Konsekwencje zdrowotne otyłości
6. Edukacja żywieniowa i zdrowotna
Edukacja żywieniowa jest istotnym czynnikiem profilaktyki otyłości oraz chorób będących następstwem nieprawidłowego żywienia i niewłaściwego stylu życia, jest też ważnym elementem w leczeniu chorób dietozależnych [67]. Można ją przeprowadzić w grupach lub indywidualnie [68]. Według teorii behawioralnej nadrzędną przyczyną otyłości są źle ukształtowane nawyki żywieniowe. Skutkują one nadmiernym poborem energii niewspółmiernym do potrzeb organizmu [69]. Rodzina spontanicznie wpływa na rozwój, kształtowanie nawyków żywieniowych oraz aktywność fizyczną dziecka.
Niewłaściwe wzorce, utrwalane przez lata trudno zmienić [70, 71]. Otyli rodzice naj-częściej wychowują dzieci z nadmierną masą ciała i nie dostrzegają u swoich pociech zbędnych kilogramów, dlatego zbyt późno interweniują [72].
Pierwszym etapem w edukacji żywieniowej jest przygotowanie planu postępowania z pacjentem otyłym przez dietetyka i lekarza w celu zwiększenia skuteczności leczenia.
[68]. Nadrzędnym celem jest obniżenie masy ciała, czyli wskaźnika BMI. Należy również wyznaczyć cele szczegółowe [73], może to być wstrzymanie przyrostu kilo-gramów, utrzymanie obniżonej masy ciała, przez dłuższy okres. W trakcie terapii należy
Barbara Bogdańska, Anna Bogdańska
systematycznie rozszerzać wiedzę na temat zdrowego odżywiania. Wybór właściwej metody edukacyjnej ma kluczowe znaczenie [68]. Możemy wyróżnić: metodę trady-cyjną, gdzie działania należą do dietetyka, który wygłasza pogadanki [74]; metodę aktywizującą, która wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności w praktyce [75];
i metodę interaktywną opierającą się na dyskusji i wymianie poglądów w grupach edukacyjnych [68]. Skuteczność terapii określa kwestionariusz sprawdzający wiedzę uczestników terapii [68]. Dietetyk powinien przekazać założenia diety tj. ilość kalorii, białka, tłuszczu i węglowodanów, dzienną rację pokarmową, sposób wykonania potraw, objaśnić produkty zalecane i przeciwskazane oraz przedstawić przykładowy jadłospis [76].
W edukacji żywieniowej istotnym celem jest uświadomienie choremu, że wprowa-dzenie diety redukcyjnej o niskiej kaloryczności nie jest najistotniejsze, ważne jest, aby ukształtować prawidłowe nawyki żywieniowe i zmienić styl życia wprowadzając aktywność fizyczną [77].
Szyguła i wsp. po przeprowadzeniu badań, potwierdzają, że dwutygodniowa terapia dietetyczno-ruchowa korzystnie wpływa na wskaźnik BMI, BM (ang. body mass) masę ciała i LBM (ang. lean body mass) beztłuszczową masę ciała [78].
„Globalna strategia dotycząca diety, aktywności fizycznej i zdrowia” zaznacza, iż najważniejszym czynnikiem wpływającym na kontrolę masy ciała jest aktywność fizyczna. Ruch znacząco też obniża ryzyko zachorowalności na choroby krążenia, cukrzycę, zespół metaboliczny [46].
Systematycznie wzrasta występowanie otyłości. Trzech na dziesięciu mężczyzn i co druga kobieta w Polsce ma otyłość brzuszną [66]. Te wyniki powinny zainspirować do szeroko rozumianej edukacji zdrowotnej na wszystkich etapach kształcenia.
7. Podsumowanie
Podsumowując omawiane zagadnienia należy podkreślić, że pojedyncza interwencja nie wystarczy do odwrócenia skutków otyłości, a jedynie kompleksowy program łą-czący różne interwencje może być skuteczny. Bardzo ważne jest stworzenie systemo-wej pomocy osobom z nadmierną masą ciała, obejmującej: promowanie zdrowego stylu życia, podniesienie jakości posiłków w gospodarstwach domowych i żywieniu zbiorowym, czytelne znakowanie produktów żywnościowych ilością kalorii i wartością odżywczą połączona z zakazem reklamy wysokokalorycznej i tzw. niezdrowej żyw-ności. Wszechstronna edukacja ma kluczową rolę przy zwalczaniu epidemii otyłości ludzi w każdym wieku. Potrzebne są kampanie promujące aktywność fizyczną i zasady zdrowego żywienia wśród całych rodzin.
Konsekwencje otyłości dotykają różnych sfer życia człowieka, m.in. wyglądu – problemu estetycznego, sfery emocjonalnej, społecznej, seksualnej. Otyli cechują się niską samooceną, nie akceptują siebie i własnego ciała, mają poczucie wykluczenia z grupy i niechęć do kontaktów towarzyskich. Komfort życia osób z nadmierną masą ciała jest zdecydowanie niższy, niż ludzi o prawidłowej wadze. Osoby otyłe często odczuwają negatywne emocje towarzyszące podejmowaniu nieskutecznych prób redukcji masy ciała. Pojawia się u nich poczucie winy z powodu zjedzenia dodatko-wego posiłku lub niewykonanego treningu.
Otyłość jest schorzeniem, które nie ustępuje samoistnie, dlatego należy z nim walczyć uprawiając codzienną aktywność fizyczną, zmieniając nawyki żywieniowe, dbając o odpowiednią kaloryczność posiłków. Osoby cierpiące na otyłość powinny rozpocząć
Konsekwencje zdrowotne otyłości
terapię w kierunku chorób, które są przyczyną nadmiernej masy ciała w tym zaburzeń emocjonalnych, powinny również pamiętać o odpowiednio długim śnie.
Nagromadzona tkanka tłuszczowa wpływa na cały organizm doprowadzając do niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych. Powstające w tkance tłuszczowej i uwal-niane przez nią związki wpływają na rozwój insulinooporności, cukrzycy typu 2, zaburzeń czynności serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, chorób stawów, dny moczanowej, zaburzeń hormonalnych, kamicy pęcherzyka żółciowego i komplikacji ze strony układu oddechowego.
Badania epidemiologiczne dowodzą, że otyłość wzmaga chorobowość i śmiertelność ludzi.
8. Wnioski
• Nadmiar spożytej energii może być wydatkowany przez większą aktywność fizyczną nie związaną z ćwiczeniami, np. wchodzenie po schodach, chodzenie pieszo lub jazda rowerem;
• Osoba z nadmierną masą ciała powinna znać przyczynę, dlaczego utrata kilogramów przychodzi jej o wiele trudniej niż innym. Istotny jest tutaj styl życia, który należy zmienić na zdrowy;
• Genetyczne uwarunkowania otyłości należy poprzedzić wywiadem rodzinnym;
• Zaburzenia odżywiania o podłożu psychologicznym są częstą przyczyną otyłości;
• Brak ustalenia głównego i osiągalnego celu w postaci redukcji masy ciała powoduje niezadowolenie i rozczarowanie pacjenta;
• Źle ocenione czynniki środowiskowe, społeczne i psychologiczne pacjenta utrudniają opracowanie właściwej ścieżki pozwalającej utrzymać zredukowaną masę ciała;
• Ograniczeniom dietetycznym muszą towarzyszyć ćwiczenia fizyczne.
Literatura
1. Malczyk E., Krzonkalla-Bartnik K., Ocena stanu odżywienia i składu ciała mieszkańców dolnośląskich i opolskich wsi, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2017, 23(4), s. 250-256, doi: 10.26444/monz/81229.
2. Caballero B., Humans against Obesity: Who Will Win?, Adv Nutr., 2019, 1(10)(suppl_1), 4-S9, doi: 10.1093/advances/nmy055.
3. Kardjalik K., Bryła M., Maniecka-Bryła I., Zachowania zdrowotne związane z odżywianiem oraz występowanie nadwagi i otyłości w grupie studentów, Probl Hig Epidemiol., 2012, 93(1), s. 71-79.
4. Kłosiewicz-Latoszek L., Otyłość jako problem społeczny, zdrowotny i leczniczy, Probl Hig Epidemiol, 2010, 91(3), s. 339-343.
5. Nackiewicz J., Baran Z., Otyłość jako globalna „epidemia” XXI wieku, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, 2018, 46(2), s. 77-90.
6. Szczepańska E., Brończyk-Puzoń A., Skrzypek M., Wiedza a wybrane zachowania żywieniowe pacjentów z otyłością w zależności od poziomu ich wykształcenia, Probl Hig Epidemiol., 2013, 94(4), s. 802-806.
7. Bobrowska-Korczak B., Skrajnowska D., Orzoł A., Rola nutrigenomiki we wspomaganiu leczenia otyłości, Postepy Hig Med Dosw., 2017, 71, s. 1080-1088.
8. Korek E., Krauss H., Nowe adipokiny o potencjalnym znaczeniu w patogenezie otyłości i zaburzeń metabolicznych, Postepy Hig Med Dosw., 2015, 69, s. 799-810.
9. Zgliczyński W.Z., Nadwaga i otyłość w Polsce, INFOS. Zagadnienia Społeczno-gospodarcze, 2017, 4, s. 227.
Barbara Bogdańska, Anna Bogdańska
10. Główny Urząd Statystyczny (GUS) Waga osób w wieku 0-14 lat (24.012021) https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/waga-osob-w-wieku-0-14-lat,24,1.html.
11. Wąsowski M., Walicka M., Marcinkowska-Suchowierska E., Otyłość-definicja, epidemiologia, patogeneza, Postępy Nauk Medycznych, 2013, 26(4), s. 301-305.
12. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych – X Rewizja, ICD-10. Tom I, wydanie 2008, (25.01.2021) https://cez.gov.pl/fileadmin/
user_upload/Wytyczne/statystyka/icd10tomi_56a8f5a554a18.pdf.
13. Parizkova J., Chin M.K., Chia M., Yang J., An international perspective on obesity, health and physical activity: current trends and challenges in China and Asia, J. Exerc. Sci. Fit., 2007, 5, s. 7-23.
14. Bray G.A. History of obesity, [w:] Williams G., Frühbeck G. (red.), Obesity: science to practice, Wiley-Blackwell, Chichester 2009, s. 3-17.
15. Eknoyan G., A history of obesity, or how what was good became ugly and then bad, Adv.
Chronic Kidney Dis., 2006, 13, s. 421-427.
16. Caballero B., The global epidemic of obesity: an overview, Epidemiol. Rev., 2007, 29, s. 1-5.
17. World Health Organization, Global health risks: Mortality and burden of disease attributable to selected major risks, Geneva 2009.
18. Ramachandrappa S., Farooqi I.S., Genetic approaches to understanding human obesity.
Journal of Clinic Investigation, 2011, s. 121, 126.
19. Berthoud H.R., Morrison C., The brain, appetite, and obesity, Annual Reviev Psychology, 2008, s. 59, 55.
20. Locke A.E., Kahali B., Berndt S.I., Genetic studies of body mass index yield new insights for obesity biology, Nature, 2015, s. 518, 197.
21. Dina C., Meyre D., Gallina S.,Variation in FTO contributes to childhood obesity and severe adult obesity, Nature Genetic, 2007, s. 39, 724.
22. Wardle J., Carnell S., Haworth C., Obesity associated genetic variation in FTO is associated with diminished satiety, The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 2008, 93, s. 3640-3643.
23. Farooqi I.S., Keogh J.M., Yeo G.S., Clinical spectrum of obesity and mutations in the melanocortin 4 receptor gene, New England Journal of Medicine, 2003, 348, 1085.
24. Lubrano-Berthelier C., Le Stunff C., Bougnères P., A homozygous null mutation delineates the role of the melanocortin – 4 receptor in humans, The Journal of Clinical
Endocrinology and Metabolism, 2004, 89, 2028.
25. Benzinou M., Creemers J.W., Choquet H., Common nonsynonymous variants in PCSK1 confer risk of obesity, Nature Genetic, 2008, 40, 943.
26. El-Gharbawy A.H., Adler-Wailes D.C., Mirch M.C., Serum brain – derived neurotrophic factor concentrations in lean and overweight children and adolescents, The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 2006, 91, 3548.
27. Sharma A.M., Staels B., Peroxisome proliferator-activated receptor gamma and adipose tissue – understanding obesity-related changes in regulation of lipid andglucose
metabolism, The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 2007, 92, 386.
28. Konttinen H., Haukkala A., Sarlio-Lähteenkorva S., Eating styles, self-control and obesity indicators. The moderating role of obesity status and dieting history on restrained eating, Appetite, 2009, 53, 131.
29. Jääskeläinen A., Schwab U., Kolehmainen M., Associations of meal frequency and breakfast with obesity and metabolic syndrome traits in adolescents of Northern Finland Birth Cohort 1986, Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 2013, 23, 1002.
30. Toschke A.M., Thorsteinsdottir K.H., von Kries R., Meal frequency, breakfast
consumption and childhood obesity, International Journal of Pediatric Obesity, 2009, 4, 242.
Konsekwencje zdrowotne otyłości
31. Rampersaud G.C., Pereira M.A., Girard B.L., Breakfast habits, nutritional status, body weight, and academic performance in children and adolescents, Journal of the American Dietetic Association, 2005, 105, 743.
32. Mozaffarian D., Hao T., Rimm E.B., Changes in diet and lifestyle and long-term weight gain in women and men, The New England Journal of Medicine, 2011, 364, 2392.
33. Malik V.S., Pan A., Willett W.C., Hu F.B., Sugar-sweetened beverages and weight gain in children and adults: a systematic review and meta-analysis, The American Journal of Clinical Nutrition, 2013, 98, 1084.
34. Przybylska D., Kurowska M., Przybylski P., Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej, Hygeia Public Health 2012, 47(1), s. 28-35.
35. Pokrywka M., Kieć-Wilk B., Polus A., Wybrański I., Metylacja DNA a otyłość prosta.
Postępy Hig Med Dosw., 2014, 68, s. 1383-1391.
36. Jung A., Otyłość – choroba cywilizacyjna, Pediatr Med Rodz., 2014, 10 (3), s. 226-232.
37. Stosio M., Witkowicz A., Kowalska A., Karabon L., Genetyczne uwarunkowania zaburzonej ekspresji termogeniny (UCP1) w otyłości prowadzącej do zespołu metabolicznego, Postępy Hig Med Dosw., 2016, 70, s. 1389-1403.
38. Derkacz M., Chmiel-Perzyńska I., Marczewski K., Otyłość jako interdyscyplinarny problem medyczny (część II) Wpływ otyłości na zdrowie człowieka, Medycyna Ogólna, 2010, 16(2), s. 175-183.
39. Wasiluk A., Szczuk J., Szyszka P., Chazan Z., Nadwaga i otyłość w populacji 60-letnich i starszych mieszkańców Białej Podlaskiej, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2015, 21(2), s. 227-232.
40. Skrzypek M., Krzyszycha R., Szczygieł K., Goral K.,Możliwości zapobiegania konwersji stanu przedcukrzycowego do cukrzycy typu 2 z perspektywy dietetyki klinicznej. Strategie interwencyjne dotyczące stylu życia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2018, 24(4), s. 220-227.
41. Association of Clinical Endocrinologist and College of Endocrinology Comprehensive.
Clinical Practice Guidelines for Medical Care of Patients with Obesity, Endocr Pract.
2016, 22 (Suppl 3), s. 1-203
42. Mayoral L.P., Andrade G.M., Mayoral E.P., Huerta T.H., Canseco S.P., Rodal Canales F.J., Cabrera-Fuentes H.A., Cruz M.M., Pérez Santiago A.D., Alpuche J.J., Zenteno E., Ruíz H.M., Cruz R.M., Jeronimo J.H., Perez-Campos E., Obesity subtypes, related biomarkers & heterogeneity, Indian J Med Res., 2020 Jan, 151(1), s. 11-21, doi: 10.4103/ijmr.IJMR_1768_17.
43. Matthias Blüher, Metabolically Healthy Obesity, Endocrine Reviews, Tom 41, wydanie 3, czerwiec 2020, bnaa004, https://doi.org/10.1210/endrev/bnaa004
44. Urbańska B., Wojciechowska M., Kopański Z., Żywienie w dzieciństwie, a otyłość w wieku dorosłym, Journal of Public Health, Nursing and Medical Rescue, 2012, 1, s. 14-19.
45. Rekomendacje leczenia dietetycznego otyłości prostej u osób dorosłych 2019. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki, Dietetyka, 2019, 11, wydanie specjalne ISSN 1897-7022.
46. WHA57.17, Global strategy on diet, physical activity and Heath, FIFTY-SEVENTH WORLD HEALTH ASSEMBLY, Agenda item 12.6 22 May 2004.
https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/20142/A57_R17bis-en.pdf (30.01.2021).
47. Białkowska M., Etiopatogeneza otyłości, Postępy Nauk Medycznych 2011, 24(9), s. 765-769.
48. Kłosiewicz-Latoszek L., Cybulska B., Cukier a ryzyko otyłości, cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych, Probl Hig Epidemiol, 2011, 92(2), s. 181-186.
49. Okręglicka K., Pardecki M., Jagielska A., Tyszko P.Z., Metaboliczne efekty nadmiernego spożycia fruktozy z dietą, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2017, 23(3), s. 165-170.
50. Kędzior A., Jakubek-Kipa K., Brzuszek M., Mazur A., Trendy w występowaniu nadwagi i otyłości u dzieci na świecie, w Europie i w Polsce, Endokrynol. Ped., 2017.16.1.58, s. 41-48, DOI: 10.18544/EP-01.16.01.1662.
Barbara Bogdańska, Anna Bogdańska
51. Krzepota J., Biernat E., Forkiewicz B., Poziom aktywności fizycznej słuchaczy
Uniwersytetu Trzeciego Wieku o zróżnicowanym indeksie masy ciała, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013, 19(2), s. 200-205.
52. Word Heath Organization (WHO), https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight (30.01.2021)
53. Gromek N., Problem nadwagi i otyłości – skala zjawiska oraz czynniki ryzyka, Wiadomości Statystyczne, The Polish Statistician, 2020, 65(2), s. 9-29, DOI: 10.5604/01.3001.0014.0454
54. Główny Urząd Statystyczny (GUS) Odsetek osób w wieku powyżej 15 lat według indeksu masy ciała (BMI) (24.01.2021) https://stat.gov.pl/obszarytematyczne/zdrowie/zdrowie/
odsetek-osob-w-wieku-powyzej-15-lat-wedlug-indeksu-masy-ciala-bmi,23,1.html.
55. Muchacka R., Cebula N., Nadwaga i otyłość – ogólnoświatowa epidemia, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, 2017, 42(3), s. 75-86.
56. Sosnowska-Bielicz E., Wrótniak J., Nawyki żywieniowe a otyłość dzieci, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 2013, 32, s. 147-165.
57. Szczepańska E., Brończyk-Puzoń A., Ocena nawyków żywieniowych pacjentów z otyłością, zakwalifikowanych do zabiegu bariatrycznego, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, 20(3), s. 330-334.
58. Gruszka W., Wyskida K., Chudek J., Olszanecka-Glinianowicz M., Pentraxin 3 – a potential link between inflammation, obesity and cardiovascular complications in polycys-tic ovary syndrome, Postepy Hig Med Dosw, 2018, 72, s. 634-641.
59. Margaryan S., Witkowicz A., Partyka A., Yepiskoposyan L., Manukyan G., Karabon L., The mRNA expression levels of uncoupling proteins 1 and 2 in mononuclear cells from patients with metabolic disorders: obesity and type 2 diabetes mellitus, Postepy Hig Med Dosw, 2017, 71, s. 895-900.
60. Jaworski P., Binda A., Tarnowski W., Wpływ otyłości na rozwój choroby nowotworowej.
Postępy Nauk Medycznych, 2015, 28, 9, s. 673-676
61. Owczarczyk-Saczonek A., Placek W., Związki łuszczycy z otyłością i nadwagą, Postepy Hig Med Dosw., 2017, 71, s. 761-772.
62. Derkacz M., Chmiel-Perzyńska I., Marczewski K., Otyłość jako interdyscyplinarny problem medyczny (część I), Medycyna Ogólna 2010, 16 (1), s. 25-32
63. Lech M., Ostrowska L., Otyłość u pacjentów ze schizofrenią, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2015, 6(3), s. 103-111.
64. Juruć A., Bogdański P., Otyłość i co dalej? O psychologicznych konsekwencjach nadmiernej masy ciała, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2010, 1(4), s. 210-219.
65. Góralska M., Majewska-Szczepanik M., Szczepanik M., Mechanizmy immunologiczne towarzyszące otyłości i ich rola w zaburzeniach metabolizmu, Postepy Hig Med Dosw., 2015, 69, s. 1384-1404.
66. Stepaniak U., Micek A., Waśkiewicz A., Bielecki W., Drygas W., Janion M., Kozakiewicz K., Niklas A., Puch-Walczak A., Pająk A., Prevalence of general and abdominal obesity and overweight among adults in Poland, DOI: 10.20452/pamw.3499 Opublikowano online: 18 sierpnia 2016 r.
67. Ostrowska L., Stefańska E., Adamska E., Wpływ leczenia dietą redukcyjną na skład ciała i modyfikację składników odżywczych w dziennej racji pokarmowej u otyłych kobiet, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2010, 6, s. 179-188.
68. Jarosz M. (red.), Praktyczny podręcznik dietetyki, IŻŻ, Warszawa 2010, s. 143-150.
69. Pilska M., Jeżewska-Zychowicz M., Psychologia żywienia – wybrane zagadnienia, SGGW, Warszawa 2008, s. 120-121.
70. Gawęcki J., Roszkowski W. (red.), Żywienie człowieka a zdrowie publiczne, PWN, Warszawa 2009, s. 184-263.
Konsekwencje zdrowotne otyłości
71. Piecewicz-Szczęsna H., Wybrane czynniki stylu życia rodzin – mieszkańców Sanoka i przylegających gmin, Probl. Hig. Epi- demiol., 2008, 89, s. 373-377.
72. Rivera-Soto W.T., Rodríguez-Figueroa L., Childhood obesity among Puerto Rican children: discrepancies between child’s and parent’s perception of weight status, Int. J.
Environ. Res. Public Health, 2012, 9, s. 1427-1437.
73. Ostrowska L., Leczenie dietetyczne otyłości – wskazówki dla lekarzy praktyków, For. Zab.
Metab., 2010, 1, s. 22-30.
74. Kozioł-Kozakowska A., Piórecka B., Schlegel-Zawadzka M., Program edukacji żywieniowej dla dzieci w wieku przedszkolnym i ich rodziców realizowany w Krakowie.
Studia Med. 2008, 11, s. 65-69.
75. Dyląg H., Weker H., Barańska M. i wsp., Interwencja żywieniowa w grupie otyłych dzieci w wieku przedpokwitaniowym, Probl. Hig. Epidemiol., 2011, 92, s. 569-572.
76. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, Warszawa 2007, s. 435-437.
77. Oblacińska A., Weker H. (red.), Profilaktyka otyłości u dzieci i młodzieży od urodzenia do dorosłości, Help-Med, Kraków 2008, s. 97-104.
78. Szyguła Z., Pilch W., Borkowski Z.Ł., Bryła A., Wpływ terapii dietetyczno-ruchowej na skład ciała u średnio otyłych kobiet i mężczyzn, Rocz. Państ. Zakł. Hig., 2006, 57, s. 283-294.
Konsekwencje zdrowotne otyłości
Streszczenie
Otyłość i nadwaga są globalnym problemem, a Światowa Organizacja Zdrowia określa je za priorytetowe.
Nadmierna masa ciała jest epidemią, która przekroczyła granice państw i kontynentów, nie opiera się syste-mom politycznym ani ekonomicznym. To przewlekła choroba charakteryzująca się nadmiernym nagroma-dzeniem tłuszczu, który źle wpływa na zdrowie. Problem tkwi w zbyt dużej podaży energii zawartej w diecie w stosunku do indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego człowieka. Celem pracy jest omó-wienie strategii dotyczącej diety, aktywności fizycznej i zdrowia osób z nadmierną masą ciała. Zastosowano metodę przeglądu literatury, która pozwoliła na wszechstronne zbadanie problemu otyłości i potwierdze-nie, że średnia długość życia zależy od czynników ryzyka: nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, niedosta-tecznego poziomu aktywności fizycznej, niskiego statusu społeczno-ekonomicznego, palenia papierosów.
W pracy zawarto zarys, definicję i rozwój otyłości, szczegółowo opracowano etiologię i etiopatogenezę choroby, przeanalizowano uwarunkowania schorzenia związane ze stylem życia, wiekiem, płcią i środo-wiskiem życia chorego. Uwzględniono również treści dotyczące konsekwencji zdrowotnych otyłości i opracowano edukację żywieniową dla pacjenta z nadmierną masą ciała.
Słowa kluczowe: zdrowie, otyłość, redukcja masy ciała, aktywność fizyczna
Health consequences of obesity
Abstract
Obesity and overweight are a global problem and are prioritized by the World Health Organization.
Excessive body mass is an epidemic that has crossed the borders of states and continents, it does not resist political or economic systems. It is a chronic disease characterized by an excessive accumulation of fat that is bad for health. The problem is that there is too much energy in the diet in relation to the individual caloric needs of a person. The aim of the study is to discuss the diet, exercise and health strategies of people with excess body weight. The method of literature review was used, which allowed for a compre-hensive study of the problem of obesity and confirmation that life expectancy depends on risk factors:
hypertension, diabetes, insufficient level of physical activity, low socio-economic status, and smoking. The paper contains an outline, definition and development of obesity, describes in detail the etiology and etiopathogenesis of the disease, and analyzes the conditions of the disease related to the lifestyle, age, sex and living environment of the patient. Content on the health consequences of obesity is also included and nutritional education is developed for a patient with excess body weight.
Keywords: health, obesity, weight reduction, physical activity
Agnieszka Wasiluk1, Jerzy Saczuk2