Zdzisław Gębołyś
Dr habilitowany nauk humanistycznych, od 1987 do 2013 roku zatrudniony w Instytu-cie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego IBIN UŚ) w Ka-towicach. W latach 2005–2008 wicedyrektor Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, ds. współpracy międzynarodowej, w latach 1996–2010 kierownik studiów podyplomowych bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w UŚ. W latach 2006–2013 koordynator programu Erasmus w IBIN UŚ. Re-daktor Kroniki w „Przeglądzie Bibliotecznym” (2005–2009); członek polsko-niemiecko--czeskiego Zespołu Bibliografii historii Śląska przy Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego (1997 do dziś); członek zespołu Stowa-rzyszenia Bibliotekarzy Polskich ds. opracowania kodeksu etyki zawodowej bibliotekarza i pracownika informacji (2005).
Od 1.10. 2014 r. zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, w Katedrze Informacji Naukowej i Bibliologii, kiwe-rownik Zakładu Informacji Naukowej.
Autor 4 książek (Miejska Biblioteka Publiczna w Oświęcimiu 1948–1998. Zarys dziejów. Oświęcim 1998 (współautor); Zawód bibliotekarski na ziemiach niemieckich w latach 1789 – 1871. Teoria i praktyka. (2002); Bibliografia zawartości „Ekspresu Zagłębiowskiego” (2004); rozprawa habilitacyjna: Biblioteki mniejszości niemieckiej w II Rzeczypospolitej. Katowice 2012; autor i redaktor jednego użytkowego programu komputerowego: Dokumentacja w bi-bliotece. (2007), redaktor skryptu pt. Biblioteki szkół wyższych w społeczeństwie wiedzy (2010) oraz ok. 250 publikacji naukowych, w periodykach krajowych oraz w zagranicznych (w języ-kach obcych: niemieckim, rosyjskim, angielskim i słowackim).
Redaktor pierwszego poradnika w języku polskim dla dyrektorów, kierowników oraz pra-cowników bibliotek poświęconego finansom bibliotecznym Finanse w bibliotece. Praktyczny przewodnik (2008). Współredaktor pierwszej na świecie kompletnej antologii narodowych kodeksów etyki bibliotekarskiej: Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie. Antologia narodo-wych kodeksów etycznych (2008), w 2012 ukazała się wersja anglojęzyczna antologii w Ber-linie: Library Codes of Ethics Worldwide. Anthology. Ed.: Z. Gębołyś and Jacek Tomaszczyk. Berlin 2012; członek zespołu pierwszego informatora o polskich bibliotekach i księgozbio-rach na świecie: Współczesne księgozbiory polskie za granicą. 1. Polskie i polonijne księgo-zbiory instytucji (2009).
Działalność translatorska: przekłady kodeksów etyki bibliotekarskiej z języków: niemiec-kiego, rosyjskiego i białoruskiego. Ponadto przetłumaczył z języka niemieckiego na polski Kodeks etyki Kodeks etyki IFLA dla bibliotekarzy i innych osób zatrudnionych w sektorze informacyjnym.
Referaty na międzynarodowych i krajowych konferencjach
Od 1989 roku wziął udział w 81 konferencjach, w tym w 66 krajowych i w 15 zagra-nicznych. Do doktoratu uczestniczył w 13 konferencjach, po obronie pracy doktorskiej w 68 konferencjach. Najczęściej udział konferencyjny ma charakter czynny – przedstawia referaty, odczyty, prezentacje, prowadzę warsztaty. Kilkakrotnie prowadzi warsztaty tworzenia dekla-racji misji biblioteki, analizy SWOT. Kilkakrotnie był zapraszany do wygłoszenia odczytów na temat problemów etycznych zawodu bibliotekarskiego, do przedstawienia praktycznych i teoretycznych aspektów pozyskiwania środków finansowych przez biblioteki poprzez spon-soring, fundraising i lobbing, do tworzenia deklaracji misji w bibliotekach oraz do przeprowa-dzenia analizy SWOT dla biblioteki.
Główne zainteresowania naukowe: zawód bibliotekarza – historia, współczesność (Polska; Niemcy; stosunki polsko-niemieckie), problemy etyki zawodu bibliotekarza; bibliografia – metodyka i teoria; organizacja i zarządzanie w bibliotekach; biblioteki mniejszości narodo-wych, w szczególności biblioteki mniejszości polskiej na Litwie oraz biblioteki mniejszości niemieckiej w Polsce (historia i współczesność). Aktualnie pracuje nad wydaniem w druku niemieckiego podręcznika bibliotekarskiego sprzed 100 lat, który również przetłumaczyłem. (P. Ladewig: Katechismus der Bücherei. Leipzig 1914). W układzie przedmiotowo-terytorial-nym: Polska; regiony (Śląsk Górny i Dolny; Zagłębie Dąbrowskie) oraz wybrane miejscowo-ści (Oświęcim, Katowice, Wilno). Europa, Niemcy, Rosja, Litwa, świat
Kierunek niemiecki, oprócz już wymienionych wyjazdów i pobytów stypendialnych, wy-jazdów szkoleniowych w ramach programu Erasmus Lifelonglerarning, współpracy w ramach wspólnoty roboczej ABDOS, obejmuje udział w zjazdach i kongresach bibliotekarzy niemiec-kich (Dortmund, 1994; Erlangen 1996, Lipsk 2000), udział w Międzynarodowych Targach Książki w Lipsku (2000, 2012) i Frankfurcie n/M (1999), zwiedzanie bibliotek niemieckich (między innymi wyjazd studyjny w czerwcu 2010 roku do bibliotek Saksonii i Turyngii)
Kierunek litewski jest ściśle związany z realizowanym przeze mnie od wielu lat projektem: Biblioteki mniejszości polskiej na Wileńszczyźnie. Od 1996 roku prowadzi regularne badania (coroczne wyjazdy) nad stanem bibliotek polskich na Litwie. W 2014 r. przygotował w ramach grantów otrzymanych od Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ministerstwa Kultury Republiki Litewskiej bibliografię druków polskich wydanych na Litwie od 1944 do 2014 roku. Obecnie pracuje nad wydaniem bibliografii w formie książkowej.
Kierunek czeski mojej współpracy zagranicznej, oprócz już opisanego wyżej udzia-łu w projekcie „Bibliografii historii Śląska” oraz w konferencjach międzynarodowych w Opawie, obejmuje współpracę z Ośrodkiem Dokumentacji Kongresu Polaków w Repu-blice Czeskiej.
Kierunek rosyjski współpracy zagranicznej współtworzą: wyjazdy konferencyjne, publi-kowanie w rosyjskiej literaturze fachowej nawiązanie międzyinstytucjonalnej współpracy na-ukowo-dydaktycznej.
Zainteresowania naukowe Z. Gębołysia mają charakter interdyscyplinarny. Sięgają in-nych dyscyplin naukowych, jak socjologia, filozofia, nauka o zarządzaniu. Z racji prowadzo-nych badań uchodzi za osobę zorientowaną w dziejach i współczesności krajów należących do rosyjskiego i niemieckiego kręgu językowego.
Działalność publicystyczna:
W latach 1993–1995 był współpracownikiem lokalnej gazety „Dziennik Beskidzki”. Opublikował tam około 70 felietonów i większych tekstów. Ponadto nieregularnie zamiesz-czał swoje publicystyczne teksty w gazetach i czasopismach wileńskich: „Kurier Wileński”, „Przyjaźń”, „Tygodnik Wileńszczyzny”, „Rozmaitości Wileńskie”. Dziennikarstwo stanowi również przedmiot moich zainteresowań dydaktycznych. Wielokrotnie prowadził w ramach przedmiotu „Promocja bibliotek”, przedmiotów specjalizacyjnych ćwiczenia, podczas których studenci analizowali teksty prasowe (drukowane i elektroniczne), a następnie pod jego kierun-kiem opracowywali notatki prasowe o bibliotekach
Stypendia: Instytut herdera; Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej; Diakonisches Werk e.V.; Katolischer Akademischer Austauschdienst; Institut für Volkskunde der Deutschen des östlichen Europa Freiburg
Granty: Grant MSZ RP na przygotowanie Bibliografii druków w języku polskim wydanych na Litwie od 1944 do 2014 roku
Grant Ministerstwa Kultury Republik Litewskiej na przygotowanie Bibliografii druków w języku polskim wydanych na Litwie od 1944 do 2014 roku
Staże: Biblioteka Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Szkolenia: Biblioteki uniwersyteckie w Niemczech (Cottbus, Drezno, Berlin, Frankfurt n/O), we Włoszech (Bozen). Wyjazdy w ramach programu Erasmus Lifelonlearning: dydaktycz-ne (Szwajcaria, Łotwa); szkoleniowe (Niemcy, Włochy).
Kontakty zagraniczne, instytucjonalne: Moskiewski Uniwersytet Kultury i Sztuk (doprowa-dził do zawarcia wieloletniej umowy z tą uczelnia, kształcącą pracowników, animatorów i twórców kultury); Uniwersytet Śląski w Opawie (konferencje, referaty, Erasmus), Uni-wersytet w Rydze (Erasmus).