Kultura

Skwer Radiowej Trójki

To rekreacyjny symbol Szklarskiej Poręby, a Radiowa Trójka obejmuje stałym patronatem imprezy kulturalne i rekreacyjne, turystyczne i sportowe, uczestniczy w organizowaniu tras rowerowych:

‒ Trasa Radiowej Trójki nr 3,

‒ Trójkowa Magistrala Szklarska Poręba – Augustów.

Fot. 20. Skwer Radiowej Trójki

Ekoglass Festival – Leśna Huta

Od 1998 roku ręcznie i za pomocą 120-letnich pras hutniczych formowane są tu wyroby ze szkła, które można nabyć w firmowym sklepie. Ekspozycja muzealna

promuje edukację ekologiczną w zakresie produkcji szkła i upowszechnianiu wyro-bów. Atrakcją jest możliwość samodzielnego wykonania wyrobu pamiątki ze szkła¹³⁹. Dom Carla i Gerharta Hauptmannów

Dał początek kolonii artystycznej w Szklarskiej Porębie, którą tworzyli literaci, ludzie nauki, malarze. Mieści się w XIX-wiecznym budynku, a od 1995 roku jest filią Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, a aktualną nazwę posiada od 2001 roku.

Skupia się tu dziedzictwo kulturowe przedwojennych i powojennych Karkonoszy, zgromadzono tu eksponaty związane z twórczością literatów – braci Gerharta i Carla Hauptmannów, Wystawiane są prace malarzy Wlastimila Hofmana i Alfreda Niki-scha, a także kolekcja szkła śląskiego. Stanisław Firszt – dyrektor Muzeum Karkono-skiego w Jeleniej Górze zainicjował powstanie stałej ekspozycji „W królestwie Ducha Gór” Ta mityczna postać stała się dla mieszkańców i turystów patronem Muzeum Karkonoskiego. Wystawy czasowe swą tematyką nawiązują do historii regionu, pokazywane są także prace współczesnych artystów. Wokół muzeum usytuowany jest park skomponowany przez Carla Hauptmanna z wieloma ciekawymi gatunka-mi drzew¹⁴⁰.

Fot. 21. Dom Carla i Gerharta Hauptmannów

139 A. Walenciak, J. Kasprzak-Sieradzka, Przewodnik..., op. cit., s. 114.

140 B. Danielska (red.), Artyści w Szklarskiej Porębie, Wyd. Moniatowicz Foto Studio w Jeleniej Górze, Jelenia Góra 2007, s. 73.

Muzeum Mineralogiczne

Usytuowane w Szklarskiej Porębie-Marysinie Muzeum Mineralogiczne ma na stanie blisko 3000 eksponatów, w tym 22 skalne odciski dinozaurów oraz cztery kompletne ich szkielety pokazane na tle krajobrazu jurajskiego sprzed 140 mln lat.

W otoczeniu muzeum znajduje się Las Karboński – skamieniałe pnie drzew rosną-cych w Sudetach w epoce karbonu¹⁴¹.

Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej

Ekspozycja interaktywnie prezentuje wielkoformatową panoramę przyrody kar-konoskiej. Dysponuje dotykową makietą gór oraz ścieżką edukacyjną¹⁴². Jej zada-niem jest tworzenie nowych wzorców zachowań jednostek, grup i społeczności lo-kalnej, w których świadomości ma być utrwalona potrzeba ochrony przyrody, sposobów postępowania oraz chęć podejmowania decyzji przyjaznych dla środowi-ska. Szerzenie wiedzy o unikatowych walorach przyrodniczych i kultury zwiedza-nia. Opracowano edukacyjne programy dla odwiedzających grup: dla społeczności lokalnej i turystów, dzieci, młodzieży, osób niepełnosprawnych, studentów, słucha-czy Uniwersytetu III wieku, kadr nausłucha-czycielskich, sudeckich przewodników tury-stycznych oraz osób pracujących na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego¹⁴³.

Zadania edukacyjne Karkonoskiego Centrum Edukacji Ekologicznej są realizo-wane za pomocą różnych form i metod. Scenariusze zajęć edukacyjnych dostosowa-ne są do określodostosowa-nej tematyki zgoddostosowa-nej z podstawą programową nauczania określo-nych przedmiotów. Edukacja czynna wymaga aktywnego zaangażowania uczestników w proces edukowania. Należą do niej ścieżki dydaktyczne, warsztaty edukacyjne dla dzieci, warsztaty naukowo-edukacyjne dla młodzieży i nauczycieli, wycieczki dydaktyczne, badania terenowe, inicjowanie powstawania grup, klubów i kół ekologicznych, szkolenia dla przewodników turystycznych i Górskiego Ochot-niczego Pogotowia Ratunkowego, imprezy masowe (festyny) o charakterze lokal-nym i transgraniczlokal-nym, konkursy przyrodnicze: literackie, fotograficzne i plastycz-ne. Formami edukacji biernej realizowanymi w KPN są publikacje, filmy, prezentacje, wystawy fotograficzne i plastyczne, tablice i pulpity informacyjne.

141 G. Zawiłowa, Muzeum w Szklarskiej Porębie, „Karkonosze” nr 11–12.

142 A. Walenciak, J. Kasprzak-Sieradzka, Przewodnik..., op. cit.,s. 113.

143 Opracowanie na podstawie wywiadu oraz dokumentów będących w dyspozycji Kierownika Ośrod-ka EduOśrod-kacyjno-Muzealnego z Karkonoskiego Centrum EduOśrod-kacji S. Tabaki.

Edukacyjne programy wykonawcze Karkonoskiego Parku Narodowego

Pracownicy Działu Edukacji Karkonoskiego Parku Narodowego realizują pro-gram edukacyjny „4 x Park”. W związku ze zmianami organizacyjnymi Karkono-skiego Parku Narodowego i intensywnym rozwojem bazy edukacyjnej jest on w trakcie modyfikacji. Składają się na niego cztery części, które można realizować w dowolnym czasie dostosowując do własnych możliwości. Realizowany jest rów-nież program edukacyjny „3 x Park” dla osób niepełnosprawnych, które są także pełnoprawnymi odbiorcami zajęć o tematyce przyrodniczej. Jest on realizowany przy ścisłej współpracy z nauczycielami szkół specjalnych i liderami „Warsztatów Terapii Zajęciowej”. Karkonoski Park Narodowy dostosował szlak do Wodospadu Szklarki dla osób niepełnosprawnych, na którym istnieje możliwość prowadzenia bezpiecznych i skutecznych zajęć terenowych. W ramach współpracy transgranicz-nej korzysta się z podobnego obiektu w KRNAP na terenie Czech. Program składa się z trzech części, które w sposób bezpieczny i skuteczny pozwalają grupie odbior-ców zapoznać się z karkonoską przyrodą. Zimowy program „2 x Park” połączony jest z zajęciami terenowymi na nartach.

Tabela 4. Ścieżki dydaktyczne Karkonoskiego Parku Narodowego

Lp. Nazwa Długość trasy Wariant II – Skarby Historii Wariant III – Droga Zbójnicka

5,3 5. Ścieżka dydaktyczna po ekosystemach leśnych Karkonoskiego

Parku Narodowego” 12,2 850 6–7 h

6. Ścieżka dydaktyczna „Na Górę Chojnik” 5,0 270 2,5 h

7. Ścieżka dydaktyczna „Do Wodospadu Szklarki” 3,0 11 30 min

8. Ścieżka dydaktyczna „ Na Szrenicę” 12,0 680 5–6 h

9. Transgraniczna ścieżka dydaktyczna „Polodowcowe

dziedzictwo Karkonoszy” 7,5 235 5–6 h

10. Ścieżka dydaktyczna „Dolina Wilczego Potoku” 3,5 50 1,5–2 h 11. Ścieżka dydaktyczna „Karkonosze Wschodnie” 13,0 802 8 h Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji będących w dyspozycji Karkonoskiego Centrum Edukacji.

W infrastrukturze edukacyjnej Karkonoskiego Parku Narodowego rolę szczególną pełnią ścieżki dydaktyczne. Są one formą realizacji aktywnych metod edukacyjnych poprzez bezpośredni kontakt z przyrodą. Wokół budynku Karkonoskiego Centrum Edukacji Ekologicznej została poprowadzona ścieżka edukacyjna dostosowana dla osób niepełnosprawnych, a w pobliżu KCEE rozpoczyna się ścieżka przyrodnicza na Szrenicę. Na terenie Parku znajduje się 11 takich ścieżek, różnią się one treścią, długo-ścią i stopniem trudności (tab. 4). Ze Szklarskiej Poręby mają początek dwie ścieżki dydaktyczne pierwsza „Do Wodospadu Szklarki”, druga „Na Szrenicę”.

Chata Walońska Juna

Chata Walońska stoi przy rozwidleniu czeskiej ścieżki biegnącej do źródeł Łaby, miejsca prastarego kultu oraz czarnego szlaku okalającego Szklarską Porębę. Siedzi-ba Walonów, średniowiecznych mistrzów w wydobyciu i obróbce bogactw natural-nych, rud metali, kamieni szlachetnych i kwarcu. W chacie odbywa się średnio-wieczna celebra – próba czterech żywiołów pod przewodnictwem kobiet.

Muzeum Ziemi

Od trzystu lat na miejscu dawnej budowli – fundamentach strażnicy, budynku Karczmy Głodowej znajduje się Muzeum Ziemi. Prezentowana jest tu wystawa szla-chetnych i ozdobnych kamieni oraz jedna z czterech replik obrazu Matki Bożej Ła-skawej z Krzeszowa. W piwnicy Karczmy zachował się do dzisiaj stary piec chlebo-wy opalany słomą żytnią i owsianą. Mieściło się w nim dwieście chlebów jednorazowo. Bochenek chleba i skopek mleka stanowiło dzienne wynagrodzenie dla bezimiennych mieszkańców gór po dziesięciogodzinnym dniu pracy. Nazwa

„Karczma Głodowa” pochodzi z połowy XIX wieku i jest związana z czasami wiel-kiego głodu spowodowanego wieloletnim nieurodzajem i bezrobociem¹⁴⁴.

Wśród pozostałych walorów Szklarskiej Poręby na uwagę zasługują Miejski Ośrodek Kultury i Aktywności Lokalnej kultywujący pamięć działalności dawnej kolonii artystów, a także inspirujący współczesnych artystów, malarzy, rzeźbiarzy, realizujących się między innymi w warsztatach ceramiczno-plastycznych i rzemiośle artystycznym. Miasta Szklarska Poręba i Kazimierz Dolny są jedynymi polskimi koloniami artystycznymi będącymi członkami Europejskiej Federacji Kolonii Arty-stycznych EURO-ART¹⁴⁵.

144 A. Walenciak, J. Kasprzak-Sieradzka, Przewodnik..., op. cit., s. 114.

145 Opracowanie na podstawie wywiadu oraz dokumentów będących w dyspozycji Kustosza Muzeum Hauptmanna P. Wiatera.

Fot. 22. Muzeum Hauptmanna