJLQDQLHPRĪQRĞüZ\NU\FLDJRQDSR]Lomie klinicznym, a tym samym powoduje WRSU]HQLHVLHQLHVNXWNyZZ\NRQDQLDQLHSUHF\]\MQHJRZ\FLVNXQDGDOV]HHWDS\SRVWĊSRZDQLD

klinicznego i laboratoryjnego. [69, 71] 3RPLPR W\FK UR]ELHĪQRĞFL Z RFHQLH VSRVREyZ

Z\NRQ\ZDQLDZ\FLVNyZSRGNRURQ\SURWHW\F]QHQDOHĪ\SRGNUHĞOLüĪHVDPVSRVyEDSOLNDFML

PDV\Z\FLVNRZHMZREV]DU]HNU\W\F]Q\PWMEH]SRĞUHGQLRNRQWDNWXMąF\P]]ĊEHPILODURZ\P

pozostaje taNL VDP L SROHJD QD UR]SURZDG]HQLX NRĔFyZNą SLVWROHWX HODVW\F]QHM PDV\

Z\FLVNRZHM R U]DGNLHM NRQV\VWHQFML QD SRZLHU]FKQL RV]OLIRZDQ\FK ]ĊEyZ 6]XNDMąF

dlaSRWU]HERSLV\ZDQHJRGRĞZLDGF]HQLDSHZQ\FKDQDORJLLZPHWRG\FHZ\NRQDQLDZ\FLVNyZ

pod korony SURWHW\F]QHRUD]ZNáDG\NRURQRZR– NRU]HQLRZHQDOHĪ\SDPLĊWDüLĪZ\FLVNILODUX

SURWHW\F]QHJR SRG NRURQĊ SURWHW\F]Qą SR]ZDOD QD Z\NRU]\VWDQLH ZLĊNV]HM JDP\ PDV

Z\FLVNRZ\FK SRGF]DV JG\ Z\NRQDQLH Z\FLVNX Z ZąVNLP ĞZLHWOH NDQDáX NRU]HQLRZHJR

pozwala na wykor]\VWDQLHMHG\QLHPDVRZ\VRNLPVWRSQLXHODVW\F]QRĞFL. [35, 69]

:\NRQDQLHZ\FLVNXSRGLQG\ZLGXDOQ\ZNáDGNRURQRZR- korzeniowy pozwala jedynie na zastosowanie metody wycisku dwuwarstwowego jednoczasowego przy wykorzystaniu elastyczQHMPDV\VLOLNRQRZHMRDGG\F\MQ\PVSRVRELHZLą]DQLD7DNLSURWRNyáSRVWĊSRZDQLD

]RVWDá RSUDFRZDQ\ SU]H] OLF]Q\FK DXWRUyZ L GRW\FKF]DV SR]RVWDMH ]áRW\P VWDQGDUGHP. [35]

2EVHUZDFMH SRF]\QLRQH Z WUDNFLH Z\NRQ\ZDQLD ELHĪąFHJR GRĞZLDGF]HQLD MHGQR]QDF]QLH

ZVND]XMą LĪ VSRVyE DSOLNDFML PDV\ GR ZQĊWU]D NDQDáX MHVW HOHPHQWHP NU\W\F]Q\P

dlaRWU]\PDQLDSUDZLGáRZHJRQHJDW\ZXSRGáRĪDSURWHW\F]QHJR, którym w tym wypadku jest ZQĊWU]HNDQDáXNRU]HQLRZHJRDFR]DW\PLG]LHGHF\GXMHEH]SRĞUHGQLRRRVWDWHF]QHMMDNRĞFL

Z\NRQDQLDSUDF\SURWHW\F]QHMLZNRQVHNZHQFMLGáXJRĞFLSU]HWUZDQLDZMDPLHXVWQej pacjenta QLHW\ONRSUDF\SURWHW\F]QHMDOHWHĪQDWXUDOQHJRILODUX– NRU]HQLD]ĊED

7.1. =ĊE\MHGQRNDQDáRZH.

$QDOL]XMąF Z\NRQDQH Z ELHĪąF\P GRĞZLDGF]HQLX Z\FLVNL ]ĊEyZ MHGQRNDQDáRZ\FK

VWZLHUG]RQR LĪ PHWRGD /(178/2 SR]ZROLáD QD X]\VNDQLH Z\FLVNyZ FHFKXMąF\FK VLĊ

QDMZ\ĪV]\PLSDUDPHWUDPLSU]\MĊW\PLZW\PEDGDQLX=DUyZQRF\IURZDDQDOL]DZ\FLVNyZ

jak i zastosowanie klinicznej 0/1 skali ocen oraz klinicznej trzypunktowej skali ocen ZVND]\ZDáR PHWRGĊ /(178/2 MDNR QDMNRU]\VWQLHMV]ą FR ZLą]DáR VLĊ ] X]\VNDQLHm SRSUDZQHJRZ\FLVNXLEUDNLHPNRQLHF]QRĞFLSRZWDU]DQLDSURFHGXU\NOLQLF]QHM

$QDOL]XMąF Z\FLVNL ]ĊEyZ MHGQRNDQDáRZ\FK PHWRGą F\IURZą VWZLHUG]RQR LĪ VSRĞUyG

Z\FLVNyZ Z NWyU\FK ZSURZDG]RQR QDMZLĊNV]ą REMĊWRĞü PDV\ Z\FLVNRZHM GR

ZRFHQLHNOLQLF]QHMDĪSRQDGZ\FLVNyZZLHUQLHRGZ]RURZ\ZDáRSRGáRĪHSURWHW\F]QHQD co ZVND]\ZDáD]DFKRZDQDJáDGNRNRQWXURZDFLąJáRĞüPDV\Z\FLVNRZHMEH]FHFKSRV]DUSDQLDLOXE

zerZDQLD IUDJPHQWX PDV\ 6NDOD WU]\SXQNWRZD SR]ZROLáD QD zakwalifikowanie metody LENTULO jako najbardziej optymalnej ] XZDJL QD IDNW Īe blisko 77% wycisków uznano zaLGHDOQH D SRQDG  ]D Z\FLVNL DNFHSWRZDOQH NOLQLF]QLH 3RPLPR ]JRGQRĞFL Z\QLNyZ

uzyskanych UyĪQ\PL PHWRGDPL PRĪQD ZQLRVNRZDü ĪH PHWRGD /(178/2 MHVW PHWRGą

QDMEDUG]LHM NRU]\VWQą GR Z\NRQ\ZDQLD Z\FLVNyZ SRG LQG\ZLGXDOQH ZNáDG\ NRURQRZR -NRU]HQLRZH ]DXZDĪDOQD SURFHQWRZD UR]ELHĪQRĞü PLĊG]\ Z\QLNDPL ] analizy cyfrowej iNOLQLF]QHMPRĪHVXJHURZDü LĪVWDQGDUGRZDRFHQDNOLQLF]QDQLH]DZV]HMHVWprecyzyjna, JG\Ī

NRPSXWHUV]HUHJXMHZ\FLVNLSUHF\]\MQLHQDSRGVWDZLHREMĊWRĞFLPDV\ZSURZDG]RQHMGRNDQDáX

-HGQRF]HĞQLHQDOHĪ\XZ]JOĊGQLüIDNWLĪVHOHNFMDĞFLĞOHPDWHPDW\F]QDQLHXZ]JOĊGQLDDVSHNWyZ

kliniczQ\FKWDNLFKMDNQSUR]PLDUNV]WDáWL UR]PLHV]F]HQLHSĊFKHU]\SRZLHWU]DFRR]QDF]D

ĪH DQDOL]DNRPSXWHUDQLHXZ]JOĊGQLDZ\FLVNyZDNFHSWRZDOQ\FKNOLQLF]QLH

0HWRGD Z NWyUHM ]DVWRVRZDQR LJáĊ LQLHNF\MQą MDNR ZHQW\O RGSRZLHWU]DMąF\ RUD]

wprowadzanie masy Z\FLVNRZHM GR NDQDáX MHG\QLH SU]\ SRPRF\ SLVWROHWX PHWRG\ ,*à$

i3,672/(7ZDQDOL]LHF\IURZHMX]\VNDá\SRUyZQ\ZDOQ\RGVHWHNZ\FLVNyZ]QDMZLĊNV]ą

REMĊWRĞFLą RGSRZLHGQLR  L  : DQDOL]LH  PHWRGDPL ,*à$ L 3,672/(7

X]\VNDQR QDMZLĊFHM Z\FLVNyZ QLHXGDQ\FK Z\QLN E\á LGHQW\F]Q\ GOD REX PHWRG – 42,3%, QDWRPLDVWZ\QLNLX]\VNDQHZVNDOLWU]\SXQNWRZHMSRND]Dá\LĪQDMZLĊFHMZ\FLVNyZQLHXGDQ\FK

X]\VNDQRPHWRGą,*à$

:\QLNLZáDVQHSR]RVWDMąZVSU]HF]QRĞFL]RSLVDQ\PLSU]H]&KHHLZVSyáDXWRUyZ. [72]

$XWRU]\ ZVND]DOL LĪ Z\NRU]\VWXMąF LJáĊ /HQWXOR X]\VNDOL QDMZLĊNV]\ EOLVNR  RGVHWHN

QLHSRZRG]HĔ SRGF]DV JG\ ]DVWRVRZDQLH LJá\ LQLHNF\MQHM MDNR ZHQW\OD RGSRZLHWU]DMąFHJR

SR]ZROLáRX]\VNDüZ\FLVNyZXGDQ\FK:W\FKVDP\FKGRĞZLDGF]HQLDFKDSOLNDFMDPDV\

VDP\PSLVWROHWHPGDáDZ\FLVNyZXGDQ\FK

3RUyZQDQLHZ\QLNyZEDGDĔ&KHHLZVS]Z\QLNDPLSR]\VNDQ\PLZGRĞZLDGF]HQLX

ZáDVQ\P SR]RVWDZLD WUXGQRĞFL Z\QLNDMąFH ] RGPLHQQRĞFL PHWRGRORJLL RE\GZX EDGDĔ

WRSLVDQ\FK EDGDQLDFK DXWRU]\ QLH Z\MDĞQLOL PHWRGRORJLL XĪ\FLD LJá\ /HQWXOR GR DSOLNDFML

masy. W baGDQLDFKZáDVQ\FKPDVĊZ\FLVNRZąDSOLNRZDQR]SLVWROHWXEH]SRĞUHGQLRGRNDQDáX

NRU]HQLRZHJR D QDVWĊSQLH NRQGHQVRZDQR Mą SU]\ SRPRF\ LJá\ /HQWXOR 2SLV &KHH L ZVS

VXJHUXMH UDF]HM QDáRĪHQLH SRUFML PDV\ QD VDPą LJáĊ /HQWXOR L QDVWĊSQLH ZSURZDG]HQLH MHM

doNDQDáXNRU]HQLRZHJRFRPRĪHSRWHQFMDOQLHE\üF]\QQLNLHPGHF\GXMąF\PRQLHSRZRG]HQLX

wZ\NRQDQLXZ\FLVNX'RGDWNRZRF]\QQLNLHPNU\W\F]Q\PPRĪHE\üIDNWLĪ&KHHLZVS

DSOLNRZDOL PDVĊ Z\FLVNRZą GR NDQDáyZ NRU]HQLRZ\FK ]ĊEyZ Z\NRQDQ\FK ] WZRU]\ZD

sztucznegR]ĊE\DNU\ORZHEH]F]\QQRĞFLLPLWXMąF\FKĞURGRZLVNRMDP\XVWQHMSRGF]DVJG\

ZELHĪąF\PGRĞZLDGF]HQLXZ\NRU]\VWDQRQDWXUDOQH]ĊE\OXG]NLH,QWHUDNFMDPDV\Z\FLVNRZHM

] ]ĊELQą MHVW RGPLHQQD QLĪ ] WZRU]\ZHP V]WXF]Q\P ,VWRWQ\P F]\QQLNLHP MHVW REHFQRĞü

w zĊELQLH RWZDUW\FK NDQDOLNyZ ]ĊELQRZ\FK L ZDUVWZ\ PD]LVWHM SRZVWDMąFHM SRGF]DV PHFKDQLF]QHJRRSUDFRZDQLDNDQDáX. [88] Wyniki oceny Chee i wsp. ogranicza dodatkowo brak ]DVWRVRZDQLDHZDOXDFMLRELHNW\ZQHMZSRVWDFLDQDOL]\NRPSXWHURZHMSRQLHZDĪDXWRU]\VZRMH

ZQLRVNL RSDUOL Z\áąF]QLH QD RFHQLH NOLQLF]QHM 1DOHĪ\ SRGNUHĞOLü ĪH DQDOL]D NRPSuterowa XĪ\WD Z EDGDQLDFK ZáDVQ\FK Z\ND]DáD LĪ RFHQD NOLQLF]QD MHVW PQLHM UHVWU\NF\MQD SRPLPR

zachowania tendencji wyniku.

1LH]Z\NOH FLHNDZą L MHGQRF]HĞQLH ]DVNDNXMąFą MHVW REVHUZDFMD SR]\VNDQD ]DUyZQR

wRFHQLH NOLQLF]QHM MDN L F\IURZHM D SROHJDMąFD QD W\P LĪ PHWRGą 3,672/(7 X]\VNDQR

QDMJRUV]HZ\QLNLZJUXSLH]ĊEyZVLHF]Q\FK=ĊE\VLHF]QHPDMąVWRVXQNRZR V]HURNLHNDQDá\

coPRJáRE\ VXJHURZDü ĪH NRQGHQVDFMD PDV\ Z\FLVNRZHM ] Z\NRU]\VWDQLHP NRĔFyZNL

PLHV]DMąFHM ] W]Z G]LXENLHP SRZLQQD Z\WZDU]Dü GRVWDWHF]QH FLĞQLHQLH GR V]F]HOQHJR

Z\SHáQLHQLDRSUDFRZDQHJRNDQDáXNRU]HQLRZHJR=NROHLPHWRGD,*à$RND]DáDVLĊQDMPQLHM

NRU]\VWQDSRGF]DVZ\NRQ\ZDQLDZ\FLVNyZZJUXSLH]ĊEyZSU]HGWU]RQRZ\FK7DNLZ\QLNEDGDĔ

GOD ]ĊEyZ SU]HGWU]RQRZ\FK PRĪH NRUHORZDü ] EDUG]LHM ]UyĪQLFRZDQą DQDWRPLą NDQDáyZ

NRU]HQLRZ\FK Z SRUyZQDQLX GR ]ĊEyZ VLHF]Q\FK L NáyZ =ĊE\ SU]HGWU]RQRZH ]DUyZQR

wV]F]ĊFHMDNLZĪXFKZLHPDMąEDUG]LHMUR]EXGRZDQ\V\VWHPNDQDáyZNRU]HQLRZ\FK] ZLĊNV]ą

LORĞFLąFLHĞQLL]DFK\áNyZDWDNĪHNDQDáyZNWyUHQLHMHGQRNURWQLHVąVSáDV]F]RQHZ wymiarze mezjo-dystalnym. [89, 90] =ĊE\ VLHF]QH L Ná\ Z ZLĊNV]RĞFL SU]\SDGNyZ SRVLDGDMą NDQDá\

oV]HURNLPLSURVW\PSU]HELHJXFRXáDWZLDZSURZDG]HQLHGRQLFKPDV\Z\FLVNRZHM. [91] Jednak REVHUZDFMD SRF]\QLRQD Z WUDNFLH EDGDĔ ZáDVQ\FK ZVND]XMH QD NRQLHF]QRĞü ]DVWRVRZDQLD

GRGDWNRZHM F]\QQRĞFL VáXĪąFHM VNRQGHQVRZDQLX PDV\ Z\FLVNRZHM Z NDQDOH NRU]HQLRZ\P

:SURZDG]HQLH PDV\ Z\FLVNRZHM R U]DGNLHM NRQV\VWHQFML Z\áąF]QLH ] XĪ\FLHP SLVWROHWX

]DNRĔF]RQHJR VWDQGDUGRZ\P PLHV]DGáHP ] NRĔFyZNą Z NV]WDáFLH OHMND QLH pozwala naX]\VNDQLH SDUFLD PDV\ Z NDQDOH ]DSHZQLDMąFHJR V]F]HOQH MHJR Z\SHáQLHQLH

PrzyZ\NRU]\VWDQLX LJá\ LQLHNF\MQHM Z ZąVNLP NDQDOH NRU]HQLRZ\P L ]H VNRPSOLNRZDQą

DQDWRPLą SR]RVWDMH QLHZLHOND LORĞü PLHMVFD QD PDVĊ Z\FLVNRZą FR VNXWNXMH SU]HUZDQLHP

ciąJáRĞFLPDV\ZWUDNFLHMHMZWáDF]DQLD]SLVWROHWXRUD]QLHGRSHáQLDQLDSRZVWDMąF\FKZROQ\FK

SU]HVWU]HQL SRGF]DV Z\FLąJDQLD LJá\ Z WUDNFLH Z\FLVNX 'RGDWNRZR PRĪH GRFKRG]Lü

do]DFLąJDQLDPDV\Z\FLVNRZHM]NDQDáXSRGF]DVZ\VXZDQLDLJá\LQLHNF\MQHMSU]HGZáRĪeniem üZLHNDUHWHQF\MQHJR

7.2. =ĊE\ZLHORNDQDáRZH.

1DSRWU]HE\RSLV\ZDQHJRGRĞZLDGF]HQLDGRJUXS\]ĊEyZZLHORNDQDáRZ\FKZáąF]RQR

]DUyZQR]ĊE\WU]RQRZHJyUQHMDNLGROQH6NRPSOLNRZDQDDQDWRPLDV\VWHPXNRU]HQLRZHJR

]ĊEyZWU]RQRZ\FKVWZDU]DWUXGQRĞFLZWUDkcie leczenia endodontycznego oraz wymusza nieco RGPLHQQ\ SURWRNyá SRVWĊSRZDQLD Z SU]\SDGNX Z\NRQ\ZDQLD LQG\ZLGXDOQ\FK ZNáDGyZ

koronowo –NRU]HQLRZ\FK3RZV]HFKQLHSU]\MĊWR]DVDGĊLĪPDVĊZ\FLVNRZąZSURZDG]DVLĊ

GRGZyFKNDQDáyZJáyZQ\FKF]\OLWDNLFKNWyUHSRRSUDFRZDQLXVąNDQDáDPLQDMV]HUV]\PL

GRGDWNRZH XWUXGQLHQLH L SRFLąJD ]D VREą U\]\NR LĪ SRGF]DV Z\MPRZDQLD Z\FLVNX GRMG]LH

doRGNV]WDáFHQLD EąGĨ ]HUZDQLD FLąJáRĞFL PDV\ :\NRQDQLH Z\FLVNX ZQĊWU]D NDQDáyZ

NRU]HQLRZ\FK Z ]ĊEDFK ZLHORNDQDáRZ\FK NRPSOLNXMH UyZQLHĪ IDNW LĪ QLHGRNáDGQRĞFL

wRG]ZLHUFLHGOHQLXREUD]XMHGQHJR]NDQDáyZG\VNZDOLILNXMąFDá\Z\FLVNDSURFHGXUDPXVL

]RVWDüSRZWyU]RQD6WąGPRĪQD]DáRĪ\ü]GXĪ\P SUDZGRSRGRELHĔVWZHPLĪDQDOL]DF\IURZD

MDN L NOLQLF]QD Z\FLVNyZ ]ĊEyZ ZLHORNDQDáRZ\FK Z\NDĪH ZLĊNV]\ RGVHWHN Z\FLVNyZ

QLHXGDQ\FKZSRUyZQDQLX]JUXSąZ\FLVNyZ]ĊEyZMHGQRNDQDáRZ\FK=DáRĪHQLHWR]QDOD]áR

potwierdzenie w wynikach prezentowanych w niniejszym badaniu. Podobnie jak w wyciskach Z]ĊEDFKMHGQRNDQDáRZ\FKPHWRGD/(178/2RND]DáDVLĊPHWRGąGDMąFąQDMOHSV]HUH]XOWDW\

Z DQDOL]LH NOLQLF]QHM ZH ZV]\VWNLFK ]DVWRVRZDQ\FK VNDODFK D WDNĪH Z DQDOL]LH F\IURZHM

-HG\Q\PRGVWĊSVWZHPRND]DáVLĊZ\QLNX]\VNDQ\ Z]ĊEDFKWU]RQRZ\FKGROQ\FKZNWyU\FK

QDMNRU]\VWQLHMV]ąRND]DáDVLĊPHWRGD,*à$

$QDOL]XMąF PHWRG\ Z\FLVNRZH Z SRV]F]HJyOQ\FK JUXSDFK NDQDáyZ Z ]ĊEDFK

ZLHORNDQDáRZ\FKQDMPQLHMNRU]\VWQHRND]DáRVLĊZ\NRU]\VWDQLHPHWRG\3,672/(7GDMąF

QDMZ\ĪV]\ RGVHWHN Z\FLVNyZ QLHDNFHSWRZDOQ\FK NOLQLF]QLH Z NDĪG\P URG]DMX NDQDáyZ

zZ\MąWNLHP NDQDáyZ PH]MDOQ\FK SROLF]NRZ\FK SLHUZV]\FK  JG]LH QDMJRUV]ą PHWRGą E\áD

metoda LENTULO.

7.3. 6XPDU\F]QDRFHQDZ\FLVNyZ]ĊEyZMHGQR-i ZLHORNDQDáRZ\FK

Precyzja wycisku, na podstawie którego wykonany zostanie model i ostateczny LQG\ZLGXDOQ\ ZNáDG NRURQRZR – NRU]HQLRZ\ ]DOHĪ\ RG VWDUDQQRĞFL Z\NRQDQLD Z\FLVNX

SRGáRĪD SURWHW\F]QHJR 'RNáDGQRĞü Z\FLVNX ZSá\ZD EH]SRĞUHGQLR QD RGODQLH PRGHOX

aQDVWĊSQLH PRGHORZDQLH GRSDVRZDQLH L VSDVRZDQLH ZNáDGX NRURQRZo – korzeniowego doZQĊWU]DNDQDáXFRáąF]\VLĊ]NRU]\VWQ\PUR]NáDGHPQDSUĊĪHĔZNRU]HQLX]ĊEDSRZVWDá\FK

QDXNRZH ZVND]XMą LĪ ]DVWRVRZDQLH LQG\ZLGXDOQ\FK PHWDORZ\FK ZNáDGyZ NRURQRZR -NRU]HQLRZ\FK VNXWNXMH ]UHGXNRZDQLHP QDSUĊĪHĔ Z WNDQNDFK ]ĊED. [92] =MDZLVNR PRĪQD RSLVDüMDNRHIHNWSU]HQLHVLHQLDZJáąENRU]HQLDQDSUĊĪHĔ]Z\F]DMRZRSRZVWDMąF\FKZ]ĊEDFK

RGEXGRZDQ\FKEH]XĪ\FLDZNáDGXZPLHMVFXáąF]HQLDRGEXGRZDQHMNRURQ\]WNDQNDPL]ĊED

7R VZRLVWH SU]HVXQLĊFLH SXQNWX SU]\áRĪHQLD VLá\ GR ZQĊWU]D NDQDáXNRU]HQLD SRZRduje, LĪ UR]áRĪHQLH VLá ]\VNXMH FKDUDNWHU EDUG]LHM UyZQRPLHUQ\ : NRQVHNZHQFML X]\VNXMH VLĊ

PQLHMV]ąSRGDWQRĞü]ĊEDQD]áDPDQLHLOHSV]ąLQWHJUDFMĊEU]HĪQąNRURQ\SURWHW\F]QHM. [36, 93-95]:EDGDQLDFKSU]HSURZDG]RQ\FKPHWRGąHOHPHQWyZVNRĔF]RQ\FKZ\ND]DQRLĪREHFQRĞü

indywidualnego PHWDORZHJRZNáDGXNRURQRZR– NRU]HQLRZHJRZ]ĊELe SRZRGXMHREQLĪHQLH

QDSUĊĪHĔ Z WNDQNDFK ]ĊED Z SRUyZQDQLX ] QDSUĊĪHQLDPL SRZVWDMąF\PL Z ]ĊEDFK

RNRURQRZDQ\FK EH] ZNáDGyZ. [92] DeMDN Z\ND]DáD  VSDGHN QDSUĊĪHĔ Z ]ĊEDFK

RGEXGRZDQ\FK ZNáDGDPL PHWDORZ\PL L  VSDGHN QDSUĊĪHĔ Z WNDQNDFK ]ĊEyZ

RGEXGRZDQ\FKZNáDGDPL]ZáyNQDV]NODQHJR. [92, 96] TDVDPDDXWRUNDPHWRGąHOHPHQWyZ

VNRĔF]RQ\FKSU]HSURZDG]LáDEDGDQLDGRW\F]ąFHZSá\ZXEUDNXSU]\OHJDQLDZNáDGXNRURQRZR

- NRU]HQLRZHJRGRQLHNWyU\FKF]ĊĞFLNRU]HQLDQDQDSUĊĪHQLDZWNDQNDFK]ĊED. [96] Badania Z\ND]Dá\ LĪ Z\VWĊSRZDQLH QLHGRNáDGQRĞFL Z FLąJáRĞFL SU]\OHJDQLD SRZLHU]FKQL ZNáDGX

doSRZLHU]FKQL NDQDáX NRU]HQLRZHJR SRZRGXMH SRZVWDZDQLH ZLĊNV]\FK QDSUĊĪHĔ

wSRUyZQDQLXGRQDSUĊĪHĔZRNyáGREU]HSU]\OHJDMąFHJRZNáDGX'XĪRLVWRWQLHMV]HRND]DáRVLĊ

GRNáDGQHSU]\OHJDQLHZNáDGXGRSRZLHU]FKQLQRĞQHMQLĪSU]\OHJDQLHWU]RQXZNáDGXZ kanale kRU]HQLRZ\P JG\Ī WR SRZLHU]FKQLD QRĞQD RGJU\ZD NOXF]RZą UROĊ Z SU]HQRV]HQLX VLá

RNOX]\MQ\FK QD WNDQNL ]ĊED. [96] %DGDQLD WH SRND]Dá\ UyZQLHĪ ĪH WUZDáH L UyZQRPLHUQH

SRáąF]HQLH SRPLĊG]\ ZNáDGHP NRURQRZR – NRU]HQLRZ\P D ]ĊEHP GDMH SRUyZQ\ZDOQH

QDSUĊĪHQLD ] QDSUĊĪHQLDPL Z\VWĊSXMąF\PL Z ]ĊELH EH] ZNáDGX D SUHF\]MD Z\NRQDQLD

iGRSDVRZDQLDZNáDGXNRURQRZR- NRU]HQLRZHJRRUD]VSRMHQLDJR]WNDQNDPL]ĊEDVWDQRZL

MHGHQ ] QDMLVWRWQLHMV]\FK ZDUXQNyZ Z\WU]\PDáRĞFL RGEXGRZ\ SURWHW\F]QHM. [96] Autorka

]ZUDFDXZDJĊQDIDNWLVWQLHQLDQLH]JRGQRĞFLZ\QLNyZEDGDĔGRW\F]ąF\FKDQDOL]\QDSUĊĪHĔ

w zĊEDFK RGEXGRZDQ\FK ZNáDGDPL NRURQRZR – NRU]HQLRZ\PL SURZDG]RQ\PL PHWRGą

HOHPHQWyZ VNRĔF]RQ\FK, D SURZDG]RQ\PL PHWRGDPL GRĞZLDGF]DOQ\PL NWyUH Z\ND]XMą

LĪ ZNáDG\QLH]DZV]HZ]PDFQLDMąVWUXNWXU\RGEXGRZDQ\FK]ĊEyZ. [96] 1LH]JRGQRĞüWDPRĪH

Z\QLNDüZHGáXJDXWRUNL]IDNWXLĪEDGDQLDPHWRGąHOHPHQWyZVNRĔF]RQ\FKSURZDG]RQHVąQD PRGHODFK ]ĊEyZ Z NWyU\FK ]DáRĪRQR LGHDOQH ]HVSROHQLH ZNáDGyZ ] WNDQNDPL FR wU]HF]\ZLVWRĞFL MHVW WUXGQH GR RVLąJQLĊFLD. [36, 96] 3RJOąG WHQ SRWZLHUG]D NRQLHF]QRĞü

SU]HSURZDG]DQLDEDGDĔZZDUXQNDFKPRĪOLZLHQDMEDUG]LHM]EOLĪRQ\FKGRSDQXMąF\FKZMDPLH

ustnejX]QDMąFMH]D najbardziej miarodajne.

:\NRQDQLH SRSUDZQHJR Z\FLVNX ZLHUQLH RGZ]RURZXMąFHJR ZQĊWU]H RSUDFRZDQHJR

NDQDáX NRU]HQLRZHJR PD UyZQLHĪ LVWRWQH ]QDF]HQLH Z NRQWHNĞFLH SUHF\]\MQHJR SRND]DQLD

GáXJRĞFL L V]HURNRĞFL NDQDáX QD MDNą ]RVWDá RQ opracowany. Jest to czynnik kluczowy, SR]ZDODMąF\ QD ]DFKRZDQLH ZáDĞFLZ\FK SURSRUFML F]ĊĞFL NRURQRZHM GR F]ĊĞFL NRU]HQLRZHM

ZNáDGX 3U]\MĊáR VLĊ ĪH F]ĊĞü NRU]HQLRZD SRZLQQD E\ü FR QDMPQLHM WHM VDPHM GáXJRĞFL

coZ\VRNRĞüSU]\V]áHMNRURQ\SURWHW\F]QHMRVDG]RQHMQD]ĊELHILODURZ\P. [97] ,GHDOQąV\WXDFMą

GODSRZVWDZDQLDSUDZLGáRZ\FKSURSRUFMLGĨZLJQLMHVWMHGQDNSURSRUFMDFR niejednokrotnie wiąĪHVLĊ]NRQLHF]QRĞFLąXGURĪQLHQLDNDQDáX]ĊEDGRGáXJRĞFLNRU]HQLD. [35] Uzyskanie WDNLFKSURSRUFMLSR]ZDODQLHW\ONRQDRVLąJQLĊFLHNRU]\VWQHJRUR]NáDGXQDSUĊĪHĔZNRU]HQLX

]ĊEDfilarowego, DOHWDNĪH]DSHZQLDRGSRZLHGQLąUHWHQFMĊX]XSHáQLHQLDSURWHW\F]QHJRJG\Ī

EDGDQLDZ\ND]Dá\ĪH]ZLĊNV]HQLHGáXJRĞFLF]ĊĞFLNRU]HQLRZHMZNáDGXSRSUDZLDMHJRUHWHQFMĊ

w kanale. [35, 97-99] 2SUDFRZXMąFNDQDáNRU]HQLRZ\SRGLQG\ZLGXDOQ\ZNáDGNRURQRZR–

NRU]HQLRZ\ QDOHĪ\ MHGQDN SDPLĊWDü LĪ ]H Z]JOĊGX QD EH]SLHF]HĔVWZR GáXJRWHUPLQRZHJR

SU]HWUZDQLD ILODUX QLH]Z\NOH ZDĪQH MHVW SR]RVWDZLHQLH UDFMRQDOQLH MDN QDMZLĊNV]HM LORĞFL

]ĊELQ\. [100, 101] 3RNXVDQDGPLHUQHJRRSUDFRZDQLDNDQDáyZPRĪHVNXWNRZDüSRZLNáDQLDPL

Z SRVWDFL SHUIRUDFML SĊNQLĊü NRU]HQLD Z F]DVLH FHPHQWRZDQLD ZNáDGX RUD] SĊNQLĊFLHP

RVáDELRQHJRNRU]HQLDZWUDNFLHF]\QQRĞFLĪXFLD. [102]

)DNLKDLZVSSU]HSURZDG]LáEDGDQLDGRW\F]ąFHUHWHQFMLLQG\ZLGXDOQ\FKPHWDORZ\FK

ZNáDGyZ NRURQRZR - NRU]HQLRZ\FK Z ]DOHĪQRĞFL RG VSRVREX DSOLNDFML FHPHQWX F\QNRZR-IRVIRUDQRZHJR GR ĞZLDWáD NDQDáX. [109] 'R EDGDQLD XĪ\WR QDWXUDOQ\FK OXG]NLFK ]ĊEyZ

MHGQRNDQDáRZ\FK Z NWyU\FK NDQDá\ RSUDFRZDQR MDN SRG LQG\ZLGXDOQ\ ZNáDG NRURQRZR -NRU]HQLRZ\ 3RUyZQ\ZDQR F]WHU\ UyĪQH PHWRG\ ZSURZDG]DQLD FHPHQWX PRFXMąFHJR

doNDQDáX NRU]HQLRZHJR Z ]DOHĪQRĞFL RG VLá\ UHWHQFML ZNáDGX SR ]ZLą]DQLX FHPHQWX

1DMOHSV]HUH]XOWDW\RVLąJQLĊWRZJUXSLHZNWyUHMFHPHQWZSURZDG]DQRQDMSLHUZGRZQĊWU]D

1DMOHSV]HUH]XOWDW\RVLąJQLĊWRZJUXSLHZNWyUHMFHPHQWZSURZDG]DQRQDMSLHUZGRZQĊWU]D

W dokumencie Analiza porównawcza sposobów aplikacji masy wyciskowej stosowanych przy wykonywaniu indywidualnych wkładów koronowo-korzeniowych w zębach jedno- i wielokorzeniowych (Stron 72-85)