INFLUENCE OF EXTERNAL FACTORS ON THE SATISFACTION OF PARTICIPANTS IN AQUA AEROBICS CLASSES

Anna Kwaśna, Magdalena Chrobot, Anna Lisińska

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Razem: Liczba znaków: 18 691 (ze streszczeniami) Total: Number of characters: 18 691 (with abstracts)

Słowa kluczowe: aqua aerobik, środowisko wodne, zadowolenie, czynniki zewnętrzne.

Key words: aqua aerobic, water environment, satisfaction, external factors.

Streszczenie

Czynniki zewnętrzne mogą mieć duży wpływ na poczucie zadowolenia u uczestniczek zajęć aqua aerobiku. Zadowolenie zależy również od sytuacji, w jakiej zachodzi aktywność fizyczna, gdyż jedne warunki zewnętrzne są bardziej korzystne niż inne. Szczególnie duże znaczenie mają zewnętrzne warunki aktywności fizycznej w dyscyplinach sportowych odbywających się w przestrzeni obcej człowiekowi takiej jak środowisko wodne.

Do niektórych z nich można zaliczyć: hałas, temperaturę i głębokość wody, dostępny sprzęt, ilość osób w grupie. Należy brać pod uwagę, że niektóre z czynników zewnętrznych mogą być tak mocne, że wzmacniają lub niweczą dotychczasową pracę.

Summary

External factors can have a significant impact on the sense of satisfaction of participants in aqua aerobics classes. The satisfaction also depend on the situation in which physical activity takes place, as some external conditions are more favourable than others. Of particular significance are external physical activity conditions in those sport disciplines that are practised in a space alien to humans, i.e. water. Some of these conditions include noise, water temperature and depth, available equipment, number of individuals in a group. What needs to be taken into account is the fact that some of the external factors are so powerful that they can strengthen or thwart the work done so.

WPROWADZENIE

Pomimo tego, że ruch przy muzyce towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów to historia aerobiku rozpoczyna się dopiero w latach 70-tych XX wieku. Prekursorką aqua aerobiku na świecie jest dr Mary Sanders założycielka szkoły Speedo Aquatic Fitness System, która opierała się na tradycyjnej gimnastyce w wodzie. Wykorzystując swe doświadczenia związane z rehabilitacja stworzyła ona podstawy aqua aerobiku. Początkowo jednak nosił on nazwę Wave Aerobics (Figurska, Zysiak-Christ, Stasikowska 2015).

Aqua aerobic umożliwia dłuższe niż na lądzie wykonywanie ruchów i ćwiczeń, za sprawą ciśnienia hydrostatycznego wody oraz siły wyporu. Przeprowadzenie treningu w środowisku wodnym pozwala wykorzystać opór wody i wypór ciała, powodujący odciążenie stawów i kręgosłupa, niemożliwe do osiągnięcia podczas treningu na lądzie z powodu występowania siły grawitacji. Najefektywniejsze ćwiczenia w wodzie wykonuje się przeciwko sile wyporu, pokonując równocześnie jej opór. Wysiłek potrzebny do zachowania pionowej postawy ciała jest zredukowany do minimum, odciążone są wszystkie stawy.

Osoby korzystające regularnie z ćwiczeń w wodzie mogą liczyć na utratę masy ciała, wzrost wytrzymałości organizmu oraz siły mięśniowej i znaczną poprawę samopoczucia (Alexander 2010).

W piśmiennictwie słowo zadowolenie jest używane dość często, głównie w kategoriach emocji i motywacji. Autorzy zaznaczają, iż jest to chwilowe uczucie wywołane spełnieniem się pragnienia. Zadowolenie jest tematem popularnym w czasach współczesnych, łączącym się z innymi emocjami. Jest to zagadnienie inspirujące ludzi zajmujących się takimi kierunkami nauki jak psychologia i psychiatria. Ich zainteresowanie jest wynikiem tego, iż to kwestia ważna, a jednocześnie delikatna (Anselm 2007).

Bycie zadowolonym odnosi się do wielu aspektów i czynników życia codziennego.

Możemy być zadowoleni z życia, z wykonanych obowiązków, z najbliższych, czy też z samych siebie. To złożona kwestia, ponieważ na każdy aspekt składa się kilka czynników.

Aby być zadowolonym z życia ważne są np. takie aspekty jak pasja, praca, rozwój osobisty, sukcesy i wiele innych bardzo ważnych czynników. Zadowolenie to wyrażenie swych emocji, które często przejawia się nawet poza naszą kontrolą. Może ukazywać się zarówno zewnętrznie i wewnętrznie. Obserwując zachowania otaczających nas osób możemy dostrzec, że zewnętrznym objawem jest głównie uśmiech, promienna twarz i oczy – szczególnie ich radosny wyraz, którego nie da się zmierzyć (Borysiuk 2003).

Wewnętrzne objawy możemy rozumieć w wielu kierunkach. Każdy człowiek na swój sposób odczuwa tę emocję. Efekty, poczucia zadowolenia można zauważyć również w sferze psychicznej, ponieważ nieodłącznie wpływa na samopoczucie. Poczucie zadowolenia jest sprawą dwojaką. To, co sprawia zadowolenie jednej osobie nie oznacza, że tak samo zadowoli drugą (Żądło 2006).

Zadowolenie można bez trudu zrozumieć, jako sygnał różnych wymienionych już stanów rzeczy: osiągnięcia celu, wzrostu ufności, że satysfakcja zostanie uzyskana w przyszłości, wzrostu satysfakcji przeżywanej na bieżąco. Ponadto zadowolenie jest przejawem zaktywizowania zasobów, które nagle, po udanym ich wykorzystaniu we właśnie ukończonym zadaniu można wydatkować na jakieś inne cele. Zatem każdy z nas posiada w sobie jakieś zasoby psychiczne, które pozwalają uwalniać radość i wyrażać ją śmiechem (Łakoma 2000).

Przeciwieństwem jest brak poczucia zadowolenia, które w literaturze często utożsamiane jest z definicją depresji. Różne sytuacje życiowe powodują, że jesteśmy mniej lub bardziej zadowoleni ze swych decyzji i zdarzeń. To, co przeżywamy odnosi się do stanu emocjonalnego i wśród licznych emocji odczuwamy również zadowolenie w mniejszym lub większym stopniu. Samo tłumaczenie tego słowa odnosi się do negatywnego uczucia będącego

rezultatem tego, że dzieje się coś niezgodnie ze stawianymi oczekiwaniami, zamiarami (Morga 2012).

Na poczucie występującego zadowolenia mają wpływ czynniki zewnętrzne. Są one różnie odczuwalne w zależności od osobowości uczestników, po panujące warunki nieodłączne podczas zajęć w środowisku wodnym. Istniejące warunki oraz sprzęt na pływalni są zmienne, a oczekiwane poczucie zadowolenia niejednakowo trwałe i może być odczuwalne szybciej lub wolniej. Odczucia te są zależne również od sytuacji, w jakiej zachodzą. Duże znaczenie mają czynniki zewnętrzne i przygotowanie zawodowe oraz cechy osobowościowe instruktora. Mając na uwadze wymienione czynniki, efekty, od których zależy poczucie zadowolenia można ująć je w trzy kategorie (Kraśnicki 2011).

Ryc. 1. Kategorie poczucia zadowolenia według Kraśnickiego

Wszystkie te czynniki mogą być bardzo zróżnicowane, zatem mogą dać niepowtarzalne kombinacje indywidualnych osobowości.

Na poczucie zadowolenia podczas uczestnictwa w zajęciach aqua aerobiku mogą mieć wpływ czynniki zewnętrzne występujące na pływalni w trakcie ćwiczeń. Możemy zaliczyć do nich między innymi:

• Sprzęt do ćwiczeń. Uczestnicy mają ulubione przybory, z którymi chętniej ćwiczą, co dostarcza im dodatkowych wrażeń. Pomimo tego, że sprzęt stanowi dodatek do ćwiczeń, spełnia on również kilka istotnych kwestii. Wspomaga wykonywanie ćwiczeń wykorzystując właściwości wody, podnosi atrakcyjność zajęć, dzięki temu, że nie stają się one monotonne. Połączenie bezpiecznego sprzętu oraz odpowiednio dobranej muzyki zwiększa pozytywne emocje, co odnosi się do późniejszego odczucia zmęczenia (Tenenbaum i wsp. 2004).

• Hałas, może istotnie zagłuszyć instruktora o ile ten prowadzi zajęcia bez mikrofonu, oraz zmniejszyć zainteresowanie samym prowadzącym powodując, że uczestnicy będą obserwować i szukać zjawiska, które zagłusza ich skupienie. Sprawia on także problemy w komunikacji pomiędzy instruktorem, a uczestnikami.

• Temperatura wody, powinna być optymalna, zbyt niska może obniżyć motywację uczestnictwa w zajęciach.

• Inne zajęcia odbywające się w tym samym czasie, mogą wzbudzać zainteresowanie uczestników, a tym samym odwracać uwagę od zajęć,

co odnosi się równocześnie do obniżenia poczucia koncentracji i późniejszego poczucia zadowolenia z przebytych ćwiczeń.

• Zróżnicowany poziom zaangażowania bądź umiejętności w grupie. Instruktor waha się jak odpowiednio dobrać ćwiczenia i przemóc barierę braku umiejętności pływania, która często wiąże się z obawami przed podjęciem ćwiczeń, co dodatkowo wpływa na zaangażowanie i motywacje. Z większą intensywnością ćwiczeń osoby starsze nie radzą sobie, zwracając swą uwagę na otoczenie i spowalniając tempo wykonywanych ćwiczeń.

• Muzyka, jej dobór może mieć znaczący wpływ na poczucie motywacji do wykonywania ćwiczeń. Dostosowany utwór wpływa na pobudzenie organizmu do działania.

• Atmosfera wytwarzana przez instruktora i współćwiczących, obecność na tym samym torze w tym samym czasie osób współćwiczących oraz instruktor wytwarzają jednocześnie aurę, która wpływa na to jak postrzegamy zajęcia (Mikicin 2009, Muzyka-Kopera 2011).

Wszystkie wymienione czynniki mają istotny wpływ na podwyższone lub obniżone poczucie zadowolenia podczas ćwiczeń aqua aerobiku, niezależnie od właściwości osobowościowych uczestników.