Gleby

5.6.1. Stan aktualny

Klasy bonitacyjne gleb ornych sieci monitoringu chemizmu gleb:

 klasy I – gleby orne najlepsze. Są to gleby położone w dobrych warunkach fizjograficznych, najbardziej zasobne w składniki pokarmowe, posiadają dobrą naturalną strukturę, są łatwe do uprawy (czynne biologicznie, przepuszczalne, przewiewne, ciepłe, wilgotne);

 klasy II – gleby orne bardzo dobre. Mają skład i właściwości podobne (lub nieco grosze) jak gleby klasy I, jednak położone są w mniej korzystnych warunkach terenowych lub mają gorsze warunki fizyczne, co powoduje, że plony roślin uprawianych na tej klasie gleb, mogą być niższe niż na glebach klasy I;

 klasy III (IIIa i IIIb) – gleby orne średnio dobre. W porównaniu do gleb klas I i II, posiadają gorsze właściwości fizyczne i chemiczne, występują w mniej korzystnych warunkach fizjograficznych. Odznaczają się dużym wahaniem poziomu wody w zależności od opadów atmosferycznych. Na glebach tej klasy można już zaobserwować procesy ich degradacji;

 klasy IV (IVa i IVb) – gleby orne średnie. Plony roślin uprawianych na tych glebach są wyraźnie niższe niż na glebach klas wyższych, nawet gdy utrzymywane są one w dobrej kulturze rolnej. Są mało przewiewne, zimne, mało czynne biologicznie.

Gleby te są bardzo podatne na wahania poziomu wód gruntowych (zbyt podmokłe lub przesuszone);

 klasy V – gleby orne słabe, są ubogie w substancje organiczne, mało żyzne i nieurodzajne, do tej klasy zaliczamy również gleby położone na terenach nie posiadających melioracji albo takich, które do melioracji się nie nadają;

 klasy VI – gleby orne najsłabsze. W praktyce nadają się tylko do zalesienia.

Posiadają bardzo niski poziom próchnicy. Próba uprawy roślin na glebach tej klasy niesie ze sobą duże ryzyko uzyskania bardzo niskich plonów.

Gleby występujące na terenie powiatu wołomińskiego w przewadze wytworzyły się z piasków, glin zwałowych oraz piasków gliniastych. Przeważają w związku z tym gleby typu bielicowego i psudobielicowego, gleby brunatne oraz podrzędnie czarne ziemie zdegradowane. Często występują rdzawe i brunatne bielice na pyłach, piaskach i żwirach np. w okolicach Tłuszcza i Jadowa. Jedynie w obniżeniach terenu, w dolinach rzek i cieków wodnych występują gleby torfowe, mułowe i glejowe oraz mady brunatne i właściwe.

W dolinach rzecznych i w okolicy Łąk Radzymińskich występują gleby organiczno – mineralne, mułowe, murszowe i torfowe. Odczyn gleb jest przeważnie kwaśny i bardzo kwaśny.

Pod względem bonitacyjnym przeważają gleby słabe, głównie piąta klasa, rzadziej czwarta, a na jałowych piaskach – szósta, praktycznie nadająca się tylko pod zalesienie. Najwięcej gleb jest w klasach bonitacyjnych V i VI.⁸

8 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wołomińskiego do roku 2020 z perspektywą

Użytkowanie powierzchni ziemi

Użytki rolne na terenie powiatu wołomińskiego stanowią 28,89 % całego obszaru. Dane na temat struktury użytkowania powierzchni ziemi na terenie powiatu zostały zestawione w poniższej tabeli.

Tabela 41. Użytkowanie powierzchni ziemi na terenie powiatu wołomińskiego.

Lp. Nazwa Jednostka Wielkość

obszaru

1. użytki rolne - razem ha 54 349

2. użytki rolne - grunty orne ha 33 233

3. użytki rolne - sady ha 438

4. użytki rolne - łąki trwałe ha 9 817

5. użytki rolne - pastwiska trwałe ha 8 235

6. użytki rolne - grunty rolne zabudowane ha 1 895

7. użytki rolne - grunty pod stawami ha 105

8. użytki rolne - grunty pod rowami ha 626

Pozostałe grunty

9. grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione razem ha 27 946 10. grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione - lasy ha 26 943 11. grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione - grunty

zadrzewione i zakrzewione ha 1 003

12. grunty pod wodami razem ha 753

13. grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi ha 720

14. grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi ha 33

15. grunty zabudowane i zurbanizowane razem ha 10 000 16. grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny mieszkaniowe ha 3 912 17. grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny przemysłowe ha 417 18. grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny inne

zabudowane ha 1 091

19. grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny zurbanizowane

niezabudowane ha 751

20. grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny rekreacji

i wypoczynku ha 255

21. grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny komunikacyjne –

drogi ha 2 984

22. grunty zabudowane i zurbanizowane – tereny komunikacyjne –

kolejowe ha 571

23. grunty zabudowane i zurbanizowane – tereny komunikacyjne –

użytki kopalne ha 19

24. użytki ekologiczne ha 30

25. nieużytki ha 1 953

26. tereny różne ha 58

POWIERZCHNIA OGÓŁEM ha 188 137 źródło: Starostwo Powiatowe w Wołominie, stan na 31.12.2019 r.

5.6.2. Zagadnienia horyzontalne Adaptacja do zmian klimatu

Efektem przewidywanych zmian klimatycznych będzie wzrost częstotliwości oraz intensywności susz co będzie miało negatywny wpływ na gleby oraz rolnictwo. Wymagane będzie zintensyfikowane nawadnianie terenów dotkniętych suszami. Do działań adaptacyjnych będzie można zaliczyć wsparcie inwestycyjne gospodarstw oraz szkolenia i doradztwo technologiczne a także doskonalenie systemu tworzenia i zarządzania rezerwami żywności, materiału siewnego i paszy na wypadek nieurodzaju, płodozmian, właściwy dobór roślin, zwiększenie okrywy, erozje.

Nadzwyczajne zagrożenia środowiska

Do nadzwyczajnych zagrożeń gleb można zaliczyć brak stosowania tzw. „dobrych praktyk rolniczych”, awarie w zakładach przemysłowych, zanieczyszczenia powstające podczas ruchu komunikacyjnego, odprowadzanie ścieków do gleby oraz gromadzenie odpadów na dzikich wysypiskach.

Działania edukacyjne

Działania edukacyjne dotyczące rolnictwa oraz zagospodarowania gleb powinny dotyczyć tematów jakich jak dobre praktyki rolnicze, ochrona gleb, bezpieczne stosowanie środków ochrony roślin oraz nawozów oraz ograniczanie erozji gleb. Szkolenia poruszające tematy rolnicze organizowane są przez Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego oraz jego oddziały.

Monitoring środowiska

Monitoringiem jakości gleb zajmuje się Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Warszawie oraz Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach.

5.6.3. Analiza SWOT

G L E B Y

SILNE STRONY SŁABE STRONY

- 1. Przewaga gleb o słabej jakości bonitacyjnej 2. Wyrzucanie odpadów komunalnych na

porzucone użytki rolne(odłogi).

3. Odprowadzanie przez mieszkańców nieoczyszczonych ścieków do gleby.

SZANSE ZAGROŻENIA

1. Wdrażanie zasad dobrej praktyki rolniczej.

2. Zwiększenie świadomości ekologicznej rolników.

3. Ograniczenie użycia chemicznych środków ochrony roślin oraz nawozów sztucznych.

4. Zalesianie gleb o niskim potencjale rolnym.

5. Przeciwdziałanie zakwaszeniu gleb poprzez wapnowanie.

1. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego.

2. Zanieczyszczenia przy szlakach komunikacyjnych.

3. Nieprawidłowe praktyki rolnicze.

4. Degradacja gleb.

5. Brak środków finansowych na inwestycje związane z ochroną powierzchni ziemi.