Marlena Stradomska
4. Kampanie społeczne na przykładzie kam- kam-panii „Życie warte jest rozmowy”
W dniu kolejnych obchodów Świato-wego Dnia Zapobiegania Samobójstwom (World Suicide Prevention Day), 10 września 2018 roku, Polskie Towarzystwo Suicydologiczne we współ-pracy z Samorządem Doktorantów Wydziału „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowało w gmachu Biblioteki Uniwersy-tetu Warszawskiego, mieszczącej się przy ulicy Dobrej 56/66, ogólnodostępny Dzień Wykła-dów Otwartych. Jego myśl przewodnia brzmi: „Życie warte jest rozmowy”. Wykłady o charakte-rze popularnonaukowym mają na celu pcharakte-rzede wszystkim przybliżenie szerokiej publiczności podstawowych faktów na temat zjawiska samo-bójstw w Polsce oraz przekazanie rzetelnej wie-dzy dotyczącej możliwości zapobiegania im. Forma wykładów otwartych pozwala stworzyć swobodną, inkluzyjną przestrzeń do wymiany
wiedzy wśród przedstawicieli wszystkich środo-wisk społecznych, włączając ich do rozmowy na temat zachowań suicydalnych, dotykających
19 całego przekroju społeczeństwa .
Ostrzeżenia i komunikaty przed samobój-stwem
Myśli lub działania samobójcze są ozna-ką skrajnego stresu i wymagają czujności, że ktoś potrzebuje pomocy. Wszelkie znaki ostrzegawcze lub objawy samobójstwa nie powinny być ignoro-wane. Każdy komunikat dotyczący samobójstwa powinien być traktowany poważnie. Cierpienie ludzkie wymaga uwagi i odpowiedniej profilak-tyki. Grożenie śmiercią przez samobójstwo nie jest normalną reakcją na stres i nie należy tego
20 lekceważyć .
Poniżej zostanie przedstawiona lista nie-pokojących myśli i komunikatów, na które warto zwrócić uwagę:
1. Mówienie o samobójstwie – wszelkie roz-mowy o samobójstwie, śmierci lub samookaleczeniu.
· „Mam już dość”. · „Nie chce mi się żyć”. · „Żałuję, że się urodziłem”. · „Lepiej będzie beze mnie”.
2. Szukanie środków mogących przyczynić się do śmierci – poszukiwanie dostępu do bro-ni, pigułek, noży lub innych przedmiotów, które mogłyby zostać użyte w próbie samo-bójczej. Kwestia ta dotyczy także gromadze-nia leków w dużych ilościach, które podane równocześnie mogą powodować wiele negatywnych aspektów dla zdrowia i życia. · „Gromadzę np. leki, gdyż mogą być mi
potrzebne”.
· „W razie czego muszę mieć więcej leków niż zazwyczaj”.
3. Zaabsorbowanie śmiercią – nietypowe sku-pienie na śmierci, umieraniu lub przemocy. Pisanie wierszy lub opowiadań o śmierci. · „Porozmawiajmy o śmierci,
odchodze-niu – żaden inny temat tak bardzo mnie nie interesuje”.
· „Śmierć to jedyna moja inspiracja”. 4. Brak nadziei na przyszłość – uczucie
bezrad-ności, beznadziejności i bycia uwięzionym. 18 https://www.nimh.nih.gov/health/publications/suicide-faq/suicideinamericafaq-508_
149986.pdf [dostęp: 11.12.2018].
19 http://suicydologia.org/zycie-warte-jest-rozmowy/ [dostęp: 01.12.2018].
20 https://www.nimh.nih.gov/health/publications/suicide-faq/suicideinamericafaq-508_ 149986.pdf [dostęp: 12.12.2018].
Przekonanie, że rzeczy nigdy się nie popra-wią ani nie zmienią się.
· „Nie ma dla mnie jutra”. · „Nie ma sensu”.
· „Nie będę planować, bo mnie już nie będzie”.
· „Nic się już nie zmieni”. · „Nic na mnie nie czeka”.
5. Poczucie nienawiść do samego siebie – po-czucie bezwartościowości, winy i wstydu. · „Nienawidzę siebie”.
· „Nie chce już żyć”.
· „Jestem beznadziejna, wszystkim będzie lepiej beze mnie”.
· „Na nic nie zasługuję”.
6. Rozdawanie rzeczy – tworzenie testamentu. Oddanie cennych dóbr, dokonywanie uzgodnień dla członków rodziny.
· „Oddaję ci moje rzeczy”. · „Mi się już to nie przyda”. · „Skorzystaj z nich lepiej niż ja”. · „Te rzeczy nie będą mi już potrzebne”. · „Te rzeczy będą [miały lepiej] u ciebie”. · „Ty zajmiesz się tym lepiej ode mnie”. 7. Pożegnanie – nietypowe lub nieoczekiwane
wizyty lub rozmowy telefoniczne z rodziną i przyjaciółmi. Pożegnanie z ludźmi, tak jakby nie miało się ich znowu zobaczyć. · „Dzwonię, aby ci powiedzieć, że byłaś
(-eś) dla mnie najważniejszy”.
· „Cieszę, że się spotkaliśmy, chciałam (-em) się pożegnać”.
8. Wycofywanie się z relacji – brak utrzymywa-nia kontaktów z przyjaciółmi czy rodziną. Rosnąca izolacja społeczna. Pragnienie sa-motności. Nagle osoba przestaje mieć czas na spotkania towarzyskie, później na obo-wiązki zawodowe.
· „Nie mam czasu”. · „Nie mam ochoty”. · „Mam inne plany”.
W końcu nie odpowiada na komunikaty, zrywa kontakty. Osoby w ciężkiej depresji, z trudnościami emocjonalnymi, realnie nie mają siły na to, aby nawiązywać i angażować się w relacje społeczne.
9. Zachowania autodestruktywne – zwiększo-ne spożycie alkoholu lub narkotyków, lekko-myślna jazda, niebezpieczny seks. Narażanie się na niebezpieczne sytuacje. Zaangażowa-nie w działania, które są ryzykowne, jakby „życzenie śmierci”.
· „Nie zależy mi już”. · „Nie chcę już żyć”. · „Tyle mam z tego życia”.
· „Nigdy wcześniej tego nie sprawdziłem, teraz jest ten czas”
10. Nagłe poczucie spokoju i szczęścia – po skrajnej depresji może oznaczać, że dana osoba podjęła decyzję o samobójstwie. · „Teraz jest już lepiej, wszystko się
ułożyło”.
· „Teraz jestem szczęśliwa”. · „Nigdy nie było lepiej”.
W takiej sytuacji u osoby po epizodzie cięż-kiej depresji może dojść do aktów samobój-czych. Często uczucie ulgi, bycia szczęśli-wym pojawia się po tym, jak osoba zadecy-dowała, że nie chce już żyć. To jedna z ostat-nich decyzji, na którą osoba ma całkowity wpływ. Możliwość decydowania o życiu lub śmierci.
Konieczne jest reagowanie na każdy zagrażający element funkcjonowania jednostki. Niezależnie, czy jest to dziecko, osoba dorosła, czy nawet specjalista. Choroba psychiczna, w szczególności depresja, jest największym za-grożeniem związanym z samobójstwem. De-presja powoduje zmiany w strukturze mózgu – nie jesteśmy w stanie jej wyleczyć rozmową, zainteresowaniami, chęcią pomocy. W takim przypadku konieczne jest to, aby zaangażować w proces leczenia wiele osób. W przypadku pacjenta konieczna jest zarówno farmakoterapia, jak i psychoterapia.
Bardzo ważne są kwestie dotyczące wzmacniana zasobów psychologicznych, badania
21 22
Ogińskiej-Bulik czy Barłóg i Stradomskiej mo-gą wskazywać, że istnieją zasoby psychologiczne w radzeniu sobie z problemami. Znaczącym aspektem jest to, aby osobę wzmacniać, a także 21 N. Ogińska-Bulik, Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Źródła – konsekwencje – zapobieganie,
Difin, Warszawa 2006. 22
M. Barłóg M., Stradomska M., Stres zawodowy w grupie wolontariuszy klinik medycznych w Lublinie, [w:] K. Barłóg (red.), Wsparcie wczesnorozwojowe dzieci zagrożonych niepełnosprawnością i niepełnosprawnych, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2015. s. 159–171; M. Barłóg, M. Stradomska,
Samoocena i inteligencja emocjonalna jako indywidualne predykatory postaw względem bezpłodności własnej oraz partnera, a także wobec metody in vitro, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 2017, nr 1 (29), s. 234–245;
informować, co w sytuacji kryzysu jest w stanie zrobić. Sytuacja ta dotyczy kwestii zawodowych oraz niezawodowych.
Podsumowanie
Generalnie uznaje się, że jest wiele aspektów, które zagrażają optymalnemu funkcjo-nowaniu człowieka. Warto dodać, że ogranicza to ich potencje rozwojowe, może być przyczyną wielu negatywnych zjawisk, zarówno o charakte-rze osobistym, jak i społecznym. Może to mieć związek z różnorodnymi sytuacjami, których jed-nostka doświadcza w życiu, np. utrata rodziców, utrata znaczących relacji w życiu, rozwód czy
23 uzależnienia .
Psychoterapeuci i inne osoby, które zawodowo zajmują się pomocą psychologiczną, starają się niwelować negatywne elementy z
fun-24
kcjonowania jednostki . Bowiem w sytuacji, w której cierpienie i trudności psychiczne stają się ciężarem nie do zniesienia, rodzi się uczucie izolacji i bezsilności. Aby osoba mogła sobie z tym poradzić często wybiera reakcję ucieczki, bądź angażuje się w struktury patologiczne, a mianowicie szuka pocieszenia w tłumie, w niezobowiązujących relacjach, przygodnym seksie czy innych uzależnieniach, jak: alkohol, narkotyki, dopalacze – często dochodzi także do
25 aktów samobójczych .
Warto zatem zmieniać nastawienie spo-łeczne, by niwelować zróżnicowanie chorych w wielowymiarowym aspekcie. Ważne są tutaj inicjatywy zmierzające do zmiany podejścia do
26
osób chorych psychicznie . Informacje dotyczą-ce kwestii problematycznych powinny być kierowane do wielu grup społecznych, by uzyskać interdyscyplinarne wsparcie, po to, aby każdy miał podobny dostęp do informacji. Coraz częściej w opinii publicznej spotykamy się z ak-cjami informacyjnymi, promocyjnymi, profilak-tycznymi, np.: „Międzynarodowy Dzień Zdrowia Psychicznego”, „Dzień Solidarności z Osobami Chorymi na Schizofrenię”, Światowy Dzień Chorego Psychicznie”, kampania „Życie warte jest rozmowy” czy „Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją”.
M. Barłóg, M. Stradomska, Samoocena i inteligencja emocjonalna jako indywidualne predykatory gotowości do
tworzenia rodziny zastępczej, rodziny adopcyjnej oraz postawy względem pomocy społecznej, „Kwartalnik
Naukowy Fides et Ratio” 2017, nr 3 (29), s. 276–288. 23 M. Jarosz, Samobójstwa, PWN, Warszawa 1997.
24 K. A. van Orden et al., The interpersonal theory of suicide, „Psychological Review” 2010, t. 117. s. 575–600.
25 B. Hołyst , Bezpieczeństwo jednostki, PWN, Warszawa 2014. s. 175. 26
Literatura:
1. Arntz A., van Genderen H., Schema therapy for
borderline personality disorder, West Sussex
2009.
2. Barłóg M., Stradomska M., Samoocena i
inte-ligencja emocjonalna jako indywidualne predykatory postaw względem bezpłodności własnej oraz part-nera, a także wobec metody in vitro, „Kwartalnik
Naukowy Fides et Ratio” 2017, nr 1 (29). 3. Barłóg M., Stradomska M., Samoocena i
inteli-gencja emocjonalna jako indywidualne predykatory gotowości do tworzenia rodziny zastępczej, rodziny adopcyjnej oraz postawy względem pomocy społecz-nej, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio”
2017, nr 3 (29).
4. Barłóg M., Stradomska M., Stres zawodowy
w grupie wolontariuszy klinik medycznych w Lub-linie, [w:] K. Barłóg (red.), Wsparcie wczesno-rozwojowe dzieci zagrożonych niepełnosprawnością i niepełnosprawnych, Wyd. Uniwersytetu
Rze-szowskiego, Rzeszów 2015.
5. Beck A. T., Freeman A., Denis D. D.,
Poznaw-cza terapia zaburzeń osobowości, Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005. 6. Brodniak W., Ramowy program zapobiegania
samobójstwom w Polsce na lata 2012–2015,
Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2012.
7. Centers for Disease Control and Prevention,
National Centers for Injury Prevention and Con-trol, Web-based Injury Statistics Query and
Reporting System (WISQARS), 2015. 8. Farrell J. M., Shaw I. A., Webber M. A.,
Schema-focused approach to group psychotherapy for outpatients with borderline personality disorder: A randomized controlled trial, „Journal of
Be-havior Therapy Experimental Psychiatry” 2009, No. 40.
9. Hawton K., van Heeringen K., Suicide, „The Lancet” 2009, Vol. 373.
10. Hołyst B., Bezpieczeństwo jednostki, PWN, Warszawa 2014.
11. Hołyst B., Suicydologia, LexisNexis, Warsza-wa 2012.
12. Hołyst B., Wiktymologia, Warszawa 2011. 13. Jarosz M., Samobójstwa, PWN, Warszawa
1997.
14. Komender J., Zapobieganie próbom samobójczym
podejmowanym przez dzieci i młodzież, [w:]
B. Hołyst, M. Staniaszek (red.), Samobójstwo, Warszawa–Łódź 1995.
15. Madej A., Techniki i metody
poznawczo-behawio-ralne w terapii schematu zaburzeń osobowości,
„Psychoterapia” 2010, nr 1 (152).
16. Linehan M. M., Cognitive-behavioral treatment
of borderline personality disorder, Guilford Press,
New York 1993.
17. Linehan M. M., Skill training manual for treating
borderline personality disorder, Guilford Press,
New York 1993.
18. Miller M., Azrael D., Hemenway D., The
epi-demiology of case fatality rates for suicide in the Northeast, „Annals of Emergency Medicine”
2004, Vol. 43, No. 6.
19. Ogińska-Bulik N., Stres zawodowy w zawodach
usług społecznych. Źródła – konsekwencje – zapo-bieganie, Difin, Warszawa 2006.
20. Van Orden K.A. et al., The interpersonal theory
of suicide, „Psychological Review” 2010,
t. 117.
21. Vyrostek S. B., Annest J. L., Ryan G. W.,
Surveillance for fatal and nonfatal injuries – United States, 2001, „Morbidity and Mortality
Weekly Report” 2004, Vol. 53, No. SS-07. 22. Zapobieganie samobójstwom. Poradnik dla
nauczy-cieli i innych pracowników szkoły, tłum. B.
Mro-zik, przedm. Cz. Cekiera, Światowa Organi-zacja Zdrowia, Polskie Towarzystwa Suicy-dologiczne, Genewa–Warszawa 2003. Strony internetowe: 1. https://www.bradycampaign.org/sites/ default/files/TruthAboutSuicideGuns.pdf. 2. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/ suicide-prevention/index.shtml. 3. http://www.cdc.gov/injury/wisqars/ index.html. 4. http://suicydologia.org/zycie-warte-jest-rozmowy/. 5. http://suicydologia.org/.
IDEE
Autor: prof. dr hab. Romuald Piekarski
Tytuł: Jak i dlaczego Polacy zasłużyli na niepod-ległość według Feliksa Konecznego
Słowa kluczowe: Feliks Koneczny, logos, ethos, hi-storiozofia, teoria wielości cywilizacji, niepodle-głość Polski
Dyscyplina: FILOZOFIA, HISTORIA Typ dokumentu: ARTYKUŁ
Afiliacja: Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa, Zakład Metafizyki, Filozofii Religii i Filozofii Współczesnej, ul. Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk
E-mail autora: filrp@univ.gda.pl
Streszczenie: Feliks Koneczny zainteresowania badawcze w zakresie historii również realizował, przechodząc stopniowo na „najwyższe piętro” tejże historii, tj. prowadząc badania porównawcze nad cywilizacjami. Już stosunkowo wcześnie, gdyż jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości, podejmował zagadnienia z zakre-su historiozofii. Zaś w latach 20. stopniowo za-czął wznosić gmach własnej teorii cywilizacji. Ciekawą rzeczą jest śledzenie procesu poprzez jaki wypracował tę własną, pionierską pod wielo-ma względami oraz oryginalną koncepcję wielu cywilizacji. Twierdzimy, że pierwszy zarys i pod-stawy jego pluralistycznej wizji cywilizacji po-wstał właśnie w latach 20. XX wieku, a w szcze-gólności w dwutomowej pracy Polskie logos a ethos. Lektura tej książki także i obecnie, w 60. rocznicę śmierci jej autora, wyraźnie pokazuje, że badania porównawcze nad cywilizacjami oraz wyrosła z nich teoria posiadały swe korzenie w ambitnej próbie zrozumienia logiki dziejów Polski od
czasów poprzedzających utratę niepodległości po chwilę jej odzyskania. Uważne odczytanie
Polskie-go loPolskie-gos a ethos pozwala uchwycić ukrytą logikę tych
dziejów, wraz z jej głębszym wymiarem. W histo-riozofii polskiego uczonego mamy poszukiwanie odpowiedzi na bardziej konkretne, a mające naj-wyższe znaczenie pytania: o przyczyny utraty nie-podległości, o kształt polskiego czynu niepodle-głościowego – podgumowanego przez wiele po-koleń, czynu, który doprowadził do odzyskania przez Polskę tej niepodległości. I tak oto mamy własnego przedstawiciela w elitarnym gronie teoretyków cywilizacji. Jego miejsce jest pośród największych, obok Arnolda Toynbee, Oswalda Spenglera czy Mikołaja Danilewskiego. Konecz-ny nie uniknął błędów, potknięć czy nawet i fał-szywych, przedwczesnych osądów i to zarówno w ocenie cywilizacji bizantyjskiej, hinduskiej, jak i żydowskiej. Również jego wyjaśnienie przyczyn upadku oraz odrodzenia państwa polskiego pozostaje dyskusyjne. Niemniej jednak nadal jego dzieła wyznaczają znakomity poziom dyskusji na te nadzwyczaj frapujące tematy.
Autor: dr Edward J. O’Boyle
Tytuł: Papież Franciszek oraz papież Jan Paweł II o sprawach gospodarczych
Słowa kluczowe: miłość własna (interes włas-ny), dobro wspólne, sprawiedliwość/dobroczyn-ność, wspólnota/indywidualsprawiedliwość/dobroczyn-ność, działanie ludz-kie/osobowość ludzka, środowisko naturalne, ziemia/zakwaterowanie/praca, wolność
Dyscyplina: EKONOMIA, FILOZOFIA Typ dokumentu: ARTYKUŁ
Afiliacja: Mayo Research Institute, 1217 Dean Chapel Road, West Monroe, Louisiana 71291 USA