7.2.1 Finansowanie odnawialnych źródeł energii
W ramach działań związanych z promowaniem wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych, wspierane będą projekty z zakresu:
budowy i przebudowy infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych,
budowy instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw 2 i 3 generacji,
inwestycje w zakresie budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej, wykorzystujące w pierwszej kolejności energię słoneczną i biomasę, ale także biogaz, energię wiatru oraz wody,
inwestycji związanych z budową i modernizacją sieci elektroenergetycznych w pełni dedykowanych przyłączeniu nowych jednostek wytwórczych energii z OZE,
kogeneracja rozproszona oparta na zidentyfikowanych lokalnych zasobach, tj. budowa lokalnych, małych źródeł energii produkujących zarówno energię elektryczną, jak i ciepło na potrzeby lokalne, niewymagająca przesyłania jej na duże odległości oraz popraw sprawności wytwarzania ciepła poprzez zmianę źródeł ciepła na jednostki wysokosprawnej kogeneracji z OZE,
przyłącza jednostek wytwarzania do najbliższej istniejącej sieci (w ramach budowy i modernizacji sieci).
Grupą docelową działań podejmowanych w ramach priorytetu będą mieszkańcy województwa lubelskiego, osoby, instytucje i przedsiębiorstwa korzystające z rezultatów projektu.
Do głównych grup beneficjentów należą:
92
jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia,
jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną,
spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki,
MŚP,
jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną,
kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych.
7.2.2 Finansowanie podwyższania efektywności energetycznej oraz gospodarki niskoemisyjnej
Realizacja celu oszczędności energii w sektorze produkcyjnym będzie obejmować w szczególności :
wsparcie dla głębokiej termomodernizacji obiektów w przedsiębiorstwach,
zastosowanie technologii odzysku energii wraz z systemem wykorzystania energii ciepłaodpadowego w ramach przedsiębiorstwa, wprowadzanie systemów zarządzania energią,
projekty przedsiębiorstw redukujące ilość strat energii, ciepła, wody, w tym pozwalające na odzysk i ponowne wykorzystanie ciepła odpadowego,
zastosowanie energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii;
budowa i przebudowa instalacji OZE (o ile wynika to z przeprowadzonego audytu energetycznego),
przebudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne energetycznie.
Do głównych grup beneficjentów należą:
spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki,
MŚP,
podmioty wdrażające instrument finansowy, które spełniają kryteria wymienione w rozporządzaniu delegowanym nr 480/2014.
W ramach priorytetu wsparcie ukierunkowane będzie na obniżenie energochłonności sektora produkcyjnego oraz zwiększenie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych na potrzeby procesu produkcyjnego. Wszystkie projekty wspierane w ramach priorytetu będą musiały wykazać wyraźny pozytywny wpływ na środowisko, przedstawiony w formie oszczędności energii, obniżonej emisji CO2 i pyłu PM 10, zgodnie z zapisami Dyrektywy 2008/50/EC, do atmosfery lub wzrostu wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Wszystkie projekty uzyskujące wsparcie, będą musiały wykazać efektywność kosztową.
Inwestycje dotyczące efektywności energetycznej muszą wynikać z uprzednio przeprowadzonych audytów energetycznych przedsiębiorstw. Preferowane będą projekty zwiększające efektywność energetyczną powyżej 60%, natomiast projekty z zakresu głębokiej, kompleksowej modernizacji energetycznej zwiększające efektywność energetyczną poniżej 25% nie będą kwalifikowały się do dofinansowania.
8 ANALIZA ZGODNOŚCI PLANU GSOPODARKI NISKOEMISYJNEJ Z INNYMI WYMAGANIAMI PRAWNYMI W SKALI KRAJOWEJ I LOKALNEJ
Działania zaproponowane dla gminy Tyszowce w niniejszym opracowaniu w zakresie obniżenia emisji do środowiska oraz ograniczenia zużycia energii kopalnej i podwyższania efektywności energetycznej obiektów i procesów są zgodne przepisami prawnymi na poziomie krajowym i lokalnym. W tym są niesprzeczne z gminnym Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Tyszowce oraz nie są sprzeczne Strategią Rozwoju Gminy Tyszowce, jako że w obu dokumentach nie ma żadnych odniesień do rozwoju i modernizacji energetyki na obszarze gminy. Plan jest natomiast zgodny z UCHWAŁĄ NRXXII/128/2012 RADY MIEJSKIEJ W TYSZOWCACH z dnia 6 września 2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów związanych z lokalizacją elektrowni wiatrowych.
Ponadto Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Tyszowce jest w pełni zgodny ze Strategią przewidywania i zarządzania zmianą gospodarczą w aspekcie rozwoju potencjału odnawialnych źródeł energii na lata 2012-2019 dla powiatu tomaszowskiego, w którym między innymi napisano, że „Wizją zmiany gospodarczej powiatu tomaszowskiego w zakresie wykorzystania OZE i poprawy efektywności energetycznej jest osiągnięcie istotnego udziału w bilansie energetycznym powiatu energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii oraz zwiększenie efektywności energetycznej, bezpieczeństwa energetycznego i społecznej świadomości ekologicznej mieszkańców.
Powyższa wizja akcentuje następujące elementy:
● wykorzystanie lokalnych źródeł odnawialnych dla zabezpieczenia miejscowych potrzeb energetycznych. Przyjęta idea rozwoju sektora OZE opiera się na wykorzystaniu istniejącego potencjału lokalnego, co ogranicza straty przesyłowe oraz zwiększa bezpieczeństwo energetyczne,
● energooszczędność w sektorze budownictwa, jako jeden z kluczowych czynników w zakresie efektywności energetycznej. Powiązanie tych przedsięwzięć z działaniami dotyczącymi rozwoju lokalnych źródeł energii odnawialnej pomoże w realizacji celów pakietu klimatyczno-energetycznego,
94
● rozwój społecznej świadomości ekologicznej, która umożliwi realizację przyjętej wizji. Jest to istotne, ponieważ realizacja części zadań, w wyniku oporu społecznego spowodowanego niewiedzą społeczeństwa, może być znacznie utrudniona.”
Wszystkie zaplanowane dla gminy Tyszowce w niniejszym dokumencie działania są zgodne z literą powyższych zapisów.
Wszystkie działania przewidywane w Planie są zgodne z prawem dotyczącym ochrony przyrody, gdyż jedynie wskazanie niewłaściwych miejsc posadowienia źródeł energii może potencjalnie powodować szkodliwe oddziaływanie na środowisko. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Tyszowce wskazuje jedynie na potrzebę rozwijania odnawialnych źródeł energii, nie wskazuje natomiast konkretnych lokalizacji tych obiektów posadowionych na gruncie. Na obszarze gminy Tyszowce możliwe jest natomiast wskazanie takich obszarów pod budowę źródeł energii fotowoltaicznej lub biogazowej, lub innych odnawialnych, posadowionych na gruncie, które będą dogodne z punktu widzenia prawa ochrony środowiska i prawa ochrony przyrody.
Zadania wskazane, jako możliwe do realizacji w gminie Tyszowce w celu obniżenia emisji CO2 do środowiska to:
Termomodernizacja budynków,
Modernizacja oświetlenia w budynkach,
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii sytuowanych na dachach budynków,
Modernizacja źródeł ciepła poprzez wymianę na wysokosprawne,
Modernizacja oświetlenia ulicznego
Żadne z powyżej wymienionych działań nie jest sprzeczne z Polityką Energetyczną Polski do roku 2030. Ponadto zadania wymienione do realizacji przez gminę Tyszowce są zgodne z założeniami do Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej określającego szczegółowe zadania dla gmin, do których należą:
rozwój niskoemisyjnych źródeł energii,
poprawa efektywności energetycznej,
poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami,
rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych,
zapobieganie powstaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Tyszowce wpisuje się w realizację obowiązku nałożonego na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, określonego w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551 z późn. zm.). Zgodnie z art. 10 ustawy, jednostka sektora publicznego realizując swoje zadania powinna stosować, co najmniej dwa z pięciu wyszczególnionych w ustawie środków poprawy efektywności energetycznej.
Wśród tych środków wskazano:
realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej;
nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji;
wymianę eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie o niskim wskaźniku emisji;
przedsięwzięcia, zgodnego z przepisami ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów;
sporządzenie audytu energetycznego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów eksploatowanych
budynków.
Opracowany dla gminy Tyszowce dokument jest zgodny z Krajowym Planem Działania w Zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych (KPD), który został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 6 grudnia 2010 r. Realizuje on zobowiązania wynikające z art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. Dokument określa krajowe cele w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych zużytej w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia w 2020 r. W KPD przyjęto, iż osiągnięcie powyższych celów opierać się będzie o dwa filary zasobów OZE dostępnych i możliwych do wykorzystania w Polsce, tj. poprzez wzrost wytwarzania energii elektrycznej generowanej przez wiatr oraz większe wykorzystanie energetyczne biomasy.
Osiągnięcie tego celu będzie możliwe jedynie przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
96
Literatura
[1] Ocena jakości powietrza w województwie lubelskim za rok 2013, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie, Lublin, kwiecień 2014.
[2] Kalkulator CO2. Metodyka szacowania śladu klimatycznego dla transportu (dokument PDF), Fundacja Aeris Futuro, www.aerisfuturo.pl [15.07.2014].
[3] Prognozy eksperckie zmian aktywności sektora transportu drogowego (w kontekście ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji), Instytut Transportu Samochodowego, Zakład Badań Ekonomicznych, Warszawa, 2012.
[4] Bertoldi P., BornásCayuela D., Monni S., de Raveschoot R.P., Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, Kraków 2012.
[5] Polityka klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020, Dokument przyjęty przez Radę Ministrów dnia 04.11.2003 roku.
[6] Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 16 sierpnia 2011 r.
[7] Projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiegona lata 2014 – 2020, grudzień 2014.
[8]Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski 2011, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 10 sierpnia 2011 r.
[9]Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 r.
[10]Strategia Rozwoju Kraju 2020, dokument przyjęty przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w listopadzie 2011 r.
[11] „Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020” dokument przyjęty przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w dniu 8 stycznia 2014 r.
[12] Referencyjny wskaźnik emisyjności dwutlenku węgla przy produkcji energii elektrycznej do wyznaczania poziomu bazowego dla projektów JI realizowanych w Polsce, Warszawa, czerwiec 2011.
[13] Komunikat Komisji – Wytyczne w sprawie niektórych środków pomocy państwa w kontekście systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych po 2012 r.
SWD(2012) 130 final, (SWD(2012) 131 final.
Spis tabel
Tabela 2. Wskaźniki klimatyczne dla gminy Tyszowce ... 16
Tabela 3. Klasy stref za rok 2013 dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia – klasyfikacja podstawowa ... 20
Tabela 4. Liczba mieszkańców gminy Tyszowce w okresie 2001-2013 ... 29
Tabela 5. Prognoza liczby ludności w gminie Tyszowce ... 29
Tabela 6. Liczba budynków mieszkalnych w gminie Tyszowce w latach 1996-2013 ... 30
Tabela 7. Powierzchnia budynków mieszkalnych w gminie Tyszowce w latach 1996-2013 ... 30
Tabela 8. Prognoza zmiany liczby i powierzchni budynków mieszkalnych w gminie Tyszowce ... 31
Tabela 8. Wartości opałowe paliw przyjęte w obliczeniach w opracowaniu ... 33
Tabela 10.Wskaźniki emisji zanieczyszczeń powietrza przy spalaniu różnych rodzajów paliw [g/GJ] ... 35
Tabela 11.Oszacowane wartości emisji ze zużycia paliw w budynkach mieszkalnych w gminie Tyszowce w roku 2014 [t/rok] ... 36
Tabela 12. Zużycie energii elektrycznej w latach 2001-2013 gminie Tyszowce ... 36
Tabela 13. Przewidywane zużycie energii elektrycznej w gminie Tyszowce w latach 2014-2020 wyrażone w [GWh/rok] ... 37
Tabela 14. Oszacowanie emisji CO2wynikającej ze zużycia energii elektrycznej gminie Tyszowce w [Mg CO2/rok] ... 38
Tabela 15. Zużycie energii elektrycznej w obiektach publicznych w gminie Tyszowce ... 39
Tabela 16. Zużycie paliw w poszczególnych obiektach gminnych oraz Posterunku Policji w roku 2014 ... 40
Tabela 17. Przyjęte do oszacowań wartości opałowe paliw ... 41
Tabela 18. Oszacowanie wartości zużycia energii paliw na ogrzewanie w budynkach użytkowanych przez gminę Tyszowce oraz emisji z instalacji grzewczych poszczególnych obiektów ... 41
Tabela 19. Oszacowanie wielkości emisji do powietrza z systemów grzewczych obiektów należących do gminy Tyszowce w roku 2014 [t/rok] ... 43
Tabela 20.Oszacowanie zużycia energii na potrzeby oświetlenia drogowego w gminie Tyszowce w 2014 roku [MWh] ... 44
Tabela 21. Zestawienie danych o pojazdach i ich przebiegach, stanowiących transport publiczny w gminie Tyszowce... 46
Tabela 22. Pojazdy użytkowane przez gminę Tyszowce ... 46
Tabela 23. Oszacowana liczba pojazdów zarejestrowanych w gminie Tyszowce w 2014 r. 47 Tabela 24. Podsumowanie oszacowania emisji CO2 w gminie Tyszowce w roku bazowym 2014 ... 48
98
Tabela 25. Potencjał oszczędności energii w budynkach gminnych poprzez modernizację oświetlenia ... 50 Tabela 26. Szacunkowe koszty budowy dachowej instalacji fotowoltaicznych w zależności od mocy ... 53 Tabela 27. Oszacowanie parametrów energetycznych, ekonomicznych oraz ekologicznych proponowanych instalacji fotowoltaicznych oraz turbin wiatrowych ... 53 Tabela 28. Oszacowanie parametrów energetycznych, ekonomicznych oraz ekologicznych proponowanych instalacji kolektorów solarnych ... 54 Tabela 29 Stan termomodernizacji budynków publicznych w gminie Tyszowce ... 54 Tabela 30. Zamierzenia termomodernizacyjne w budynkach gminy Tyszowce ... 56 Tabela 31. Szacunkowe efekty modernizacji systemu ogrzewania Szkoły Podstawowej w Przewalu ... 56 Tabela 32. Zestawienie potencjalnych inwestycji ograniczających emisję do środowiska w gminie Tyszowce ... 58 Tabela 33 Struktura zużycia energii w obiektach gminnych w latach 2014 i 2020 ... 60 Tabela 34. Wyniki badania zainteresowania mieszkańców gminy Tyszowce odnawialnymi źródłami energii ... 63 Tabela 35. Zamierzenia inwestycyjne wśród ankietowanych mieszkańców gminy Tyszowce w odniesieniu do modernizacji kotłów ... 65 Tabela 36. Oszacowane zamierzenia inwestycyjne w zakresie modernizacji kotłów wśród ankietowanych mieszkańców gminy Tyszowce w odniesieniu do powierzchni budynków w całej gminie [m2]... 65 Tabela 37. Oszacowanie możliwych oszczędności emisji dzięki wymianie kotłów w budynkach mieszkalnych w gminie Tyszowce ... 65 Tabela 38. Zamierzenia mieszkańców gminy Tyszowce w zakresie termomodernizacji budynków ... 67 Tabela 39. Oszacowanie potencjału termomodernizacji budynków mieszkalnych w gminie Tyszowce ... 67 Tabela 40. Oszacowanie okresu zwrotu nakładów na termomodernizację przeciętnego budynku w gminie Tyszowce ... 68 Tabela 41 Struktura zużycia energii w budynkach mieszkalnych ... 68 Tabela 41 Liczba pojazdów oraz wielkość emisji z transportu prywatnego w gminie Tyszowce przy założeniu wersji BJZ, bez wymiany starzejących się pojazdów ... 69 Tabela 42.Planowane zmniejszenie emisji CO2 w gminie Tyszowce według działań ... 70 Tabela 43. Planowane zmniejszenie emisji CO2 w gminie Tyszowce do 2020 roku w porównaniu z rokiem bazowym ... 72 Tabela 44 Zużycie energii w gminie Tyszowce w latach 2014 i 2020 ... 73 Tabela 45 Zestawienie parametrów poszczególnych przedsięwzięć zaplanowanych w PGN dla gminy Tyszowce... 75
Tabela 46. Wskaźniki i metody ich weryfikacji dla działań wynikających z Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Tyszowce ... 81 Tabela 47. Harmonogram realizacji przedsięwzięć ... 84
100
Spis rysunków
Rysunek 1. Położenie gminy Tyszowce ... 14 Rysunek 2. Położenie gminy Tyszowce na tle stref klimatycznych zimowych ... 16 Rysunek 3. Średnia roczna temperatura powietrza dla gminy Tyszowce ... 16 Rysunek 4. Rozkład natężenia promieniowania słonecznego na obszarze Polski z uwzględnieniem położenia gminy Tyszowce ... 17 Rysunek 5. Symulacja zasobów wiatru na wysokości 100m w roku 2011 z uwzględnieniem położenia gminy Tyszowce [m/s] ... 18 Rysunek 6. Lokalizacja stacji i stanowisk pomiarowych funkcjonujących w 2013 r. w województwie lubelskim ... 19 Rysunek 7 Średnioroczny a) oraz 24-godzinnych b) rozkład stężeń pyłu PM10 dla strefy lubelskiej w roku 2011 ... 21 Rysunek 8 Mapa Regionu Południowego w zakresie gospodarowania odpadami ... 22 Rysunek 9. Udział paliw w zużyciu energii na cele ogrzewania i przygotowania posiłków w gospodarstwach domowych w gminie Tyszowce w 2014 roku ... 23 Rysunek 10. Prognoza liczby ludności w gminie Tyszowce w latach 2014-2020 ... 29 Rysunek 11. Prognoza zmian liczby (a) oraz powierzchni (b) mieszkań w gminie Tyszowce .. 30 Rysunek 12. Struktura budynków mieszkalnych w gminie Tyszowce z punktu widzenia okresu ich budowy lub termomodernizacji a) wg liczby budynków, b) wg powierzchni budynków .. 32 Rysunek 13. Udział paliw w zużyciu energii na cele ogrzewania i przygotowania posiłków w gospodarstwach domowych w gminie Tyszowce ... 33 Rysunek 14. Zużycie energii paliw w budynkach mieszkalnych w gminie Tyszowce według wieku budynków[GJ/m2 /rok] ... 34 Rysunek 15. Zużycie energii zawartej w paliwach przez gospodarstwa domowe w gminie Tyszowce [GJ/rok] ... 35 Rysunek 16. Zużycie energii elektrycznej w gminie Tyszowce w latach 2001-2013 oraz prognoza na lata 2014-2020... 37 Rysunek 17. Zużycie energii elektrycznej na osobę w gospodarstwie domowym w gminie Tyszowce w [kWh/osobę/rok], w zależności od liczby osób pozostających we wspólnym gospodarstwie ... 38 Rysunek 18. Ilości energii oraz struktura zużycia energii wg paliw w budynkach gminy Tyszowce ... 43 Rysunek 19. Struktura wiekowa urządzeń wytwórczych energii cieplnej w gospodarstwach domowych w gminie Tyszowce ... 64 Rysunek 20 Struktura Urzędu Miasta w Tyszowcach ... 86