Kierunki restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003-2005w latach 2003-2005

Restrukturyzacja zdolności produkcyjnych

Podstawowym kierunkiem tych działań, mających na celu dostosowanie zdolności produkcyjnych i poziomu wydobycia górnictwa węgla kamiennego do potrzeb rynku krajowego i ekonomicznie uzasadnionego eksportu, jest zaniechanie wydobycia w kopalniach o najgorszych wynikach ekonomiczno-finansowych oraz największych zagrożeniach dla bezpieczeństwa pracy. Założono, że w latach 2003-2006 zostaną podjęte decyzje o likwidacji kopalń, których zdolności produkcyjne na koniec 2002 r.

wynoszą w sumie 12,7 min ton. Kopalnie przeznaczone do likwidacji zostaną przekaza­

ne do Spółki Restrukturyzacji Kopalń SA w celu ich likwidacji. W kopalniach tych do czasu ich przekazania będzie następować sukcesywne zmniejszanie wydobycia tak, aby najpóźniej w czwartym kwartale 2003 r. nastąpiło zatrzymanie wydobycia (zakończenie wydobycia w poszczególnych kopalniach powinno nastąpić między czerwcem a paź­

dziernikiem 2003 r.). SRK SA przeprowadzi likwidację kopalń w czasie 12 miesięcy.

Środki finansowe przeznaczone na realizację procesu likwidacyjnego w latach 2003-2004 określono w wysokości odpowiadającej natężeniu robót likwidacyjnych.

W 2003 r., przed przejęciem likwidowanych kopalń przez Spółkę Restrukturyza­

cji Kopalń SA, czynności likwidacyjne wykonywane przez Kompanię W ęglową SA, KHW SA i JSW SA będą finansowane za pośrednictwem SRK SA, w oparciu o plany likwidacji przygotowane przez tę spółkę SRK SA, jako spółka celowa, będzie tym samym zarządzać wszystkimi środkami finansowymi przeznaczonymi na techniczną likwidację kopalń. Monitoring wydatkowania środków będzie prowadzić Agencja Rozwoju Przemysłu SA w oparciu o stosowne umowy z Ministerstwem Gospodarki, Pracy Polityki Społecznej.

Koszty likwidacji kopalń w latach 2003-2006 finansowane ze środków pocho­

dzących z kredytów udzielonych przez zagraniczne instytucje finansowo wyniosą 888,8 min zł.

Założono, że w latach 2003-2006 będzie kontynuowana likwidacja kopalń rozpo­

częta w latach poprzednich oraz będą realizowane zadania polikwidacyjne finansowa­

ne ze środków budżetu państwa i funduszu likwidacji zakładów górniczych.

Restrukturyzacja zatrudnienia

W prognozie stanu i zmniejszenia zatrudnienia w latach 2003-2006 założono, że zmniejszenie zatrudnienia nastąpi głów'nie w wyniku odejść naturalnych (głównie w wyniku odejść na emeryturę) i innych przyczyn leżących po stronie pracownika.

W szyscy pracownicy dołowi oraz pracownicy przeróbki mechanicznej węgla ko­

palń likwidowanych znajdą zatrudnienie w kopalniach czynnych.

W latach 2003-2006 przewiduje się zmniejszenie zatrudnienia ogółem w górnic­

twie węgla kamiennego o 27,2 tys. osób.

Stan zatrudnienia w kopalniach likwidowanych będzie określony w planach li­

kwidacji kopalń i będzie wynikał z wielkości zadań związanych z zakończeniem prac wydobywczych i prac likwidacyjnych.

W ramach restrukturyzacji zatrudnienia przewidziano działania mające na celu aktywizację zaw odow ą i tworzenie nowych miejsc pracy.

Zmiany strukturalno-organizacyjne w sektorze górnictw a węgla kamiennego W wyniku wprowadzonych zmian organizacyjnych sektor górnictwa węgla ka­

miennego składał się z następujących podmiotów gospodarczych:

a) dotychczas istniejące:

Jastrzębska Spółka W ęglowa SA, Katowicki Holding W ęglowy SA, - KWK Budryk SA,

Lubelski Węgiel „Bogdanka” SA,

- Zakład Górniczo-Energetyczny „Sobieski-Jaworzno III” Sp. z o.o.

b) Kompania W ęglowa SA.

c) Spółka Restrukturyzacji Kopalń SA jako podmiot prowadzący likwidację przeję­

tych kopalń oraz realizujący program aktywizacji zawodowej i tworzenia nowych miejsc pracy.

Przyjęto następujące założenia do zmian strukturalno-organizacyjnych:

• Kompania W ęglowa SA powstanie w drodze przeniesienia do Państwowej Agencji Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego SA, z wyłączeniem okre­

ślonych składników, przedsiębiorstw spółek węglowych: Gliwickiej, Rudzkiej, Nadwiślańskiej i Rybnickiej, w tym wszystkich kopalń i zakładów, a także kopalń należących do zakładów górniczych - jednoosobowych spółek z o.o. Bytomskiej Spółki Węglowej SA W spółkach-zbywcach pozostaną składniki majątkowe, nie­

objęte um ową zbycia przedsiębiorstwa, niezbędne do dalszego funkcjonowania tych spółek i zakończenia postępowań oddłużeniowych i restrukturyzacyjnych;

• przeniesienie przedsiębiorstw zostanie dokonane (na podstawie umowy, nienazwa­

nej) w zamian za zobowiązanie indemnifikacyjne, polegające na tym, że PARG SA (Kompania Węglowa SA) zobowiąże się spełnić w zakresie określonym w umowie, świadczenia na rzecz wierzycieli spółek, od których nabędzie przed­

siębiorstwo; wartość zbywanych przedsiębiorstw zostanie ustalona na podstawie wyceny sporządzonej przez biegłych;

• spółki węglowe oraz zakłady górnicze-jednoosobowe spółki z o.o. BSW SA, po zbyciu przedsiębiorstwa, będą prowadzić nadal działalność gospodarczą w pozo­

stałych dziedzinach swego przedmiotu działania;

• zmiana zakresu działania PARG SA wymaga wskazania podmiotu, który przyjmie jego dotychczasow ą rolę (w szczególności prowadzenie monitoringu procesów restrukturyzacyjnych w sektorze górnictwa węgla kamiennego) lub wzmocnienia kadr M inisterstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

Przyjęto, że zmiany strukturalno-korporacyjne w górnictwie węgla kamiennego zostaną przeprowadzone w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego'oraz ustawę z dnia 26 listopada 1998 r., z zachowaniem przepisów':

• ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037),

• ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. 2003 Nr 199, poz.

240 z późn. zm.),

• ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U.

N r 122, poz. 1319),

• ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 - tekst jednolity).

W programie uznano, że efektem zmian strukturalno-organizacyjnych będzie:

• oddzielenie efektywnych ekonomicznie kopalń od kopalń nieefektywnych - kończące się zasoby, niska jakość węgla, wysoki stopień zużycia maszyn i urzą­

dzeń, wysoki stopień zagrożenia bezpieczeństwa pracy,

• koncentracja produkcji w trzech dużych jednostkach gospodarczych - stworzenie w arunków do dalszego obniżania kosztów działalności, a tym samym możliwości wzrostu efektywności funkcjonowania kopalń w now'ej strukturze,

• wykorzystanie możliwości przeprowadzenia restrukturyzacji zobowiązań.

Restrukturyzacja finansowa

Podstaw ą procesu restrukturyzacji finansowej w latach 2003-2004 będzie postę­

powanie oddłużeniowe przeprowadzone przez podmioty górnictwa węgla kamiennego na podstawie:

• ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz o szczególnych usprawnieniach i zadaniach gmin górniczych. (Dz. U. z 1998 r. N r 162, poz. 1112) w brzmieniu nadanym ustaw ą z dnia 5 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o dosto­

sowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospo­

darki iynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych,

• ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności pu­

blicznoprawnych od przedsiębiorców,

• ustawy z dnia 30 października 2002 r. o pomocy publicznej dla przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy,

• ustawy' Praw'o upadłościowa i naprawcze.

Program zakładał, że Katowicka Grupa Kapitałowa, Jastrzębska Spółka Węglowa SA i KWK Budryk SA przeprowadzą restrukturyzację finansow ana podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o dostosowaniu górnictwa węgla kamien­

nego do funkcjonowania w w-arunkach gospodarki rynkowej oraz o szczególnych usprawnieniach i zadaniach gmin górniczych oraz na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców.

KWK Budryk SA natomiast przeprowadzi restrukturyzację finansową na podsta­

wie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. oraz ustawy z dnia 30 października 2002 r.

0 pomocy publicznej.

W wyniku restrukturyzacji zobowiązań w oparciu o powyższe ustawy, wymie­

nione spółki umorzą zobowiązania w łącznej kwocie 2429,0 min zł, w tym na podsta­

wie ustawy z 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców - 1869,6 min zł, a na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz o szczególnych usprawnie­

niach i zadaniach gmin górniczych - 559,4 min zł. N a podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2002 r. zakładano odroczenie zobowiązań w kwocie 70,0 min zł.

KWK Budryk w oparciu o ustawę z dnia 30 października 2002 r. przewiduje konwersję zobowiązań cywilnoprawnych w wysokości 378,1 min zł.

Program przewidywał, że na dzień 31.01.2003 r. stan zobowiązań bilansowych 1 pozabilansowych spółek węglowych i zakładów górniczych - jednoosobowych spółek z o.o., Bytomskiej Spółki Węglowej SA, które zbędą swe przedsiębiorstwa na rzecz Kompanii Węglowej SA, miał wynosić 19,1 mld zł, z czego zobowiązania główne będą wynosić 11,4 mld zł, a odsetki - 7,7 mld zł. Stan zobowiązań bilanso­

wych wyniesie 16,0 mld zł, w tym zobowiązań głównych 11,2 mld zł i odsetek 4,8 mld zł, a zobowiązań pozabilansowych - 3,0 mld zł, w tym odsetki 2,9 mld zł.

Założono m.in., że restruktuiyzacji finansowej będą podlegać zobowiązania w łącznej wysokości 12 985,5 min zł w wyniku umorzenia, zamiany na udziały i akcje, odroczenia do końca 2003 r. i spłaty w ciągu pięciu lat.

Program zakłada! też dokapitalizowanie Kompanii Węglowej SA. W ielkość nie­

zbędnego dokapitalizowania powinna wynieść 3 500 min zł, w tym płynnymi akty­

wami Skarbu Państwa w kwocie 1 300 min zł oraz niepłynnymi aktywami Skarbu Państwa w kwocie 2 200 min zł.

Działania prywatyzacyjne

W programie na lata 2003-2006 przewidziano m. in., że będą kontynuowane z jednej strony działania prywatyzacyjne w odniesieniu do takich podmiotów' górnic­

twa węgla kamiennego, jak Lubelski Węgiel „Bogdanka” SA oraz KWK Budryk SA, z drugiej zaś - będą prowadzone procesy prywatyzacyjne: Katowickiego Holdingu Węglowego SA, Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA oraz utworzonej Kompanii Węglowej SA Zasadniczymi celami tej prywatyzacji będą:

• podniesienie sprawności przedsiębiorców' zajmujących się produkcją węgla,

• pozyskanie kapitału z zewnątrz na realizację inwestycji odtworzeńiowych i mo­

dernizacyjnych,

• ograniczenie funkcji państwa w odniesieniu do sektora górnictwa węgla kamien­

nego jako całości, jak i w' stosunku do jego elementów - spółek węglowych.

W przypadku Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA, działania będą skoncentrowane na utworzeniu koncernu węglowo-koksowego w oparciu o:

• Jastrzębską Spółkę Węglow'ą SA,

• Koksow'nię „Przyjaźń” Przedsiębiorstwo Państwowe,

• Zakłady Koksownicze „Zdzieszowice” Sp. z o. o.,

• „Polski Koks” SA.

Docelowy model koncernu węglowo-koksowego będzie kształtowany etapami wynikającymi z integracji wyżej wymienionych podmiotów.

Założono też, że prywatyzacja zostanie przeprowadzona w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, z zastosowaniem rozwiązań szczególnych, koniecznych w związku ze zmianami stru ktura 1 no-organ izacyj nym i.

2.5. Źródła i zasady finansowania programu restrukturyzacji