• Nie Znaleziono Wyników

Katalog nowo odkrytych stanowisk związanych z górnictwem złota

1. Łupki (drugie), obszar 81-15, nr na obszarze 95, nr w miejscowości 44 (ryc. 130)

lokalizacja: stanowisko położone około 800 m na północ od zabudowań osiedla Łupki drugie, 300 m na zachód od drogi Wleń – lwówek Śląski, na północno-zachodnich zboczach góry radziej

opis: wyrobiska związane z eksploatacją złóż okrucho-wych złota oraz płuczki. stanowisko składa się z kilku stref funkcjonalnych – kopalni, w której prowadzono eksploata-cję i płuczek, oddzielonych od siebie o około 400 m, oraz łączącej je strefy transportowej. długość stanowiska około 750 m, szerokość od 70 do 250 m, powierzchnia terenu, na którym znajdują się zachowane relikty – około 12 ha

strefa eksploatacji odkrywkowej rozciąga się na za-chodnim zboczu wzniesienia, w kierunku szczytu i zaj-muje obszar około 5 ha. Tworzą ją hałdy płonnego urobku i położone między nimi drogi, umożliwiające transport urobku do płuczek; w hałdach liczne otoczaki, w tym kwarce. Powyżej skarpy stanowiącej granicę eksploata-cji odkrywkowej znajduje się strefa eksploataeksploata-cji szybo-wej. zidentyfikowano ślady około 40 zasypisk szybów o różnym stopniu zachowania. Średnica lejów zasypisk wynosiła od 2 do 5 m. strefa płuczek, oddalona o około 400 m na północny wschód od wyrobiska, położona jest w dolinie bezimiennego strumienia (będącego dopły-wem cieku przepływającego przez Łupki, wpadającego do Jamnej). W trakcie badań terenowych zlokalizowano nad strumieniem relikty niewielkiego prostopadłego budynku o nietrwałej konstrukcji, przypuszczalnie zagłębionego.

chronologia: średniowiecze/okres nowożytny(?). nie odnaleziono materiału zabytkowego umożliwiają-cego datowanie.

2. klecza, obszar 81-15, nr na obszarze 96, nr w miej-scowości 1 (ryc. 131)

lokalizacja: stanowisko położone na południe od zabu-dowań osiedla Łupki drugie, na zachód od drogi z Łupek drugich do kleczy.

opis: dobrze zachowane wyrobiska odkrywkowe po-łożone wzdłuż krawędzi wysoczyzny, w dolinie potoku Jamna. Ściana wyrobiska o wysokości 5-8 m, długości blisko 400 m, w układzie równoleżnikowym. liczne hałdy płonnego urobku, o układzie prostopadłym w stosunku do ściany wyrobiska. Hałdom składającym się z ziemi z dużą ilością otoczaków towarzyszył kielichowaty układ wąwozów, będących pozostałością po ciągach komunika-cyjnych, biegnących południkowo od ściany wyrobiska do cieku wodnego. na stanowisku nie stwierdzono mate-riału zabytkowego. Wyrobiska przypuszczalnie związane z eksploatacją złóż okruchowych złota. Prawdopodobnie stanowisko tworzyło jeden obszar wydobywczy ze sta-nowiskiem nr 3.

chronologia: średniowiecze/okres nowożytny(?) 3. Łupki (drugie), obszar 81-15, nr na obszarze 97, nr w miejscowości 45 (ryc. 132)

lokalizacja : stanowisko położone na południe od dro-gi Wleń – lwówek Śląski, na wschód od osiedla Łupki drugie, w dolinie potoku Jamna.

opis: słabo zachowane ślady wyrobisk odkrywko-wych, położonych u podnóża wzniesienia, na krawę-dzi doliny potoku. Ściana wyrobiska o długości około 180 m, ma przebieg z południowego zachodu na pół-nocny wschód. zachowały się ślady hałd prostopadłych do strumienia, między którymi znajdowały się

wąwo-Ryc. 130. Łupki stan. 44, AZP 81-15/95, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 131. Klecza stan. 1, AZP 81-15/96, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 132. Łupki stan. 45, AZP 81-15/97, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

zy, będące śladami ciągów komunikacyjnych, umożli-wiających transport urobku w pobliże cieku wodnego. Wyrobiska przypuszczalnie związane są z eksploatacją złóż okruchowych złota. Prawdopodobnie stanowisko tworzyło jeden obszar wydobywczy ze stanowiskiem w kleczy (stan.1).

4. Łupki, obszar 81-15, nr na obszarze 98, nr w miej-scowości 46 (ryc. 133)

lokalizacja: stanowisko położone na południe od drogi Wleń – lwówek Śląski, na zachód od zabudowań wsi Łupki, na stoku wzniesienia

opis: stanowisko składające się z dwóch wyrobisk odkrywkowych, o szerokości ściany 60 i 35 m i układzie lejowatym, zwężającym się do szerokości drogi zagłębionej w wąwozie. Wysokość ścian wyrobiska sięga 6-8 m. na wyniesieniu ponad wyrobiskami odkrywkowymi widocz-ne ślady zapadlisk szybów (ok. 20), o średnicy do 5 m i za-chowanej głębokości do 2 m. Łączna powierzchnia terenu z zachowanymi reliktami działalności górniczej – około 1,5 ha. Urobek pochodzący ze stanowiska był prawdo-podobnie płukany w strumieniu Jamna. ze względu na przekształcenia doliny strumienia (stawy, kanał młyński) relikty działalności płuczkarskiej nie zachowały się. 5. golejów, obszar 81-15, nr na obszarze 99, nr w miejscowości 6 (ryc. 134)

lokalizacja: stanowisko położone w dolinie dopływu potoku Jamna i na otaczających ją wzniesieniach, 500 m na zachód od drogi z Łupek drugich do radomic.

opis: stanowisko składa się z wyrobisk o charakte-rze odkrywkowym, położonych na stokach doliny oraz

strefy związanej z działalnością płuczkarską, zlokalizo-wanej na dnie doliny strumienia. Wyrobisko odkryw-kowe o ścianie wysokości około 5 m i szerokości około 200 m, w układzie południkowym zlokalizowane na zachodnich zboczach doliny. Hałdy płonnego urobku znajdują się w dolinie strumienia, w szczególności w po-bliżu miejsca, gdzie łączy się ona z doliną bezimiennego cieku wodnego. Wysokość hałd urobku w dolinie stru-mienia dochodzi do 3 m. długość największych hałd przekracza 50 m.

chronologia: średniowiecze/okres nowożytny(?). nie odnaleziono materiału datującego.

6. radomice, obszar 82-15, nr na obszarze 5, nr w miejscowości 1 (ryc. 135)

lokalizacja: stanowisko położone około 1,5 km na za-chód od radomic i około 2,5 km na północny zaza-chód od Pilchowic, w dolinie potoku kościelnica (Pilchowicki Potok).

opis: stanowisko położone w źródliskowej i górnej części potoku kościelnica, rozciągające się na długości około 2 km, głównie po południowej stronie doliny, w całości porośnięte lasem. stosunkowo słabo zacho-wane wyrobiska, położone bezpośrednio w ścianach doliny strumienia i na zboczach doliny. Ślady wydo-bycia metodą odkrywkową oraz nieliczne zapadliska szybów. liczne hałdy urobku wzdłuż cieku wodnego, stanowiące ślad działalności płuczkarskiej. W central-nej części funkcjonujące stawy, być może w miejscu dawnych odstojników.

chronologia: średniowiecze/okres nowożytny(?). nie odnaleziono materiału datującego.

Ryc. 133. Łupki stan. 46, AZP 81-15/98, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 134. Golejów stan. 6, AZP 81-15/99, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

7. maciejowiec, obszar 82-15, nr na obszarze 6, nr w miejscowości 1 (ryc. 136)

lokalizacja: stanowisko położone na południe od drogi z maciejowca do Wojciechowa, około 400 m na północny zachód od zabudowań maciejowca.

opis: słabo zachowane wyrobiska, głównie hałdy płonnego urobku położone w źródliskowej części dzi-kiego Potoku, ponad zabudowaniami wsi maciejowiec, na terenie zalesionym. W centralnej części ślady zbiornika wodnego, być może pełniącego rolę odstojnika.

chronologia: średniowiecze-okres nowożytny(?). 8. Pławna górna, obszar 81-15, nr na obszarze 100, nr w miejscowości 19 (ryc. 137)

lokalizacja: stanowisko położone na wyniesieniu między do-liną srebrnej, w której znajdują się zabudowania wsi Pławna górna, a doliną bezimiennego cieku wodnego, na zachód od przysiółka młodochów i drogi Jelenia góra – lwówek Śląski.

opis: stanowisko składające się z ze stosunkowo do-brze zachowanego wyrobiska odkrywkowego, o łącznej długości ścian około 750 m, z licznymi hałdami w ukła-dzie prostopadłym do ściany wyrobiska oraz zachowanego fragmentarycznie pola szybowego, położonego na płaskim terenie, w szczytowej partii wzniesienia. Pojedyncze szy-by stwierdzono również w pobliżu krawędzi wyrobiska. ciągi drożne i hałdy urobku w układzie kielichowa-tym, schodzące do doliny cieku wodnego, stwierdzono także w południowej części stanowiska, poniżej wy-robisk szybowych. Prawdopodobnie płuczki związane z wyrobiskiem znajdowały się zarówno w dolinie srebr-nej, jak i bezimiennego cieku po południowej stronie wzniesienia.

Wyrobisko było użytkowane także w czasach współ-czesnych, być może w związku z pozyskiwaniem kruszywa. chronologia: średniowiecze/okres nowożytny, XX wiek.

Ryc. 136. Maciejowiec stan. 1, AZP 82-15/6, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 135.  Radomice stan. 1, AZP 82-15/5, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 137. Pławna Górna, stan. 19, AZP 81-15/100, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 138. Pilchowice, stan. 4, AZP 82-15/7, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

9. Pilchowice obszar 82-15, nr na obszarze 7, nr w miejscowości 4 (ryc. 138)

lokalizacja: wyrobiska położone na prawym brzegu rzeki Bóbr, w dolnej części stoku wzniesienia o nazwie czyżyk, przecięte przez linię kolejową Jelenia góra – lwówek Śląski.

opis: wyrobiska odkrywkowe o układzie kielicho-watym, zwężające się do szerokości drogi w wąwozie, opadającej do doliny Bobru. Widoczne są ślady 6 takich

dróg. Ściana wyrobiska o wysokości około 5 m i długości około 200 m, w układzie południkowym. centralna część wyrobiska została zniszczona w wyniku budowy linii kolejowej w 1909 r. Prawdopodobnie wyrobiska służyły również pozyskiwaniu kruszywa. W południo-wo-wschodniej części wyrobiska wzniesiono budynki mieszkalne.

10. strzyżowiec obszar 82-15, nr na obszarze 8, nr w miejscowości 2 (ryc. 139)

lokalizacja: stanowisko położone po południowej stronie doliny strzyżowki, wzdłuż szosy ze strzyżowca do Pilchowic.

opis: fragmentarycznie zachowane ślady wyrobisk odkrywkowych, położone wzdłuż doliny strzyżówki, na północnej i północno-wschodniej krawędzi stoków góry

czyżyk. Wysokość ściany wyrobiska wynosi około 3-4 m, a jej możliwa do identyfikacji na podstawie zachowanych reliktów długość – około 1,2 km. Układ wyrobisk jest zbliżony do kielicha, a liczne drogi w wąwozach mają przebieg prostopadły do ich ścian. Brak wyraźnych śladów płuczek w dolinie strumienia.

chronologia: średniowiecze/okres nowożytny(?).

Ryc. 139. Strzyżowiec, stan. 2, AZP 82-15/8, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 140. Milęcice, stan. 7, AZP 81-14/22, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 141. Milęcice, stan. 8, AZP 81-14/23, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

Ryc. 142. Oleszna, Podgórska stan. 7, AZP 81-14/24, zasięg stanowiska; cieniowany model reliefu. Oprac. M. Legut-Pintal

11. milęcice, obszar 81-14, nr na obszarze 22, nr w miejscowości 7 (ryc. 140)

lokalizacja: stanowisko położone na zachód od drogi z Pławnej górnej do milęcic, w pobliżu przełęczy, w strefie źródliskowej potoku srebrna, około 300 m na południowy zachód od granicy miejscowości Pławna górna.

opis: fragmentarycznie zachowane ślady pola gór-niczego (obecne wymiary ok. 250 × 70 m), z licznymi reliktami zapadlisk szybów (ok. 100) i śladami eksplo-atacji odkrywkowej. Pierwotny zasięg eksploeksplo-atacji mógł być znacznie większy i został zatarty przez działalność rolniczą.

chronologia: średniowiecze-okres nowożytny(?).

12. milęcice, obszar 81-14, nr na obszarze 23, nr w miejscowości 8 (ryc. 141)

lokalizacja: stanowisko położone na wschód od drogi z Pławnej górnej do milęcic, w pobliżu przełęczy, około 500 m od granicy miejscowości Pławna górna.

opis: słabo zachowane ślady płytkich wyrobisk od-krywkowych i płuczek, znajdujące się w źródliskowej czę-ści strumienia spływającego w kierunku milęcic, między stokami wzniesień Polna i opałek. relikty działalności górniczej i płuczkarskiej znajdują się w obrębie obszaru o wymiarach około 400 × 80 m. W zachodniej części wi-doczne są słabo zachowane relikty grobli, być może związa-ne z pozostałościami stawu pełniącego funkcję odstojnika.

13. oleszna Podgórska, obszar 81-14, nr na obsza-rze 24, nr w miejscowości 7 (ryc. 142)

lokalizacja: stanowisko położone na gruntach wsi olesz-na Podgórska, w górnym biegu potoku o olesz-nazwie słotwiolesz-na (Płuczka), na południe od położonego wzdłuż tego potoku przysiółka nagórze.

opis: słabo zachowane relikty działalności płuczkar-skiej i płytkich wyrobisk odkrywkowych, położone na

długości około 300 m, wzdłuż potoku słotwina (Płuczka), na dnie jego wąskiej doliny. do najlepiej rozpoznawalnych reliktów należą hałdy urobku, o długości do kilkunastu metrów.

chronologia: średniowiecze/okres nowożytny(?).

Katalog znaków granicznych