Istota, uwarunkowania i cele wyceny start-up’ów

2.2.1. Przedsiębiorstwo jako przedmiot wyceny

Celem rozdziału jest ukazanie metod wyceny przedsiębiorstw, a także możliwości użycia wybranych metod w kontekście wyceny przedsiębiorstwa innowacyjnego. Dla celów niniejszej rozprawy autor rozumie przedsiębiorstwo zgodnie z definicją art. 55 K.C., zgodnie z którą przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. W książce (z zakresu ekonomii) pod redakcją S. Sztaby, przedsiębiorstwo definiuje się jako „jednostkę, w której celowo zorganizowane zasoby produkcyjne stanowią podstawę przekształcania nakładów w efekty w procesie produkcji dla osiągania dodatnich wyników ekonomicznych” (Sztaba, 2007, s. 384). Definicja ta zostaje przywołana również w książce B. Jamki (Jamka, 2011, s. 23). Istotne znaczenie dla celów podjętej dysertacji ma uwaga J. Penca na temat przedsiębiorstwa, w świetle której „przedsiębiorstwo to dzisiaj ucząca się organizacja. Wykrywanie istniejącej wiedzy, jej wzbogacanie dzięki uczeniu się pracowników i wykorzystywanie do opracowywania i wdrażania innowacji odgrywa coraz większą rolę w tworzeniu jego wyróżniających zdolności i siły konkurencyjnej” (Penc, 2011, s. 338).

Przez przedsiębiorstwo autor rozumie niezależny strukturalnie podmiot produkujący dobra, sprzedający je lub świadczący usługi – jednostkę gospodarczą o indywidualnym statusie prawnym i ekonomicznym, zorientowaną na sukcesywnym dokonywaniu wzrostu wartości po to, aby właściciele mogli odnotowywać korzyści. Przedsiębiorstwo jest to zorganizowany zbiór zasobów, które eksploatuje się na potrzeby rozwoju organizacji.

W przypadku przedsiębiorstw innowacyjnych autor ma na myśli podmioty gospodarcze, których działalność i jej powodzenie są warunkowane przede

64

wszystkim przez innowacje. Należy wskazać, że specyficzne jest usytuowanie start-up’ów pod tym względem. Start-up’em można nazywać rodzaj przedsiębiorstwa innowacyjnego poszukującego optymalnego modelu biznesu, za pośrednictwem którego zredukowane zostanie ryzyko w działalności, z którym standardowo wiąże się start-up. Niskie koszty wejścia na rynek i wyższy zwrot z inwestycji, właściwości charakterystyczne dla start-up’ów wiążą się bowiem z większym ryzykiem niż ryzyko w działalności przedsiębiorstw tradycyjnych. W związku z tym, wyzwaniem jest ustalenie prawidłowej wyceny start -up’u, zważywszy dodatkowo, iż tego rodzaju innowacyjny podmiot gospodarczy rozumieć można również przez pryzmat organizacji tymczasowej (Siek, Synoradzka, 2015, s. 40), poprzedzającej wyewoluowanie w przedsiębiorstwo sensu stricte.

Mając na myśli wycenę przedsiębiorstw, należy zwrócić uwagę, że występują różnice pomiędzy pojęciem przedsiębiorstwa a pojęciem podmiotu gospodarczego, organizacji, a także firmy. Przez podmiot gospodarczy rozumie się aktywnego współtwórcę procesów gospodarczych, którego aktywność determinuje rezultaty ekonomiczne (Kamińska, 2016, s. 71-73). Podmioty gospodarcze prowadzą działalność gospodarczą lub dążą do tego, aby ją prowadzić. W tym kontekście uwidacznia się korelacja pomiędzy podmiotami gospodarczymi a start-upami. Start-up’y wyczerpują zarówno cechy jednostek gospodarczych, jak i struktur biznesowych, które będą prowadzić działalność gospodarczą. Start -up, w zależności od indywidualnego usytuowania rynkowego stanowi przedsiębiorstwo bądź dąży do wyewoluowania w nie. Podmiotami gospodarczymi są nie mniej różni aktywni uczestnicy zdarzeń gospodarczych (Kruczalak, 1996). Jeszcze szerszym pojęciem niż „podmiot gospodarczy”, a tym bardziej niż „przedsiębiorstwo” lub „start-up” jest termin „organizacja”. W aspekcie organizacji komercyjnej określa uczestnika zdarzeń zachodzących na rynku – współtwórcę interakcji biznesowych, który funkcjonuje według określonych zasad po to, aby osiągnąć cel.

Pojęcie „firmy” to nazwa, pod którą dana osoba prowadzi działalność gospodarczą – firma jest „oznaczeniem” przedsiębiorcy (Powałowski, 2009, s. 137). Mimo powszechnego utożsamienia firmy z przedsiębiorstwem, stanowisko to uznaje się za nieprecyzyjne, a nawet błędne w związku z tym, że firma oznacza

65

tylko nazwę, pod którą prowadzona jest działalność, z kolei osobowość prawna, majątek firmy, zdolność funkcjonowania to właściwości przynależne przedsiębiorstwu. Mówiąc więc o wycenie przedsiębiorstwa, traktuje się o ustalaniu wartości podmiotu produkującego dobra, sprzedającego je lub świadczącego usługi; posiadającego odrębny status zarówno prawny, jak i ekonomiczny; ukierunkowanego na intensyfikację przedmiotu wyceny – tj. wartości. Należy zastrzec, że autor dopuszcza stosowanie pojęć zamiennych dla terminu „przedsiębiorstwo”, i to pomimo świadomości różnic pomiędzy poszczególnymi pojęciami. Za wyznacznik prawidłowości uznaje w wywodzie kontekst wypowiedzi, co nie zmienia faktu, że mówiąc o wycenie, ma na myśli przedsiębiorstwo w pełnym tego słowa znaczeniu.

Wycena start-up’ów, podobnie jak wycena przedsiębiorstw opierających swoje przewagi konkurencyjne na innych atrybutach niż innowacje, jest procesem definiującym wartość wyrażoną w pieniądzu. Sporządzanie wyceny staje się możliwe dzięki stosownym metodom, wykorzystywanym z uwzględnieniem celu, dla którego ustala się wartość przedsiębiorstwa (Zarzecki, 2013). Procesom wyceny podlegać mogą zarówno papiery wartościowe, jak i wartości niematerialne i prawne. Wyceniając przedsiębiorstwo, ujmuje się syntetycznie wartość jego zasobów. Coraz częściej, przez wycenę wyznacza się ekwiwalent pieniężny zdolności eksploatacji zasobów przedsiębiorstwa przez jego właścicieli (a także menedżerów). Wycena dotyczy więc najbardziej prawdopodobnego potencjału rozwoju przedsiębiorstwa w momencie, w którym dokonuje się wyceny.

Jednym z kluczowych pojęć determinującym znaczenie wyceny przedsiębiorstwa, w tym innowacyjnego, a zarazem ujawniającym jej cele jest „wartość”. Termin wartość pochodzi z języka łacińskiego (łac. valor) i oznacza bycie wartościowym, znacznym. Wartość stanowi pojęcie różnorodnie definiowane ze względu na dziedzinę nauki, w której występuje – inaczej definiuje się „wartość” w filozofii niż w ekonomii. W odmienny sposób termin ten rozpatruje się także w prawie i finansach.

Źródła rozważań na temat wartości wywodzą się ze starożytnej filozofii związanej z nurtem etyki, która utożsamiała rozpatrywany termin z pojęciem „dobra”. Na gruncie filozofii wartość to „tyle, ile coś jest warte, coś co można

66

wyrazić w jednostkach miary lub porównania, często wymiernego liczbowo (…), to rzecz, lub cecha rzeczy, coś, czemu przypisywana jest wartość (…), to subiektywna myśl, która sprawia, że przedmioty lub zdarzenia uznajemy za wartościowe” (Książek 1994, s. 12 za: Mazur 2007, s. 145).

Według Tatarkiewicza (1978, s. 60), natura wartości stanowi obiekt rozważań aksjologii – dziedziny wykształconej wraz z rozwojem teorii wartości w XIX wieku. W kontekście celu i uwarunkowań wyceny przedsiębiorstw innowacyjnych rozpatruje się wartość w znaczeniu prz ypisywanym temu pojęciu między innymi przez ekonomię, w której pojęcie to nawiązuje do ilościowego określenia, ile coś jest warte pod względem materialnym, w sposób dający się wyrazić w postaci miernika pieniężnego. W takim ujęciu wartość, determinująca znaczenie celów wyceny przedsiębiorstw, nie oznacza cechy obiektywnej wynikającej z natury przedmiotu, lecz odzwierciedla stosunek, w jakim pozostają do siebie dwa obiekty będące przedmiotami możliwej wymiany. Może być postrzegana jako odzwierciedlenie chęci posiadania, pożądania, użyteczności lub stanowić stan umysłu, który występuje pomiędzy zaspokojonymi i niezaspokojonymi potrzebami (Kamela-Sowińska, 2006, s. 6-9).

Zdaniem Kameli-Sowińskiej (2006, s. 9) koncepcja wartości różni się w zależności od przyjętego przedmiotu wartościowania. W efekcie, sposoby pomiaru wartości różnią się w zależności od tego, co podlega wartościowaniu. Wyróżnia się przy tym: wartość ekonomiczną (występującą w trakcie wymiany dóbr ekonomicznych), księgową (wyodrębnianą w oparciu o bilans przedsiębiorstwa) , wartość dla właściciela (wyrażaną przez zmianę wartości strumieni pieniężnych, które uzyskuje właściciel z tytułu funkcjonowania jego przedsiębiorstwa), odtworzeniową (określającą nakłady niezbędne do poniesienia przez potencjalnego inwestora w celu stworzenia nowego przedsiębiorstwa z identyczną strukturą majątkową wobec struktury majątkowej przedsiębiorstwa wycenianego) i rynkową (ujmującą wartość reprezentowaną przez przedsiębiorstwo w wybranym momencie jego działalności, utożsamianą z wartością ewentualnej sprzedaży).

Obiektem wyceny niniejszej pracy jest start-up, tj. organizacja, która w świetle wiodących obecnie metod wyceny wyceniana jest zwykle jako podmiot

67

przeszacowany lub niedoszacowany, z racji braku odpowiednich narzędzi pozwalających odwzorować realną wartość start-up’u w zapisach rachunkowych.

2.2.2. Istota i cele wyceny start-up’ów

Kluczową rolę dla celów wyceny stanowi rynek, ponieważ umożliwia tworzenie porównań wartościujących produkty na nim dostępne. Koncepcja wartościowania nieodłącznie wiąże się z rynkiem, na którym można dokonywać swobodnej wymiany produktów za pieniądze. Sformułowanie relacji pomiędzy przedmiotem wyceny a dostępnymi substytutami posiadającymi ustanowioną cenę i możliwymi do nabycia znacząco ułatwia punkt odniesienia. W rachunkowości, najdobitniej warunkującej cele wyceny przedsiębiorstw wartość odnosi się do określenia „ ile coś jest warte pod względem materialnym”, co można wyrazić równoważnikiem pieniężnym i zapisać w formie syntetycznego zapisu liczbowego (Zarzecki, 1999).

Nauka rachunkowości odgrywa w stosunku do nauk o finansach i zarządzania szczególną rolę, ponieważ dostarcza informacji wejściowych do wyceny i zarządzania wartością przedsiębiorstw (Hońko 2013, s. 39). W rachunkowości uniwersalną jednostkę pomiaru stanowi pieniądz, który umożliwia doprowadzenie różnych kategorii wartości do wspólnego mianownika, określając cenę dobra. Zdaniem Kosseckiego (2011, s. 112) cena jest pieniężnym substytutem wartości, natomiast wycena to osąd jej dotyczący.

Wycena polega na dokonaniu pomiaru wartościowego przedsiębiorstwa i jego składników majątkowych, a także efektów ekonomicznych w stopniu umożliwiającym odbiorcy dokonanie oceny i wybór najkorzystniejszego wariantu decyzji (Kamela-Sowińska, 1996, s. 135). Wycena stanowi źródło rekomendacji dla przedsiębiorstwa, jak również czynnik pozwalający zweryfikować przez interesariuszy jej status finansowy, majątkowy i – coraz częściej – potencjał do generowania zysków w przyszłości, powodowania transferu oraz popularyzacji nowoczesnych technologii. Ukazuje wielowymiarowo wartość organizacji, zachowując procedury konieczne do zobiektywizowanej analizy, której podlega spółka bądź firma o innej strukturze prawnej.

68

W jednym z upowszechnianych aktualnie ujęć, wycena to miara definiująca wartość wymiany praw na pieniądze lub na odwrót – pieniędzy na prawa. Zgodnie z różnymi definicjami wyceny w literaturze, wycena stanowi komponent rynku i przyczynia się do nawiązywania oraz intensyfikacji liczby transakcji handlowych. Według Zarzeckiego przez wycenę przedsiębiorstwa rozumie się wycenę wyodrębnionej pod względem ekonomicznym i prawnym jednostki organizacyjnej, dysponującej określonym potencjałem w postaci majątku trwałego i obrot owego oraz różnych wartości i cech o charakterze niematerialnym (Zarzecki, 1999).

Zgodnie z literaturą, wycena przedsiębiorstwa to proces ustalania jego ceny, tj. wyznaczania relacji pomiędzy jednostkami pieniężnymi a jednostkami dóbr. Rozpatrując pojęcie wyceny w nawiązaniu do używania go w innych krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji, na co wskazują odpowiednio terminy: valuation, Bewertung i evaluation, jak również na co wskazuje kontekst stosowania tych terminów, należy stwierdzić, że wycena wiąże się z ustalaniem także wartości przedsiębiorstwa, a to przez przypisywanie obiektom i zdarzeniom odpowiednika w postaci sumy finansowej (Jaki, 2007, s. 41).

Wycena ma miejsce, ponieważ występuje rozbieżność pomiędzy potencjalną kwotą ujmującą wartość przedsiębiorstwa a sumą godziwych zasobów nabytych, które stanowią zasoby materialne i niematerialne przedsiębiorstwa. Czynnikami różnicującym są zobowiązania przedsiębiorstwa, jak również – perspektywa strat. S. Lachiewicz i M. Matejun (2007, s. 114) przytoczyli komponenty współtworzące zasoby materialne i niematerialne podlegające wycenie.

Zgodnie z zaproponowanym przez przytoczonych autorów stanowiskiem, wśród składowych wartości przedsiębiorstwa wpływających na pojęcie wyceny wyróżnia się przede wszystkim: „kulturę organizacyjną, wartość zasobów ludzkich, koszty poniesione na szkolenia i budowanie lojalności załogi, kapitał intelektualny, strategie i procedury działania, bazy danych, portfel klientów i ich lojalność, innowacyjność, marki produktów, nazwę firmy, systemy informacyjne, programy komputerowe, licencje, reputację przedsiębiorstwa, know -how, wartość nabytego przez przedsiębiorstwo impetu działania, korzyści i przywileje, jakie dotychczas zdobyło sobie przedsiębiorstwo, długookresowe powiązania i

69

kooperacje z partnerami handlowymi” (Lachiewicz, Matejun, 2007, s. 114). W oparciu o powyższy katalog komponentów wnioskuje się, że wycena określa nie tylko różnicę pomiędzy wartością rynkową a księgową przedsiębiorstwa, al e też wartość przedsiębiorstwa jako sumę nieujawnionych dotąd w bilansie wartości niematerialnych i prawnych, których rola jako elementów wartości przedsiębiorstw współcześnie rośnie.

W rozwiniętej gospodarce rynkowej przedsiębiorstwa są przedmiotem różnorodnych transakcji handlowych (Zarzecki, 1999, s. 42). Dla spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych, to rynek dokonuje bieżącej wyceny. W przypadku przedsiębiorstw, których akcje nie znajdują się w ofercie publicznej istnieje konieczność uzyskania informacji na temat wartości przedsiębiorstwa. Do tej grupy przedsiębiorstw zaliczyć można także start -up’y.

Konieczność wyceny przedsiębiorstwa występuje w związku z pojawieniem się różnorodnych przyczyn, z których najważniejsze mają charakter społe czny, prawny, ekonomiczno-finansowy czy też podatkowy. Do najbardziej typowych celów dokonywania wycen zalicza się (Fernandez, 2002): zmianę właściciela poprzez dokonanie operacji kupna-sprzedaży przedsiębiorstwa, wycenę akcji notowanych na giełdzie w celu podjęcia decyzji o ewentualnej inwestycji, złożenie oferty publicznej (ang. IPO), zastosowanie motywacyjnych systemów wynagrodzeń kadry menedżerskiej opartych na zarządzaniu przez wartość (ang. value based management), identyfikację kreatorów wartości odpowiadających za tworzenie wartości (ang. value drivers), podejmowanie decyzji strategicznych dotyczących dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa, restrukturyzacji itp., planowanie strategiczne, realizację przepisów prawa spadkowego i rodzinnego (np. podział majątku w przypadku dziedziczenia, rozwodu).

Przed przystąpieniem do wyceny określa się przesłanki przemawiające za dokonaniem wyceny przedsiębiorstwa. Zdaniem Kameli-Sowińskiej (Kamela-Sowińska, 1996, s. 56) jest to fundamentalna zasada wyceny, ponieważ „wybór metod wyceny przedsiębiorstwa lub składników jego majątku, a co za tym idzie – wynik obliczeń zależą od celów, dla których wycena jest dokonywana, stron biorących udział w negocjacjach oraz przedmiotu transakcji”. Innymi słowy, cel dokonywania wyceny determinuje wybór odpowiednich metod wyceny.

70

Tabela 2. Korelacje pomiędzy częstotliwością wyceny a jej celami i funkcjami

Częstotliwość wyceny

Cele wyceny Główne funkcje

wyceny

- Stałe

- Monitorowanie wyników

działalności przedsiębiorstwa i pracy zarządu,

- Przegląd poszczególnych obszarów działalności przedsiębiorstwa pod kątem ich wpływu na jego wartość,

Informacyjna

- Ubezpieczenie majątku, - Udział w rankingach, - Inne cele marketingowe

Informacyjna Ewidencyjna Transakcyjna - Ustalanie wynagrodzeń zarządu i

pracowników przedsiębiorstwa na podstawie jego wartości,

- Określanie wartości udziałów wspólników,

- Określanie obciążeń podatkowych

Decyzyjna Ewidencyjna Motywacyjna

Źródło: S. Kasiewicz, E. Mączyńska, Metody wyceny wartości bieżącej przedsiębiorstwa (w):

Zarządzanie wartością firmy, pod red. A. Hermana i A. Szablewskiego, POLTEXT, Warszawa

1999, s. 106.

Tabela 3. Korelacje pomiędzy częstotliwością wyceny a jej celami i funkcjami, część druga

- Okresowe - Powiększanie kapitału własnego (np. poprzez emisję akcji, aporty) - Powiększanie kapitału obcego i zabezpieczenie kredytów,

Udzielanie gwarancji i pożyczek innym podmiotom, Informacyjna Ewidencyjno-bilansowa Doradcza Transakcyjna Negocjacyjna

71

- Restrukturyzacja przedsiębiorstwa,

- Inne (realizacja decyzji

uprawnionych organów

administracyjnych)

- Okazjonalne

- Nieplanowana utrata wartości aktywów,

- Zmiana właścicieli i struktury własności,

- Upadłość przedsiębiorstwa, - Fuzje i podział przedsiębiorstw,

- Rozstrzyganie sporów

własnościowych,

- Ocena roszczeń wierzycieli, - Rozstrzyganie sporów sądowych,

- Inne (realizacja wymogu

uprawnionych organów zewnętrznych). Ewidencyjno- bilansowa Informacyjna Doradcza Transakcyjna Łagodzenia konfliktów

Źródło: S. Kasiewicz, E. Mączyńska, Metody wyceny wartości bieżącej przedsiębiorstwa (w):

Zarządzanie wartością firmy, pod red. A. Hermana i A. Szablewskiego, POLTEXT, Warszawa

1999, s. 106.

Potrzeba dokonywania wyceny przedsiębiorstwa i jego poszczególnych składników majątkowych wynika z funkcji właścicielskich, zarządczych i kontrolnych, w tym ewidencyjnych i podatkowych (Mączyńska, 2004, s. 12) . Zapotrzebowanie to może mieć charakter stały, okresowy bądź okazj onalny.

Konieczność wyceny aktywów i pasywów przedsiębiorstwa wynika z obowiązujących reguł prawa, przede wszystkim własnościowego, bilansowego oraz podatkowego. Tabele nr 2-3 prezentują częstotliwość przeprowadzania wyceny w zależności od celów i funkcji, jakie ma spełniać.

72

Według Zarzeckiego (1999, s. 46) wycena nie jest „sztuką dla sztuki”, ale stanowi jeden z ważniejszych kryteriów decyzyjnych i istotny nośnik informacji związany z funkcjonowaniem przedsiębiorstw. Wycena spełnia funkcje, które są pochodną sytuacji wywołujących potrzebę jej dokonania. W literaturze wycenie przypisuje się cztery zasadnicze funkcje: doradczą, argumentacyjną, mediacyjną i informacyjną.

Funkcja doradcza, inaczej decyzyjna znajduje zastosowanie w dostarczaniu niezbędnych informacji dotyczących wartości przedsiębiorstwa w związku z zamierzonym przeprowadzeniem transakcji kapitałowej. Obecnie coraz częściej wybór strategii i określonych projektów inwestycyjnych odbywa się z uwzględnieniem kryterium wartości biznesu. Szczególnego znaczenia nabiera przy tym funkcja doradcza wyceny, która realizowana jest w sposób ciągły, ponieważ celem wyceny nie jest w jej ujęciu wyznaczenie obszarów cenowych w związku z dokonywaną transakcją kapitałową, lecz dokonywanie tradycyjnych wyborów

ekonomicznych związanych z znormalizowanym funkcjonowaniem

przedsiębiorstwa (Zarzecki, 1999, s. 47). Wycena w tym kontekście wspiera menedżerów w efektywnym zarządzaniu przedsiębiorstwem w celu pomnażania wartości właścicieli. Proces ten określa się mianem „zarządzania wartością” (ang. value based management, managing value), VBM. Zarządzenie wartością jest procesem pozwalającym przedsiębiorstwom budować wartość w perspektywie długookresowej, maksymalizując wartość organizacji dla akcjonariuszy (Ujwary-Gil, 2010, s. 295).

Proces VBM wykorzystuje metody wyceny rynkowej i fundamentalnej, odpowiednio ukazujących potencjalną wartość sprzedaży przedsiębiorstwa w dniu wyceny oraz wycenę komplementarną, uwzględniającą analizę sektorów, w których funkcjonuje przedsiębiorstwo, analizę finansową i wycenę realizowaną przez wypadkową różnych metod. W analizie fundamentalnej, stanowiącej element VBM wycenę przedsiębiorstwa porównuje się z jej ceną giełdową, wykorzystuje się przy tym dane informacyjne z prospektu emisyjnego, prognoz i raportów. Uważa się, że cena akcji – wyodrębniona na podstawie wyceny fundamentalnej – przewyższająca cenę giełdową akcji stwarza optymalne warunki do ich pozyskiwania przez nabywców. Rekomenduje się z kolei sprzedaż akcji spółki,

73

której cena akcji na giełdzie przewyższa cenę akcji ustaloną w oparciu o wycenę fundamentalną.

Wycena przedsiębiorstwa innowacyjnego, rozumianego często jako młode przedsiębiorstwo o wysokim potencjale biznesowym, w znacznym stopniu jest kształtowana przez uwarunkowania związane z funkcją doradczą wyceny i zarządzaniem wartością. Wpływa na to fakt, iż nie tylko mierzenie wartości, ale też optymalizowanie jej, maksymalizowanie i budowanie wartości przez długofalowe strategie progresu znajdują zainteresowanie VBM. Funkcja doradcza ewoluuje w związku z tym w czynnik poszukiwania wartości, pozyskiwania jej, wykorzystywania dla celów spółki, a także optymalizowania przez ukierunkowywanie zasobów na zrównoważony i trwały progres, co jest wiodącym celem zarządzania wartością (Ujwary-Gil, 2010, s. 295).

Z funkcją doradczą powiązana jest funkcja argumentacyjna, inaczej uzasadniająca. Jej zadaniem jest wzmocnienie siły przetargowej każdej ze stron transakcji w trakcie negocjacji podczas transakcji kapitałowej. Wycena, dostarczając informacji o wartości przedsiębiorstwa, wzmacnia usytuowanie co najmniej jednej ze stron w transakcjach, które mają miejsce. Funkcja uzasadniająca jest wykorzystywana zwłaszcza przy negocjowaniu cen przy sprzedaż y organizacji (Machała, 2011, s. 476). W negocjacjach przydatność wykazuje ponadto funkcja pośrednicząca.

Funkcja pośrednicząca, niekiedy zwana negocjacyjną lub mediacyjną, jest rozwinięciem funkcji argumentacyjnej i odnosi się do przypadków transakcji kapitałowych, w których osądy stron na temat wartości przedsiębiorstwa są szczególnie rozbieżne (Tłuchowski, Dowżycki, Sobolewski, 2004, s. 194). W takich przypadkach powołanie zewnętrznego eksperta dokonującego wyceny powoduje zbliżenie stanowisk negocjacyjnych poszczególnych stron transakcji kapitałowej.

Funkcja informacyjna, zwana również komunikacyjną (Szczygielski, 1998, s. 28), sprowadza się do dostarczania informacji na temat przedsiębiorstwa, jego kondycji i perspektyw rozwojowych. Funkcja informacyjna realizowana jest przede wszystkim przez kontakty z interesariuszami przedsiębiorstwa i

74

potencjalnymi inwestorami (osoby prywatne, spółki, banki, fundusze emerytalne, firmy ubezpieczeniowe itp.).

Ponadto, wycena przedsiębiorstw spełnia funkcję zarządczą i zabezpieczającą. Funkcja zarządcza została wyodrębniona wraz z pojawieniem się idei zarządzania wartością, używa wycenę do konstruowania strategii progresu przedsiębiorstwa, jak również systemów motywacyjnych. Wyznacza koncentrację na inwestycjach, ma wpływ na portfel produktów, determinuje fuzje i przejęcia, a także, optymalizuje granice ustępstw kontrahentów, ponieważ ściśle wi ąże się z funkcją doradczo-decyzyjną (Kamela-Sowińska, 1993, s. 23).

Istotną funkcją wyceny przedsiębiorstw, zwłaszcza w okolicznościach potencjalnego konfliktu interesów interesariuszy lub kontrahentów z właścicielami przedsiębiorstwa, a także w warunkach relokacji udziałów pomiędzy spółkami z tej samej grupy kapitałowej jest funkcja zabezpieczająca. Z racji tego, że przesunięcia akcji w obrębie jednej grupy kapitałowej zachodzą pod nadzorem pojedynczego podmiotu, wyceny w takich sytuacjach są dokonywane p rzez zewnętrznych ekspertów.

Analiza rozwoju gospodarczego wskazuje na związek pomiędzy dojrzałością gospodarki i rynku kapitałowego a zapotrzebowaniem na wycenę przedsiębiorstw i składników ich majątku dla różnorodnych celów. Z tego powodu,