W procesie stosowania polityki rachunkowości wobec zagadnień podanych poniżej, największe znaczenie, oprócz szacunków księgowych, miał profesjonalny osąd kierownictwa, który wpływa na wielkości wykazywane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym, w tym w dodatkowych notach objaśniających. Założenia tych szacunków opierają się na najlepszej wiedzy Zarządu odnośnie bieżących i przyszłych działań i zdarzeń w poszczególnych obszarach. Szczegółowe informacje na temat przyjętych założeń zostały przedstawione w odpowiednich notach niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Poniżej omówiono podstawowe założenia dotyczące przyszłości i inne kluczowe źródła niepewności występujące na dzień bilansowy, z którymi związane jest istotne ryzyko znaczącej korekty wartości bilansowych aktywów i zobowiązań w następnym roku finansowym.
Utrata wartości aktywów
Zgodnie z MSR 36 Grupa przeprowadziła testy z tytułu utraty wartości dla segmentów operacyjnych zawierających wartość firmy oraz testy z tytułu utraty wartości aktywów trwałych i aktywów niematerialnych. Przeprowadzone testy wymagały oszacowania wartości użytkowej segmentów w oparciu o przyszłe przepływy pieniężne generowane przez te segmenty, które następnie przy zastosowaniu stopy dyskontowej zostały skorygowane do wartości bieżącej. W wyniku przeprowadzonych testów Grupa nie utworzyła odpisów. Założenia oraz istotne informacje dotyczące przeprowadzonych testów zamieszczono w notach 14 oraz 15 dodatkowych not objaśniających.
Stawki amortyzacyjne
Wysokość stawek oraz odpisów amortyzacyjnych jest ustalana na podstawie przewidywanego okresu ekonomicznego użytkowania danego składnika rzeczowych aktywów trwałych lub aktywów niematerialnych oraz szacunków dotyczących wartości rezydualnej środków trwałych.
Kapitalizowane remonty generalne są amortyzowane w okresach pozostałych do przewidywanego rozpoczęcia kolejnego remontu generalnego danego urządzenia. Spółki Grupy corocznie dokonują weryfikacji przyjętych okresów ekonomicznej użyteczności na podstawie bieżących szacunków.
Przeprowadzona w 2012 roku weryfikacja okresów ekonomicznej użyteczności środków trwałych i aktywów niematerialnych wpłynęła na koszty amortyzacji 2012 roku w następujący sposób:
zwiększenie kosztów amortyzacji w segmencie Wydobycie o kwotę około 4 130 tysięcy złotych,
zwiększenie kosztów amortyzacji w segmencie Wytwarzanie o kwotę około 13 206 tysięcy złotych,
zmniejszenie kosztów amortyzacji w segmencie Odnawialne źródła energii o kwotę około 1 063 tysiące złotych.
Weryfikacja okresów ekonomicznej użyteczności w pozostałych segmentach nie miała istotnego wpływu na koszty amortyzacji w 2012 roku.
Doszacowanie przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej
Odczyty liczników dotyczące wielkości sprzedanej energii elektrycznej w handlu detalicznym oraz jej fakturowanie są dokonywane w większości w okresach odmiennych od okresów sprawozdawczych. W związku z powyższym spółki Grupy należące do segmentu sprzedaży dokonują odpowiednich szacunków sprzedaży na każdy dzień bilansowy, za okres nie objęty odczytem.
Doszacowanie przychodów energii elektrycznej na dzień 31 grudnia 2012 roku uwzględniające także doszacowanie niezbilansowania energii elektrycznej pomniejszyło wykazane w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym przychody ze sprzedaży o 24 383 tysiące złotych.
Rekompensaty z tytułu rozwiązania kontraktów długoterminowych
Grupa otrzymuje rekompensaty na pokrycie kosztów osieroconych zgodnie z Ustawą z dnia 29 czerwca 2007 roku o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej.
Przychód z tytułu rekompensat ujmowany jest sukcesywnie do wypracowanych praw do rekompensat do końca okresu ich obowiązywania. W celu oszacowania wartości przychodu przynależnego do danego okresu Grupa dokonuje szacunków celem określenia wskaźnika szacowanych kosztów osieroconych do łącznej sumy otrzymanych, zwróconych i oczekiwanych zdyskontowanych zaliczek rocznych (w tym dotychczas otrzymanych zaliczek rocznych), korekt rocznych oraz przewidywanej korekty końcowej. Kwestia rekompensat z tytułu rozwiązania kontraktów długoterminowych została szerzej opisana w nocie 37 niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Wycena rezerw na świadczenia pracownicze
Rezerwy na świadczenia pracownicze zostały oszacowane na podstawie metod aktuarialnych.
Ponadto rozpoznane zostały rezerwy na świadczenia wynikające z wprowadzonych w Grupie programów dobrowolnych odejść. Szerszy opis powyższych rezerw zostały przedstawione w nocie 31.
Główne założenia przyjęte przez aktuariusza na dzień bilansowy do wyliczenia kwoty zobowiązania są następujące:
31 grudnia 2012 31 grudnia 2011
Stopa dyskontowa (%) 4,00% 5,75%
Przewidywany wskaźnik inflacji (%) 2,52% 2,52%
Wskaźnik rotacji pracowników (%) 1,09% - 5,86% 0,40% - 5,15%
Przewidywana stopa wzrostu wynagrodzeń (%) 2,52% - 2,92% 2,52% - 3,03%
Przewidywana stopa wzrostu cen energii elektrycznej (%) 3,52% 3,48%
Przewidywana stopa wzrostu wartości odpisu na ZFŚS (%) 4,00% 3,60% - 5,00%
Pozostały średni okres zatrudnienia 10,52 – 13,95 9,41 - 14,50
Na dzień 31 grudnia 2012 roku została przeprowadzona analiza wrażliwości wyników wyceny na zmianę stopy dyskonta finansowego w przedziale -0,5 p.p./+0,5 p.p.:
Tytuł rezerwy
Analizą wrażliwości objęto wartość bilansową rezerw na świadczenia pracownicze w kwocie 1 558 796 tysięcy złotych, co stanowi 96% wartości bilansowej rezerwy na świadczenia pracownicze ogółem. Nie objęto analizą wrażliwości wyników wyceny spółek z Grupy (4% salda rezerwy), dla których wyceny nie przeprowadzał aktuariusz grupowy.
Obniżenie stopy dyskontowej o 0,5 punktu procentowego spowodowałoby wzrost analizowanej rezerwy na świadczenia pracownicze z poziomu 1 558 796 tysięcy złotych do poziomu 1 660 173 tysiące złotych, tj. o 101 377 tysięcy złotych. Natomiast wzrost stopy dyskontowej o 0,5 punktu procentowego i zastosowanie stopy 4,50% spowodowałby spadek rezerwy do poziomu 1 469 953 tysiące złotych, tj. o 88 843 tysiące złotych.
Wycena rezerwy na koszty likwidacji zakładów górniczych oraz środków trwałych
Rezerwa tworzona jest w odniesieniu do zakładów górniczych wchodzących w skład Grupy na bazie szacunku przewidywanych kosztów likwidacji obiektów i przywrócenia stanu pierwotnego terenu po zakończeniu eksploatacji. Podstawą szacowania wielkości rezerwy są opracowania sporządzone w oparciu o prognozy eksploatacji złoża (dla obiektów górniczych) oraz analizy technologiczno-ekonomiczne. Ponadto rezerwy na koszty likwidacji środków trwałych tworzone są w przypadku wystąpienia takiego obowiązku lub podjęcia takiego zobowiązania przez Grupę.
Rezerwa na koszty likwidacji zakładów górniczych oraz środków trwałych została opisana w nocie 32.2.2. niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego
Aktywa z tytułu podatku odroczonego są wyceniane przy zastosowaniu stawek podatkowych, które będą stosowane na moment przewidywanego zrealizowania składnika aktywów, przyjmując za podstawę przepisy podatkowe, które obowiązywały na dzień bilansowy. Grupa rozpoznaje składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego bazując na założeniu, że w przyszłości zostanie osiągnięty
zysk podatkowy pozwalający na jego wykorzystanie. Pogorszenie uzyskiwanych wyników podatkowych w przyszłości mogłoby spowodować, że założenie to stałoby się nieuzasadnione.
W oparciu o sporządzone prognozy dla Podatkowej Grupy Kapitałowej (PGK), przewidujące uzyskiwanie dochodów podatkowych w 2012 roku i w latach następnych uznano, iż nie występuje ryzyko niezrealizowania aktywa z tytułu podatku odroczonego rozpoznanego w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Wycena IRS i forwardów walutowych
Wartość godziwa forwardów walutowych ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy z tytułu zawartych transakcji kalkulowane w oparciu o różnicę pomiędzy ceną terminową a ceną transakcyjną. Cena terminowa kalkulowana jest w oparciu o fixing NBP i krzywą stóp procentowych implikowaną z transakcji fx swap.
Wartość godziwa transakcji terminowych na stopę procentową ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy z tytułu zawartych transakcji kalkulowane w oparciu o różnicę pomiędzy ceną terminową a cena transakcyjną. Cena terminowa kalkulowana jest w oparciu o zerokuponową krzywą stóp procentowych.
Ustalona w opisany powyżej sposób wartość godziwa instrumentów pochodnych zabezpieczających i objętych rachunkowością zabezpieczeń oraz instrumentów pochodnych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy została przedstawiona w nocie 40.
Wartość godziwa pozostałych instrumentów finansowych
Wartość godziwą instrumentów finansowych, dla których nie istnieje aktywny rynek wycenia się wykorzystując odpowiednie techniki wyceny. Przy wyborze odpowiednich metod i założeń Grupa kieruje się profesjonalnym osądem. Sposób ustalenia wartości godziwej poszczególnych instrumentów finansowych został przedstawiony w nocie 40.1.
Odpisy aktualizujące wartość praw majątkowych pochodzenia energii wykazanych w zapasach
Na dzień bilansowy zapasy zostały wycenione do poziomu ich wartości netto możliwej do uzyskania. Spadek cen rynkowych praw majątkowych świadectw pochodzenia ujmowanych przez Grupę w zapasach spowodował konieczność dokonania na dzień bilansowy odpisów aktualizujących wartość tych aktywów.
Grupa przeszacowała posiadany zapas praw majątkowych pochodzenia energii ze źródeł odnawialnych w ilości 787 728 sztuk, co spowodowało utworzenie odpisów aktualizujących w kwocie 86 689 tysięcy złotych. Cena przyjęta do wyceny została ustalona w oparciu o notowania na giełdzie wykazującej dużą płynność. W ocenie Spółki, przyjęta cena jest w sytuacji dużych wahań cen praw majątkowych pochodzenia energii najlepszym szacunkiem możliwej do uzyskania ceny ich sprzedaży
.
Ponadto Grupa utworzyła odpis aktualizujący w kwocie 3 249 tysięcy złotych na zapas praw majątkowych pochodzenia energii z pozostałych źródeł kogeneracyjnych oraz odpis na posiadany zapas praw majątkowych ze świadectw pochodzenia z kogeneracji gazowej w kwocie 205 tysięcy złotych.
Odpisy aktualizujące wartość należności
Na dzień bilansowy Grupa ocenia czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości składnika należności lub grupy należności. Jeżeli wartość możliwa do odzyskania składnika aktywów jest niższa od jego wartości bilansowej dana jednostka dokonuje odpisu aktualizującego do poziomu bieżącej wartości planowanych przepływów pieniężnych.
Szczegółowe informacje dotyczące odpisów aktualizujących należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności zaprezentowano w nocie 41.4.5.1 niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.