Liturgia i sakramenty

W Starym Testamencie istniało przekonanie, że ten, kto zobaczy Boga musi umrzeć, z powodu przytłaczającej siły prawdy i dobra. Jednak sądzono również, że człowiek nie może żyć bez prawdy i dobra. Jak wówczas, tak i współcześnie, nikt własnym wysiłkiem nie może sprawić, że ten, kto porzucił relację z Bogiem, nawiąże ją ponownie. Kontakt z Bogiem i tym, co od niego pochodzi dokuje się poprzez głoszenie słowa Bożego oraz w liturgii. W związku z tym, jawi się wartość kapłańskich funkcji przepowiadania i uświęcenia. Jednak zdaniem Benedykta XVI, pojawiły się tendencje, aby rozdzielić te dwa wymiary jednej posługi i akcentować znaczenie pierwszego. W konsekwencji sądzono, że duszpasterstwo sakramentalne jest zbędne. Należy więc zadać pytanie, czy można wówczas sprawować posługę kapłańską w sposób prawdziwy oraz czym jest nowa ewangelizacja i tzw. prymat głoszenia. Odpowiedzią jest sposób w jaki głosił sam Chrystus. Nie ograniczał się wyłącznie do słów, ale czynił również znaki i cuda. Kontynuacją tego integralnego działania jest głoszenie słowa Bożego i

71 Por. Benedykt XVI. Religia jest gwarantem wolności i szacunku. 16 września – Glasgow. Msza św. w

Bellahouston Park s. 16.

72 Benedykt XVI. Mędrcy poszukujący znaków obecności Boga. 6 I – Msza św. w uroczystość Objawienia

Pańskiego s. 27. Zob. Veritatis splendor, 2.

73 Por. Benedykt XVI. Bądźcie cierpliwi i umacniajcie serca wasze. 12 grudnia. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 2:2011 s. 53.

74 Benedykt XVI. Słowo Boże źródłem odnowy Kościoła. 16 IX – Do uczestników kongresu z okazji

sprawowanie sakramentów, które wyrażają jedność duszy i ciała, znaku i słowa75. Misyjne głoszenie jest złączone kultem chrześcijańskim76. Łączność słowa i sakramentów papież nazwał „życiodajną limfą”77. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie uczynienia z nowej ewangelizacji wyłącznie ludzkiego i społecznego projektu, jednocześnie ukrywając lub przemilczając transcendentny wymiar zbawienia78.

Należy zatem wrócić do sakramentalnych korzeni chrześcijaństwa. Z takim apelem Benedykt XVI zwrócił się do pielgrzymów z Polski w 2010 r. Wówczas możliwe jest zacieśnienie prawdziwej więzi z Chrystusem, szczególnie przez ludzi młodych79. Należy również podjąć refleksję, czy w pewnych sytuacjach zaniedbanie kapłańskiej funkcji uświęcania nie przyczyniło się do osłabienia lub utraty wiary chrześcijan w zbawczą skuteczność sakramentów, a w konsekwencji w realne działanie Chrystusa w świecie poprzez Kościół80.

Wiarę i pobożność chrześcijan umacnia już sam sposób sprawowania liturgii, a szczególnie Eucharystii. Powinien być on godny i uroczysty, co rozwija także wspólnotowy wymiar wiary81. Należy liturgię sprawować z prawdziwą radością i prostotą, a jednocześnie szacunkiem, ponieważ jest ona przestrzenią sacrum oraz zawiera wezwanie do osobistej świętości82. Należy ponownie odkryć wartość świadomego i wiernego w niej uczestnictwa, jako działania darmowej łaski, dzięki której człowiek może przyjmować Ciało Pańskie, a także prawdę i miłość83. Potrzeba czynić starania, aby piękno Bożego misterium w większym stopniu zostało wyrażane w samym akcie celebracji, co w konsekwencji zapewnia duchowe owoce84. Przyczynia się do tego obfita w treść symbolika liturgii. Stanowi ona element komunikacji, który powinien wyraźnie wybrzmieć. Dzięki tradycjom liturgicznym Kościoła nowe języki i

75 Por. Benedykt XVI. Kapłani darem dla Kościoła i świata. 5 maja. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 7:2010 s. 49-50.

76 Por. Benedykt XVI. Kościół musi się wciąż nawracać. 25 września – Fryburg. Spotkanie z katolikami

zaangażowanymi w Kościele i społeczeństwie. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 12:2011 s. 39.

77 Benedykt XVI. Kościół musi nieustannie odnawiać swoją misję ewangelizacyjną. 14 V – Przemówienie

do uczestników zgromadzenia zwyczajnego Najwyższej Rady Papieskich Dzieł Misyjnych s. 29. 78 Por. Tamże.

79 Por. Benedykt XVI. Św. Julianna z Cornillon. 17 listopada. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 1:2011 s. 48.

80 Por. Benedykt XVI. Kapłani darem dla Kościoła i świata. 5 maja s. 50.

81 Por. Benedykt XVI. W trosce o wiarę i kult Eucharystii. 19 IX – Do nowo mianowanych biskupów

uczestniczących w kursie formacyjnym. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 11-12:2005 s. 26.

82 Por. Benedykt XVI. Niech Kongres będzie dla was owocnym doświadczeniem komunii z Chrystusem.

17 VI – Przesłanie na 50. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny w Dublinie. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 7-8:2012 s. 41.

83 Por. Benedykt XVI. Chleb, który prawdziwe zaspokaja głód człowieka. 29 lipca – Castel Gandolfo. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 9-10:2012 s. 50.

84 Por. Benedykt XVI. Kościół w Rzymie jest solidarny z ubogimi i cierpiącymi. 31 XII – Nieszpory na

formy przekazu zostają oczyszczane i udoskonalane85. Piękno liturgii czyni bowiem nową ewangelizację trwałą i efektywną, daleko bardziej niż innowacje i subiektywne dostosowania86. Liturgia oznacza wejście w sferę największej bliskości z Chrystusem, co wymaga zażyłości. Istnieje jednak niebezpieczeństwo postrzegania sacrum jako czegoś zwyczajnego. W konsekwencji bojaźń, która jest przejawem czci, ulega osłabieniu. Przyzwyczajenia powodują, że człowiek nie dostrzega już nowości i wielkości obecności Boga oraz Jego daru. Jeśli obojętność w tej dziedzinie przejawia duchowny, osłabia wówczas wiarę innych uczestników liturgii. Nie przyczynia się natomiast do odnowienia wiary tych ochrzczonych, którzy biorą pewien udział w liturgii, jednak z powodów innych niż wiara. Należy zatem stale przeciwstawiać się przyzwyczajeniom do rzeczywistości nadzwyczajnej, jaką jest liturgia. Jest to możliwe poprzez uznawanie własnej niedoskonałości i przyjmowanie Bożej łaski87.

Temat świadomego uczestnictwa w liturgii i podejmowania misji, Benedykt XVI podjął słowach skierowanych do ministrantów podczas jednej z audiencji generalnych w 2006 r. Można je jednak odnieść w pewien sposób do wszystkich wiernych oraz kwestii nowej ewangelizacji. Papież mówił, że pełnienie liturgicznej służby ołtarza samo w sobie jest świadectwem wiary wobec pozostałych uczestników liturgii. Również oni swoją obecnością dają wyraz wiary w Chrystusa wobec siebie wzajemnie. Pobożność wyrażana w skupieniu, postawie ciała, gestach, śpiewie i odpowiedziach, oddziałuje skutecznie na poszczególnych członków zgromadzenia liturgicznego. Odkrywanie stale na nowo bliskiej obecności Boga w liturgii pozwala uniknąć rutyny w jej przeżywaniu. Właściwe uczestnictwo w liturgii prowadzi do apostolstwa i służby w środowiskach życia codziennego, począwszy od rodziny, a szczególnie wobec osób chorych i zmarginalizowanych88.

Znaczenie liturgii w nowej ewangelizacji uwydatnia pytanie: kto zbawia człowieka i świat? Jedyna prawdziwa odpowiedź brzmi: Jezus Chrystus. Jego zaś działanie urzeczywistnia się poprzez Kościół w liturgii. Oprócz odpowiedniej katechezy na ten temat, konieczna jest właściwa postawa duchownego w postaci dyspozycyjności, ofiarności i wrażliwości. Jako taka może być ona dla kogoś argumentem za odnowieniem praktyki życia chrześcijańskiego. Tym bardziej, gdy współcześnie z jednej strony człowiek oddala się od Kościoła, z drugiej zaś nadal

85 Por. Benedykt XVI. Nowe i kreatywne języki, pozwalające prowadzić dialog ze wszystkimi. 13 XI –

Przemówienie do uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Rady Kultury s. 27.

86 Por. Benedykt XVI. La voce della Chiesa. Benedetto XVI a vescovi della Conferenza episcopale

francese in visita «ad limina Apostolorum». „L’Osservatore Romano” wyd. włoskie. 18.11.2012 s. 7.

87 Por. Benedykt XVI. Kapłan musi czuwać, żeby świat był wrażliwy na Boga. 20 III – Msza św. Krzyżma

w Wielki Czwartek. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 5:2008 s. 7.

88 Por. Benedykt XVI. Bądźcie zawsze przyjaciółmi i apostołami Jezusa. 2 sierpnia. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 12:2006 s. 25.

odczuwa potrzebę i poszukuje duchowości oraz form jej celebracji. Potrzeba, aby kapłan był świadomy bycia narzędziem i tylko narzędziem, zbawczego działania Boga. Dzięki temu staje się pokorny, w myśl jednej z opisanych zasad nowej ewangelizacji, a także rzetelny w przestrzeganiu prawa kanonicznego, dotyczącego liturgii 89.

Prymat funkcji uświęcania oraz właściwą interpretację duszpasterstwa sakramentalnego obrazuje sytuacja z życia św. Jana Marii Vianney’a, którą przytoczył papież90. Do proboszcza z Ars przyszedł człowiek, który twierdził, że nie wierzy i chciał podjąć dyskusję. Święty skutecznie doprowadził go do wiary. Wskazał mu na konfesjonał i powiedział: „Nie jestem mocny w prowadzeniu dyskusji, lecz jeśli potrzebujesz pocieszenia, uklęknij tutaj i wierz mi, że wielu przed tobą już to uczyniło i żaden tego potem nie żałował”91.

Na ów prymat wskazuje również, zdaniem papieża wysoce słuszna, logika pracy uczestników Soboru Watykańskiego II92. W opinii Benedykta XVI, uchwalenie Konstytucji o

liturgii świętej «Sacrosanctum Concilium»⁹³ jako pierwszego w kolejności dokumentu było podkreśleniem znaczenia kultu Bożego, który wyraża pierwszeństwo Boga, kształtuje Kościół i jego misję oraz wskazuje człowiekowi prawdziwy kierunek życia. Refleksję nad nową ewangelizacją należy zatem rozpoczynać od Boga, „celebrowanego, wyznawanego i zaświadczanego”94. Sobór ustalił aktualną również dzisiaj hierarchię tematów i zadań Kościoła, co do ich ważności. Absolutny prymat Boga i łaski jest determinujący dla działań misyjnych. Ukierunkowanie na Boga pozwala na uczestnictwo w Jego dziele. Liturgia określa ewangelizację. Tak pierwsza, jak i w konsekwencji druga, nie polegają na tym, aby „coś zrobić” lub zaprezentować siebie. Celem obydwu jest poznanie i umiłowanie Boga, wyrażające się w praktyce życia chrześcijańskiego95.

Poprzez sprawowanie liturgii, szczególnie Eucharystii, głoszenie słowa Bożego na nowo jest stawiane jako cel. Wyrazem tego jest polecenie, kończące obrzęd Mszy św., wzorowane na nakazie misyjnym Chrystusa: „Idźcie” (Mt 28, 19. Liturgia oznacza powołanie człowieka „ze świata” oraz jego posłanie „do świata”, aby przekazywał to, co usłyszał i czego doświadczył. Poprzez liturgię, w sposób wyjątkowy odczuwalna jest potrzeba ewangelizacji, o

89 Por. Benedykt XVI. Kapłani darem dla Kościoła i świata. 5 maja s. 50. 90 Por. Tamże.

91 A. Monnin. Zapiski z Ars. Warszawa 2012 s. 211-212.

92 Por. Benedykt XVI. Sobór źródłem entuzjazmu i nadziei. 14 II – Przemówienie do duchowieństwa

diecezji rzymskiej. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 3-4:2013 s. 30.

93 Sobór Watykański II. Konstytucja o liturgii świętej «Sacrosanctum Concilium». W: Sobór Watykański

II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Red. M. Przybył. Poznań 2008 s. 48-107.

94 Benedykt XVI. Wskazania duszpasterskie na nasze czasy. 24 V – Przemówienie do uczestników

zgromadzenia ogólnego Konferencji Episkopatu Włoch. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 7-8:2012 s. 30. 95 Por. Benedykt XVI. Liturgia jest służbą i uczestnictwem w dziele Bożym. 26 września. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 11:2012 s. 45-46.

czym świadczy fakt rozpoznania Chrystusa przez uczniów w drodze do Emaus po łamaniu chleba oraz opowiedzenia przebiegu spotkania Jedenastu (Łk 24, 33-34)96. „Liturgia chrześcijańska jest liturgią w drodze, liturgią pielgrzymowania zmierzającego do przeobrażenia świata, które dokona się wtedy, gdy «Bóg będzie wszystkim we wszystkich» (1 Kor 15, 28)”97. Relacja nowej ewangelizacji i liturgii oznacza włączenie wymiaru poznania intelektualnego w doświadczenie spotkania Boga obecnego i działającego w obrzędach (por. AM 165). W ten sposób dokonuje się tzw. ewangelizacja mistagogiczna (por. KL 64), rozpoczynająca się od liturgii i poprzez liturgię. Łączenie jej z misją było jednym z głównych kierunków działalności Stolicy Apostolskiej, jak to wyraził Benedykt XVI. Liturgia, a szczególnie Eucharystia, jest centrum rozszerzania się ewangelicznego zaczynu, „siłą napędową” formowania społeczności ludzkiej oraz zadatkiem przyszłego królestwa. Skoro misja Kościoła przedłuża misję Chrystusa, to zasadniczym tego ogniwem jest Eucharystia i liturgia98.

Benedykt XVI przypomniał, że o doniosłym znaczeniu liturgii, a szczególnie Mszy św. w ewangelizacji mówili jego poprzednicy. Doświadczenie zaś całkowicie potwierdza, że pamięć o centralnym miejscu misterium Chrystusa, realnie obecnego w liturgii, spełnia rolę nieodzowną w powstawaniu żywych i trwałych wspólnot kościelnych99. W liturgii sprawowanej tak we wspólnocie parafialnej, jak i ruchach kościelnych, należy stanowczo podkreślać owo centralne miejsce Chrystusa. W przeciwnym razie liturgia nie jest chrześcijańska. Potrzeba świadomości, że nie jest ona czynności „naszą” lub „moją”, ale działaniem Boga poprzez Kościół w ludziach i z ludźmi. Sprawowana w danym miejscu i czasie, zawsze pozostaje liturgią katolicką w komunii z papieżem, biskupami i wiernymi każdej epoki i obszaru. Zachowuje przy tym bogactwo tradycji lokalnych, choć odzwierciedla formy Kościoła powszechnego100. W ten sposób liturgia odzwierciedla znaczenie nowej ewangelizacji jako działalności o charakterze powszechnym, co do miejsca i czasu, prowadzonej przez Kościół i w jego imieniu. Podobnie jak w tradycji liturgicznej, niejednokrotnie formy przekazu różnią się lokalnie, jednak z zachowaniem tego, co wspólne.

96 Por. Benedykt XVI. Zglobalizowany świat pilnie potrzebuje ewangelizacji. Orędzie na Światowy Dzień

Misyjny 2011 r. s. 6.

97 J. Ratzinger. Duch liturgii. W: Joseph Ratzinger Opera Omnia. Red. K. Góźdź, M. Górecka. T. XI. Lublin 2012 s. 54.

98 Por. Benedykt XVI. Siła, która jednoczy Kościół i ludzi między sobą. 11 XI – Przemówienie do

uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiego Komitetu ds. Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 1:2011 s. 29.

99 Por. Benedykt XVI. Głoście wszystkim Ewangelię życia i nadziei. 12 I – Do członków Drogi

Neokatechumenalnej. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 4:2006 s. 24.

100 Por. Benedykt XVI. Liturgia chrześcijańska jest kultem otwartego nieba dla wszystkich.

Liturgia i Eucharystia stanowią źródło wszelkiego zaangażowania misyjnego Kościoła. Tam, gdzie zaniedbywane jest sprawowanie Eucharystii, łączność słowa i sakramentu nie jest widoczna, a dana wspólnota zatraca swoją prawdziwą tożsamość. Jedynie, kiedy wspólnota ewangelizacyjna jest jednocześnie wspólnotą eucharystyczną, może przekazywać samego Chrystusa, a nie jedynie pewne idee lub wartości, nawet jeżeli są one ważne i wzniosłe. Przez wieki Eucharystia i liturgia kształtowały osoby i działalność misyjną świętych, zarówno stanu duchownego, jak i świeckiego101.

W liturgii realizuje się to, czego człowiek nie może dokonać własnym wysiłkiem na rzecz ewangelizacji, której rezultatów oczekuje. Poprzez liturgię Kościół najskuteczniej wskazuje na Innego, do którego spotkania prowadzi poprzez ewangelizację102. Jej założeniem zaś nie jest skuteczność w sensie psychologicznym lub społecznym, ale skuteczność obecności Boga w życiu człowieka. Głoszenie słowa bez łączności z liturgią i Eucharystią jest pozbawione zbawczej skuteczności. Nowa ewangelizacja związek wymiaru ściśle duszpasterskiego z wymiarem eucharystyczno-ofiarniczym103.

Dla człowieka współczesnego, również chrześcijanina, często miarą wiarygodności jest to, co namacalne i weryfikowalne empirycznie. Jego materialistyczne spojrzenie na rzeczywistości utrudnia otwarcie na Boga. Tymczasem poprzez znaki i gesty liturgiczne może on uświadomić sobie konkretność i aktualność odkupienia. Słowo „dziś” w liturgii nie jest bowiem pozbawione sensu, ale oznacza, że tajemnica Chrystusa przenika całą historię. Owo rzeczywiste „dziś” umożliwia ono ponowne rozpoznanie i przyjęcie Jego Osoby104.

Jeżeli liturgia jest przeżywana w jej autentycznym duchu, staje się zawsze fundamentalną szkołą, w której człowiek poznaje wiarę teologalną, obejmującą cały jego byt. W ten sposób odkrywa również swoją rolę w Kościele oraz uczy się współuczestnictwa w nowej ewangelizacji105. Uczestnictwo to obrazuje liturgia, a szczególnie sakrament jako najwyższa forma kultu. Oznaczają one, że uprzednie w stosunku do aktywności człowieka jest działanie Boga. Uzdalnia On człowieka poznania Go i miłowania, posługując się rzeczami materialnymi, włączonymi w sprawowanie liturgii. W taki również sposób dokonuje się wpływ

101 Por. Benedykt XVI. Czas modlitwy i refleksji. 2 X – Rozważanie Ojca Świętego przed modlitwą «Anioł

Pański». „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 1:2006 s. 9.

102 Por. Benedykt XVI. Wydarzenia minionego roku wskazują drogę ku przyszłości. 22 XII – Do Kurii

Rzymskiej s. 11.

103 Por. Benedykt XVI. Sprawowanie Najświętszej Ofiary jest misją. 29 IV – Homilia podczas Mszy św.

w Niedzielę Dobrego Pasterza i święcenia kapłańskie. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 6:2012 s. 21. 104 Por. Benedykt XVI. Odwieczny wszedł w granice czasu i przestrzeni. 21 XII 2011 r. – Audiencja

generalna w Auli Pawła VI. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 2:2012 s. 12.

105 Por. Benedykt XVI. Świadkowie Boga, który jest blisko. 1 XII – Homilia podczas I Nieszporów

łaski na człowieka w działalności ewangelizacyjnej106. Jej swoisty kształt oraz impuls nadane w wydarzeniu Pięćdziesiątnicy, odnawiają się stale szczególnie poprzez czynności liturgiczne107.

Zgodnie z założeniem, że nowa ewangelizacja dotyczy przede wszystkim duszpasterstwa zwyczajnego i liturgii, należy ukazywać wartość niedzieli jako dnia Pańskiego. W nim wyraża się misterium paschalne jako zasada życia chrześcijańskiego. Pewnym znakiem czasu jest fakt, że niedziela jest określana jako weekend. Została w ten sposób zatracona jej istota jako pierwszego dnia oraz nowego początku życia Kościoła i człowieka. Należy zatem przypominać o dwóch wymiarach tego dnia jako spotkania ze Stwórcą i Zmartwychwstałym108.

Potrzeba podjąć refleksję, w jaki sposób połączyć kulturę weekendu z niedzielą i tak spożytkować ten czas, aby służyć rozwijaniu prawdziwej wolności. Zdaniem J. Ratzingera, należy z jednej strony należy ożywić duszpasterstwo zwyczajne poprzez wzajemną otwartość wspólnot. Z drugiej zaś potrzeba kształtowania w świadomości wiernych wizji wspólnoty parafialnej jako wewnętrznej ojczyzny, co wskaże prawdziwy cel, poszukiwany w dzisiejszym społeczeństwie. Jest nim autentycznie braterska wspólnota i pewien kontrast między nią, a indywidualistycznym stylem życia. Wyrazem poszukiwania takiego celu jest przeżywanie niedzieli i weekendu na sposób rozrywkowy109.

Do uświadomienia sobie znaczenia niedzielnej liturgii, w pewnym stopniu przyczynia się już nazywanie niedzieli dniem Pańskim. Ponowne odkrycie wartości udziału w niedzielnej Eucharystii umożliwia podejmowanie ewangelizacji z nowym rozmachem110. W tym celu należy wzmacniać misyjny wymiar zwyczajnego duszpasterstwa, tak aby wierni, już poprzez udział w niedzielnej liturgii, mogli stawać się wiarygodnymi uczniami i świadkami Chrystusa111.

W wizji niedzieli jako czasu wyłącznie wolnego i pozbawionego odniesienia do Boga, udział w Eucharystii jest postrzegany jako niedogodność. Jeżeli jednak człowiek sam zrozumie istotę tego dnia i na nowo uwierzy, świadomie i dobrowolnie uzna udział w niedzielnej liturgii

106 Por. Benedykt XVI. Nieśmy światu radość płynącą z prawdy o Bogu z nami. 1 IV – Msza św. Krzyżma

w Wielki Czwartek. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 6:2010 s. 27.

107 Por. Benedykt XVI. Duch Święty prowadzi nas ku wyżynom Boga. 27 V – Homilia w uroczystość

Zesłania Ducha Świętego. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 7-8:2012 s. 34.

108 Por. Benedykt XVI. Sobór źródłem entuzjazmu i nadziei. 14 II – Przemówienie do duchowieństwa

diecezji rzymskiej s. 31.

109 Por. J. Ratzinger. Znaczenie niedzieli dla modlitwy i życia chrześcijanina. W: Joseph Ratzinger Opera

Omnia. Red. K. Góźdź, M. Górecka. T. XI. Lublin 2012 s. 241.

110 Por. Benedykt XVI. W Eucharystii Chrystus żyje wśród nas i dla nas. Msza św. na zakończenie XXIV

Kongresu Eucharystycznego we Włoszech. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 9:2005 s. 10.

111 Por. Benedykt XVI. Bilans mijającego roku, który dobiega końca. 31 XII – Homilia podczas

za swoją powinność oraz główny moment czasu wolnego. Wyjaśnianie przez Kościół znaczenia obowiązku uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. nie jest i nie może być wyrazem pozytywizmu ani pragnienia władzy. Potrzeba budzić świadomość, że Kościół nie organizuje święta ku własnej czci, ale przeciwnie, Bóg przygotowuje spotkanie z człowiekiem112.

Benedykt XVI osobiście przekonywał wiernych, aby nigdy nie zaniedbywali udziału w niedzielnej Eucharystii jako spotkania ze Zmartwychwstałym. Mówił, że nie stanowi ona dodatkowego obciążenia, ale zapewnia prawdziwą inspirację na pozostałą część tygodnia113. Argumentował, że bez Eucharystii cnoty wiary, nadziei i miłości ulegają osłabieniu. Wzywał do coraz bardziej starannego przygotowywania celebracji eucharystycznych, szczególnie niedzielnych, aby umożliwić wiernym owocniejszy udział w liturgii i dzięki temu przyczyniać się do ewangelicznego stylu ich życia. Przekonywał, że poprzez udział w Eucharystii, człowiek odczuwa potrzebę mówienia innym o Chrystusie i świadczenia o Nim własnym postępowaniem, a także staje się do tego zdolny114. Przypominał o znaczeniu Eucharystii tak w życiu indywidualnym, jak i wspólnotowym. Zachęcał do ponownego odkrycia wartości niedzielnej liturgii jako centralnego wydarzenia tego dnia, a także poświęcenia go Bogu i wspólnocie, która jest otwarta i gotowa przyjąć osobę cierpiącą115. Mówił o spotykaniu się z innymi w celu pogłębiania wiary i wiedzy na temat liturgii Eucharystii, którą nazwał „tajemnicą wiary par excellence”116.

Z takim apelem zwracał się szczególnie do młodzieży. Przekonywał, że ich przyjaźń z Chrystusem staje się tym bardziej autentyczna, im bardziej czerpią z Eucharystii i słowa Bożego poprzez wierny udział w niedzielnej liturgii117. Zachęcał do znajdowania w Eucharystii źródła własnej wiary i świadectwa chrześcijańskiego życia, a także częstego korzystania z sakramentu pokuty i pojednania i przyjęcia bierzmowania, jeśli ktoś jeszcze tego nie uczynił.

112 Por. Benedykt XVI. Eucharystia musi być centrum waszego życia. 21 sierpnia – Msza św. na

zakończenie Światowego Dnia Młodzieży. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 10:2005 s. 27.

113 Por. Benedykt XVI. Wszyscy święci Papieża. 13 kwietnia. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 6:2011 s. 56.

114 Por. Benedykt XVI. Nie lękajcie się iść pod prąd. 8 V – Przemówienie podczas spotkania w weneckiej

bazylice św. Marka na zakończenie diecezjalnej wizytacji duszpasterskiej. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 7:2011 s. 43.

115 Por. Benedykt XVI. Z góry Tabor na Golgotę drogą miłości. 4 III – Homilia podczas Mszy św. w

parafii św. Jana Chrzciciela de la Salle. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 4:2012 s. 43.

116 Benedykt XVI. Zafascynowani pięknem miłości Chrystusa, bądźcie zawsze Jego wiernymi uczniami.

20 VIII – Czuwanie modlitewne z młodzieżą na lotnisku Cuatro Vientos. „L’Osservatore Romano” wyd. polskie 10-11:2011 s. 22.

117 Por. Benedykt XVI. Dążcie do wzniosłych ideałów i bądźcie święci! 2 VI – Spotkanie z młodzieżą,