Kontrole mleka surowego przy odbiorze

Wymogi prawne

Art. 4 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady.

Art. 3 rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady i sekcja IX rozdział I część III załącznika III do tego rozporządzenia.

Art. 50 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/627 i załącznik III do tego rozporządzenia.

Art. 39 rozporządzenia (UE) 2017/625.

Ustalenia

47. Udostępniono dowody potwierdzające, że PPPS sprawdzają mleko surowe dostarczane z poszczególnych gospodarstw mleczarskich pod kątem kryteriów dotyczących liczby bakterii (LB) i liczby komórek somatycznych (LKS) oraz pozostałości antybiotyków, zgodnie z przepisami sekcji IX rozdział I część III pkt 3 i 4 załącznika III do rozporządzenia (WE) nr 853/2004.

48. Na koniec każdego miesiąca PPPS odbierające lub przetwarzające mleko surowe muszą przekazać do PIW dane dotyczące gospodarstw, w których przekroczono limity średniej geometrycznej kroczącej dla LB lub LKS (obliczone odpowiednio dla okresu 2 i 3 miesięcy). Przykładowy wzór powiadomienia o przekroczonych limitach, który należy przekazać WO, jest określony w instrukcji GLW.

49. W każdym przypadku PPPS muszą powiadomić lokalnego PLW o średniej geometrycznej LB lub LKS lub pozostałości antybiotyków wykrytych w mleku surowym. Zgodnie z przekazanymi informacjami całkowita liczba takich powiadomień otrzymanych przez PLW w 2020 r. w odniesieniu do LB, LKS i pozostałości antybiotyków wyniosła odpowiednio 14 953, 14 476 i 280. Informacje na temat całkowitej liczby przebadanych próbek oraz liczby próbek spełniających kryteria dotyczące mleka surowego nie były dostępne. IW wyjaśnił, że nie gromadzi danych na temat liczby i wyników badań PPPS na mleku surowym pobranym z POM lub zakładów mleczarskich.

50. Próbki mleka surowego są odbierane przez cysterny z każdego gospodarstwa. Próbki są również pobierane z cystern po ich przybyciu do zakładów mleczarskich oraz ze zbiornika POM. Weryfikację braku pozostałości antybiotyków w mleku surowym przeprowadza się zazwyczaj w POM lub zakładach mleczarskich na mleku luzem przy użyciu komercyjnych szybkich testów. W przypadku wyniku pozytywnego analizowane są pojedyncze próbki pobrane z gospodarstw mleczarskich.

51. W przypadku przekroczenia przez mleko surowe parametrów dotyczących LB lub LKS rolnik musi podjąć niezbędne działania w celu podniesienia jakości mleka surowego.

Okres ten liczy się od pierwszego powiadomienia PLW o przekroczeniu kryteriów dotyczących LB lub LKS. Jeżeli gospodarstwo mleczarskie nie naprawi sytuacji w wymaganym terminie, PLW wydaje decyzję o wstrzymaniu dostaw mleka w ciągu 3 miesięcy od pierwszego powiadomienia.

52. Rolnik może również zwrócić się do PLW z wnioskiem o zezwolenie na wykorzystanie mleka przekraczającego kryteria dotyczące LB lub LKS do produkcji serów o okresie dojrzewania wynoszącym co najmniej 60 dni oraz przetworów mlecznych uzyskanych

decyzję zezwalającą na wykorzystanie mleka do wyżej wymienionych celów, określając jednocześnie zakład lub zakłady, do których mleko to jest dostarczane.

53. Zgodnie z nową instrukcją GLW (nr GIWpr.0200.1.21.2020 w sprawie postępowania organów Inspekcji Weterynaryjnej przy weryfikacji bezpieczeństwa surowego mleka) zniesienie zawieszenia następuje na podstawie pobrania próbek przez PPPS (a nie jak dotychczas na podstawie pobrania próbek urzędowych). W szczególności, zgodnie z rozdziałem VII pkt 1 tej instrukcji, po wznowieniu dostaw mleka przez gospodarstwo produkcji mlecznej w terminie 30 dni PLW musi przeprowadzić kontrolę urzędową w gospodarstwie. Kontrola ta obejmuje sprawdzenie wprowadzonych działań naprawczych, wymogów dotyczących obiektów i urządzeń, higieny procesu udoju i przechowywania mleka oraz stanu zdrowia zwierząt. Jeżeli wyniki kontroli budzą wątpliwości co do wiarygodności wyników badań, PLW pobiera równolegle próbki urzędowe do badań w kierunku LB i LKS. Zespołowi audytowemu przedstawiono kilka przykładów, w których procedury te były przestrzegane, i wykorzystano próbki urzędowe do potwierdzenia wyników badań przeprowadzonych przez PPPS.

54. Od września 2020 r. rozdział VIII nowej instrukcji GLW reguluje minimalną częstotliwość i sposób pobierania, pakowania, etykietowania i transportu próbek mleka surowego do badań laboratoryjnych w celu monitorowania kontroli LB i LKS przeprowadzanych przez PPPS. Przepisy dotyczące pobierania próbek urzędowych i sprawozdawczości z badań urzędowych weszły w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.

55. Urzędowe próbki mleka surowego do badań w kierunku LB i LKS są pobierane w ramach rocznych planów pobierania próbek urzędowych PLW, które to plany wysyła się do laboratoriów urzędowych wyznaczonych do badania mleka z danego powiatu.

W planie pobierania próbek wskazuje się minimalną liczbę próbek urzędowych. W razie potrzeby PIW mogą pobierać dodatkowe próbki.

56. Częstotliwość pobierania próbek urzędowych wynosi co najmniej raz na 2 lata dla każdego zakładu, który odbiera lub przetwarza mleko surowe. Jeżeli wyniki badań przeprowadzanych przez PPPS i badań urzędowych są zgodne przez 2 kolejne lata, weryfikację można następnie przeprowadzać co 3 lata. Według WOC większość próbek badanego mleka jest pobierana bezpośrednio w gospodarstwach.

57. Udostępniono dowody potwierdzające, że WO monitorują kontrole jakości mleka surowego przeprowadzane przez PPPS zgodnie z sekcją IX rozdział I część III załącznika III do rozporządzenia (WE) nr 853/2004. Monitorowanie obejmuje:

a. kontrole zakładów, kontrole planów pobierania próbek przez PPPS i pobieranie próbek urzędowych. Wyniki badań urzędowych są porównywane z wynikami badań przeprowadzanych przez PPPS i w przypadkach przedstawionych przez WO były one zgodne. Zespołowi audytowemu przekazano dane dotyczące tych kontroli i wyników pobierania próbek urzędowych;

b. kontrole identyfikowalności mleka niespełniającego wymogów, mające na celu sprawdzenie, czy mleko to nie jest przetwarzane (lub przetwarzane w inny

sposób). Przedstawiono również dane dotyczące takich kontroli. Zespołowi audytowemu dostarczono dowody na to, że takie mleko zostało unieszkodliwione jako produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego kategorii 2;

c. oceny wyników badań biegłości laboratoriów wykonujących badania mleka surowego dla PPPS.

58. Jeżeli chodzi o działania w ramach kontroli urzędowych w przypadku niezgodnych wyników przeprowadzonych przez PPPS badań na obecność pozostałości antybiotyków, zespół audytowy przeanalizował szereg takich przypadków, w których działania te były zadowalające.

59. Zgodnie z art. 25 lit. e)–f) ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej laboratoria wykonujące badania mleka surowego dla PPPS mają obowiązek figurować w rejestrze prowadzonym przez GLW. Obecnie w rejestrze tym widnieje 155 laboratoriów. Laboratoria te są zobowiązane do uczestnictwa w badaniach biegłości organizowanych przez KLR w terminach określonych w harmonogramie KLR. Jeżeli zarejestrowane laboratorium nie przejdzie dwóch kolejnych badań biegłości, nie uzyska zgodnych wyników lub nie weźmie udziału w badaniu, GLW – w drodze decyzji – wykreśla laboratorium z rejestru. Laboratoria urzędowe mogą również przeprowadzać badania mleka surowego dla PPPS (art. 25 ust. 2 ustawy).

60. Przedstawiono dowody na to, że laboratoria urzędowe z powodzeniem uczestniczyły w BB. Niektóre z tych laboratoriów urzędowych badających mleko surowe w kierunku LKS i LB nie uczestniczyły jednak w ostatnich latach w szkoleniach ani nie otrzymały wsparcia technicznego ze strony KLR⁵.

5 W odpowiedzi na projekt sprawozdania właściwy organ zauważył, że ze względów organizacyjnych związanych z pandemią, seminaria szkoleniowe dla tych laboratoriów, które miały się odbyć w 2020 r., zostały

61. Zgodnie z instrukcjami GLW podczas kontroli urzędowych PLW muszą ocenić działanie laboratoriów mleka surowego, z których usług korzystają PPPS do celów analizy mleka surowego⁶. PLW nie dysponują jednak żadnymi wytycznymi, które szczegółowo określałyby np. normy, według których należy oceniać procedury laboratoryjne lub stosowane metody laboratoryjne. Praktyczna wartość instrukcji jest zatem ograniczona i wiedza inspektorów PIW, z którymi rozmawiał zespół audytowy, na temat odpowiednich wymogów i niezbędnych kontroli, które należy przeprowadzić, była niewystarczająca.

Wnioski dotyczące kontroli mleka surowego przy odbiorze

62. Prowadzone są kontrole urzędowe w celu monitorowania, czy PPPS przestrzegają kryteriów dotyczących mleka surowego. Stosowane procedury gwarantują, że mleko surowe wprowadzane do łańcucha żywnościowego spełnia kryteria określone w przepisach UE.

63. Monitorowanie jest utrudnione z powodu braku wytycznych dla PIW dotyczących oceny działania laboratoriów mleka surowego oraz z powodu braku wiedzy inspektorów na ten temat.

5.6. KONTROLE URZĘDOWE DOTYCZĄCE PRZESTRZEGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH