3.1. Specyfika formułowania kształtu polityki regionalnej
Pierwsze spostrzeżenie nasuwające się wtedy, gdy mówi się o formułowaniu polityk unijnych, jest takie, że politycy krajowi, którzy zbierają się w dużej sali konferencyjnej, debatują nad najważniejszymi kwestiami dotyczącymi spraw unijnych. Kiedy media spekulują na temat polityki unijnej, często czy
nią to w oderwaniu od kontekstu, w jakim zapadają decyzje, tj. kontekstu instytucjonalnego: szczytów Rady Europejskiej, posiedzeń plenarnych PE, spotkań UE w ramach Rady UE w ich różnych konfiguracjach: transportu, zdrowia, polityki rolnej, handlu, polityki regionalnej itd. Na tej podstawie obywatel UE może poczynić podobną obserwację, że unijne formułowanie decyzji jest zawiłe oraz zamknięte dla przeciętnego odbiorcy. Natomiast w przypadku politycznych outsiderów ciągle niejasne pozostają zasady do
stępu europejskich grup lobbingowych do unijnych instytucji. Dostęp ten jest nie tylko ważny w kontekście analizy polityk unijnych, ale także kluczo
wy dla zrozumienia sposobu ich formułowania.
Analizy polityk, bez uwzględnienia trwania dyskusji nad różnego rodza
ju pomysłami, postulatami, propozycjami prawnymi, politycznymi, groma
dzonymi raportami, są w Brukseli, czy też stolicach państw członkowskich mało atrakcyjne poznawczo. Dopiero wgląd może przyczynić się do lepszego zrozumienia prezentowanej materii w procesie formułowania rzeczonej poli
tyki oraz jej kształtowania przez politycznych decydentów różnego rodzaju, tj. polityków, ekspertów, grup interesu, administracji. Chodzi o wszystkich,
którzy opracowują propozycje rozwiązań podczas wielu rund spotkań, wstępnych uzgodnień, debat, wywiadów, wysłuchań. Mowa wreszcie o róż
nego rodzaju zabiegach czynionych do momentu osiągnięcia końcowego rezultatu. W wielu sytuacjach skutkiem ewolucji danej polityki lub jej frag
mentu jest to, co nazywamy najniższym wspólnym mianownikiem. Oznacza to wersję prawa, dokumentów politycznych będących kompromisem, który jako wynik długiego procesu negocjacji i konsultacji satysfakcjonuje niemal
że wszystkie strony 1.
Formułowanie polityk unijnych nie ma charakteru linearnego. Podob
nie jest z polityką regionalną UE. Procedowanie rozwiązania określonego problemu publicznego przebiega etapowo, ale na każdym z etapów można powrócić do wcześniejszego stadium. Przykładowo więc mimo nowelizacji prawa pomocy publicznej ukierunkowanej na regiony słabiej rozwinięte, po przedstawieniu propozycji legislacyjnych na lata 2014–2020 przez KE, powrócono do dyskusji właściwej dla etapu ustalania agendy politycznej.
Często faktyczne kształtowanie polityki regionalnej nie przebiega wyłącznie według formalnych procedur uregulowanych w traktatach.
Przykładem mogą być pilne do podjęcia działania służące zniwelowaniu skutków światowego kryzysu finansowego w krajach UE. Jednym z działań w tym zakresie było powołanie stałego funduszu ratunkowego nazwanego Europejskim Mechanizmem Stabilności. Celem mechanizmu jest udzielanie pożyczek w celu ratowania stabilności finansów publicznych państw mają
cych problemy z płynnością, m.in. budżetową2. Wspomniany instrument finansowy został powołany poza traktatami unijnymi na podstawie specjal
nej umowy międzyrządowej i podlegał ratyfikacji przez państwa uczestni
czące w Unii GospodarczoWalutowej3. Z jednej strony decyzja o sposobie procedowania wywołała falę krytyki na temat sankcjonowania Unii wielu prędkości, z drugiej zaś była drogą do względnego rozwiązania problemu nierównowagi finansów publicznych części krajów strefy euro4.
Tendencje do formułowania polityki poza formalnymi procedurami wy
nikają z tego, iż kształtowanie polityk unijnych na charakter konsensualny.
Podejmowane są wstępne, odwoływalne decyzje na kolejnych etapach proce
dowania. Fundamentem tego procesu jest osiągnięcie porozumienia między
1 Por. Esther Versluis, Mendeltje van Keulen, Paul Stephenson, op.cit., s. 132.
2 Por. Statement of the Eurogroup, 30 march 2012, http://www.consilium.europa.eu/uedocs/
cms_ data/docs/pressdata/en/ecofin/129381.pdf [data dostępu:15.11.2017].
3 Por. Paul De Grauwe, The Governance of a Fragile Eurozone, CEPS Working Documents, no. 346, http://aei.pitt.edu/31741/1/WD_346_De_Grauwe_on_Eurozone_Governance1.
pdf. , s. 1–15 [data dostępu:14.11.2017].
4 Por. Marion Salines, Gabriel Glockler, Zbigniew Truchlewski, Existential Crisis, Incremental Response: The Eurozone’s Dual Institutional Evolution 2007–2011, „Journal of European Pub
lic Policy” 5(2012), s. 665–678.
postulatami państw członkowskich, instytucjami unijnymi oraz innymi zainteresowanymi stronami. Ta część pracy odnosi się zatem do wstępne
go podejmowania decyzji, co utrudnia odróżnienie formułowania polityki od ustalenia agendy politycznej. Wyznaczenie twardej granicy nie jest tu
taj w pełni możliwe i ma zatem jedynie charakter umowny. Formułowanie polityki w wąskich dziedzinach, w których decydenci polityczni mają ogra
niczoną wiedzę, powoduje, iż politycy muszą zdawać się na informacje po
chodzące ze struktur biurokratycznych oraz innych aktorów publicznych.
Występująca asymetria informacji na temat danego problemu lub zagadnie
nia determinuje konkretne preferencje polityczne decydentów. Przykładem może być odpowiedź państw UE na kryzys finansów publicznych. W tej sytuacji politycy postawieni zostali w sytuacji konieczności potwierdzenia stabilności systemu finansowego.
Należy zwrócić uwagę, iż podjęcie konkretnych środków zaradczych na
raża rządy na wystąpienie kosztów fiskalnych i może zagrozić wypłacalności samego państwa. Symptomatyczne jest działanie rządu irlandzkiego w 2008 roku, gdy udzielono gwarancji na pokrycie zobowiązań finansowych do kwo
ty 365 mld euro (co przekłada się na ok. dwuipółkrotność irlandzkiego PKB).
Rząd irlandzki, udzielając gwarancji, zakładał, iż faktyczne wykorzystanie tego instrumentu przez sektor bankowy jest mało prawdopodobne. Tym
czasem sektor zaczął cierpieć na krótkotrwałą niewypłacalność. Na wiosnę 2011 roku zadłużenie w ramach udzielonych gwarancji wyniosło już 70 mld euro, co według irlandzkiego banku centralnego było najdroższą interwencją publiczną w historii kraju. W ten sposób irlandzcy decydenci osiągnęli sku
tek odwrotny od zamierzonego. Jako przyczynę takich działań wskazuje się ograniczoną wiedzę irlandzkich decydentów na temat skali zaburzenia płyn
ności irlandzkiego systemu bankowego, spowodowanego przekazywaniem niedokładnych informacji przez adresatów działań pomocowych5.
3.2. Rola aktorów polityki regionalnej w formułowaniu przedmiotowej polityki
Przykład roli aktorów na poziomie krajowym dość jasno uprzytamnia rolę struktur administracyjnych i ich duże znaczenie w procesie formu
łowania polityki. Faza tworzenia polityki regionalnej zdominowana jest przez dwie grupy urzędników. Pierwsza to urzędnicy narodowi pracujący na poziomie państw członkowskich. W tej grupie należy także wymienić urzędników szczebla regionalnego. Działalność poprzez przedstawicielstwa
5 Por. Christopher Gandrud, Mícheál O’Keeffe, Information and Financial Crisis Policy-mak-ing, „Journal of European Public Policy”, 3(2017), s. 387–401.
poszczególnych regionów w UE także nie pozostaje bez znaczenia6. Aktyw
ność tych ostatnich wzrasta zwłaszcza w odniesieniu do propozycji KE refor
my polityki regionalnej7. Do tego należy dodać oddziaływanie urzędników szczebla samorządowego na poziomie krajowym. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że są to urzędnicy oddziałujący do poziomu krajowe
go włącznie. Drugą grupę tworzą urzędnicy europejscy zatrudnieni przez unijne instytucje (KE, Radę UE, PE, sekretariat Rady Europejskiej oraz jej agencje). Ich znaczenie podkreśla fakt uczestnictwa w unijnym procesie le
gislacyjnym, tj. zgłaszanych propozycji politycznych oraz formułowania unijnych projektów legislacyjnych. Szczególność ich pozycji polega na tym, iż są poddawani oddziaływaniu ze strony ekspertów mających wiedzę tech
niczną, lobbystów reprezentujących interesy przemysłu, naukowców, organi
zacji pozarządowych czy grup społeczeństwa obywatelskiego8.
Analizowane działania poszczególnych aktorów przy formułowaniu poli
tyki regionalnej wskazują na proces o charakterze rozproszonym na różnych poziomach. Naturalnie, nie wszyscy wymienieni aktorzy mają taką samą po
zycję formalnoprawną oraz faktyczną pozycję polityczną. Jeśli by pokusić się o określenie najważniejszych aktorów, to na poziomie unijnym będą to Rada UE, KE i PE. Przeważają więc instytucje o charakterze wspólnotowym9. In
terakcje między tymi instytucjami mają zatem dla wspomnianego procesu optymalizacji unijnej polityki regionalnej charakter zasadniczy.
Z punktu widzenia roli, jaką odgrywa Rada UE w procesie politycznym, należy zwrócić uwagę na trzy funkcje, jakie wypełnia. Funkcje te wykraczają nieco poza sam etap formułowania polityki, ale wyraźnie wskazują na jej znaczenie w całym procesie politycznym, którego zasadniczą częścią jest faza formułowania. Rada UE występuje zatem jako: (a) legislator, (b) podmiot
6 Zob. Wilfried Swenden, Nicole Bolleyer, Regional Mobilization in the New Europe: Old Wine in a New Bottle?, „Regional & Federal Studies”, 24(2014), s. 383–399; Michaël Tatham, Going Solo: Direct Regional Representation in the European Union, „Regional & Federal Studies”, 18(2008), s. 493–511; Mary C. Murphy, Regional Representation in Brussels and Multi-lev-el Governance: Evidence from Northern IrMulti-lev-eland, „British Journal of Politics & International Relations”, 13(2011), s. 551–566; Charlie Jeffery, Regional Information Offices in Brussels and Multi-level Governance in the EU: A UK-German Comparison, „Regional & Federal Studies”, 6(1996), s. 183–203; Stewart Macneill, Charlie Jeffery, John Gibney, Changing Dynamics of Regional Representation in Brussels: A Case Study of Birmingham and the West Midlands, 1984–2004, „Regional Studies”, 41(2007), s. 403–414; David Rossbach, Domestic Institutions and Regional Representation in the European Union: The Case of Austria, „Regional & Federal Studies”, 26(2016), s. 26–41.
7 Zob. Jan Beyers, Tom Donas, Bert Fraussen, No Place Like Home? Explaining Venue Selection of Regional Offices in Brussels, „Journal of European Public Policy”, 22(2015), s. 549–605.
8 Por. Esther Versluis, Mendeltje van Keulen, Paul Stephenson, op.cit., s. 134.
9 Por. Roger Levy, Implementing European Union Public Policy, Cheltenham–Northampton 2000, s. 5–9.
Tabela 6. Główni aktorzy uczestniczący w formułowaniu polityki regionalnej UE zgodnie z podejściem wielopoziomowego zarządz AktorPrzykład działaniaUwarunkowaniaOtoczenie Poziom unijny Rada UE Stanowiska Rady w sprawach polityki regionalnej, udział w procesie legislacyjnym działania na poziomie między państwowym, grupy robocze Rady UE
Stosunkowo mały wpływ na opinię społecznąDziałania lobbingow na wszystkich poziom zarządzania: 1. partnerzy społeczni 2. partnerzy gospoda 3. przedstawiciele spo stwa obywatelskie 4. inne grupy interesu 5. grupy ekspertów
Komisja EuropejskaWewnętrzna polityka biurokratyczna KE, w szczególno ści działalność Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regio nalnej i Miejskiej, propozycje legislacyjne, propozycje agendy politycznej (raporty dla PE i KE), rola komitetów konsultacyjnych i grup eksperckich KE w obszarze poli tyki regionalnej, sieci polityczne
Perspektywa unijna, nie zawsze uwzględniająca specyfikę problemów na poziomie regionalnym i wynikają ca z tego konieczność formułowania agendy w sposób bardzo ogólny Rada EuropejskaKierunkowe decyzje polityczne wymagające inicjatywy ustawodawczejOgólność konkluzji wymaga prze łożenia konsensusu politycznego na konkretne propozycje, w tym legislacyjne Parlament EuropejskiPrace w ramach komisji Parlamentu Europejskiego (spra wozdawcy, sprawozdawcycienie, przewodniczący komi sji, członkowie), wezwania KE do inicjatywy legislacyjnej w danym zakresie, stanowiska w sprawie raportów KE
Formalnie ograniczony wpływ na agendę polityczną KE Komitet RegionówKonsultacje propozycji politycznych, legislacyjnych w za kresie polityki regionalnej, w tym obligatoryjnie w dzie dzinie funduszy strukturalnych, prawo do wydawania opinii z własnej inicjatywy
Konsultacje mogą mieć charakter obowiązkowy lub fakultatywny. Instytucjedecydenci procesu legis lacyjnego nie są związani wynikami konsultacji Komitet Ekonomiczno Społeczny
Konsultacje propozycji politycznych i legislacyjnych oraz wydanie opinii z własnej inicjatywyNiewiążący charakter opinii
AktorPrzykład działaniaUwarunkowaniaOtoczenie Poziom krajowy Państwa członkow skie reprezentowane przez rząd, parla menty narodowe Stanowiska rządu w sprawie propozycji legislacyjnych KE, stanowiska poszczególnych instytucji UE*, reprezen tacja w Radzie UE, stanowiska parlamentów narodowych Duże przywiązanie do krajowego punktu widzenia i specyfiki krajowej, ograniczające pole możliwego kom promisu na poziomie europejskim
Nacisk grup interesów n strzygnięcia sprzyjające d grupie MinisterstwaOddziaływania w łonie rządu na stanowisko całej Rady UE – inicjatywy polityczne i legislacyjneMożliwe wystąpienia silosowego cha rakteru spraw podlegających danemu resortowi Agencje krajowe (wyspecjalizowane organy administracji publicznej)
Stanowisko wobec propozycji szczegółowych formułowa nych na poziomie unijnym i krajowymOgraniczony wpływ na poziom unijny, uzależnienie od organu założycielskiego, pozycja zbliżona do instytucji lobbingowych (partne rów społecznogospodarczych) Poziom regionalny Samorząd regionalnyWyrażanie stanowiska na temat reformy polityki regio nalnej podczas konsultacji propozycji pakietu rozporzą dzeń dotyczących kolejnych okresów programowania Przyjęcie perspektywy wyłącznie danego regionu, słaba pozycja polityczna w stosunku do poziomu unijnego
Oddziaływanie potencja beneficjentów polityki re nej, zwłaszcza na kształt p gramu operacyjnego, p środków, kształt projekt podlegających konsulta społecznym ( na lata 201 projektów pozakonkurso
Samorząd lokalny (w tym miasta)Stanowiska samorządów w odniesieniu do sposobu podziału środków w ramach regionalnych programów operacyjnych
Ograniczone możliwości wpływania na poziom europejski oraz krajowy Jednostki organiza cyjne samorządu oraz struktury admini stracyjne
Instytucje uczestniczące w systemie realizacji polityki regionalnej oraz wdrażające fragmenty programów ope racyjnych na poziomie regionalnym
Brak wpływu na poziom krajowy i unijny * Przykładowo można wskazać na: Stanowisko Rządu RP w ramach konsultacji społecznych ws. Strategii „Europa 2020” przyjęte przez Komitet do Spraw Eur http://ec.europa.eu/europe2020/pdf/contributions/stanowiskorządurpwramachkonsultacjispołecznychstrategiieuropa2020.pdf. [data dostępu:15.11.2017]. Źródło: opracowanie własne.
implementujący, (c) forum polityczne10. Rada UE jako legislator ustępuje miejsca KE, która – jak wiadomo – ma prawo inicjatywy legislacyjnej. Rada UE może wezwać KE do przedstawienia propozycji legislacyjnej, ale ta ostat
nia nie jest związana tym wezwaniem. Należy zauważyć, że o ile funkcja Rady UE na etapie formułowania propozycji legislacyjnej jest symboliczna, o tyle na etapie dalszego procedowania nad propozycjami KE jest kluczowa, jeśli mowa o wejściu w życie danej propozycji legislacyjnej.
Prawodawcza rola Rady UE sprowadza się do dwóch kluczowych zadań.
Po pierwsze polega na ustaleniu wspólnego stanowiska Rady w odpowiedzi na propozycje legislacyjne KE. Wewnętrzne funkcjonowanie Rady składa się z działania na trzech poziomach hierarchicznie zorganizowanych. Na pozio
mie najniższym, pierwszym: mamy do czynienia z komitetami oraz grupami roboczymi, które najczęściej składają się z urzędników krajowych pocho
dzących z państw członkowskich11. Zadaniem komitetów jest dostarczenie specjalistycznej wiedzy, podczas gdy grupy robocze rozpatrują propozycje KE w ujęciu szczegółowym. Drugi poziom to Komitet Stałych Przedstawi
cieli (COREPER), który spotyka się raz w tygodniu. Działają dwa komitety – COREPER II, który składa się ze stałych przedstawicieli państw człon
kowskich przy UE, zajmujący się najczęściej kwestiami natury politycznej oraz sprawami ogólnymi, oraz COREPER I składający się z zastępców sta
łych przedstawicieli państw członkowskich przy UE, który koncentruje się na kwestiach technicznych, szczegółowych12.
Trzeci, najwyższy poziom to spotkania UE. Wszystkie decyzje Rady podejmowane są w sposób formalny, tj. podczas spotkań ministerialnych w drodze porozumienia zwykle wypracowywanego w sposób nieformalny przed samym spotkaniem Rady w formacie ministerialnym. Porządek obrad Rady składa się z dwóch punktów. Pierwszy, tj. punkt A, obejmuje tematy, które zostały już uzgodnione w ramach COREPER i w związku z tym mogą być zatwierdzone bez debaty. Drugi, tj. punkt B, zawiera zagadnienia, które podlegają dyskusji w Radzie przed przystąpieniem do głosowania. Praktyka procedowania w Radzie pokazuje, że ok. 85–90% aktów prawnych przyjmo
wanych jest jako punkt A. Pozostałe akty prawne są przedmiotem dyskusji podczas obrad Rady13. Badania systemu decyzyjnego Rady wskazują, iż zde
cydowana większość decyzji podejmowanych jest na poziomie najniższym, tj. grup roboczych. Jest tak dlatego, że ok. 35% decyzji, które podejmuje
10 Por. Neill Nugent, The Government and Politics of the European Union, 8th edition, London 2017, s. 163–164.
11 Należy zauważyć, iż obecnie funkcjonuje ok. 200 grup roboczych. Ibidem, s. 174.
12 Por. art. 243 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, [w:] Dz.U. UE nr C 306 z 17 grud
nia 2007 roku.
13 Por. Laurie Buonanno, Neill Nugent, Policies and Policy Processes of the European Union, op.cit., s. 50.
instytucja, przesądzanych jest na poziomie spotkań ministerialnych, 22%
decyzji na poziomie komitetów, a 43% przez grupy robocze14.
Aby przebieg obrad nie miał charakteru chaotycznego, Rada UE spotyka się w 10 składach15:
1) Rada ds. Ogólnych.
2) Rada ds. Zagranicznych.
3) Rada ds. Gospodarczych i Finansowych.
4) Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.
5) Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Kon
sumentów.
6) Rada ds. Konkurencyjności (Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Ba
dań i Przestrzeni Kosmicznej).
7) Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii.
8) Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa.
9) Rada ds. Środowiska.
10) Rada ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu.
Jeśli chodzi o politykę regionalną, to przedmiotowo podlega ona obra
dom w składzie Rady ds. Ogólnych. Temu składowi Rady przypisano także zadania związane z rozszerzeniem UE, negocjacjami akcesyjnymi, przyjmo
waniem wieloletnich ram finansowych, unijną strukturą instytucjonalną.
Należy zaznaczyć, iż rola Rady jako instytucji posługującej się metodą wspól
notową nie tylko wzrasta w ostatnich latach, zwłaszcza w kwestiach koordy
nacji polityk gospodarczych oraz spraw zagranicznych, ale także inicjująca rola KE jest w tych obszarach zastępowana aktywnością Rady (np. spotkania Eurogrupy) i formułowana często z pominięciem metody wspólnotowej16.
Drugie zadanie, to osiąganie porozumienia z PE w zakresie propozycji legislacyjnych. Aby to zrealizować, Rada pozostaje w stałym kontakcie z KE oraz PE głównie poprzez COREPER I oraz Sekretariat Rady. COREPER do
kłada wszelkich starań, aby na etapie swoich prac osiągnąć porozumienie, które zostanie przedłożone Radzie do przyjęcia. Zapewnia on odpowiednie przedstawienie spraw Radzie oraz, w stosownych przypadkach, opracowuje wytyczne, rozwiązania wariantowe lub propozycje rozwiązań.
14 Por. Frank Häge, Who Decides in the Council of the European Union?, „Journal of Common Market Studies”, 3(2008), s. 45.
15 Por. Rada Unii Europejskiej, Przewodnik po Regulaminie Wewnętrznym Rady, Regulamin Wewnętrzny Rady Europejskiej i Regulamin Wewnętrzny Rady, Bruksela 2016, s. 14.
16 Por. Sergio Fabbrini, Uwe Puetter, Integration without Supranationalisation: Studying the Lead Roles of the European Council and the Council in post-Lisbon EU Politics, „Journal of European Integration”, 5(2016), s. 481.
Rada UE jako podmiot implementujący również ustępuje KE, aczkolwiek są dziedziny, w których odgrywa ważną rolę. Pośrednio odnosi się to do za
kresu przedmiotowego polityki regionalnej. Mowa tutaj o unii monetarnej, w której duże znaczenie ma Rada ECOFIN czy też skład rady państw strefy euro, tj. Eurogrupy. Rada dysponuje także pewnymi uprawnieniami w zakre
sie implementacji Strategii Europa 2020. Przykładowo mogą to być raporty składane przez KE na ręce Rady w zakresie postępów wdrażania zobowiązań wynikających z terminarza Strategii Europa 202017. Ma to na celu zwiększe
nie presji na państwa, które pozostają w tyle za krajami wywiązującymi się z pełnego wdrożenia wspomnianej Strategii18.
Ostatnim elementem, jeśli chodzi o Radę w kontekście polityki regional
nej jako polityki publicznej, jest jej rola jako forum politycznego. Rada ma długą praktykę dyskusji politycznych, zwłaszcza w składzie przedstawicieli w randze ministrów UE. Brak zgodności powoduje, że dyskusja jest jednym ze sposobów ustalenia wspólnego stanowiska. Szerokie dyskusje umożliwiają nakreślenie możliwych do zaakceptowania opcji politycznych. W wyniku dyskusji może się pojawić potrzeba ich rozwinięcia i rozważenia nowych al
ternatyw bądź propozycji. Rezultatem dyskusji mogą być nowe formy pro
pozycji, począwszy od stwierdzenia, że jest zbyt dużo różnic w stanowiskach poszczególnych państw, a skończywszy na umożliwieniu danej propozycji przejścia całego procesu politycznego zgodnie z podejściem opartym na po
litykach publicznych. Innym elementem dyskusji może być (co często się zdarza) wystąpienie przez Radę do KE o przeprowadzenie dodatkowych badań, analiz danej propozycji i przedstawienie Radzie informacji zwrotnej w formie raportu oraz rekomendacji. Ten rodzaj dialogu permanentnego jest niezbędny zwłaszcza tam, gdzie występują znaczne rozbieżności między po
szczególnymi krajami, a jednomyślność jest bardzo mało prawdopodobna19. Pozycja KE na etapie formułowania polityki regionalnej zasadza się na monopolu przedstawiania projektów aktów legislacyjnych. Stąd kluczo
wym zagadnieniem staje się sposób procedowania formułowanych propo
zycji politycznych, które na końcu tego procesu stają się projektem aktu prawnego. Rola KE nie kończy się wyłącznie na etapie przygotowania pro
jektu aktu prawnego, ale wypełniana jest do końca procesu legislacyjnego, tj. do przyjęcia aktu prawnego, w którym – jak wiadomo – biorą udział także PE oraz Rada UE. Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać procedury
17 Por. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Eko
nomicznoSpołecznego i Komitetu Regionów. Podsumowanie realizacji strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, [w:] COM(2014) 130 final, Bruksela, 5 marca 2014 roku , s. 6–24.
nomicznoSpołecznego i Komitetu Regionów. Podsumowanie realizacji strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, [w:] COM(2014) 130 final, Bruksela, 5 marca 2014 roku , s. 6–24.