Ponieważ polityka regionalna stanowi działanie publiczne oparte na zarzą
dzaniu dzielonym między państwa członkowskie a UE, to jej implementacja rozumiana jako osiąganie celów odbywa się zgodnie z systemem wielopozio
mowego zarządzania1. Zgodnie z koncepcją zarządzania dzielonego zarówno państwa, jak i unijne instytucje ponadnarodowe zachowują wpływ i kontrolę nad realizacją swoich uprawnień2. Ogląd praktyki polityki regionalnej po
zwala stwierdzić, że na etapie implementacji szczególnego znaczenia nabiera pozycja KE oraz państw członkowskich wraz z ich systemami implementa
cyjnymi. W mniejszym stopniu można tutaj mówić o znaczącej roli Trybu
nału Sprawiedliwości UE, aczkolwiek traktując implementację stricte jako stosowanie prawa UE należałoby przyznać, że poczynania Trybunału mają wpływ na sposób urzeczywistniania unijnej polityki regionalnej.
Zgodnie z podejściem opartym na politykach publicznych implementację można rozumieć jako dostarczanie usług, wykonywanie działań, realizowa
nie form wsparcia w ramach procesu politycznego na wszystkich poziomach
1 Por. Christopher Ansell, Craig Parsons, Keith Darden, Dual Networks in European Regional Development Policy, „Journal of Common Market Studies”, 97(1997), s. 347–375.
2 Na temat zarządzania współdzielonego zob. Janusz Ruszkowski, Autotransformacja instytucji ponadnarodowych Unii Europejskiej w teorii neo-neofunkcjonalizmu na przykładzie Komisji Europejskiej, [w:] Janusz Ruszkowski, Luiza Wojnicz (red.), Teorie w Studiach Europejskich…, op.cit., s. 176.
systemu zarządzania polityką3. Specyfika polityki regionalnej UE wskazuje na to, iż jej implementację w ujęciu problemowym można umownie spro
wadzić do dwóch elementów. Pierwszy odnosi się do tworzenia reguł ad
ministracyjnych na podstawie dyspozycji zawartych w prawie UE i państw członkowskich, przy uwzględnieniu krajowej specyfiki administracyjnej.
W ramach przedmiotowego elementu dochodzi także do określenia niezbęd
nych zasobów organizacyjnych, w tym administracyjnych (system realizacji).
Drugi to faktyczna praca wdrożeniowa (aplikacja) polegająca na zastosowa
niu konkretnych instrumentów, realizacji form wsparcia (w tym dostarcze
niu usług) głównie na poziomie odbiorcy (beneficjenta) polityki.
Analiza literatury przedmiotu wskazuje, że implementacji polityki regio
nalnej poświęca się mało uwagi, zwłaszcza w stosunku do faz związanych z jej tworzeniem. Aczkolwiek literatura ta jest bogata w opracowania do
tyczące oprzyrządowania formalnoprawnego polityki regionalnej, pozostaje stwierdzić niedostatek w kontekście krytycznej analizy faktycznego (a nie zakładanego) przebiegu tego etapu polityki. Proces przekładania ogólnych celów polityki regionalnej na praktykę projektową, dostarczanie stosownych usług, realizowanie form wsparcia nie jest głównym przedmiotem namysłu nad polityką regionalną UE. Częściej można spotkać opracowania ukierun
kowujące uwagę czytelnika na efekty ilościowe polityki regionalnej (np. war
tość wydatkowanych środków czy liczba dofinansowanych projektów), gdy tymczasem sposób jej realizacji zdaje się często pomijany. Jest to zaskakujące, biorąc po uwagę fakt, iż sposób implementacji determinuje jej rezultaty.
5.1. Pozycja ustrojowa i administracyjna Komisji Europejskiej w procesie implementacji polityki regionalnej
Polityka regionalna, jak większość głównych polityk unijnych (tzn. o charakte
rze wspólnotowym), jest ustalana w swych głównych priorytetach na poziomie ponadnarodowym, aczkolwiek uczestniczą w tym procesie także inni aktorzy, np. szczebla subnarodowego. Wdrażanie polityki regionalnej ma natomiast miejsce głównie na poziomie krajowym lub regionalnym. Powstaje zatem py
tanie, na ile ogólne założenia, cele, zasady, środki projektowane na poziomie unijnym przystają do specyfiki rzeczywistości regionalnej i lokalnej? Odpo
wiedź na to pytanie jest bardzo trudna, ponieważ musi uwzględniać zróżnico
wanie nie tyle w poziomie rozwoju, ile w specyfice 2764 regionów UE.
3 Por. Michael Hill, Peter Hupe, Implementing Public Policy: An Introduction to the Study of Operational Governance, London 2009, s. 3.
4 Mowa o regionach NUTS 2. Dane za 2015 rok, http://ec.europa.eu/eurostat/web/nuts [data dostępu: 15.11.2017].
Co ważne, polityka regionalna w kontekście podejścia opartego na polity
kach publicznych, oparta jest na wdrażaniu, w trakcie którego KE dysponuje dużymi uprawnieniami. Jest tak, ponieważ po ustaleniu oprzyrządowania prawnego polityki regionalnej w danej perspektywie finansowej, uprawnie
nia KE są bardzo szerokie, jako wynikające z zasady prawa pierwotnego UE, tj. postrzegania tej instytucji w roli strażnika traktatów. W największym skrócie obejmuje ona (w latach 2014–2023) kontrolę przestrzegania wspól
nych zasad, procedur, przejrzystości finansowej, ocenę stopnia osiągnięcia celów programów operacyjnych oraz weryfikację zobowiązań państw człon
kowskich5. Rola KE w stosunku do poprzednich etapów kształtowania pro
cesu politycznego jest zatem znacząco różna. Z podmiotu, który uczestniczy w formułowaniu propozycji, częściowo w podejmowaniu decyzji, staje się nadzorcą etapu wdrażania polityki regionalnej. Stąd bez obawy popełnienia pomyłki można stwierdzić, że rola KE na etapie implementacji polityki re
gionalnej znacznie wzrasta. O ile na etapach poprzedzających polityki regio
nalnej KE jest jednym z wielu podmiotów, np. formułowania agendy, kształ
towania propozycji politycznych, o tyle na etapie implementacji jej nadzór nad implementacją ma charakter niemalże wyłączny. Specyfika pozycji KE na etapie implementacji polityki regionalnej polega nie tylko na tym, iż jest ona swego rodzaju nadzorcą, ale pozostaje uzależniona od krajowego wdra
żania europejskich programów operacyjnych.
Nie wszyscy autorzy podzielają jednakże powyższe przekonanie. Przykła
dowo Les Metcalfe wskazuje na deficyt kompetencyjny KE dotyczący nadzo
ru wdrażania polityk unijnych w kontekście odpowiedzialności KE. Jest tak, jeśli porównywać funkcje wykonawcze KE i rządów państw członkowskich.
Pomijając ów fakt, autor twierdzi, iż KE podejmuje się zadań, których nie jest w stanie wykonać, co powoduje konieczność ustalenia rzetelnego systemu zarządzania i w rezultacie sformułowania nowego stylu zarządzania sieciowo sterowanymi politykami. W tym celu niezbędne jest ustalenie mechanizmów kooperacji na różnych szczeblach władzy między autonomicznymi aktorami, takimi jak państwa narodowe6. Stwierdzenie to, mimo iż odnosi się do cało
ści działań KE w zakresie implementacji różnych unijnych polityk, nie od
zwierciedla w pełni znaczenia i roli KE we wdrażaniu polityki regionalnej.
W dyskusji na temat zakresu kompetencji KE7 odnotować należy tak
że stanowisko regionów. Otóż na podstawie badań przeprowadzonych
5 Por. art. 4–23 rozporządzenia ogólnego.
6 Por. Les Metcalfe, Reforming the Commission: Will Organizational Efficiency Produce Effective Governance?, „Journal of Common Market Studies”, 38(2000), s. 817–841.
7 W szerszym ujęciu polityka regionalna jest przykładem dyskusji na temat charakteru polityk unijnych, w kontekście ich międzyrządowości czy wymiaru bardziej wspólnotowego, zob.
Tanja A. Börzel, Mind the Gap! European Integration between Level and Scope, „Journal of European Public Policy”, 12(2005), s. 217–236; Jeffrey J. Anderson, Skeptical Reflections on
w 60 regionach UE, opinia na temat roli KE jest zróżnicowana i bardzo pragmatyczna. Większość regionów, w których władze krajowe oraz Komi
tet Regionów postrzegane są jako skuteczny podmiot wpływania na politykę regionalną na poziomie unijnym, nie jest zainteresowana zwiększeniem au
tonomii i kompetencji KE. Jeśli w danym kraju rząd nie jest postrzegany jako użyteczny podmiot wpływający na politykę na szczeblu unijnym, to zainte
resowanie zwiększeniem autonomii KE wzrasta8. Mimo dominującej opinii o braku wpływu polityki regionalnej na pozycję polityczną regionów w sy
stemie politycznym państwa, to właśnie regiony są zainteresowane w ramach przedmiotowej polityki9 zwiększeniem swojego znaczenia10.
Pozostawiając na marginesie dyskusję na temat zwiększenia bądź reduk
cji kompetencji KE, przyjdzie odwołać się do sformułowanego na wstępie niniejszego rozdziału dychotomicznego postrzegania implementacji poli
tyki regionalnej w celu zdefiniowania pozycji KE. Należy zaznaczyć także, iż w dużej mierze za wdrażanie polityki regionalnej w KE odpowiada Dy
rekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej przy uwzględnieniu kolegialnego charakteru podejmowanych decyzji w kluczowych sprawach11. W przypadku pierwszego elementu, tj. tworzenia reguł administracyjnych, zadania KE sprowadzają się do negocjacji i zatwierdzania umów partner
skich12 oraz programów operacyjnych13, współorganizowania systemu za
rządzania i kontroli (w tym przyjmowania aktów delegowanych14), nadzo
rowania i przestrzegania ustalonych reguł wdrażania polityki, interpretacji przepisów, zatwierdzania poniesionych w ramach programów operacyj
nych wydatków (certyfikacja). W odniesieniu do drugiego elementu okre
ślonego wyżej jako „praca wdrożeniowa”, są to przede wszystkim działania
a Europe of Regions: Britain, Germany, and the ERDF, „Journal of Public Policy”, 10(1990), s. 417–447; Elizabeth Bomberg, John Peterson, European Union Decision Making: The Role of Sub-national Authorities, „Political Studies”, 46(1998), s. 219–235; Thomas Conzelmann, Net-working and the Politics of EU Regional Policy: Lessons from North Rhine-Westphalia, Nord-Pas de Calais and North West England, „Regional & Federal Studies”, 5(1995), s. 134–172.
8 Badanie objęło łącznie 347 wywiadów z przedstawicielami administracji szczebla regional
nego w sześciu krajach członkowskich, tj. Niemczech, Francji, Hiszpanii, Polsce i Węgrzech.
Por. Michaël Tatham, Michael W. Bauer, Support from Below? Supranational Institutions, Re-gional Elites and Governance Preferences, „Journal of Public Policy”, 34(2014), s. 259–261.
9 Por. Angela Bourne, The Impact of European Integration on Regional Power, „Journal of Com
mon Market Studies”, 41(2003), s. 597–620.
10 Por. Esther Klaster, Celeste P. M. Wilderom, Dennis R. Muntslag, Balancing Relations and Re-sults in Regional Networks of Public-Policy Implementation, „Journal of Public Administration Research and Theory”, 27(2017), s. 676–691.
11 Por. art. 1 Regulaminu Komisji, [w:] Dz.U. WE nr L 30 z 8 grudnia 2000 roku.
12 Por. art. 14–15 rozporządzenia ogólnego.
13 Por. art. 26–30 rozporządzenia ogólnego.
14 Por. uwaga nr 11 rozporządzenia ogólnego.
bezpośrednie, takie jak wymiana dobrych praktyk, spotkania z przedstawi
cielami instytucji zaangażowanymi we wdrażanie PO.
Bez względu na podział kompetencji między KE a państwami członkow
skimi nie ulega wątpliwości konieczność sformułowania mechanizmów, za pomocą których wdrażanie polityki regionalnej przebiega sprawnie. Iden
tyfikacja tych mechanizmów musi uwzględniać ciągłe reformy przedmiotowej polityki w związku z kolejnymi perspektywami finansowymi oraz rozszerze
niami ugrupowania. Szczególną rolę w stosowaniu tych instrumentów przy
pisuje się KE. Stąd na lata 2014–2020 jednym z głównych mechanizmów jest partnerstwo oraz poszanowanie zasady wielopoziomowego zarządzania, spra
wozdawczość, wydawanie wytycznych15 oraz innych dokumentów, którym przypisuje się moc sprawczą w zakresie implementacji polityki regionalnej.
Szczególna rola KE wynika z jej funkcji strażnika traktatów. W sytua
cji uchybienia wobec prawa unijnego16, a zatem braku implementacji lub niewłaściwej implementacji, KE może podjąć interwencję. KE stosownie do art. 258 TFUE17, stwierdzając uchybienie zobowiązaniu traktatowemu ze strony państwa członkowskiego, może wydać uzasadnioną opinię adreso
waną do państwa, a docelowo skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwo
ści UE. W konsekwencji Trybunał uznając rację KE, może nałożyć na dane państwo karę finansową. Państwo może przed skierowaniem sprawy do Try
bunału zgłosić własne uwagi w odniesieniu do uchybień. Skierowanie sprawy do Trybunału jest swego rodzaju ostatecznością, ok. 95% spraw o uchybienie zobowiązaniom państw członkowskich kończy się na etapie dialogu z KE, tj. przed zgłoszeniem sprawy do Trybunału18.
Praktyka działania KE w sprawach o naruszenie prawa UE wskazuje na trzy główne rodzaje uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego19:
15 Stosownie do art. 13 rozporządzenia ogólnego.
16 Por. Thomas Würtenberger, Jan W. Tkaczyński, Nowe ramy Unii Europejskiej na rzecz umoc-nienia praworządności (analiza krytyczna), „Państwo i Prawo”, 9(2017), s.18.
17 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, [w:] Dz.U. UE nr C 306 z 17 grudnia 2007 roku.
18 Por. Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego: najczęściej zadawane pytania, MEMO/12/12, Strasburg, 17 stycznia 2012 roku, s. 1, http://europa.eu/rapid/pressrelease_
MEMO1212_pl.pdf [data dostępu:10.08.2017]; por. Sprawozdanie Komisji, 30; Sprawo
zdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE (za 2012 rok), [w:] COM/2013/0726 final z 22 października 2013 roku, s. 6–10; Sprawozdanie Komisji, 31; Sprawozdanie roczne Komi
sji z kontroli stosowania prawa UE (za 2013 rok), [w:] COM(2014)612 final z 1 października 2014 roku, s. 2–16; Sprawozdanie Komisji, Kontrola stosowania prawa UE, Sprawozdanie roczne za 2014 rok, [w:] COM(2015) 329 final, 7 wrzesień 2015 roku, s. 7–17; Sprawozdanie Komisji, Kontrola stosowania prawa Unii Europejskiej. Sprawozdanie roczne za 2015 rok, [w:] COM(2016) 463 final z 16 lipca 2016 roku, s. 4–18.
19 Por. Sprawozdanie Komisji, Kontrola stosowania prawa Unii Europejskiej, Sprawozdanie roczne za 2015 rok, [w:] COM(2016) 463 final z 16 lipca 2016 roku, s. 18.
a) niedopełnienie obowiązku zgłoszenia: państwo członkowskie nie po
wiadamia KE o środkach transpozycji dyrektyw w wyznaczonym ter
minie;
b) brak zgodności: zdaniem KE ustawodawstwo państwa członkowskie
go nie jest zgodne z wymogami określonymi w przepisach UE;
c) nieprawidłowe stosowanie: prawo UE nie jest stosowane prawidłowo lub nie jest wcale stosowane przez organy krajowe.
Przenosząc to na specyfikę polityki regionalnej, spełnienie przesłanki naruszenia prawa UE może przykładowo wiązać się z uchybieniem państwa członkowskiego w zakresie zobowiązań spełnienia warunków wstępnych, uruchomienia instrumentów polityki regionalnej, głównie funduszy UE.
Co ważne, naruszenie obowiązków państwa członkowskiego odnosi się tak
że do prawa pochodnego UE, a więc rozporządzeń, dyrektyw, decyzji i in
nych aktów mających moc wiążącą. Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia (implementacji dyrektyw) jest bardzo rzadkie, ponieważ warunkiem uru
chomienia funduszy UE jest spełnienie określonych prawem przesłanek (np.
programowanie) przed uruchomieniem instrumentów finansowych. Brak zgodności z prawem może mieć miejsce przykładowo w odniesieniu do roz
porządzenia ogólnego, gdy państwo nie zapewnia należytego wdrożenia systemu zarządzania i kontroli Europejskich Funduszy Strukturalnych i In
westycyjnych (EFSI). Natomiast nieprawidłowe stosowanie prawa UE może zachodzić na etapie implementacji instrumentów polityki regionalnej. Mowa o wdrażaniu funduszy UE i PO, a w szczególności projektów. Nieprawidłowe stosowanie prawa UE, np. na etapie wdrażania projektu, może skutkować spełnieniem przesłanki naruszenia prawa.
Podstawą do wszczęcia postępowania na podstawie art. 258 TFUE jest uchybienie przez państwo członkowskie jednemu z zobowiązań ciążących na nich na mocy prawa UE. Państwo może ponieść odpowiedzialność także za brak reakcji na działania, które naruszają zasady traktatowe20. W kontek
ście polityki regionalnej, w której zasadnicza część implementacji dokony
wana jest przez podmioty subnarodowe, ma to kapitalne znaczenie. Na przy
kład można wskazać, iż za system zarządzania i kontroli w Regionalnych Programach Operacyjnych (RPO) odpowiadają Instytucję Zarządzające (IZ).
Nie oznacza to, iż działanie podmiotów samorządu regionalnego (IZ RPO) bądź innych instytucji subnarodowych nie prowadzi do stwierdzenia uchy
bienia zobowiązaniom na mocy prawa UE. Potwierdza to tym samym bar
dzo duże uprawnienia KE na etapie wdrażania polityki regionalnej. W dok
trynie uznaje się, że nawet pojedyncze naruszenie (np. wydanie niezgodnego
20 Por. Andrzej Wróbel (red.), Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, (art. 223–
358), Warszawa 2012, tom III, s. 135–137.
z prawem UE rozstrzygnięcia w sprawie jednostkowej) może w konsekwencji powodować wszczęcie przedmiotowego postępowania21.
Praktyka stosowania postępowania w sprawie naruszenia prawa UE wska
zuje, iż nie ma znaczenia częstotliwość bądź skala uchybienia, aby KE podjęła działanie. KE nie musi wykazywać interesu prawnego, ponieważ nie działa w celu realizacji własnych uprawnień, ale czyni to w interesie UE. Z punk
tu widzenia formalnego ewentualne polityczne motywy działania nie mają znaczenia w kwestii dopuszczalności wszczęcia postępowania o naruszenie czy też dopuszczalności skargi. Nie zmienia to faktu, iż skarga, a wcześniej postępowanie o naruszenie, może być elementem nacisku politycznego22. Działanie KE rozpoczyna się po uzyskaniu wiedzy na temat domniemanego naruszenia prawa UE przez państwo członkowskie, na tym etapie rozpo
czynają się nieformalne kontakty z państwem członkowskim w ramach EU Pilot23. Kolejnym krokiem jest wezwanie państwa do usunięcia uchybienia, które określane jest jako pismo ostrzegawcze (letter of formal notice)24. Samo wezwanie ma na celu określenie przedmiotu sprawy i przekazanie państwu uwag niezbędnych do zajęcia z jego strony stanowiska. Zazwyczaj państwo członkowskie ma dwa miesiące na ustosunkowanie się do tego wezwania25.
Następny etap to skierowanie przez KE do państwa członkowskiego uza
sadnionej opinii. Celem wydania opinii jest wskazanie na konieczność za
przestania naruszania prawa UE. W dokumencie odnosi się KE do informacji przedstawionych w wezwaniu, co oznacza, iż KE nie może podnieść nowych okoliczności aniżeli tych, które były przedmiotem wezwania. Co ważne, efektem składowym opinii jest termin, w którym państwo członkowskie musi zaprzestać naruszenia. Z analizy orzecznictwa wynika, że termin ten jest ostateczny i nie podlega wydłużeniu26. Z punktu widzenia podejścia opartego na politykach publicznych pewne wątpliwości budzi uznaniowość działania KE w tym zakresie, tzn. dysponowanie przez nią władzą arbitralną w zakresie podejmowania kolejnych kroków w danej sprawie.
21 Ibidem, s. 137.
22 Ibidem, s. 140.
23 Jest to platforma mająca na celu zapewnić obywatelom oraz przedsiębiorcom lepszą pomoc w zakresie stosowania prawa UE. Obejmuje on internetową bazę danych oraz narzędzie służą
ce komunikacji. Stanowi jeden z instrumentów zmniejszania liczby formalnych postępowań wszczynanych w związku z naruszeniem prawa UE przez państwa członkowskie. Platfor
ma ma także na celu skrócenie czasu oczekiwania obywateli i przedsiębiorców na rezultaty wykrycia naruszenia. Zob. System EU PILOT – szybkie odpowiedzi na skargi od obywateli i przedsiębiorców, IP /10/226, 3 marca 2010, http://ec.europa.eu/internal_market/score
board/performance_by_governance_tool/eu_pilot/index_en.htm [data dostępu: 15.11.2017].
24 Por. Jan Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2006, s. 1–372.
25 Por. Andrzej Wróbel (red.), Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej…, op.cit., s. 138.
26 Por. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 10 lipca 1985 roku, Komisja Wspólnot Europej
skich przeciwko Królestwu Niderlandów, sprawa nr 16/84.
Konsekwencją braku implementacji polityki opartej na instrumentach prawnych (np. polityki regionalnej) może być w przypadku wyroku Trybu
nału w sprawie o naruszanie prawa UE nałożenie na państwo członkowskie kar finansowych. KE może zaproponować Trybunałowi Sprawiedliwości UE zastosowanie co najmniej ryczałtu minimalnego stanowiącego iloczyn kwoty bazowej (500 tys. euro) i współczynnika zdolności płatniczej państwa członkowskiego (dla Polski 7,22). W konsekwencji ryczałt minimalny w przy
padku Polski wynosi 3 mln 610 tys. euro. Zważywszy na możliwie wysokie kary finansowe27, państwa członkowskie wykazują duże zainteresowanie prawidłową implementacją prawa UE do krajowych porządków prawnych.
Najczęstsze obszary, w których prowadzone są sprawy dotyczące uchy
bień państw członkowskich, odnoszą się do polityk unijnych nakładających określone prawa lub wyraźne obowiązki. I tak, w 2015 najwięcej prowadzo
nych spraw dotyczyło mobilności i transportu, wymogów ochrony środowi
ska, stabilności finansowej, usług finansowych i unii rynków kapitałowych oraz przedsiębiorczości (wykres 1). Analizując powyższy wykres można za
uważyć, iż stosunkowo niewiele spraw odnosi się wprost do obszarów zwią
zanych z polityka regionalną.
Należy wskazać na dwie przyczyny takiej sytuacji. Po pierwsze, wynika to ze specyficznej kwalifikacji KE, tj. przypisania danej sprawy do danego obszaru polityki. Po drugie, wiąże się to ze specyfiką polityki regionalnej.
Chodzi o to, iż ogólne ramy polityki tworzone na poziomie unijnym nie na
dają wyraźnych uprawnień jednostkom czy podmiotom. Odnoszą się do roz
wiązań o charakterze systemowym i stąd w zakresie polityki regionalnej
27 Jedynie za rok 2015 Trybunał wydał trzy wyroki na podstawie art. 260 ust. 2 TFUE. Nałożył nimi okresowe kary pieniężne na Włochy (kwota ryczałtu 20 mln euro – pierwszy wyrok oraz 30 mln euro – drugi wyrok) i Grecję (kwota ryczałtu 10 mln euro). Zob. Wyrok Trybu
nału (trzecia izba) z 16 lipca 2015 roku, Komisja Europejska przeciwko Republice Włoskiej, Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Środowisko naturalne – Dyrektywa 2006/12/WE – Artykuły 4 i 5 – Gospodarowanie odpadami – Region Kampania – Wyrok Trybunału – Stwierdzenie uchybienia – Częściowe niewykonanie wyroku – Artykuł 260 ust. 2 TFUE – Sankcje pieniężne – Okresowa kara pieniężna – Ryczałt, sprawa nr C653/13, Wyrok Trybunału (czwarta izba) z 15 października 2015 roku, Komisja Europejska przeciw
ko Republice Greckiej, Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Dyrektywa 91/271/EWG – Oczyszczanie ścieków komunalnych – Wyrok Trybunału stwierdzający uchy
bienie – Niewykonanie – Artykuł 260 ust. 2 TFUE – Kary pieniężne – Ryczałt i okresowa kara pieniężna, sprawa nr C167/14, Wyrok Trybunału (trzecia izba) z 17 września 2015 roku, Komisja Europejska przeciwko Republice Włoskiej, Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Pomoc państwa – Pomoc przyznana przedsiębiorstwom z terenu miast Wenecji i Chioggii – Obniżenie wysokości składek na zabezpieczenie społeczne – Brak od
zyskania pomocy w wyznaczonym terminie – Wyrok Trybunału stwierdzający wystąpienie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Niewykonanie – Artykuł 260 ust. 2 TFUE – Sankcje pieniężne – Okresowa kara pieniężna – Ryczałt, sprawa C367/14.
niewiele spraw zarówno zgłasza się28, jak i toczy się przed Trybunałem. Nie zmienia to jednak faktu, iż KE została wyposażona w bardzo ważki instru
ment mający na celu ujednolicanie wdrażania prawa, a co za tym idzie – po
lityki regionalnej we wszystkich państwach członkowskich.
lityki regionalnej we wszystkich państwach członkowskich.