PRZEDSIĘBIORSTWACH
5.2. Funkcjonowanie programów wsparcia innowacyjności MSP
Świat zmienia się w zawrotnym tempie. Inwestycje w badania i innowacje oraz podnoszenie kwalifikacji pracowników są niezbędne w poprawie konkurencyjności przedsiębiorstw. Motorem innowacji jest nowa technologia oraz nowoczesne usługi. Poza tym świat stoi przed nowymi wyzwaniami takimi jak zmiany społeczne, klimatyczne, demograficzne oraz ograniczoność surowców naturalnych. Federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii stwarza przedsiębiorcom niemieckim przyjazne środowisko i promuje rynek ukierunkowany na badania, rozwój i innowacje. Przez zwiększanie nakładów na naukę i badania, kreuje silną niemiecką gospodarkę. Rysunek 5.3. przedstawia skalę wydatków publicznych na B+R w Niemczech. W badanym okresie ich wartość wzrosła o 12,3 mld euro.
Nowa strategia rządowa high-tech 2020 obejmuje pięć głównych obszarów działania takich jak zdrowie i żywność, energia i klimat, bezpieczeństwo, mobilność i komunikacja. Poprzez różne programy, których celem jest wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw w celu zapewnienia im niskooprocentowanych kredytów i dotacji na finansowanie projektów
badawczych oraz innowacyjnych, państwo rozwija swój potencjał. Preferencyjne kredyty udzielane są na finansowanie badań w branżach szczególnie ważnych dla przyszłości Niemiec. Są to bezpieczeństwo, biotechnologia, medycyna, technologia komunikacyjno-informacyjna, nanotechnologia, technologia optyczna, technologia produkcji oraz technologia efektywności zasobów i energii. Procedura składania wniosku nie jest skomplikowana i przebiega online. Jedną z ważniejszych dziedzin badawczych jest bezpieczeństwo narodowe.
Rysunek 5.3. Wydatki na B+R w Niemczech w latach 2003-2011 w mld euro
Źródło: opracowaniewłasne na podstawieZahlen&Fakten aus der Wissenschatsstatistik GmbH im Stifterverband Februar 2013
Celem badań nad bezpieczeństwem narodowym jest jego zwiększenie poprzez wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań. Program badań obejmuje nie tylko nowinki techniczne, ale także innowacyjne pomysły o charakterze organizacyjnym. Celem tego programu jest poprawa poziomu ochrony społeczeństwa w obliczu zagrożeń wywołanych przez terroryzm, przestępczość zorganizowaną, klęski żywiołowe. Program służy również poprawie działalności służb bezpieczeństwa, obiektów użyteczności publicznej, służb ratowniczych (policji, straży pożarnej, pomoc techniczna). Badania dotyczą najczęściej: - nowych i udoskonalonych technologii zabezpieczeń,
-analizy polityki i modeli biznesowych takich jak ustanowienie zabezpieczeń lub systemów zarządzania ryzykiem,
-nowego podejścia do rozwoju, integracji i optymalizacji usług bezpieczeństwa, -nowych modeli szkolenia i kwalifikacji dostawców zabezpieczeń.
Strategia ta wymaga, oprócz odpowiednich nakładów finansowych, również wykwalifikowanej kadry. Potencjał naukowo-badawczy jest tutaj niezmiernie ważny. Oprócz potencjału naukowego, istotne są kadry w przedsiębiorstwach, ponieważ są one miejscem powstawania nowych technologii i produktów. Programy wsparcia są również nastawione na podnoszenie i uzupełnianie kadry o najwyższych kwalifikacjach. Rysunek 5.4. przedstawia zmiany w zatrudnieniu w sektorze B+R w latach 2003-2011. W związku z innowacją powstają nowe branże, które z kolei wymuszają powstawanie nowych zawodów i specjalności. Rośnie liczba zatrudnionych w B+R. W roku 2003 było to 298072 osoby a w roku 2011-349546 osób, wskazuje to na wzrost zatrudnienia o 15%. Preferowane branże, w których nastąpił najwyższy wzrost zatrudnienia to: biotechnologia, nanotechnologia, budowa maszyn i elektronika.
Rysunek5.4. Liczba zatrudnionych w B+R w latach 2003-2011
Źródło: opracowaniewłasne na podstawieZahlen&Fakten aus der Wissenschatsstatistik GmbH im Stifterverband Februar 2013
Istotną dziedziną dla B+R jest biotechnologia. W Niemczech istnieje ponad 600 firm zajmujących się biotechnologią. Około 500 z nich są firmami, w których działalność opiera się na nowoczesnych procesach biotechnologicznych. Prawie wszystkie z nich to małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniające poniżej 250 pracowników. Firmy te albo chcą prowadzić projekty badawczo - rozwojowe w dziedzinie biotechnologii albo chcą rozwijać swoją działalność poprzez wykorzystanie biotechnologii. Specjalny program „Biochance” w 2007 roku przeznaczył 890 mln euro na badania i rozwój. MSP z sektora biotechnologii są jednymi z bardziej zaangażowanych w badania przedsiębiorstwami.
Wysokie wydatki na B+R stanowią podstawę dla wysoce innowacyjnych produktów i przyszłego sukcesu firmy. Procesy innowacyjne w biotechnologii są długie, kosztowne i wiążą się z wysokim ryzykiem. Dlatego przedsiębiorstwa te w większym stopniu niż inne uzależnione są od pomocy i wsparcia publicznego. Głównym kryterium pozytywnej decyzji jest naukowa i techniczna jakość projektu oraz wysokość wkładu własnego. Do finansowania kwalifikują się projekty dotyczące rozwoju produkcji i testowana leków, diagnostyki medycznej, przemysłu chemicznego i farmaceutycznego oraz sprzętu medycznego. Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 15 mln euro.
Powszechny program INNO – KOM - OST kierowany jest do instytutów badawczych działających non profit, znajdujących się w nowych krajach związkowych, które nie są częścią uniwersytetów, a należą do sektora MSP. Finansowane są zadania w trzech modułach:
-VF- obejmuje przygotowawcze projekty badawcze do zastosowania w przemyśle i handlu dla sektora MSP. Stawka finansowania wynosi 90% nie więcej niż 500.000 euro w tym 10% to wydatki na personel B+R.
-MF- obejmuje badania prorynkowe, stawka finansowa 70% maksymalnie 375.000 euro w tym 59% na personel B+R,
-IZ- obejmuje wydatki na inwestycje poprawiające infrastrukturę naukowo-techniczną, kwota dotacji wynosi 250.000 euro dla przedsiębiorstw zatrudniających mniej niż 50 pracowników oraz 500.000 euro dla przedsiębiorstw zatrudniających mniej niż 250 pracowników.
Niemiecki sektor MSP ma duży potencjał wzrostu. Częstą przeszkodą w rozwoju są luki informacyjne w zakresie organizacji i zarządzania. Przy pomocy voucherów innowacji ministerstwo proponuje dwa moduły w celu promowania usług doradczych przez autoryzowanych konsultantów. Moduł go-innowacje obejmuje działania w zakresie zwiększenia innowacyjności i konkurencyjności oraz profesjonalizm w zarządzaniu innowacjami. Jest przeznaczony dla małych przedsiębiorstw, zatrudniających do 100 pracowników posiadających innowacyjny produkt lub innowacyjny proces technologiczny. Moduł go- efektywność poprawia efektywność wykorzystania zasobów i materiałów oraz identyfikacje potencjalnych oszczędności, lub zmniejszenie kosztów osobowych i wiele innych działań czyniących przedsiębiorstwo bardziej efektywnych. Wysokość dotacji waha się w zależności od rodzaju vouchera oraz działań jakich dotyczy między 5.500 a 8250 euro w przypadku moduły go-innowacje. W przypadku go-efektywność między 17.000 a 80.000 euro. Innowacyjność ma kluczowe znaczenie w konkurencyjności przedsiębiorstw, a
innowacje są odpowiedzialne za jedną trzecią wzrostu gospodarczego. Voucher pokrywa maksymalnie 50% wydatków na zewnętrzne konsultacje przez licencjonowanych doradców.
Programem kierowanym do małych i średnich przedsiębiorstw jest program SIGNO, który promuje programy komercyjne, w czasie których innowacyjne projekty przekształcane są w nowe produkty rynkowe. Program ten poszerza wiedzę przedsiębiorców z sektora MSP na temat praw własności intelektualnej i informacji naukowo-technicznej. Program SIGNO- wynalazca wspiera kreatywność poprzez tworzenie forum wymiany doświadczeń i usług doradczych dla niezależnych wynalazców. Jest autorem kampanii „patent” skierowanej do początkujących wynalazców, którzy jeszcze nie zgłosili patentu, lub od ostatniego zgłoszenia minęło 5 lat. Dzięki programowi przedsiębiorcy mogą skorzystać ze wsparcia w procedurze patentowej. Pomoc logistyczna i finansowa trwa od momentu złożenia wniosku patentowego przez 18 miesięcy, a jej wysokość nie może przekroczyć 8000 euro.
Również przedsiębiorstwa innowacyjne, które startują (start-up) mogą liczyć na pomoc państwa. Premia na badania wynosi 800 euro miesięcznie dla studentów, którzy założą start-up, 2000 dla absolwentów oraz 2500 miesięcznie dla pracowników naukowych. Dodatkowo mogą oni liczyć na rekompensatę związaną z kosztami administracyjnymi zakładanego przedsiębiorstwa do 10000 euro w przypadku samozatrudnienia i 17000 euro w przypadku zatrudnienia do 3 pracowników. Na coachinng przysługuje dodatkowo premia w wysokości 5000 euro. Program EXIST-up grant działa do 31 stycznia 2018 roku. Jest to program skierowany do młodych naukowców i młodych firm wiążących swoją przyszłość z nauką oraz technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi.