Klasyfikacja typów zakładu w modelach umów o unikaniu podwójnego opodatkowania opodatkowania

zjawiska nie są w stanie zatrzymać zmiany proponowane przez OECD w ramach projektu BEPS. Dążą one bowiem przede wszystkim do uzupełnienia dotychczas obowiązujących rozwiązań. Instytucja zakładu, rozumianego jako próg obecności przedsiębiorcy w państwie prowadzenia działalności gospodarczej, wymaga obecnie opracowania nowej konstrukcji, odwołującej się do świata wirtualnego i uzupełniającej dotychczas wykorzystywaną koncepcję. Wzrost znaczenia gospodarki cyfrowej nie oznacza bowiem, że koncepcja zakładu opartego na fizycznej obecności w państwie

źródła dochodu zupełnie utraciła przymiot przydatności do wykorzystania w międzynarodowym prawie podatkowym.

3.3. Klasyfikacja typów zakładu w modelach umów o unikaniu podwójnego opodatkowania

Rozległy katalog stanów faktyczny i zdarzeń prawnych związanych z obecnością przedsiębiorcy za granicą doprowadził do powstania kilku koncepcji

klasyfikacji form tej obecności. Wyraźny wpływ na ich ukształtowanie ma krąg kultury prawnej, z którego się wywodzą. Pomimo międzynarodowego charakteru

198 Znaczny rozwój technologii informacyjnych doprowadził do powstania teorii „płaskiego świata” (the world is flat theory). Zgodnie z nią środki teleinformatyczne w istotny sposób przyczyniają się do globalizacji świata i zbliżenia pomiędzy poszczególnymi grupami społecznymi, co prowadzi m.in. do zwiększenia poziomu konkurencji i w perspektywie do zmniejszenia różnic pomiędzy poszczególnymi państwami świata. T. Friedman, Świat jest płaski. Krótka historia XXI wieku, Poznań 2006.

199 Patrz szerzej: rozdział V § 2 pkt 2.1 niniejszej pracy.

wykorzystywanych norm prawnych, na świecie są bowiem dostrzegalne poważne różnice pomiędzy alternatywnymi do zakładu formami obecności przedsiębiorcy za granicą. W ramach zaś samej instytucji zakładu można wskazać odstępstwa od rozwiązań modelowych zawartych w Konwencjach OECD i ONZ.

W kręgu anglosaskiej kultury prawnej, a w szczególności na obszarze USA wykształciła się koncepcja opierająca się na prowadzeniu handlu lub działalności gospodarczej, określana jako trade or business conception. Koncepcja ta nie posiada precyzyjnej definicji. W swoim założeniu przewiduje ona opodatkowanie zarówno

osób fizycznych jak i prawnych, których dochód jest efektywnie powiązany z działalnością handlową lub gospodarczą prowadzoną na terenie USA²⁰⁰. Tym samym

jest to koncepcja szersza od zakładu podatkowego²⁰¹. Opodatkowanie danego podmiotu w państwie źródła zależy od pozytywnego wyniku ukształtowanych w prawie precedensowym testów obecności. Pierwszy z nich dotyczy wykorzystania aktywów, drugi natomiast poziomu zagranicznej aktywności gospodarczej podatnika ²⁰² . Wyróżniany jest również niekiedy test powiązań, zbliżony konstrukcją do warunków powstania zakładu w postaci zależnego przedstawiciela i odnoszący się do relacji pomiędzy podatnikiem a podmiotami od niego zależnymi²⁰³. Tym samym rozwiązania anglosaskie zwracają uwagę głównie na aspekt wykonywania przez przedsiębiorcę konkretnych działań, a nie jego fizyczną obecność w danym państwie.

Odmienne rozwiązanie przyjęto w wewnętrznym prawie indyjskim. Polega ono na wykorzystaniu koncepcji powiązań gospodarczych, zawartych w indyjskiej ustawie o podatku dochodowym z 1961 r.²⁰⁴. Business connections nie posiadają wyczerpującej definicji, w związku z czym sposób ich interpretacji jest w znacznej mierze konsekwencją przeprowadzonej wykładni. Indyjskie sądy wskazują natomiast wprost, że analizowane wyrażenie jest zbyt szerokie aby dokonać jego precyzyjnej definicji²⁰⁵. Niemniej, wśród cech powiązań gospodarczych wymienia się ich ciągłość, bliski i rzeczywisty charakter oraz podobieństwo interesów pomiotu indyjskiego i zagranicznego²⁰⁶. Dla powstania powiązań gospodarczych nie jest natomiast

200 Koncepcja efektywnego powiązania (ang. effectively connected) jest natomiast zbliżona do koncepcji przypisywania dochodu do zakładu (ang. attributed to permanent establishment).

201 P. McDaniel, H. Ault, Introduction to United States International Taxation, Hague 1998, s. 50.

202 Ibidem, s. 55-57.

203 A. A. Skaar, ibidem, s. 104.

204 Ang. business connection. Section 9 (1) (i), The Income-Tax Act, 1961.

205 Andhra High Court, GVK Industries Ltd vs. ITO z 2 maja 1997 r., sygn. 228 ITR 564 AP.

206 L. Kumar, Implication of Business Connection and Permanent Establishment, (brak miejsca wydania), 2014. www.dx.doi.org/10.2139/ssrn.2429137 (dostęp: 28 lipca 2017 r.).

wymagane posiadanie stałej placówki na terenie Indii oraz mniejsze znaczenie odgrywa aspekt temporalny w przypadku zakładu budowlanego i usługowego²⁰⁷. Szczególnie istotne znaczenie zagadnienie business connections mają w odniesieniu do usług świadczonych przez podmioty indyjskie na rzecz kontrahentów w innych częściach świata w ramach outsourcingu ²⁰⁸ . Szeroki sposób interpretowania powiązań gospodarczych, wykraczający nawet poza rekomendacje ONZ, prowadzi do powstania licznych sporów pomiędzy indyjską administracją skarbową a zagranicznymi przedsiębiorcami²⁰⁹. Nie można jednak uznać, aby sądy indyjskie prezentowały poglądy w istotny sposób odbiegające do ogólnoświatowych standardów interpretacji umów międzynarodowych²¹⁰.

Odmienny sposób klasyfikacji stanów faktycznych i prawnych w stosunkach transgranicznych występuje w definicji zakładu, zawartej w Konwencjach Modelowych OECD i ONZ. Podstawowy charakter ma dualistyczny podział form obecności wynikających z różnych stanów faktycznych i prawnych. Pierwsza z form może być również określana klasyczną, bowiem wywodzi się z pierwotnej koncepcji zakładu ukształtowanej w XIX-wiecznych Prusach. Opiera się ona na zasadzie fizycznej obecności przedsiębiorcy w państwie źródła dochodów i prowadzenia w nim bezpośredniej działalności za pomocą stałej placówki. Z uwagi na pierwotny charakter, tę formę obecności można również nazywać podstawową²¹¹. Współcześnie należy do niej stała placówka w rozumieniu art. 5 ust. 1 Konwencji Modelowych OECD i ONZ.

Korzystając z poglądów wyrażonych w szwajcarskiej nauce prawa, w piśmiennictwie wyróżnić można trzy rodzaje podejścia do klasycznej formy zakładu.

Podejście obiektywne charakteryzuje się uwzględnieniem dwóch wymiarów.

Pierwszym z nich jest istnienie fizycznej przestrzeni prowadzenia działalności, drugim

207 A. Mehta, The Indian Version of Permanent Establishment: Business Connection, „Asia-Pacific Tax Bulletin”, 2014, t. 20, nr 5; tenże, Importance of Human Involvement for Income Characterization as Fees for Technical Services, „Asia-Pacific Tax Bulletin”, 2016, t. 22, nr 2.

208 O. P. Bhardwaj, Mobile Employees – Secondment and Permanent Establishment Issues, „Asia-Pacific Tax Bulletin”, 2007, t. 13, nr 3.

209 Patrz np.: Income Tax Appellate Tribunal Jabalpur, Birla Corporation Limited vs. ACIT z 24 grudnia 2014 r., sygn. TS-790-ITAT-2014; Income Tax Appellate Tribunal Chennai, Carpi Tech SA vs. ADIT z 24 sierpnia 2016 r., sygn. TS-587-ITAT-2016; Income Tax Appellate Tribunal Delhi, GE Energy Parts Inc vs. ADIT z 27 stycznia 2017 r., sygn. TS-34-ITAT-2017.

210 H. Govind, Business Connection and Permanent Establishment, „Asia-Pacific Tax Bulletin”, 2007, t. 13, nr 8. Patrz również np.: Delhi High Court, Nortel Networks India International Inc vs. DIT z 4 maja 2015 r., sygn. ITA 666/2014, sygn. ITA 667/2014, sygn. ITA 689/2014, sygn. ITA 669/2014, sygn. ITA 671/2014, sygn. ITA 672/2014, sygn. ITA 673/2014.; Karnataka High Court, Columbia Sportswear Company vs. DIT z 3 września 2015 r., sygn. TS-600-HC-2015; Income Tax Appellate Tribunal Delhi, Kawasaki Heavy Industries Ltd vs ACIT z 11 lutego 2016 r., sygn. TS-79-ITAT-2016.

211 Ang. basic rule.

zaś lokalizacja tej działalności w konkretnie określonym punkcie. Drugie podejście, subiektywne, wyraża się w zdolności bądź uprawnieniu przedsiębiorcy do organizacji działalności gospodarczej za pośrednictwem swojej placówki. Trzecie, funkcjonalne podeście do zagadnienia zakładu nakazuje rozpatrywać go w czterech wymiarach.

Pierwszy wymiar dotyczy działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo pod kątem spełnienia przez nią warunków wskazanych w odrębnych, szczegółowych regulacjach, zawartych w bilateralnych umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przepisy odnoszące się do zysków z żeglugi morskiej i transportu lotniczego, wykluczają bowiem możliwość ukonstytuowania się zakładu i przyznają prawo do opodatkowania państwu lokalizacji miejsca faktycznego zarządu przedsiębiorstwa²¹². Wymiar ten różni się od drugiego, związanego z analizą możliwości wyłączenia powstania zakładu, jeżeli prowadzona za jego pośrednictwem działalność ma charakter pomocniczy bądź przygotowawczy. Kolejny wymiar funkcjonalnego podejścia do zakładu nakazuje

dokonania analizy zakresu znaczeniowego pojęcia działalności gospodarczej w przepisach wewnętrznych państwa jej wykonywania. Ostatni wymiar funkcjonalnego

podejścia do zakładu dotyczy relacji, jakie występują pomiędzy czynnością polegającą na prowadzeniu działalności gospodarczej a miejscem jej wykonywania, określanych również jako business connection test²¹³.

Druga forma zakładu stanowi rezultat rozwoju gospodarczego świata w II połowie XX wieku i coraz mniejszej adekwatności koncepcji klasycznej. Nowa forma odwołuje się do innych łączników niż fizyczna obecność przedsiębiorcy w danym państwie.

Stanowiąc przeciwieństwo klasycznego sposobu rozumienia zakładu, jest ona określana fikcyjnym zakładem bądź fikcją zakładu. W ramach tej formy występują pozostałe typy obecności, zawarte w umowach dwustronnych, na czele z zależnym przedstawicielem²¹⁴.

Można również dokonać innych klasyfikacji, wyróżniając w ich ramach wyłącznie dwie bądź trzy koncepcje zakładu. Należą do nich koncepcja podstawowa, w formie stałej placówki i koncepcja agencyjna w postaci zależnego przedstawiciela.

Klasyfikacja ta opiera się na charakterze warunków prowadzących do utworzenia zakładu. W pierwszym przypadku przesłankę taką stanowi materialna obecność

212 Art. 8 KM OECD i KM ONZ.

213 A. A. Skaar, ibidem, s. 106-107, za: H. Wetter, Die internationale Doppelbesteuerung, inbesondere bei Erwerbsunternehmungen, 1939.

214 Ibidem.

przedsiębiorstwa w danym państwie, w drugim natomiast działalność innego podmiotu, dokonującego czynności w imieniu i na rzecz przedsiębiorstwa. Wskazany podział nie uwzględnia samodzielnego i odrębnego od wymienionych typu zakładu, który może powstać w wyniku prowadzenia działalności budowlanej przez określony w umowie czas. Z tego też względu klasyfikacja dualistyczna bywa uzupełniana trzecim elementem, w postaci koncepcji zakładu budowlanego²¹⁵. W piśmiennictwie indyjskim jako element dopełniający dwie wymienione koncepcje jest natomiast wskazywany usługowy typ zakładu²¹⁶.

Zarówno klasyfikacja dwuczęściowa jak i trzyczęściowa nie spełnia jednak wymogu zupełności. Szeroki zakres wykorzystania instytucji zakładu, jako elementu determinującego konstrukcję wielu norm prawnopodatkowych, wiąże się bowiem z rozległością norm tworzących tę instytucję. Należy ona do najbardziej rozbudowanych, jakimi posługuje się prawo podatkowe w ogólności. Podstawową przyczyną tego stanu rzeczy jest pojawienie się w ostatnich latach nowych koncepcji zakładu, w szczególności zakładu usługowego i licznych propozycji zakładu elektronicznego. Definicja zakładu obecna w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania w postaci wyodrębnionej jednostki redakcyjnej, tj. artykułu, pomimo swojego pozornego podobieństwa cechuje się znacznym wewnętrznym zróżnicowaniem, szczególnie w przypadku umów zawieranych przez państwa rozwijające się²¹⁷. W konsekwencji celowe jest wydzielenie w ramach definicji zawartych w Konwencjach Modelowych OECD i ONZ, poszczególnych typów zakładu. Treść norm regulujących konkretne typy ulega modyfikacjom w zależności od woli państw negocjujących dwustronną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, nie tracąc jednak swojego zasadniczego charakteru jako konkretnego rodzaju obecności przedsiębiorcy za granicą. Do powstania zakładu wystarczy spełnienie przesłanek oznaczonych przez którykolwiek typ, bez względu na spełnienie bądź niespełnienie warunków odnoszących się do pozostałych typów zakładu.

Wskazana okoliczność powoduje, że nie jest w pełni trafnym twierdzenie o istnieniu „części” zakładu. Z zasady bowiem część stanowi jeden z elementów, na

215 H. Hamaekers, K. Holmes, J. Głuchowski, T. Kardach, W. Nykiel, Wprowadzenie.., ibidem, s. 97-98.

216 M. Butani, P. Jani, Permanent Establishment Concept – An Indian Perspective, „Asia-Pacific Tax Bulletin”, 2014, t. 20, nr 4, s. 248.

217 Z. Kukulski, Praktyka traktatowa państw BRISC a bilateralne umowy podatkowe z Polską,

„Kwartalnik Prawa Podatkowego”, 2015, nr 3, s. 26-27.

które jest podzielona pewna całość²¹⁸. Tym samym część nie może być rozpatrywana w oderwaniu od całości. Tymczasem wyraźne różnice występujące pomiędzy poszczególnymi typami zakładu, a przede wszystkim ich samodzielny charakter powodują, że określanie ich mianem „części” może doprowadzić do powstania błędnego poglądu o zakładzie jako instytucji wewnętrznie zintegrowanej, to znaczy całością swoich postanowień odnoszącą się do określonego stanu faktycznego lub prawnego. W istocie zakład jest instytucją jednolitą, bo mającą zastosowanie do konkretnego stanu faktycznego lub prawnego. Ale odnosi się do niego nie wszystkim normami ale wyłącznie odpowiadającymi danemu przypadkowi. Takimi, które składają się na jeden, bądź ewentualnie jednocześnie kilka typów zakładu, odpowiadających danym okolicznościom.

Rozbieżności pomiędzy typami zakładu zawartymi w ramach Konwencji Modelowych OECD i ONZ stanowią konsekwencję różnic leżących u podstaw teoretycznych założeń sporządzenia obu wspominanych konwencji. Konwencja OECD w swojej pierwotnej wersji z 1963 r. była bowiem opracowana głównie przez państwa wysokorozwinięte i z myślą o ochronie ich interesów fiskalnych²¹⁹. Wspomniane państwa, roztaczające swoją jurysdykcję podatkową na największe przedsiębiorstwa funkcjonujące w II. połowie XX wieku, dążyły do ograniczenia prawa do ich opodatkowania za granicą państwa rezydencji. Obok ustalania w umowach międzynarodowych niskich stawek podatku u źródła, bądź całkowitej rezygnacji z jego pobierania, najskuteczniejszym narzędziem osiągnięcia tego celu było ograniczenie możliwości powstawania zakładu w państwie źródła dochodów. Z tego też względu regulacje, które znalazły się w pierwszej wersji Konwencji Modelowej OECD oraz w komentarzu do niej opierały się na wąskim sposobie rozumienia tej instytucji, co szczególnie widoczne było w zakresie norm kształtujących wyłączenia.

Zasadniczą trudnością w rozpowszechnieniu propozycji OECD stanowił brak woli podpisywania przez państwa rozwijające się niekorzystnych dla siebie porozumień. Istotne znaczenie miała ówczesna sytuacja geopolityczna, związana z procesem dekolonizacji i dynamicznym wzrostem liczby przeważnie słabych

218 https://sjp.pwn.pl/szukaj/część.html (dostęp: 1 sierpnia 2017 r.).

219 W 1977 r. w skład OECD wchodziły 24 państwa świata. Do grupy państw-założycieli należały:

Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, RFN, Norwegia, Portugalia, USA, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania i Włochy. Po 1961 r.

akcesję do organizacji zgłosiły Japonia (1964 r.), Finlandia (1969 r.), Australia (1971 r.) i Nowa Zelandia (1973 r.).

gospodarczo i niestabilnych politycznie państw świata. Na kontynencie azjatyckim czy afrykańskim istotną rolę w gospodarce nadal odgrywały przedsiębiorstwa, będące rezydentami podatkowymi dawnych metropolii, stąd Konwencja OECD była odbierana w byłych koloniach jako narzędzie służące petryfikacji dawnych zależności.

Tymczasem przemiany dokonujące się w tych państwach zmierzały przeważnie do ograniczenia związków z dawnymi metropoliami na korzyść państw bloku wschodniego²²⁰. Wsparcie udzielone za strony Związku Radzieckiego, z reguły ideologicznie bliskiego władzom byłych kolonii, nie było jednak w stanie w pełni zastąpić dawnych powiązań gospodarczych²²¹.

Rozwiązaniem wskazanej trudności okazała się być inicjatywa Sekretarza Generalnego ONZ o powołaniu w 1968 r. Grupy Ekspertów ad hoc do spraw umów podatkowych pomiędzy państwami rozwiniętymi a rozwijającymi się²²². Rezultatem działalności grupy było opublikowanie 28 kwietnia 1980 r. Konwencji Modelowej ONZ między państwami rozwiniętymi a rozwijającymi się, wraz z oficjalnym komentarzem²²³. Konwencja ta została oparta na konstrukcji i instytucjach Konwencji Modelowej OECD w wersji z 1977 r., z zastrzeżeniem, że modyfikuje cześć z jej postanowień i w szerszym stopniu uwzględnia interesy państw rozwijających się.

Rezolucje Zgromadzenia Ogólnego ONZ oraz jej Rady Społeczno-Gospodarczej wielokrotnie bowiem wskazywały na potrzebę promowania większego napływu

220 Stosunek kolonii do swojej dawnej metropolii na przykładzie relacji algiersko-francuskich obrazuje porównanie do rozwiedzionego małżonka, któremu wszelkie bieżące problemy i konflikty przesłania myślenie o krzywdach, jakich doświadczył ze strony kolonizatora. J. Kubera, Po dekolonizacji.

Współcześni teoretycy o (nie)pamiętaniu francuskiego kolonializmu, „Sensu Historiae”, 2015, nr 3, s. 163-164.

221 Wsparcie udzielane państwom pokolonialnym przez blok komunistyczny z reguły miało charakter pomocy militarnej i politycznej. Z reguły bowiem po uzyskaniu niepodległości władzę w byłych koloniach zdobywały siły skrajnie lewicowe, co często prowadziło do wybuchu tzw. zastępczych konfliktów, prowadzonych przez blok kapitalistyczny i komunistyczny za pośrednictwem państw trzecich (sytuacja taka wystąpiła np. w Angoli). Gospodarka centralnie planowana nie była natomiast w stanie zapewnić prawidłowego funkcjonowania nawet ZSRR i jego satelitom. Próby przeniesienia rozwiązań sowieckich na grunt byłych kolonii (np. poprzez wywłaszczenie bez odszkodowania białych plantatorów i farmerów) prowadziły przeważnie do upadku lokalnego rolnictwa, stanowiącego podstawę gospodarki tych państw. Patrz np.: J. Kiwerska, Rozpad imperium brytyjskiego w Afryce, Warszawa 1989; J. J. Wasilewski, Polityka wybranych państw wobec wojny w koloniach Portugalii 1961-1974, Warszawa 2006; E. Jaremczuk, Od Josepha Kasavubu do Josepha Kabili Kabange: prezydentury Demokratycznej Republiki Konga (1960-2010), Elbląg 2011.

222 Przemianowaną następnie na Grupę Ekspertów ad hoc do spraw współpracy międzynarodowej w sprawach podatkowych (ang. Ad Hoc Group On International Cooperation in Tax Matters), a od 2004 r. na Komitet Ekspertów do spraw międzynarodowej współpracy w sprawach podatkowych (ang.

Committee of Experts on International Cooperation in Tax Matters). W piśmiennictwie na moment rozpoczęcia działalność grupy wskazuje się również rok 1972. Patrz: B. Kucia-Guściora, ibidem, s. 293.

223 Z. Kukulski, Konwencja Modelowa...ibidem, s. 71. Konwencja wraz z komentarzem były następnie modyfikowane w 2001 i 2011 r.

inwestycji zagranicznych do tych państw, z zastrzeżeniem, aby odbywał się on na warunkach akceptowalnych politycznie, społecznie i gospodarczo dla państw rozwijających się²²⁴. Interesy tych państw zostały uwzględnione poprzez przyjęcie bardziej zrównoważonego podziału prawa do opodatkowania dochodu pomiędzy państwo rezydencji i źródła, przy jednoczesnym podjęciu starań, aby nie doszło do zmniejszenia poziomu inwestycji zagranicznych²²⁵. Jednocześnie zmiany, jakie na przestrzeni lat były wprowadzane w normach kształtujących obie konwencje modelowe, w różnym stopniu przenikały się wzajemnie, czego wyrazem jest np. wpływ Konwencji OECD w wersji z 1997 r. na zmiany wprowadzone do Konwencji Modelowej ONZ z 2001 r.²²⁶.

Z perspektywy analizowanego tematu kluczowe znaczenie ma okoliczność, że

Konwencja ONZ posługuje się szerszą definicją zakładu, niż jej odpowiednik w Konwencji OECD. Definicja przyjęta przez ONZ obejmuje bowiem swoim zakresem

większą liczbę potencjalnych stanów faktycznych i prawnych, będących udziałem podatników prowadzących działalność zagraniczną. Tymczasem pomimo zmian wprowadzanych stopniowo do komentarza, a w 2017 r. także do Konwencji OECD, oraz włączenia do grona członków tej organizacji większej ilości państw jedynie aspirujących do poziomu wysokorozwinętych, w dalszym ciągu konwencja ta stanowi wyraz interesów bogatszych państw świata²²⁷. Z drugiej strony, pomimo postępu jaki od początku XXI wieku w coraz większym stopniu staje się udziałem państw rozwijających się, nie można mieć wątpliwości, że kiedykolwiek nastąpi zrównanie poziomu zaawansowania poziomu gospodarczego tych dwóch grup państw.

W konsekwencji, celowość istnienia dwóch konwencji modelowych o zasięgu ogólnoświatowym, a co za tym idzie dwóch różnych definicji zakładu, jest

224 Patrz np.: Porozumienie z Monterrey, będące rezultatem Międzynarodowej Konferencji o Finansowaniu Rozwoju, która odbyła się w tym mieście 18-22 marca 2002 r.

http://www.un.org/esa/ffd/monterrey/MonterreyConsensus.pdf (dostęp: 1 sierpnia 2017 r.).

225 United Nations, Model Double Taxation Convention between Developed and Developing Countries, New York 2011, s. IX.

226 M. Lennard, Update of the United Nations Model Tax Convention, „Asia-Pacific Tax Bulletin”, 2012, t. 18, nr 2, s. 96.

227 Obecnie organizacji liczy 36 członków. Szczególnie w latach 90. XX wieku dołączyły do niej państwa przechodzące transformację gospodarczą, co za tym idzie mające jedynie ambicje aby zostać uznanymi za wysokorozwinięte, takie jak Czechy (w 1995 r.) czy Węgry i Polska (oba państwa w 1996 r.). Rozmowy o członkostwie prowadzą obecnie Kostaryka i Brazylia (rozmowy z Rosją zostały zawieszone w 2014 r.), zaś zainteresowanie członkostwem wyraziły m.in. Chorwacja, Peru czy

Argentyna. Wzrost liczby państw pozostających na średnim poziomie rozwoju sprawia, że w najbliższych latach należy spodziewać się dalszej erozji znaczenia OECD jako „klubu bogatych

państw”. http://www.oecd.org/about/membersandpartners/ (dostęp: 1 sierpnia 2019 r.).

niezagrożona, pomimo dostrzegalnego obecnie kryzysu i stopniowej utraty międzynarodowego znaczenia przez Konwencję ONZ²²⁸.

Definicja zakładu typu podstawowego, wskazana w art. 5 ust. 1 Konwencji OECD i ONZ wraz z listą przykładów zawartych w ust. 2 tychże konwencji oraz odniesienie do zakładu w formie spółki zależnej, uregulowane odpowiednio w art. 5 ust. 7 Konwencji OECD i art. 5 ust. 8 Konwencji ONZ, posiadają tożsamą treść w obu wymienionych konwencjach. Komentarze sporządzone przez OECD i ONZ w ten sam sposób definiują również zakład elektroniczny, którego treść nie została jednak zawarta w ramach konwencji. W pozostałym zakresie pomiędzy konwencjami ogólnoświatowymi występują wyraźne różnice. Pierwszy ich przykład został zawarty wewnątrz norm kształtujących definicję zakładu typu budowlanego, która w stosunku do placu budowy, prac budowlanych lub instalacyjnych wskazanych w Konwencji OECD jest rozszerzona o prace montażowe oraz nadzorcze nad pracami budowlanymi zawarte w Konwencji ONZ. Dodatkowo, okres wymagany w Konwencji ONZ do

Definicja zakładu typu podstawowego, wskazana w art. 5 ust. 1 Konwencji OECD i ONZ wraz z listą przykładów zawartych w ust. 2 tychże konwencji oraz odniesienie do zakładu w formie spółki zależnej, uregulowane odpowiednio w art. 5 ust. 7 Konwencji OECD i art. 5 ust. 8 Konwencji ONZ, posiadają tożsamą treść w obu wymienionych konwencjach. Komentarze sporządzone przez OECD i ONZ w ten sam sposób definiują również zakład elektroniczny, którego treść nie została jednak zawarta w ramach konwencji. W pozostałym zakresie pomiędzy konwencjami ogólnoświatowymi występują wyraźne różnice. Pierwszy ich przykład został zawarty wewnątrz norm kształtujących definicję zakładu typu budowlanego, która w stosunku do placu budowy, prac budowlanych lub instalacyjnych wskazanych w Konwencji OECD jest rozszerzona o prace montażowe oraz nadzorcze nad pracami budowlanymi zawarte w Konwencji ONZ. Dodatkowo, okres wymagany w Konwencji ONZ do