Instytucje i organizacje działające w zakresie promocji zdrowia i zdrowia

Infrastrukturę zdrowia publicznego w Szkocji oraz mechanizmy zdrowia publicznego tworzy wiele organizacji. Niemniej jednak główne znaczenie mają ludzie działający w następujących instytucjach:

1. Departamencie Zdrowia Rządu Szkockiego na czele z dyrektorem i dyrektorem ds. medycznych (Scottish Executive Health Department;

Chief Medical Officer); dyrektor ds. medycznych jest głównym doradcą

szkockiego rządu i zajmuje się bezpośrednio rozwojem polityki zdrowotnej w Szkocji oraz odpowiedzialny jest za implementację strategicznego dokumentu: „Poprawiając Zdrowie w Szkocji. Wyzwanie” (Improving Health in Scotland. The Challenge) (2003).237 2. Szkockim Instytucie Zdrowia Publicznego (Public Health Institute for

Scotland, PHIS); PHIS został stworzony w lipcu 2000 roku w

odpowiedzi na dokument rządowy dotyczący funkcjonowania zdrowia publicznego „Review of Public Health Function”. Przekazano jemu zadanie przewodzenia w zdrowiu publicznym w Szkocji. Celami jego są ochrona i poprawa zdrowia społeczeństwa Szkocji poprzez współpracę z istotnymi agencjami i organizacjami w celu zwiększenia świadomości zdrowotnej Szkotów. Pomoc w formułowaniu polityki zdrowia publicznego oraz zwiększenie efektywności dążeń w zakresie zdrowia publicznego. Instytut Zdrowia Publicznego jest odpowiedzialny za zabezpieczanie danych w kwestiach zdrowia publicznego. Korzysta m.in. z informacji zdrowotnych podawanych przez profesjonalistów z różnych dziedzin w środkach masowego przekazu. Krajowe i lokalne projekty pomagają w zabezpieczaniu danych z obu poziomów dając wymiar krajowy i obraz lokalny. ²³⁸

3. Wydziale Edukacji Zdrowotnej (Health Education Board for Scotland; HEBS), który powstał 1 kwietnia 1999 roku i jest specyficznym wydziałem wewnątrz NHS. HEBS jest głównym krajowym gremium ds.

237 Department oh Health, Social Services and Public Safety (2004) Review…op.cit., s. 56-59 oraz Scottich Executive (2003) Improving Health in Scotland. The Challenge.Edinburgh.

238 The Chartered Society of Physiotherapy (2005) Public Health in Scotland. A guide to the public health

edukacji zdrowotnej w Szkocji. HEBS odpowiada za edukację zdrowotną bazującą na polityce i regulacjach wydanych przez WHO. Instytucja ta jest przywódcą w rozwoju promocji zdrowia w Szkocji.²³⁹ 4. Wydziałach Narodowej Służby Zdrowia i Departamentach Zdrowia

Publicznego (NHS Boards and Public Health Departments). Departamenty Zdrowia Publicznego zastąpiono 15 wydziałami zdrowia. 5. Departamentach Promocji Zdrowia (Health Promotion Departments);

departamenty są umiejscowione wewnątrz NHS. Występuje wiele części wspólnych między pracą Departamentów Zdrowia Publicznego i Departamentów Promocji Zdrowia. Specjaliści promocji zdrowia wywodzą się z różnych dyscyplin i większa część ich pracy bazuje na współpracy ze społeczeństwem i kluczowymi agencjami.

6. Lokalnych Związkach Opieki Zdrowotnej (Local Health Care

Co-operatives ; LHCCs); powstały w kwietniu 1999 roku w celu poprawy

zdrowia lokalnej populacji i świadczonych usług²⁴⁰, współpracują ze specjalistami zdrowia publicznego (Public Health Practicioners), którzy pracują także wewnątrz LHCC. LHCC składa się z lekarzy ogólnych (General Practicioners) i innych profesjonalistów podstawowej opieki zdrowotnej, którzy wspołpracują w celu poprawy zabezpieczenia świadczeń i opieki dla lokalnej społeczności241

.

W Szkocji 1 kwietnia 2003 roku powstał specjalny wydział do spraw poprawy zdrowia w obrębie NHS pod nazwą Special Health Board - NHS Health Scotland. Stanowi ona szczególne zrzeszenie dwóch istniejących instytucji (wyżej wspomnianych) Health Education Board Scotland (HEBS) oraz Public Health Institute

of Scotland (PHIS).

Dodatkowo w obrębie szkockiej NHS funkcjonuje 15 wydziałów zdrowia zwanych

Health Boads.²⁴² Na ich czele stoi dyrektor zdrowia publicznego, stanowisko funkcjonujące także w Anglii, Walii i Irlandii Północnej, (w Szkocji pełniący również rolę dyrektora administracyjnego ds. medycznych – Chief Administrative Medical

239 Tamże, s. 2.

240 Baradaran H.R., Jamieson J., Gardee R., Knill-Jones R.P. (2006) Scottish survey of diabetes services

for minority ethnic groups. BMC Health Services Research 6:130.

241

Stanowiska lekarzy zdrowia publicznego zostały wykreowane w rezultacie rekomendacji przedstawionych w przeglądzie pielęgniarskim („Nursing for Health” opublikowany przez Scottich Execuitve w 2001 roku) dotyczącym współudziału w realizacji funkcji zdrowia publicznego w Szkocji. Głównie są odpowiedzialni za przewodzenie i współudział w realizacji zagadnień zdrowia publicznego.

242

Officer). W wydziałach zdrowia zatrudniani są konsultanci z zakresu medycyny,

specjaliści zdrowia publicznego, konsultanci oraz pielęgniarki w zakresie kontroli chorób zakaźnych i zdrowia środowiskowego.

Dyrektor zdrowia publicznego w swojej podwójnej roli, bo także jako dyrektor administracyjny ds. medycznych ma do spełnienia, a właściwie oczekuje się od niego rocznego raportu, w którym przedstawi zaobserwowane potrzeby zdrowotne lokalnej populacji.

Wydziały zdrowia mają wiele statutowych funkcji i obowiązków (na przykład kontrola chorób zakaźnych). Niemniej głównymi celami wydziałów są prewencja chorób i promocja zdrowia przez:

- udzielanie niezależnych, medycznych i epidemiologicznych porad departamentom zdrowia,

- współpracę z kluczowymi agencjami (ostatnich latach rosnące skupienie na partnerstwie doprowadziło do rozwoju narzędzia oceniającego wpływ różnych działań na zdrowie pod nazwą „Health Impact Assessment”243

).

Odkąd opublikowano strategię „W Kierunku Zdrowszej Szkocji” (Towards a

Healthier Scotland)²⁴⁴ komisje NHS rozważały istnienie organizacji zdrowia publicznego dostarczającej napędu dla poprawy zdrowia lokalnej społeczności.

W maju 2001 roku szkocki rząd wydał informacje dla przewodniczących i szefa zarządu NHS na temat tego, jak wprowadzać strategię „Nasze Narodowe Zdrowie: Plan do Działania. Plan do Zmiany” (Our National Health: A Plan for Action. A Plan for

Change).²⁴⁵ Jedno z zobowiązań przedstawionych w dokumencie brzmiało: „w każdym obszarze NHS, istniejące oddzielne programy poprawy zdrowia: „Health Improvement

Programmes” i „NHS Trust Implementation Plans” powinny zostać zastąpione przez

pojedynczy, całościowy dokument „Lokalny Plan Zdrowia” (Local Health Plan).²⁴⁶

243

„Health Impact Assessment” może być definiowany jako „ kombinacja procedur czy metod, przez które proponowana polityka, program czy projekt może być oceniony, jako potencjalne efekty/skutki wpływu na zdrowie populacji i dystrybucja tych efektów w obrębie populacji.” „Health Impact Assessment” jest coraz bardziej rozpoznawany jako znaczące narzędzie zdrowia publicznego. Uznaje się, że prawie wszystkie części polityki socjalnej będą miały wpływ na zdrowie populacji, i dążą do szacowania kluczowych polityk, ażeby ocenić potencjalny wpływ na zdrowie.

244

Scottish Office (1999) Towards a Healthier Scotland – A White Paper on Health. The Stationery Office.

245 Scottish Executive (2000) Our National Health: A Plan for action, a plan for change. NHS Scotland.

246 Bindman A.B., Weiner J.P., Majeed A. (2001) Primary Care Groups In The United Kingdom: Quality

Szkockie Ministerstwo Zdrowia przedstawiło zarys nowego planu dla poprawy zdrowia pod nazwą: „Odbudowanie Naszej NHS” (Rebuilding Our National Health Service).247 Ministerstwo oczekuje teraz współpracy z władzami lokalnymi i społeczeństwem dla rozwoju planów poprawiających zdrowie w każdym obszarze lokalnej władzy. Wydziały zdrowia rozwinęły 18 nowych witryn internetowych zaadresowanych do obszaru promocji zdrowia, dostępnych dla wszystkich i ukierunkowanych na całą populację. Jedną z nich jest na przykład strona internetowa www.healthscotland.com dotycząca zdrowego stylu życia z oddzielnym działem na temat aktywności fizycznej.

2.1.3.3 Organizacje zajmujące się działaniami w obszarze zdrowia publicznego w Walii.

W Walii najważniejszą rolę w zdrowiu publicznym odgrywają dwie organizacje. Pierwszą z nich jest Krajowa Służba Zdrowia Publicznego (National Public Health

Service; NPHS). Założona, aby dostarczać porad i przewodników związanych ze

zdrowiem publicznym dla lokalnych wydziałów zdrowia. Finansowana jest przez NHS i zarządzana przez Dyrektora ds. Medycznych.

Drugą organizacją, o której należy wspomnieć jest Walijskie Centrum ds. Zdrowia (Welsh Centre for Health; WCFH), które jest niezależnym gremium (niemniej Narodowe Zgromadzenie Walii ma możliwość tworzenia regulacji odnośnie funkcjonowania WCFH), działającym w celu poprawy zdrowia publicznego i redukcji nierówności w zdrowiu. WCFH odpowiedzialne jest również za promowanie i wspieranie wielodyscyplinarnych szkoleń oraz kontynuowanie rozwoju kariery.

Kadra pracownicza w obu tych instytucjach pochodzi z wielodyscyplinarnych profesji, nie tylko typowo medycznych.

NPHS i WCFH doceniły znaczenie i siłę współpracy. WCFH blisko współpracuje z organizacjami takimi jak „Agencja ds. Standardów Żywności” (Food Standards

Agency), czy „Agencja ds. Środowiska” (Environment Agency Wales). W celu

zachęcania do realizacji określonych programów innych organizacji i grup

247 NHS Scotland (2001) Rebuilding our National Health Service. Guidance to NHS Chairs and Chief

Executives for implementing Our National Health. A plan for action, a plan for change. Scottich

profesjonalistów pracujących w kierunku poprawy zdrowia populacji w Walii oraz monitorowania tych działań.248

2.1.3.4 Organizacje zaangażowane w planowanie i kierowanie działaniami w zakresie