ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody
Zgodnie z danymi pochodzącymi z Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wschodnia i zachodnia część miejscowości Czadrów znajduje się w granicach obszaru Natura 2000: PLB 020010 „Sudety Wałbrzysko – Kamiennogórskie”.
Obsza Natura 2000 PLB 020010 Sudety Wałbrzysko - Kamiennogórskie jest obszarem wymienionym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 roku w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków. Obszar ten został zakwalifikowany jako obszar OSO w styczniu 2011 roku. Obszar ten znajduje się w obrębie tzw. depresjiśródsudeckiej i obejmuje Góry Kamienne, Góry Wałbrzyskie, Zawory i część Wzgórz Bramy Lubawskiej oraz wcinającą się pomiędzy nimi Kotlinę Kamiennogórską i Obniżenie Ścinawki. Góry Ka-mienne to długie pasmo w kształcie łuku z ramionami skierowanymi na południe, zbudowane z permskich skał wulkanicznych: ryolitów, trachybaz altów i tufów wulkanicznych, leżących na podłożu plastycznych skał osadowych.
Pomimo,że są to góry stosunkowo niskie to jednak dzięki specyficznej strukturze geologicznej charakteryzują się one dużą stromością stoków i silnie zróżnicowanym profilem linii grzbietowej.
Patrząc od zachodu Góry Kamienne dzielą się na: Góry Krucze, niewysokie Pasmo Czarnego Lasu i Wzgórza Krzeszowskie, następnie Masyw Dzikowca i Pasmo Lesistej oraz najrozleglejsze Góry Suche. Od południa opadają w Kotlinę Krzeszowską, którą zamyka niewielkie, graniczne pasmo Zaworów zbudowa ne ze skał piaskowcowych stanowiących fragment tarczy Basenu Czeskiego.
Uwzględniono rów-nież leżący pomiędzy Zaworami a Górami Suchymi fragment Obniżenia Ścinawki w okolicy Mieroszowa. Leżące bardziej na północ Góry Wałbrzyskie tworzą izolowane, zalesione kopuły wzniesione do 400 m ponad poziom Pogórza Wałbrzy skiego. Pod względem rzeźby i budowy geologicznej nie różnią się one istotnie od Gór Kamiennych. Patrząc od zachodu, Góry Wałbrzyskie są tworzone przez następujące jednostki: Masyw Krąglaka, Masyw Trójgarbu, Masyw Chełmca, Masyw Borowej, Rybnicki Grzbiet i Góry Czarne. U podnóża Chełmca znajduje się niewielka, podzielona zalesionymi wzniesieniami Kotlina Wałbrzyska, na terenie której rozciąga się miasto Wałbrzych. Na zachód od Gór Kamiennych, na linii północ - południe, rozciąga się wypreparowana w małoodpornych skałach karbońskich Kotlina Kamienno-górska rozdzielająca Sudety Środkowe od Sudetów Zachodnich. Stanowi ona najniższe obniżenie w granicznym paśmie Sudetów. Z jej płaskiego dna wznoszą się strome szczyty Wzgórz Bramy Lubawskiej. W krajobrazie tego obszaru przeważają rozległe obszary bardzo ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk, przy mniejszym udziale gruntów ornych . W wyniku sąsiedztwa licznych ośrodków przemysłowych lasy zostały silnie zmienione w wyniku intensywnej eksploatacji, jednak na znacznych obszarach zachowały się cenne jaworzyny, kwaśne iżyzne buczyny górskie, podgórskie łęgi olszowo-jesionowe oraz fragmenty borów bagiennych. Istotny jest również znaczny udział wychodni i osuwisk skalnych oraz licznych niewielkich zbiorników wodnych. Ze względu na znaczne walory krajobrazowe, przyrodnicze i kulturowe region ten powinien rozwijać się w kierunku agroturystyki i nieszkodliwych dla przyrody form turystyki. Opisywany obszar jest w skali Polski istotną ostoją lęgową dla wielu rzadkich i ginących gatunków ptaków, szczególnie tych związanych z lasami i ekstensywnie użytkowanymi łąkami. Na szczególną uwagę zasługują znaczne populacje lęgowe puchacza, sóweczki, dzięcioła zielonosiwego, a także bociana czarnego, włochatki, derkacza i gąsiorka. Występuje tu również: sokół wędrowny, cietrzew, czeczotka. Góry te są ponadto bardzo waż-ną częścią korytarza ekologicznego Sudetów, łącząc Góry Stołowe i Sowie z Karkonoszami, Rudawami Jamowickimi i Górami Kaczawskimi.
31
Rysunek 8 Lokalizacja Czadrowa na tle obszaru Natura 2000 Sudety Wałbrzysko - Kamiennogórskie
Źródło: Sfd
W granicach obszaru występują następujące ptaki wymienione Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG:
- Kod A030 Bocian czarny (Ciconia nigra) - Kod A031 Bocian biały (Ciconia ciconia) - Kod A072 Trzemiolojad (Pernis apivorus) - Kod A073 Kania czarna (Milvus migrant) - Kod A103 Sokół wędrowny (Falco peregrinus) - Kod A104 Jarząbek (Bonasa bonasia )
- Kod A119 Kropiatka (Porzana porzana) - Kod A122 Derkacz (Crex crex)
- Kod A127śuraw (Grus grus ) - Kod A215 Puchacz (Bubo Bubo)
- Kod A217 Sóweczka (Glaucidium passerinum) - Kod A223 Włochatka (Aegolius funereus) - Kod A229 Zimorodek (Alcedo atthis)
- Kod A234 Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus) - Kod A236 Dzięcioł czarny (Dryocopus martius) - Kod A238 Dzięciołśredni (Dendrocopos medius) - Kod A246 Lerka (Lullula arboreta)
- Kod A307 Pokrzewka jarzębata (Sylvia nisoria) - Kod A320 Muchołówka mała (Ficedula parva)
- Kod A321 Muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis) - Kod A 338 Gąsiorek (Lanius collurio)
Regularnie występującymi ptakami migrującymi niewymienionymi w Załączniku I Dyrekty-wy Rady 79/409/EWG są:
- Kod A004 Perkozek (Tachybaptus ruficollis) - Kod A005 Perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus) - Kod A036 Łabędź niemy (Cygnus olor)
32
- Kod A052 Cyraneczka (Anas crecca) - Kod A061 Czernica (Aythya fuligula)
- Kod A118 Wodnik zwyczajny (Rallus aquaticus) - Kod A123 Kokoszka zwyczajna (Gallinula chloropus) - Kod A125 Łyska (Fulica atra)
- Kod A142 Czajka (Vanellus vanellus)
- Kod A153 Bekas kszyk (Gallinago gallinago) - Kod A155 Słonka zwyczajna (Scolopax rusticola) - Kod A207 Siniak (Columba oenas)
- Kod A368 Czeczotka zwyczajna (Carduelis flammea)
Dla obszaru Natura 2000 „Sudety Wałbrzysko – Kamien nogórskie” nie uchwalono Planu ochrony oraz Planu zadań ochronnych.
Ponadto zgodnie z rejestrem Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu na terenie gminy powołano jeszcze inne formy ochrony przyrody:
- Obszar Natura 2000 Góry Kamienne PLH 020038 zatwierdzony jako OZW w grudniu 2008 roku. Obszar ten obejmuje stare, wulkaniczne Góry Kamienne oraz niewielką część piaskowców Gór Stołowych (Zawory),
- Obszar Natura 2000 Rudawy Janowickie PLH 020011 zatwierdzony jako OZW w li-stopadzie 2007 roku. Obszar ten leży na pograniczu Rudaw Janowickich i Kotliny Ka-miennogórskiej, zajęty jest przede wszystkim przez łąki i pastwiska oraz lasy z dużym udziałem lasów gospodarczych, lecz zachowanymi niew ielkimi fragmentami zbiorowisk naturalnych. Obszar ten od wielu lat objęty jest ekstensywną gospodarka pastwiskową, co pozwoliło na zachowanie dla Sudetów cech szaty roślinnej i kulturowego krajobrazu.
- Rezerwat przyrody Głazy Krasnoludów , powołany Zarządzeniem MLIPD z dnia 15.07.1970 roku (MP Nr 25 poz. 210). Rezerwat ten powstał w celu ochrony cennych i interesujących form wietrzenia piaskowca ciosowego. Obejmuje obszar o powierzchni 9,04ha.
- Rudawski Park Krajobrazowy, utworzony Uchwałą Nr VIII/49/89 WRN w Jeleniej Górze z dnia 16 listopada 1989 roku (Dz. Urz. Woj. Jel. Nr 16, poz. 209 ), Uchwałą Nr VIII/50/89 WRN w Jeleniej Górze z dnia 16 listopada 1989 roku ( Dz. Urz. Woj. Jel. Nr 16, poz. 210 ), Rozporządzeniem. Nr 37/95 Woj. Jel. z dnia 4 października 1995 roku (Dz. Urz. Woj. Jel. Nr 52, poz. 147), Rozporządzeniem Nr 5/98 Woj. Jel. z dnia 26 maja 1998 roku (Dz. Urz. Woj. Jel. Nr 26, poz. 42), Zarządzeniem Nr 45 Woj. Dol. z dnia 16 marca 1999 roku (Dz. Urz. Woj Dol. Nr 6, poz. 208), Rozporządzeniem Woj. Dol. z dnia 31 lipca 2003 roku ( Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 124, poz. 2220), Rozporządzeniem Woj. Dol. z dnia 7 listopada 2007 roku (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 277, poz. 3386 ) ze względu na róż-norodność budowy geologicznej, bogactwo form powierzchni terenu, cenne twory natu-ralne w szczególności bogactwo szaty roślinnej, jej zróżnicowanie pionowe oraz siedli-skowe wynikające z urozmaicenia charakteru rzeźby terenu. Rudawski Park Krajobrazo-wy obejmuje powierzchnię 15.705,00ha a jego otulina 6.600,00ha.
- Pomniki przyrody.
Realizacja zapisów planu nie wpłynie na walory przy rodnicze powołanego w granicach miejscowości Czadrów obszaru Natura 2000 „Sudety Wałbrzysko – Kamiennogórskie”. Plan po-przez wyznaczenie w tej części miejscowości terenów rolniczych, leśnych, kompleksu sta-wów utrzymuje obecne zagospodarowanie i dotychczaso we użytkowanie terenu. Obecny stanśrodowiska pozostanie niezmieniony, a istniejące siedliska roślin i zwierząt jak również same gatunki dla których ochrony wyznaczono obszar Natur a 2000 nie są zagrożone. Projekt mpzp w swoich zapisach uwzględnia położenie terenów w granicach obszaru Natura 2000 i obo-wiązujące w tym zakresie przepisy prawne, dlatego też uważa się,że realizacja zapisów planu nie wpłynie negatywnie na powyższą formę ochrony przyrody.
Wręcz przeciwnie realizacja zapisów planu dotycząca gospodarki wodno –ściekowej, gospo-darki odpadami, zaopatrzenia w ciepło może przyczynić się do poprawy jakości poszczegól-nych komponentów w granicach miejscowości Czadrów, w tym również w granicach obszaru Natura 2000.
33
W związku z lokalizacją pozostałych form ochrony przyrody poza granicami terenu opraco-wania nie widzi się tu istotnych z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu pro-blemów dotyczących obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody.
Na podstawie analizy stanu istniejącegośrodowiska przyrodniczego i społecznego zidentyfi-kowano natomiast inne problemy ochronyśrodowiska na terenie objętym planem.
Środowisko przyrodnicze w miejscowości Czadrów uległo znacznym przekształceniom. W krajobrazie miejscowości dominują dziś pola uprawne. Po dawnych siedliskach przyrodni-czych (głównie leśnych) pozostał jedynie niewielki kompleks leśny przy zachodniej granicy miejscowości oraz niewielka enklawa we wschodniej części. Dodatkowo w centrum miejscowości doszło do zabudowy technicznej terenu. Siedliska przyrodnicze zostały zastąpione siedliskami antropogenicznymi. Na terenach rolniczych, łąkowych powstała zabudowa mieszkaniowa, usługowa, infrastruktura drogowa, co przyczyniło się do zmniejszenia po-wierzchni zieleni, fragmentacji i degradacji siedlisk przyrodniczych, zmniejszenia różnorod-ności biologicznej. Na terenie Czadrowa powstały różnorodne bariery ekologiczne umożli-wiające swobodną migrację zwierząt. Zabudowa terenu wiąże się również z przekształceniem rzeźby terenu i utratą właściwości fizycznych i chemicznych gleb.
Ścieki odprowadzone do rzeki Zadrna
Stan wód rzeki Zadrna przepływającej przez centrum miejscowości oceniono na poniżej stanu dobrego. Cała gmina Kamienna Góra boryka się z problem zanieczyszczenia wód powierzch-niowych i podziemnych. Główny wpływ na zły stan san itarny wód wywarła gospodarkaście-kowa. Niesprawna kanalizacja, a także stosowanie, z powodu braku sieci kanalizacyjnej obejmującej teren całej gminy i miejscowości Czadrów, często nieszczelnych zbiorników bezodpływowych, przyczyniły się do zanieczyszczeń wódściekami socjalno – bytowymi.
W związku z rolniczym charakterem zarówno Czadrowa jak i całej gminy, zanieczyszczenia rolnicze, pochodzące z nawozów,środków ochrony roślin poprzez spływ powierzchniowy zagrażają również jakości wód powierzchniowych. Wyżej wymienione zanieczyszczenia powierzchniowe mogą migrować do wód podziemnych, zagrażając ich jakości.
W złym stanie sanitarnym jest również powietrze atmosferyczne, które w wyniku powszechnego stosowania indywidualnych palenisk domowych, często niskosprawnych, zanieczysz-czeń komunikacyjnych i przemysłowych, pochodzących również spoza miejscowości Czadrów i gminy zawiera stężenia benzo(α)pirenu i pyłu zawieszonego PM10, wykraczające poza dopuszczalna normę.
Źródła niskiej emisji w Czadrowie
34
Wzrost ruchu komunikacyjnego spowodował,że poziom hałasu wzdłuż najbardziej uczęszczanych dróg rośnie.
Ze względu na rolniczy charakter obszaru opracowania, szczególnie narażone na zanieczysz-czenia są gleby. Gospodarka rolna wiąże się ze stawaniem różnego rodzaju nawozów mine-ralnych i naturalnych. Niewłaściwe ich stosowanie, przenawożenie skutkują zanieczyszcze-niem gleb i wód nawozami pochodzenia organicznego, szczególnie gnojowicą, substancjami pochodzącymi z nawozów mineralnych iśrodków ochrony roślin.
Korelację pomiędzy aspektamiśrodowiskowymi, zidentyfikowanymi problemami, a zapisami
„Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na obszarze gminy Kamienna Góra (dla miejscowości Czadrów)” przedstawia poniższa tabela.
Tabela 8 Analiza korelacji zapisów projektu mpzp ze zidentyfikowanymi problemamiśro-
dowiska
Aspekt środo-
Problemyśrodowiska Zapisy mpzp miejscowości Czadrów Korelacja
wiskowy
a) fragmentacja i degradacja
tereny zabudowy, mieszkaniowej, mieszka-
niowo-usługowej MN, MW, MN/U ⇓
siedlisk
tereny usług U
b) ograniczanie ciągłości
tereny usług sportu i rekreacji US korytarzy ekologicznych tereny rolnicze R ⇑
c) zmniejszanie się po- Różnorodność nych w związku z presją produkcji w gospodarstwach rolnych,ho- ⇓ biologiczna tereny komunikacji KK, KS, KDZ, KDL,
„Sudety Wałbrzysko – ⇓
KDD, KDW, KDr, KPj, KPp Kamiennogórskie”
tereny infrastruktury technicznej E, K, G, W
płynących tereny zabudowy zagrodowej, tereny obsługi
⇓ b) duże zagrożenie zanie- produkcji w gospodarstwach rolnych,ho-
powierzchniow
e i
35
podziemne
czyszczeniami po- dowlanych, ogrodniczych RU, RM wierzchniowymi wód tereny lasów, urządzonej, ogrodów
podziemnych działkowych ZL, ZP, ZD ⇑
tereny wód powierzchniowych WS
powierzchni terenu zwią- tereny zabudowy zagrodowej, tereny obsługi zana z zabudową technicz- produkcji w gospodarstwach rolnych, ⇓ ziemi, gleby i
na gruntu: obiekty budow- hodowlanych, ogrodniczych RU, RM
zasoby kopalin
lane, drogi, parkingi; tereny lasów, urządzonej, ogrodów
Atmosfera i a) pogarszający się klimat tereny zabudowy, mieszkaniowej, mieszka- klimat akustyczny (wzrastający niowo-usługowej MN, MW, MN/U ⇓
poziom natężeniahałasu) tereny usług U
tereny zabudowy, mieszkaniowej, mieszka-
niowo-usługowej MN, MW, MN/U ⇓
a) zanikanie tradycyjnego i
tereny usług U
tereny usług sportu i rekreacji US
harmonijnego krajobrazu
tereny rolnicze R
wiejskiego, rolniczego
36
tereny zabudowy zagrodowej, tereny obsługi Krajobraz i b) pogarszanie się walorów
produkcji w gospodarstwach rolnych,ho- dziedzictwo
estetycznych związane z
dowlanych, ogrodniczych RU, RM ⇑ kulturowe
tereny komunikacji KDS, KDG, KDZ, KDL,
KDD, KDW, KDr, KPp ⇓
tereny infrastruktury technicznej E, K, G, W Oznaczenie:
⇑
Pozytywne – przeciwdziałanie zidentyfikowanym probl emom – mogące przechodzić w negatywne
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Podręcznika do strategicznych ocen oddziaływania na środowisko”
Jak wynika z powyższych zestawień, w wyniku realizacji ustaleń projektu miejscowego planu mogą wystąpić potencjalne skutki działań, które mogą prowadzić zarówno do polepszenia jak i pogorszenia obecnego stanuśrodowiska na terenie miejscowości Czadrów.
Wprowadzone projektem planu funkcje nie są nowymi elementami zagospodarowania terenu miejscowości i gminy – większość tego typu funkcji jest realizowana na terenie miejscowości w chwili obecnej. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego utrzymuje w większości obecne zagospodarowanie Czadrowa. Nie wyznacza tużadnych nowych funkcji, nierealizo-wanych do tej pory w granicach miejscowości, czy też nie wskazanych w studium uwarun-kowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Nowa zabudowa mieszkaniowa, usłu-gowa pojawi się w większości w lukach budowlanych, stanowić będzie kontynuację obecnego zagospodarowania tylko w niewielkim stopniu wkracza w głąb terenów rolniczych. Nie nastąpi tu znaczące dodatkowe zajęcie terenów, w tym terenów cennych przyrodniczo – z własz-cza terenów znajdujących się w granicach obszaru Natura 2000 „Sudety Wałbrzysko - Kamiennogórskie”.
W związku z wyznaczeniem nowych terenów pod budownictwo m ieszkaniowe, usługowe, zagrodowe, obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych spodziewać się można pojawienia się nowych emisji dośrodowiska (ścieki, zanieczyszczenia emitowane do powietrza, odpady,hałas), co jednak nie będzie znacząco odznaczać się wśrodowisku Czadrowa. Podkreślić należy,że wszystkie te emisje mają miejsce już w chwili obecnej. Zmiana użytkowania przyczyni się jednak do zabudowy terenu, zmniejszenia powierzchni biologicznie czynnej, degradacji siedlisk przyrodniczych i pokrywy glebowej. Spodziewać się również można zmiany ukształtowania terenu jak i w niewielkim stopniu krajobrazu. Przyjęcie mpzp jednoznacznie określi granice terenów o różnym sposobie zagospodarowania przy odpowiednich obostrzeniach (też w zakresie ochronyśrodowiska). Brak mpzp może skutkować wprowadzaniem zabudowy, zainwestowaniem terenu w sposób i w przeznaczeniu niezgodnym do predyspozycji terenu. Należy podkreślić, że zapisy planu sankcjonują w większości już dzisiaj postępujące zainwestowanie terenu.
37
38
Przy przestrzeganiu wszystkich zapisów planu, odpowiednich przepisów prawnych ten nega-tywny wpływ może być znacznie ograniczony, wręcz przeciwnie realizacja planu przyczynić się może do poprawy lokalnych uwarunkowań w szczególności z zakresu gospodarki wodno
– ściekowej, gospodarki odpadami czy procesów grzewczych.
Ewentualne negatywne skutki wynikać mogą z błędnie przyjętych rozwiązań i nieprzestrzegania zarówno zapisów projektu zmiany planu jak i przepisów szczególnych, może wtedy dojść do przerwania powiązań przyrodniczych, zaburzenia stosunków wodnych, pogorszenia jakości wód, zanieczyszczenia powietrza. Inne negatywne oddziaływania ujawnić się mogą w przypadku lokowania nowych obiektów kubaturowych związanych z pobytem ludzi w bezpośrednim sąsiedztwie wód, w strefie szczególnego zagrożenia powodzią, co skutkować może zagrożeniem zarówno dla zasobów przyrodniczych jak i przede wszystkim –środowiska społecznego.
2.4 Potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji ustaleń projektu