BEZROBOCIE REJESTROWANE
8. FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW
W pierwszych trzech kwartałach 2000 r. sytuacja ekonomiczna badanych jednostek gospodarczych (przedsiębiorstw niefinansowych) była nieco gorsza od ubiegłorocznej. Dynamika przychodów z całokształtu działalności była niższa niż dynamika kosztów ich uzyskania. Pogorszyły się podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe. Badaniem objęto 1409 podmiotów gospodarczych (z wyjątkiem rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybołówstwa i rybactwa, pośrednictwa finansowego oraz szkół wyższych) prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących przekracza 49 osób.
Przychody z całokształtu działalności uzyskane przez wyżej wymienione przedsiębiorstwa za trzy kwartały br. wyniosły 48,3 mld zł, z czego 78,6% przypadało na sektor prywatny. Udział przychodów ze sprzedaży produktów stanowił 59,5% przychodów ogółem, a ze sprzedaży towarów i materiałów 36,6%.
W okresie I-IX br. odnotowano wzrost przychodów o 20,8% w stosunku do analogicznego okresu ub. roku (z tym, że w sektorze publicznym wystąpił spadek o 8,8%, zaś w sektorze prywatnym - wzrost o 32,5%). Na wysoką dynamikę przychodów z całokształtu działalności wpływ miał głównie duży wzrost przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów (o 28,6%). Relatywnie najwyższy wzrost przychodów w omawianym okresie miał miejsce w sekcjach PKD takich jak: „Handel i naprawy”
(o 37,8%), „Transport, gospodarka magazynowa i łączność” (o 30,0%) oraz „Budownictwo” (o 18,9%).
Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności w okresie styczeń-wrzesień br.
zamknęły się kwotą 47,1 mld zł, z czego 78,7% przypadało na sektor prywatny. W stosunku do analogicznego okresu ub. roku nastąpił wzrost kosztów o 21,7%, przy czym w sektorze publicznym koszty spadły o 8,7%, a w sektorze prywatnym - zwiększyły się o 33,7%. Na ogólną wartość kosztów uzyskania przychodów największy, bo ponad 62 procentowy wpływ miały koszty poniesione na sprzedaży produktów.
Wzrost pozostałych kosztów operacyjnych (o 33,7%) oraz wartości sprzedanych towarów i materiałów (o 27,5%) miał znaczący wpływ na dynamikę kosztów uzyskania przychodu. Jedynie koszty finansowe uległy obniżeniu o 0,7% w stosunku do ub. roku. Najwyższy procentowy wzrost poziomu kosztów odnotowano w sekcjach takich jak: „Handel i naprawy” (o 38,0%), „Transport, gospodarka magazynowa i łączność" (o 25,0%), „Pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna" (o 23,1%) i „Budownictwo” (o 20,7%).
Objęte badaniem finansowym podmioty gospodarcze po pierwszych dziewięciu miesiącach br.
uzyskały wynik na sprzedaży produktów, towarów i materiałów o 9,1% wyższy niż przed rokiem, zaś wynik na działalności gospodarczej był o 5,1% niższy.
Wynik finansowy brutto w kwocie 1213,7 min zł był o 5,0% niższy w porównaniu z ub.
rokiem. Po uwzględnieniu obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego w wysokości 497,4 min zł (z czego ponad 91% to podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych), wynik finansowy netto ukształtował się na poziomie 716,4 min zł i tym samym był o 7,4% wyższy od uzyskanego w pierwszych trzech kwartałach ub. roku. Najwyższy dodatni wynik finansowy netto zanotowały przedsiębiorstwa należące do „Przemysłu” (zysk 736,4 min zł), a największą stratę netto poniosły jednostki zajmujące się „Handlem i naprawami” (minus 70,6 min zł).
Wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności zwiększył się o 0,7 pkt procentowego, z 96,8% w okresie I-IX 1999 r. do 97,5% w okresie I-IX 2000 r. W omawianym okresie br. wskaźnik rentowności obrotu brutto zmniejszył się o 0,7 pkt do poziomu 2,5%, a wskaźnik rentowności obrotu netto - o 0,2 pkt do 1,5%.
Finanse przedsiębiorstw Finances of enterprises 25
W stosunku do badanego okresu sprzed roku pogorszyły się również wskaźniki bieżącej płynności I, II i III stopnia. Poprawiła się natomiast relacja zobowiązań krótkoterminowych do należności i roszczeń o 3,3 pkt.
Rozkłady rentowności obrotu netto badanych podmiotów w pierwszych trzech kwartałach br.
ukształtowały się następująco:
Wyszczególnienie a - udział w ogólnej
liczbie jednostek b - udział w przycho
dach ogółem
Jednostki rentowne Jednostki deficytowe
razem
Sektor publiczny a 53,7 77,1
Sektor prywatny. a 66,6
77,3
::::
11,817,4Koszty bieżącej działalności poniesione przez ogół badanych podmiotów w okresie styczeń- wrzesień br. wyniosły 30,3 mld zł. W strukturze rodzajowej kosztów największy, bo 45,5 procentowy był udział zużycia materiałów i energii, zaś 16,2% przypadało na wynagrodzenia brutto, 15,9% na usługi obce, 9,7% na podatki i opłaty, 5,3% na amortyzację, 3,9% na świadczenia na rzecz pracowników, a 3,5% to pozostałe koszty.
W sektorze publicznym udział kosztów zużycia materiałów i energii, wynagrodzeń brutto, świadczeń na rzecz pracowników oraz amortyzacji był wyższy niż w sektorze prywatnym, niższy był natomiast udział usług obcych, podatków i opłat oraz pozostałych kosztów.
Wartość majątku obrotowego objętych badaniem przedsiębiorstw (liczona w warunkach porównywalnych) w końcu września br. osiągnęła poziom 18,2 mld zł, tj. o 24,6% wyższy niż przed rokiem. Wartość zapasów była o 23,0% większa niż na koniec IX ub. roku, przy czym najbardziej spośród zapasów wzrosły towary (o 38,4%), produkcja niezakończona (o 27,1%) oraz produkty gotowe (o 22,7%). W strukturze zapasów dominowały materiały (33,8%) o wartości 2,0 mld zł, czyli 0 9,7% wyższej niż w analogicznym okresie ub. roku. Spośród pozostałych składników majątku obrotowego - należności i roszczenia wzrosły o 29,3%, środki pieniężne o 4,6%, a papiery wartościowe zmniejszyły się o 14,9% w stosunku do stanu sprzed roku.
Podstawowym źródłem finansowania majątku obrotowego były w dalszym ciągu zobowiązania krótkoterminowe, które w końcu września br. wyniosły 13,6 mld zł i były o 26,4%
wyższe niż przed rokiem. Zobowiązania z tytułu podatków zwiększyły się o 76,1%, z tytułu dostaw 1 usług o 32,9%, a zobowiązania wobec ZUS o 20,8%.
Zadłużenie długoterminowe badanych przedsiębiorstw w końcu września br. wyniosło 5,8 mld zł i było o 32,0% wyższe niż przed rokiem. Zobowiązania z tytułu kredytów bankowych wzrosły o 42,0%.
WYBRANE WSKAŹNIKI WOJEWÓDZKIE SELECTED VOIVODSHIP’S INDICATORS TABL. 1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE
SELECTED DATA ON VOIVODSHIP
PERIODS A-analogicznyokres
roku poprzedniego =100 corresponding period of previous year =100
Ludność«
Population • Liczba podmiotów gospodarczych •b Number of economic
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw Average paid employment
in enterprise sector
ß-okres poprzedni = 100
previous period = 100 w osobach
number of people
A 6
1998 I-XII... 3215885 230227 401341 X
1999 I-XII... 3222525 246158 398471 99,3 x
1999 I 231395 398735 100,2
99,6 3216053
99,2 99,8
98,7 99,7
3218588 235882 394015 98,3 99,8
236029 393274 97,4 99,8
97,9 98,4 97,9
3222525 246158 390037 98,0 99,4
363364 90,9 99,5
249254 362803 97,2 99,8
3224100 250801 362675 97,4 100,0
252427 363121 97,7
253828 363348
3226611 255450 363838
256303 364229
363320 98,2 99,8
362861 97,9 99,9
97,6 99,5
a Stan w końcu okresu, b Zarejestrowanych w rejestrze KRUPGN-REGON łącznie z jednostkami lokalnymi, a End of period, b Registered in the KRUPGN-REGON register including local units.
Uwaga. Wskaźniki dynamiki obliczono w warunkach porównywalnych.
Note. Indices are calculated in comparable conditions.
Wybrane wskaźniki wojewódzkie Selected voivodship's indicators 27
TABL. 1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE (cd.) SELECTED DATA ON VOIVODSHIP (cant)
PERIODS A-analogiczny okres
roku popizedniego= 100 corresponding period of previous year =100 B - okres poprzedni = 100
previous period = 100
Bezrobotni zarejestrowani * Registered unemployed persons •
Registered Oferty pracy'
Job offersc Bezrobotni zarejestrowani na 1 ofertę pracy Registered unemployed w osobach
number of people
A 8
unemployment personsper job offer
1998 l-XII ... 114491 x 7,6
1999 l-XII... 158210 * 10,2
126818 8,3 2560
8,8 9,0 8,9 8,7
133982 8,8 3442
138113 103,1 9,0 3838
102,3 9,2
102,5 9,4
101,4 9,5
103,5 9,9
158210 104,0 10,2 638
2000 I 167173 10,7 390
11,0
124,3 11,0
124,1 10,8
124,4 10,6
165020 123,2 10,6 3382
168652 122,1 102,2 10,8
120,3 100,8 10,9
101,9 11,1
101,2 11,2
a Stan w końcu okresu, b Udział bezrobotnych w cywilnej ludności aktywnej zawodowo, c Zgłoszone w ciągu miesiąca, a End of period, b Ratio of unemployed to civil economically active population, c During a month.
28 Wybrane wskaźniki wojewódzkie Selected voivodship’s indicators
TABL.1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE (cd.)
SELECTED DATA ON VOIVODSHIP (coni)
PERIODS A-analogicznyokres
roku poprzedniego =100 corresponding period of previous year=100 ß-okres poprzedni = 100
prwbus period =100
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto»
w sektorze przedsiębiorstw Average monthly gross wages and salaries • in enterprise sector
Mieszkania oddane do użytku Dwellings completed
Wskaźnik rentowności obrotu w przedsię
biorstwach b Profitability rate of turnover in enterprises ‘
2 T
:: A 6 A ß :s
1998 I-XII... 1243,82 x 8614 X 3,1 1,7
1999 I-XII... 1671,54 109,3 * 102,1 / 2,3 1,0
mq | 1502,88 106,9 56,3
109,1 92,4 152,9
110,4 88,7 97,8 2,1 0,8
108,6 106,4 116,7 77,7
1633,35 111,0 97,5 99,1
1651,01 106,4 101,1 82, f 2,8 1,5
1657,11 107,9 117,0
1659,55 106,3 67,6
97,0 106,5 194,2 3,1 1,6
108,8 105,5 128,4 114,2
110,3 103,3 145,8
1968,13 115,6 149,9 2,3 1,0
2000 I 86,7 99,0 26,5
101,1 99,7 153,9
114,9 104,7 127,3 2,3 1,1
110,7 102,7 131,7 80,3
1820,89 110,7 97,2 63,6 65,9
1871,15 102,8 108,1 139,6 2,4 1,4
1860,15 111,6 99,4 73,0
1890,02 113,2 166,8
117,6 89,8 104,5 2,5 1,5
1911,47 74,0 94,1
a Od 1999 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto powiększone o obligatoryjną składkę na ubezpieczenia społeczne, b Dane za okresy narastające kwartalnie, patrz uwagi ogólne na str. 7, pkt 15, wyjaśnienia metodyczne na str. 13, pkt 17,18.
Uwaga. Wskaźniki dynamiki obliczono w warunkach porównywalnych.
a From 1999, the average gross monthly wages and salaries are increased by the mandatory premium for social security, b Data on quarterly accrued base, see general notes on page 7, item 15, methodological notes on page 13, item 17, 18.
Note. Indices are calculated in comparable conditions.
Wybrane wskaźniki wojewódzkie Selected voivodship’s indicators 29
TABL. 1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE (cd.)
SELECTED DATA ON VOIVODSHIP (coat)
PERMS A-analogiczny okres
roku poprzedniego =100 corresponding period of previous year =100 B - okres poprzedni = 100
previous period= 100
Produkcja spr
Soldproedana przemysłu»(w cenach bazowych
duction of industry * (in basic prices) Produkcja sprzedana budownictwa Sold production of construction przetwórstwo przemysłowe
manufacturing w min zl
total 10s zl
A •
w min zl
total W* z/
A I ß w min zł
to tal W zl
(current
A 8
ceny stale"
constant prices4 constanSŁ.
1998 I-XII... 27236,9 X 25229,9 X 5042,7 X
1999 I-XII... 28587,7 103,1 X 26251,8 102,0 X 6142,3 x
1869,6 94,6 1689,9 93,3 85,3 313,5 50,9
1876,5 9%3 1702,5 97,9 98,4 313,2 99,9
103,7 120,9 122,0 382,1
99,7 95,4 99,2 95,4 405,5 120,2
100,5 101,0 99,7 468,6 121,9
2342,8 98,7 98,0 494,7 113,7 105,6
2371,3 98,5 97,9 529,1 107,0
2437,6 103,5 102,5 555,8 120,6 105,0
2582,1 108,7 106,5 108,7 107,3 576,1 112,6
2541,0 99,3 2326,9 103,7 97,2 614,7 113,3
100,5 2379,4 109,1 99,7 513,4 117,5
2795,4 109,5 2547,8 109,7 724,6 117,7 141,1
onnn |
2070 6 103,7 74,8 1843,6 73,0 105,42380,3 118,2 110,2 2149,2 116,6 111,5 341,4 117,2 110,9
2621,5 109,0 2385,3 107,4 111,8 433,0 121,6 126,9
2473,0 104,9 2266,7 104,8 94,0 424,4 112,4 98,0
2702,4 114,4 2503,8 114,2 112,3 483,3 110,8
2706,0 108,8 2514,4 99,1 526,0 114,2
2735,6 109,6 2549,8 547,0 104,0
VIII... 2806,1 110,1 102,0 2623,0 110,8 552,9 101,1
IX... 2779,4 98,9 2584,9 101,5 616,1 114,9 111,4
2831,5 102,6 2601,9 106,7 109,1 101,2
a Patrz uwagi ogólne na str. 7, pkt 8. b Ceny stałe 1995 (średnie ceny bieżące z 1995 r.).
a See general notes on page 7, item 8. b 1995 constant prices (average current prices of 1995) Uwaga. Wskaźniki dynamiki obliczono w warunkach porównywalnych.
Note. Indices are calculated in comparable conditions.
30 Wybrane wskaźniki wojewódzkie Selected voivodship's indicators
TABL. 1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE (cd.)
SELECTED DATA ON VOIVODSHIP (cont)
PERIODS
Wskaźniki cen skupu Price indices of procurement A - analogiczny okres roku poprzechiego = 100
corresponding period of previous year = 100 cereal grain1
żywca rzeźnego animals for slaughter
"5° wieprzowego B - okres poprzedni = 100
previous period =100
A 8
-8 A 8
63,6 80,5
83,6 109,7 97,8 77,2
82,4 95,4 91,1 77,4
87,9 108,6 107,3 79,7
34,4 104,3 81,2
87,4 104,4 79,4
106,1 97,3
95,9 98,1
95,4 91,5 96,1
107,7 95,8 100,8 118,1 98,3
109,6 105,0 117,1 95,2
2000 I 117,3 126,2 97,9
124,7 105,6 100,7 95,7
123,0 97,5 102,2 99,3 102,6
125,2 101,8 110,9 98,9 114,4
127,1 103,0 99,6 122,5
137,0 107,6 125,5
153,5 107,3 114,0
124,8 102,6
113,0 101,4
a Podstawowych, konsumpcyjnych; łącznie z mieszankami zbożowymi. Od 2000 r. łącznie z paszowymi, a Basic, consumable; including cereal compounds. Since 2000 including cereals for feeding.
Wybrane wskaźniki wojewódzkie Seleded voivodship's indicators 31
TABL 1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE (dok.) SELECTED DATA ON VOIVODSHIP (cont)
KMODS A-analogiczny okres
roku poprzedniego =100 corresponding pieriod of previous year = 100 B - okres poprzedni = 100
previous period = 100
Skup żywca rzeźnego ogółem w przeliczeniu na mięso Procurement of animals for slaughter
in terms of meat-total
Skup mleka
ocurement of milk Krycie loch Mating of sows
A
• e«A 8
ȧ
1999 , 2,6 94,8 97,5 98,0
3,4 10,6 89,7 95,9
4,0 108,1 117,0 13,3 126,2 97,7
3,7 81,2 91,5 12,0 104,9 89,8 97,0
3,6 68,8 97,4 15,1 94,7 126,2 96,7
3,7 83,3 102,4 15,6 94,0 103,4 97,8 99,3
3,2 76,2 18,4 117,5 97,9 99,6
3,6 97,7 16,5 96,0 90,0 98,7
3,8 80,9 17,0 93,5 99,3 100,3
3,9 15,7 92,6 98,7
3,9 10,0 78,5 99,3
3,5 66,7 90,7 11,6 97,7
2000 I 3,5 135,5 98,7 11,8 100,0 101,8
3,9 112,7 112,3 11,2 95,3
3,8 94,8 98,5 12,1 107,5
3,5 93,6 90,4 11,5 95,1
3,4 95,7 99,6 15,5 135,3
3,1 83,1 88,9 16,2 99,1
3,2 98,8 104,5 17,3 94,0 106,4 100,0
VIII... 3,4 106,5 16,9 101,9 97,6
3,2 93,7 17,3 101,7 102,6
32 Wybrane wskaźniki wojewódzkie Selected voivodship’s indicators
TABL. 2. WYBRANE DANE WEDŁUG SEKTORÓW WŁASNOŚCI SELECTED DATA BY OWNERSHIP SECTORS
PERIODS A - analogiczny okres
roku poprzedniego corresponding period of previous
Liczba podmiotów gospodarczych«
Number of economic units •
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorę Average paid employment in e,tw
- Ii E
przemysłc industryc
TJ
sektor prywatnyprivate sector
°2r
sektor prywatny private sectorstan w końcu okresu
end of period
-K3SU
f M number of people1998 l-XII... 401341 97751 303590 221621 69266 152355
1999 l-XII...
2000 \-\\\... 250801 6556 244245 362523 81289 281234 191576 55718 135858
256773 6656 250117 286320
A 106,3 104,1 106,3 100,5 x x
PER/ODS A - analogiczny
okres roku poprzedniego corresponding period of previous year= 100
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie bruttob ektorze przedsiębiorstw verage monthly gross
i salaries»in enterprise sector Produkcja sprzedana przemysłuc Sold production of industry' industry«
z
sektor prywatnyprivate sector
tr X
sektor prywatnyprivate sector
tr Z
sektor prywatny private sectorw złotych w min zł
|
1998 l-XII... 1243,82 1483,83 1166,55 1337,53 1571,83 1231,01 27236,9 9897,9 17339,0 63,7
1999 l-XII... 1990,80 2090,39
2000 I-III... 1754,43 1981,04 1688,93 96,3 1823,96 2064,16 1725,46 7105,0 2445,8 4659,2 95,5
1838,91 2030,09 1787,25 1922,86 2091,99 1860,12 23681,5
A 113,1 107,5 115,9 X 111,5 106,2 115,0 X 109,6 x
a Zarejestrowanych w rejestrze KRUPGN-REGON łącznie z jednostkami lokalnymi, b Od 1999 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto powiększone o obligatoryjną składkę na ubezpieczenia społeczne, c Patrz uwagi ogólne na str. 7, pkt 8.
Uwaga. Wskaźniki dynamiki obliczono w warunkach porównywalnych.
a Registered in the KRUPGN-REGON register together with local units, b Since 1999, the average gross monthly wages and salaries are increased by the mandatory premium for social security, c See general notes on page 7, item 8.
Note. Indices are calculated in comparable conditions.
Wybrane wskaźniki wojewódzkie Selected voivodship’s indicators 33
TABL 2. WYBRANE DANE WEDŁUG SEKTORÓW WŁASNOŚCI (dok.)