Efektywność wybranych narzędzi wsparcia w województwie podlaskim

W statystyce publicznej przyjmuje się analizę efektywności poszczególnych instrumentów aktywnych rynku pracy pod kątem ich efektywności zatrudnieniowej i kosztowej. Pierwszy z tych wskaźników pozwala na określenie, jaki procent osób kończących udział w danej formie wsparcia podjął pracę w trakcie lub po zakończeniu uczestnictwa, tj. na ile dany instrument rynku pracy jest skuteczny w poprawie sytuacji osoby bezrobotnej lub poszukującej pracy. Przyjmuje się, że osoba podjęła zatrudnienie, jeżeli w trakcie trwania lub w okresie do 3 miesięcy od czasu zakończenia udziału w programie wyrejestrowała się z ewidencji powiatowego urzędu pracy (np. w przypadku szkoleń) lub jeżeli w okresie do 3 miesięcy od czasu zakończenia udziału w programie nie zarejestrowała się ponownie w powiatowym urzędzie pracy (np. w przypadku prac interwencyjnych).

W województwie podlaskim w 2008 roku największą efektywność zatrudnieniową, czyli procent osób, które uzyskały zatrudnienie po zakończeniu uczestnictwa w programie w okresie 3 miesięcy bądź z innych powodów nie wróciły do rejestrów urzędów pracy, osiągnęły następujące programy aktywnego przeciwdziałania bezrobociu: prace interwencyjne – 73,9% uczestników (w 2007 roku – 77,5%); staż u pracodawcy – 57,9% uczestników (w 2007 roku – 55,7%); roboty publiczne - 53,3% (w 2007 roku – 53,0%); przygotowanie zawodowe w miejscu pracy - 52,6%

uczestników (w 2007 roku – 55,0%); usługi poradnictwa zawodowego – 43,7% (w 2007 roku – 36,0%)²²³. W 2009 roku największą efektywność osiągnęły również te same kategorie wsparcia.

Podobnie na pierwszym miejscu znalazły się prace interwencyjne – 74,2% uczestników, drugie w kolejności były roboty publiczne – 52,2%, zaś staże u pracodawcy znalazły się na trzecim miejscu z wynikiem 48,8% uczestników²²⁴. Podobnie jak rok wcześniej na miejscu czwartym było przygotowanie zawodowe w miejscu pracy – zaś na piątym usługi poradnictwa zawodowego. W tym przypadku jednak osiągnęły one niższe niż rok wcześniej wartości wynoszące odpowiednio 46,2%

uczestników i 36,3% uczestników. W 2010 roku wśród tych programów, które cechowały się największą efektywność obok pojawiających się na 5 najwyższym miejscach prac interwencyjnych –

223Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2008 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2009, s. 161.

224Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2009 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2010, s. 155.

68,4% uczestników, robot publicznych – 48,1% i staży u pracodawcy – 45,9% uczestników, znalazły się szkolenia – 39,62% uczestników²²⁵. Usługi poradnictwa zawodowego zajęły podobnie jak w latach wcześniejszych piąte miejsce pod względem efektywności zatrudnieniowej na poziomie 36,0%. Także w 2011 roku szkolenia wykazywały się wysoką efektywnością na poziomie 45,5%

uczestników. Jednak najwyższy poziom tego wskaźnika w województwie podlaskim osiągnęły prace interwencyjne – na poziomie 73,7% uczestników²²⁶. Natomiast staże u pracodawcy uzyskały efektywność na poziomie 50,5% uczestników. Prawie połowa, bo 45,1% osób uczestniczących w robotach publicznych znalazło zatrudnienie, zaś w przypadku kolejnego instrumentu, jakim jest przygotowanie zawodowe dorosłych poziom osób, które zostały zatrudnione po udziale w programie wyniósł 37,0%.

Jak wynika z danych dotyczących szkoleń w województwie podlaskim ich efektywność zatrudnieniowa analizowanych w tym raporcie szkoleń i usług po nie kształtowała się na wysokim poziomie w latach 2008-2010. W przypadku szkoleń na przestrzeni analizowanych czterech lat należy zauważyć wzrost tej efektywności do poziomu 45,5% w 2011 roku. Jednocześnie jednak należy zwrócić uwagę, że najwięcej szkoleń było realizowane w roku 2010 – uczestniczyły w nich 5050 osób, zaś w roku 2009 – 4388 osób. Co za tym idzie należy stwierdzić, że szczególnie ważna jest liczba bezwzględna uczestników w porównaniu do podjęć pracy w trakcie lub po ukończeniu programu. Ta zaś okazała się być na szczególnie wysokim poziomie w roku 2008. Dla porównaniu w roku, 2011 przy co prawda wyższej efektywności zatrudnieniowej jednak bezwzględna liczba osób, które wzięły udział w szkoleniach była prawie 3 razy mniejsza niż w roku 2008.

Jeśli zaś chodzi o efektywność zatrudnieniową związaną z usługami z zakresu poradnictwa zawodowego, zauważyć należy powiększającą się liczbę uczestników tej formy programów wspierających. W roku 2008 z poradnictwa skorzystało 8451 osób, gdy w roku 2011 było to niemal 2 razy tyle osób – 19 008 uczestników. Jednocześnie jednak nastąpiło prawie dwukrotne zmniejszenie efektywności zatrudnieniowej.

225Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2010 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2011, s. 158

226Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2011 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2012, s. 158.

Tabela 10. Efektywność szkoleń i usług poradnictwa zawodowego realizowanych przez powiatowe

Źródło: opracowanie własne na podstawie Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2008 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2009, s. 161; Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2009 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2010, s. 155; Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2010 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2011, s. 158; Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2011 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2012, s. 158.

Tabela 11. Efektywność szkoleń realizowanych przez powiatowe urzędy pracy województwa podlaskiego w latach 2008-2011

Źródło: opracowanie własne na podstawie Analiza efektywności podstawowych form promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej bezrobotnych finansowanych z Funduszu Pracy w woj. podlaskim w 2008 roku i w 2009 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2010, s. 1, 4; Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim w 2010 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2011, s. 158; Sytuacja na rynku pracy w województwie

podlaskim w 2011 roku, WUP w Białymstoku, Białystok 2012, s. 158.

Jeśli chodzi o drugi z analizowanych wskaźników efektywności - efektywność kosztową, jest ona rozumiana, jako iloraz kosztów danej formy aktywizacji i liczby osób, które podjęły zatrudnienie w trakcie lub w okresie do 3 miesięcy od ukończenia programu.

Najwięcej środków na szkolenia zostało przeznaczone w analizowanym okresie w województwie podlaskim, w roku 2009, najmniej zaś w roku 2011. W zasadzie trudno na przestrzeni 4 analizowanych lat stwierdzić, jaki jest kierunek zmian w zakresie kosztów ponownego zatrudnienia. Stwierdzić jednak należy, że w roku 2011 Jednocześnie jednak w roku 2011 koszt ponownego zatrudnienia mimo zmniejszonych znacząco w porównaniu do lat poprzednich poziomu wydatków, nie uległ spadkowi, a wręcz można dostrzec wzrost tych kosztów w porównaniu do roku 2008 czy 2010.