najmniej dwa lata w szkole średniej ogólno
kształcącej lub w seminarjum nauczyciel- skiem, jakoteż nauczyciele czynni w szko
łach średnich ogólnokształcących, semi
narjach nauczycielskich lub w szkołach po
wszechnych przed końcem 1921 r., którzy czynią zadość warunkom, wymienionym pod a) i b), a nadto przed upływem 1928 r. wy- każą się conajmniej 3-letnią praktyką nau
czycielską w szkole średniej ogólnokształcą
cej lub w seminarjum nauczycielskiem w wy
miarze przynajmniej 14 godzin tygodniowo, jeśli Minister Wyznań Religijnych i Oświe
cenia Publicznego tę ich praktykę uzna za wybitną, mogą uzyskać kwalfikacje zawodo
we do nauczania w szkołach średnich ogól
nokształcących i seminarjach nauczyciel
skich przez zdanie przed końcem roku 1928 uproszczonego egzaminu państwowego na nauczycieli szkół średnich ogólnokształcą
cych i seminarjów nauczycielskich, ustano
wionego rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W wy
jątkowych wypadkach może Minister dopu
ścić do egzaminu uproszczonego kandydata, niespełniającego jednego z dwóch pierwszych warunków.
Art. 8. Osobom, które uzyskują kwalifi
kację zawodową do nauczania w szkołach średnich ogólnokształcących i seminarjach nauczycielskich na zasadzie art. 6, dalej tym z pośród osób, wymienionym w art. 5 lit. a), b) , c), d), których oryginalne dyplomy nau
czycielskie (świadectwa egzaminu nauczyciel
skiego) zostały wystawione w języku nie pol
skim, wreszcie tym z pośród osób, wymienio
nych w art. 5 lit. j), k), które nie posiadają wcale dyplomów nauczycielskich, Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publiczne
go wyda dyplomy na nauczycieli szkół śre
dnich ogólnokształcących i seminarjów nau
czycielskich.
Art. 9. Osoby, które w sposób, określo
ny artykułem 7, uzyskają kwalifikacje zawo
dowe do nauczania w szkołach średnich ogól
nokształcących i seminarjach nauczycielskich, otrzymują dyplomy na nauczycieli szkół średnich ogólnokształcących i seminarjów nauczycielskich od odnośnej komisji egzami
nacyjnej.
Art. 10. Osoby, które na podstawie art.
5 i w myśl art. 8 pragną uzyskać dyplomy na nauczycieli szkół średnich ogólnokształcą
cych i seminarjów nauczycielskich, oraz
oso-by, które na podstawie art. 6 i w myśl art.
8 uzyskać pragną kwalifikacje zawodowe i dyplomy na nauczycieli szkół średnich ogól
nokształcących i seminarjów nauczycielskich, winny w przeciągu roku, od chwili wejścia w życie niniejszej ustawy, wnieść do Mini
stra Wyznań Religijnych i Oświecenia Pu
blicznego odpowiednio udokumentowane po
danie. Osoby, które do powyższego terminu podań nie wniosą, tracą prawo, przewidziane artykułami 5, 6 i 8.
Wyjątek może Minister Wyznań Religij
nych i Oświecenia Publicznego uczynić dla repatrjantów, przedłużając powyższy termin nie dłużej jednak, niż 1 do 2 lat.
Art. 11. Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego może ograniczyć przyznawane na podstawie art. 6 kwalifika
cje zawodowe do prawa nauczania w kla
sach niższych szkół średnich ogólnokształcą
cych.
Art. 12. Postanowienia art. 3 nie odnoszą się do nauczycieli czynnych w szkołach śred
nich ogólnokształcących i seminarjach nau
czycielskich przed wejściem w życie niniej
szej ustawy. Nauczyciele ci, jeśli nie posia
dają kwalifikacyj zawodowych do nauczania w szkołach średnich ogólnokształcących i se
minarjach nauczycielskich, a nie postarają się o ich nabycie przed końcem roku 1928, tracą prawo nauczania w tych szkołach.
Art. 13. Przez studja wyższe, wymienio
ne w art. 5 i 6, rozumieć należy studja, upra
wniające do pobierania dodatków za studja wyższe w myśl art. 4 ustawy z dnia 13 lopca 1920 r. o uposażeniu urzędników i niższych funkcjonarjuszów państwowych (Dz. U.. R.
P. Nr. 65, poz. 429) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lutego 1922 r. w tym przedmiocie (Dz. U. R. P. Nr. 22, poz. 183).
Art. 14. Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Art. 15. Ustawa niniejsza wchodzi w ży
cie z dniem jej ogłoszenia.
(Dz. Ust. Rz. P. z dnia 25 października 1922 r. Nr. 90, p. 828).
Marszałek (—) Trąmpczyński.
Prezydent Ministrów — Juljan Nowak.
Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (—) Dr. Kumaniecki.
ROZPORZĄDZENIE
Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie ustawy z dnia 26 września 1922 r., dotyczącej kwalifikacji za
wodowych do nauczania w szkołach średnich ogólnokształcących i seminarjach nauczyciel
skich państw, i prywatnych.
(Dz. U. Rzp. P. Nr. 90, poz. 828).
Do art. 1 i 2.
§ 1. W sprawie ustanowienia egzaminów państwowych, przewidzianych temi artykuła
mi, wydane zostaną osobne rozporządzenia.
Do art. 3.
§ 2. Osoba, nie posiadająca kwalifika
cyj, określonych ustawą i wydanemi na jej podstawie rozporządzeniami Ministra W. R.
i O. P., o ile przed 25 października 1922 r.
nie była czynna jako nauczyciel w szkołach średnich ogólnokształcących lub seminarjach nauczycielskich, a chce spełniać funkcje nau
czycielskie w państwowych lub prywatnych szkołach wyżej wymienionych kategoryj, pod
lega następującym przepisom.*
a) jeśli rozpoczęła lub rozpocznie pracę nauczycielską w państwowych lub prywat
nych szkołach średnich ogólnokształcących lub seminarjach nauczycielskich w czasie od 25 października 1922 do 30 czerwca 1923 włącznie, winna wnieść bezzwłocznie za po
średnictwem dyrekcji szkoły podanie do wła
ściwego Kuratora Okr. Szk. o dopuszczenie jej do nauczania w myśl art. 3 ustawy;
b) jeśli ma rozpocząć po 30 czerwca 1923 r. pracę nauczycielską w wymienionych pod a) szkołach, winna wnieść takież poda
nie, przed poczynieniem starań o mianowanie jej w szkołach państwowych, względnie przed zawarciem umowy ze szkołą prywatną — wprost do Kuratorjum Okręgu Szkolnego, w którym chce pracować.
Do podania, w którem należy wymienić przedmioty nauki, jakich zamierza udzielać, dołączyć ma życiorys, metrykę urodzenia oraz dowody studjów i ewentualnie praktyki nauczycielskiej.
Kurator przesyła podanie wraz ze swym wnioskiem do Ministerstwa W. R. i O. P.
Wniosek winien wymieniać imię i nazwisko kandydata, miejsce i datę jego urodzenia, przedmioty i język wykładowy, w którym może nauczać, oraz terytorjum, względnie szkołę, i okres czasu (datę początkową i koń
cową), na które pozwolenie ma być ważne.
Wniosek powyższy przedstawia Kurator osobnem pismem w dwóch egzemplarzach.
4.
O decyzji Ministra Kurator zawiadamia in
teresowanego na piśmie według zamieszczo
nego poniżej wzoru (Wzór A).
Podania o zezwolenie na nauczanie, wnio
ski Kuratora 0 . S., oraz to zezwolenie, win
ny być odrębne od ewentualnych podań o po
sady w szkołach państwowych, wniosków Ku
ratora w tej sprawie, oraz dekretów nomina
cyjnych.
Jeżeli osoba, która otrzymała pozwolenie na nauczanie w szkołach średnich ogólno
kształcących i seminarjach nauczycielskich na pewien okres czasu, pozwolenia tego nie wyzyskała zupełnie lub częściowo, może wnieść podanie o odpowiednie przedłużenie powyższego okresu. Przy wnoszeniu i zała
twianiu tych podań obowiązują powyżej po
dane przepisy.
§ 3. Dyrekcja prywatnej szkoły średniej ogólnokształcącej lub seminarjum nauczyciel
skiego nie ma prawa zatrudniać nauczyciela, nleposiadającego kwalifikacyj, określonych ustawą i wydanemi na jej podstawie rozpo
rządzeniami, który nie był czynny w szkole średniej ogólnokształcącej lub seminarjum nauczycielskiem przed 25 października 1922 r., o ile nie uzyskał zezwolenia Ministra W.
R. i O. P. Takiej osobie może dyrekcja szko
ły powierzyć tymczasowe nauczanie tylko w szczególnie wyjątkowych wypadkach, uza
sadnionych koniecznościami szkolnemi i nie
możnością wcześniejszego wystąpienia o po
zwolenie na nauczanie, i to tylko wówczas, jeśli osoba ta podanie o pozwolenie już wnio
sła; o takiem prowizorycznem zatrudnieniu winna Dyrekcja szkoły bezzwłocznie zawia
domić Kuratorjum. Dyrekcje szkół są odpo
wiedzialne za ścisłe przestrzeganie powyż
szego przepisu.
Do art. 5b.
§ 4. Osoba, która przed 25.X.1922 uzy
skała pełny dyplom z ukończenia Konserwa
tor jum muzycznego warszawskiego lub lwow
skiego, albo wyższej szkoły muzycznej im.
Fr. Chopina przy Tow. Muz. w Warszawie, lub nakoniec dyplom ukończenia jednego z Konserwatorjów względnie innych równo
ważnych muzycznych uczelni zagranicznych, oraz odbyła przed powyższym terminem przy
najmniej dwuletnią praktykę szkolną, winna wnieść przed 25 października 1923 r. do Mi
nisterstwa W. R. i 0 . P. podanie o uznanie jej za posiadającą kwalifikacje zawodowe do nauczania w szkołach średnich ogólnokształ
cących i seminarjach nauczycielskich.
Podanie winno być wniesione i udokumen
towane w sposób określony § 10 niniejszego rozporządzenia.
Do art. 5 lit. b, j, art. 7, i art. 10.
§ 5. Dowody praktyki szkolnej stanowią zaświadczenia dyrekcyj szkół, w których pra
cował ubiegający się o uznanie kwalifikacyj.
Zaświadczenia winny podawać dokładnie okres pracy nauczycielskiej w danych szko
łach, wymiar godzin tygodniowych w każdym okresie, oraz ocenę wartości tej pracy.
Do art. 5 i.
§ 6. Jako osoby, posiadające świadec
twa, upoważniające do nauczania slojdu w se
minarjach, szkołach średnich i powszech
nych, wydane przed 25.X.1922 na podstawie okólnika Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 23 marca 1920 r., w rozumieniu art. 5 punktu i) usta
wy uważa się również osoby, posiadające świadectwa z ukończenia Państwowych Kur
sów Slojdu w Krakowie, zorganizowanych w myśl wymienionego powyżej okólnika.
Do art. 6.
§ 7. Jako nauczycieli czynnych w rozu- mieńiu art. 6 ustawy uważa się nauczycieli, pełniątych obowiązki nauczycielskie w czasie od 25.X.1922 do 25.X.1923. Przerwa w peł
nieniu tych obowązków wynikła z powodu choroby, innej ważnej przeszkody, lub powo
łania do pełnienia czynności przy państwo
wych władzach szkolnych, nie odbiera nau
czycielowi charakteru nauczyciela czynnego w powyższem znaczeniu.
Do art. 7 i art. 9.
§ 8. Sprawy uproszczonych egzaminów państwowych na nauczycieli szkół średnich ogólnokształcących i seminarjów nauczyciel
skich zostaną unormowane osobnem rozpo
rządzeniem.
Do art. 10.
§ 9. Wymienione w art. 10 ustawy po
dania do Ministerstwa W. R. i O. P. o przy
znanie kwalifikacyj zawodowych i dyplomu na nauczyciela szkół średnich ogólnokształ
cących i seminarjów nauczycielskich, należy wnosić drogą służbową przez dyrekcje szkół do właściwych Kuratorjów Okręgów Szkol
nych. Osoba, nie należąca chwilowo do żad
nej szkoły, wnosi podanie wprost do Kura
torjum 0 . S„ na terenie którego pracuje lub ostatnio pracowała, względnie wprost do Mi
nisterstwa W. R. i O. P., jeśli jest jego bez
pośrednim funkcjonarjuszem. W podaniu na
leży wymienić, na podstawie jakiego artykułu (i punktu) ustawy oraz w zakresie jakich przedmiotów i języka wykładowego nauczy
ciel pragnie uzyskać uznanie kwalifikacyj,
względnie dyplom, a nadto należy dołączyć do niego tabelę osobową, zestawioną według podanego poniżej wzoru (Wzór B), oraz wszelkie dokumenty, dyplomy, świadectwa i poświadczenia, potrzebne do stwierdzenia faktów, stanowiących — według odpowied
niego artykułu i ustępu ustawy — podstawę do uznania kwalifikacyj, względnie wydania dyplomu. Dokumenty winny być dołączone w oryginałach lub przepisowo zalegalizowa
nych kopjach; w wyjątkowych wypadkach, np. zaginięcia lub zniszczenia aktu i nie
możności uzyskania urzędowego duplikatu, zastąpić go wolno poświadczeniami conaj- mniej dwóch wiarygodnych świadków, stwierdzającemi wszystkie potrzebne dane;
przyjęcie takich poświadczeń za wystarcza
jące zależeć będzie od uznania Ministerstwa W. R. i O. P. Termin wnoszenia podań upły
wa z dniem 25 października 1923 roku; po dniu tym dyrekcje szkół oraz Kuratorja O.
S. mogą przyjmować podania tylko od osób, które powróciły do Polski po 25 październi
ka 1922 — i to nie później, niż w rok po ich powrocie; po 25 października 1925 i od re
patriantów podania przyjmowane być nie mogą.
§ 10. Dyrekcja szkoły, otrzymując po
danie, obowiązana jest sprawdzić, czy poda
nie napisane jest w formie powyżej wskaza
nej, czy zawiera wszystkie załączniki wyma
gane ustawą i niniejszem rozporządzeniem i czy dane tabeli osobowej są zgodne z do
kumentami; w razie przeciwnym winna po
danie podającemu zwrócić. Ten sam obowią
zek ciąży na Kuratorjum Okr. Szk. zarówno w odniesieniu do podań składanych bezpo
średnio, jak za pośrednictwem dyrekcyj szkół.
Dyrekcja szkoły, przesyłając podanie Ku
ratorowi O. S., wyraża opinję o wartości pra
cy nauczyciela we wszystkich tych wypad
kach, w których odpowiedni artykuł i punkt ustawy przyznanie kwalifikacji względnie dyplomu (art. 5 lit. b, j, art. 6) uzależnia od ceny praktyki (pracy) nauczyciela.
Kuratorjum po gruntownem zbadaniu i przyjęciu podania oraz po stwiedzeniu pod
pisem odpowiedzialnego urzędnika zgodności wszystkich danych, zawartych w tabeli oso
bowej, z dołączonemi dokumentami, przesy
ła je Ministerstwu W. R. i O. P. wraz ze wszystkiemi załącznikami i swoim wnioskiem.
Wniosek winien być uzasadniony następują- cemi motywami:
a) opinją Kuratora o autentyczności i wiarogodności dokumentów, dołączonych do podania;
b) opinją Kuratora o zgodności warun
ków, posiadanych (udowodnionych) przez kandydata, z wymaganiami ustawy;
c) opinją kuratora o wartości pracy nauczycielskiej kandydata w ostatniem trzechleciu w wypadkach, w których odpo
wiedni artykuł i punkt ustawy przyznanie kwalifikacyj względnie dyplomu (art. 5 lit.
b, j, art. 6) uzależnia od oceny praktyki (pracy) nauczyciela; opinją ta winna być wy
rażona terminem wskazanym w ustawie (pra
ca zadowalająca, owocna, wybitna) oraz uza
sadniona wskazaniem danych, na których się opinją opiera (opinje dyrekcyj szkół, wła
sne spostrzeżenia kuratorjum, opinje kurato
rów innych Okręgów Szkolnych).
Wniosek winien być podpisany przez sa
mego Kuratora O. S., a tylko w razie jego dłuższej nieobecności lub choroby przez za
stępującego go urzędnika.
§ 11. W celu zasiągnięcia opinji w wąt
pliwych sprawach, dotyczących przyznawa
nia kwalifikacji względnie dyplomu, Kurator O. S. powołuje do życia Komisję kwalifika
cyjną, złożoną z przedstawicieli nauczyciel
stwa. Przedstawicieli tych powołuje w poło
wę bezpośrednio Kurator, w połowie wyzna
czają ich zaproszone do tego przez Kurato
ra organizacje nauczycieli szkół średnich ogólnokształcących i seminarjów nauczyciel
skich, czynne na terenie Okręgu Szkolnego.
Szczegółowo określa skład komisji Kurator O. S. Regulamin czynności ustanawia Kura
tor O. S. po wysłuchaniu opinji Komisji. W razie niezgodności poglądów w sprawie re
gulaminu rozstrzyga Minister W. R. i O. P.
Komisji przewodniczy Kurator lub wy
znaczony przez niego urzędnik Kuratorjum, a biorą w jej obradach udział także powo
łani przez Kuratora urzędnicy Kuratorjum, ale tylko z głosem doradczym. Z obrad Ko
misji spisuje się protokóły, podające nazwi
ska osób, biorących udział w obradach, oraz dokładne brzmienie uchwał.
Komisji kwalifikacyjnej przedstawia Ku
rator do zaopinjowania podania nauczycieli w tych wypadkach, w których przyznanie kwalifikacji względnie dyplomu zależy w myśl ustawy (art. 5 lit. b, j, art. 6) od oceny wartości pracy nauczycielskiej.
Uchwały Komisji mają tylko znaczenie opinjodawcze. Kurator, przedstawiając Mi
nisterstwu swój własny sąd o pracy nauczy
ciela, albo zaznacza zgodność jego z opinją Komisji, albo podaje jego odmienną (ewen
tualnie umotywowaną) opinję.
Kurator może przedstawiać do opinji Ko
misji także inne wątpliwe kwestje, związane z przyznaniem kwalifikacyj, jak stwierdzenie
ilościowej wystarczalności praktyki szkolnej (liczba lat pracy, ilość tygodniowych go
dzin), autentyczność przedłożonych doku
mentów, wiarogodność zaświadczeń i t p.
W tym wypadku Kurator przedstawia ró
wnież Ministerstwu — obok własnej opinji — opinję Komisji. Wypadków, których rozstrzy
gnięcie nie nasuwa Kuratorowi na podstawie ustawy, żadnych wątpliwości, Kurator nie przedstawia Komisji.
Do art. 11.
§ 12. Kurator O. S., przesyłając Mini
sterstwu W. R. i O. P. podanie nauczyciela, może w miarę uznania postawić umotywowa
ny wniosek o ograniczenie przyznawanych kwalifikacyj zawodowych do prawa naucza
nia w klasach niższych szkół średnich ogól
nokształcących.
Do art. 12.
§ 13. Wspomniany w tym artykule ar