Magdalena Nowak-Rz¹sa

Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski

Streszczenie. W artykule podjêto próbê oceny obiektów parkowych usytuowanych w Olsz-tynie. Jako kryteria przyjêto: aktualnoœæ inwentaryzacji parku, stan roœlinnoœci parko-wej, ró¿norodnoœæ pe³nionych funkcji oraz cennoœæ przyrodnicz¹ roœlinnoœci obiektu.

Wyniki oceny pokaza³y, ¿e 7 z 12 parków ma s³abo wykorzystane walory i wymaga modernizacji oraz zmian w zagospodarowaniu.

S³owa kluczowe: tereny otwarte, tereny zieleni, parki publiczne

WSTÊP

Dostêp do terenów otwartych, tak jak dostêp do us³ug w zakresie podstawowym mo¿na przyj¹æ za niezbêdny dla dobrej jakoœci ¿ycia. Iloœæ terenów zieleni w mieœcie, ich uk³ad, dostêpnoœæ, wartoœæ przyrodnicza i estetyczna wp³ywa bezpoœrednio na ¿ycie mieszkañców miast.

Tereny otwarte daj¹ wiele korzyœci: podnosz¹ jakoœæ krajobrazu miejskiego, ich ró¿-norodny charakter i stopieñ urz¹dzenia sprzyja rozwojowi rekreacji i turystyki oraz two-rz¹ nowe miejsca pracy dla mieszkañców. Stanowi¹ cenny element miasta, ale gdy s¹ za-niedbane wp³ywaj¹ na jego niekorzystny obraz. Czêsto brakuje polityki w zakresie kszta³towania i zarz¹dzania zieleni¹, a tak¿e wspó³pracy w jej zagospodarowaniu pomiê-dzy w³adzami samorz¹dowymi, w³aœcicielami i mieszkañcami oraz powi¹zania rozwoju te-renów zieleni z korzyœciami ekonomicznymi [Zachariasz 2006].

Rozwój miasta nie idzie w parze z rozwojem terenów zieleni. Brak programów i kon-cepcji dotycz¹cych tego tematu, zbyt wielu zarz¹dzaj¹cych, brak wspó³pracy miêdzy za-rz¹dzaj¹cymi, zbyt ma³o pieniêdzy na tworzenie nowych i pielêgnacjê ju¿ istniej¹cych te-renów zieleni sprawia, ¿e z roku na rok miejsca tego typu ubo¿ej¹. Dlatego wa¿ne w procesie zarz¹dzania terenami zieleni s¹: ich lokalizacja, wielkoœæ powierzchni, typ

Adres do korespondencji – Corresponding author: Magdalena Nowak-Rz¹sa, Katedra Planowa-nia i In¿ynierii Przestrzennej, Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Romana Prawocheñskiego 15, 10-724 Olsztyn, e-mail:magda.nowak@uwm.edu.pl

obiektu, u¿ytkownicy, program zagospodarowania i wykorzystania, zasady finansowania, zakres pielêgnacji i ochrony. Wed³ug ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieru-chomoœciami [t.j. Dz.U. 2010 nr 102 poz. 651] zarz¹dzanie nierunieru-chomoœciami polega na podejmowaniu wszelkich decyzji i czynnoœci zmierzaj¹cych do utrzymywania ich w sta-nie sta-nie pogorszonym zgodsta-nie z ich przeznaczesta-niem, jak rówsta-nie¿ do uzasadnionego inwe-stowania w te nieruchomoœci.

Zarz¹dzanie terenami zieleni jest zadaniem trudnym, nie tylko ze wzglêdu na ograni-czone œrodki finansowe, a tak¿e wieloœæ zadañ do wykonania. Wiêkszoœci terenów ziele-ni miejskiej dotycz¹ nastêpuj¹ce problemy:

– brak inwentaryzacji zieleni lub brak jej bie¿¹cej aktualizacji;

– problem w okreœleniu zarz¹dzaj¹cych b¹dŸ administratorów poszczególnych konturów zieleni;

– brak zainteresowania ze strony spo³ecznoœci lokalnej planowaniem lub bezpoœrednim udzia³em w tworzeniu tych terenów;

– zbyt ma³e œrodki finansowe, w stosunku do potrzeb, przeznaczone na te tereny;

– brak monitorowania zmian zachodz¹cych na tych terenach oraz prognozowania ocze-kiwañ spo³ecznych ich u¿ytkowników.

RODZAJE TERENÓW ZIELENI W MIEŒCIE

Tereny zieleni stanowi¹ czêœæ przestrzeni miasta. Najczêœciej zak³adanie, pielêgnacja, utrzymanie, a tak¿e rewaloryzacja wymaga du¿ych nak³adów pieniê¿nych. Klasyfikowa-nie terenów zieleni jest zadaKlasyfikowa-niem trudnym. Mo¿na dokonywaæ podzia³u ze wzglêdu na dostêpnoœæ danego terenu, pe³nion¹ funkcjê, formê w³asnoœci i in. Na potrzeby opraco-wania przyjêto podzia³ terenów zieleni na piêæ grup [Pokorski i Siwiec 1998]:

– zieleñ ogólnodostêpn¹ (czyli parki, zieleñce, place, bulwary, promenady);

– zieleñ o specjalnym przeznaczeniu (najczêœciej o ograniczonym u¿ytkowaniu – np.

pasy zieleni izolacyjnej, zieleñ towarzysz¹ca komunikacji, ogrody, cmentarze);

– zieleñ towarzysz¹ca (najczêœciej wy³¹czon¹ z u¿ytkowania publicznego np. w ramach terenów przemys³owych);

– tereny gospodarki rolnej i leœnej (m.in. gospodarstwa ogrodnicze, lasy produkcyjne);

– tereny wypoczynkowo-wycieczkowe (np. lasy podmiejskie, parki historyczne).

Badania przeprowadzone w pracy odnosz¹ siê jedynie do zieleni ogólnodostêpnej i dotycz¹ tylko obiektów parkowych, które zajmuj¹ najwiêksz¹ powierzchniê poza terena-mi Lasu Miejskiego.

ZADANIA W PROCESIE ZARZ¥DZANIA

Tereny zieleni s¹ jednym z elementów sk³adowych przestrzeni wspó³czesnego miasta.

Zak³adanie, urz¹dzanie oraz bie¿¹ca ich pielêgnacja generuje znaczne koszty, a korzyœci trudno wyraziæ w pieni¹dzu, st¹d czêste zaniedbania w tym zakresie. Badania dotycz¹ce ekonomicznej wartoœci terenów zieleni wykazuj¹, ¿e parki i tereny otwarte s¹ porównywalne ekonomicznie z drogami, us³ugami oraz innymi elementami infrastruktury [Zachariasz 2006].

Celem zarz¹dzania terenami zieleni jest wypracowanie takich rozwi¹zañ w³aœciwych dla danego typu roœlinnoœci, by skutecznie chroniæ i pielêgnowaæ zieleñ istniej¹c¹. Mo¿na tu przyj¹æ definicjê Grejnerta – zarz¹dzanie zieleni¹ w miastach jest nad¹¿aniem za zmia-nami ich kszta³tu oraz nowymi regu³ami funkcjonowania, zgodnymi ze wspó³czesnymi potrzebami cywilizacyjnymi.

Zarz¹dzanie terenami zieleni polega na realizacji wielu zadañ.

Zarz¹dzanie terenami zieleni polega na [Miejski Zarz¹d... 2008]¹:

– bie¿¹cej kontroli, nadzorze i ocenie stanu techniczno-higienicznego oraz estetycznego terenów zieleni;

– planowaniu nasadzeñ drzew, krzewów i roœlin jednorocznych;

– opracowywaniu dokumentacji, planów rzeczowych i finansowych oraz organizowaniu przetargów na zak³adanie, utrzymanie i pielêgnacjê terenów zieleni;

– nadzorze nad realizacj¹ robót prowadzonych na terenach zieleni;

– nadzorze nad usuwaniem skutków zagro¿eñ stwarzanych przez drzewa;

– cyklicznym przegl¹dzie drzewostanu miejskiego oraz jego leczeniu;

– przygotowywaniu planów: rzeczowych, finansowych, rocznych i wieloletnich w zakre-sie utrzymania, remontów i inwestycji w parkach i pasach drogowych ulic;

– nadzorze nad realizacj¹ i rozliczaniem zadañ bud¿etowych w zakresie prac s³u¿b zajmu-j¹cych siê zbieraniem, ocen¹ i wykorzystywaniem materia³ów i informacji w ramach za-rz¹dzania zieleni¹ miejsk¹;

– prowadzeniu ewidencji terenów zieleni miejskiej i tworzeniu dokumentacji Ÿród³owej wraz z jej bie¿¹c¹ aktualizacj¹;

– konserwacji i eksploatacji sprzêtu oraz urz¹dzeñ bêd¹cych wyposa¿eniem parków, zie-leñców, placów zabaw itp.;

– wspó³pracy i fachowym doradztwie na rzecz innych jednostek;

– wspó³dzia³aniu w ramach ustalonych obowi¹zków s³u¿bowych z urzêdem miasta, miej-skim i wojewódzkim konserwatorem zabytków, stra¿¹ miejsk¹ i policj¹.

Ciêcie pielêgnacyjne drzew i krzewów nale¿y wykonywaæ zim¹. Na terenach zieleni miejskiej nie wolno stosowaæ œrodków chemicznych.

Tereny zieleni miejskiej w Olsztynie stanowi¹ ok. 7% powierzchni miasta.

W Olsztynie wystêpuj¹ nastêpuj¹ce rodzaje terenów zieleni [£aguna i in. 2008]:

– parki – zajmuj¹ powierzchniê ok. 71,9 ha;

– zieleñce o powierzchni ok. 49 ha;

– zieleñ towarzysz¹ca obiektom komunikacji o powierzchni ok. 97,41 ha;

– zieleñ osiedlowa i zieleñce – ok. 148,93 ha;

– zieleñ cmentarna – ok. 81 ha;

– zieleñ nieurz¹dzona – ok. 84,7 ha;

– tereny ogródków dzia³kowych – ok. 230 ha.

W 2008 r. dla Olsztyna sporz¹dzono Program Kszta³towania i Rozwoju Terenów Zie-leni Miejskiej [£aguna i in. 2008]. Mo¿na stwierdziæ, ¿e jest to pierwszy krok, który po-czyniono w kierunku skutecznego zarz¹dzania zasobami zieleni w mieœcie. Dokument jest

1 Zadania MZDMiZ pe³ni dziœ Zarz¹d Zieleni Miejskiej.

inwentaryzacj¹ ogóln¹ terenów zieleni sporz¹dzon¹ w formie kart informacyjnych. Ka¿da karta zawiera informacje dotycz¹ce: rodzaju zieleni, administratora terenu i zarz¹dzaj¹ce-go, stanu zieleni, wieku drzewostanu, cennoœci obszaru, czynnoœci potrzebnych do

w³a-œciwego utrzymania terenów zieleni.

Obszarami problemowym okreœlonymi w Programie Kszta³towania i Rozwoju Terenów Zieleni Miejskiej s¹:

– doœæ wysoka liczba terenów niezabudowanych w mieœcie (nieu¿ytki lub zieleñ nieurz¹-dzona);

– du¿a liczba ogrodów dzia³kowych wewn¹trz miasta;

– nierównomiernie roz³o¿one tereny zieleni (czêœæ pó³nocna z Lasem Miejskim – terenów zieleni du¿o, po³udniowa – powstaj¹ca na dawnych polach uprawnych – niewiele te-renów zieleni);

– brak ustalonych zasad dotycz¹cych ochrony, pielêgnacji i uzupe³niania zieleni cennej (drzew starszych ni¿ 40 lat);

– brak dzia³añ miasta w kierunku tworzenia nowych terenów zieleni urz¹dzonych jako przestrzeni publicznej;

– brak zieleni izolacyjnej od terenów przemys³owych, ci¹gów komunikacyjnych;

– brak zieleni wysokiej przy nowo powstaj¹cych drogach;

– brak fizycznego zarz¹dcy oraz zasad ochrony i pielêgnacji dla enklaw leœnych znajdu-j¹cych siê wewn¹trz miasta;

– brak ustalenia zasad tworzenia powierzchni biologicznie czynnej dla terenów inwesty-cyjnych (szczególnie us³ugowych i przemys³owych).

OCENA OBIEKTÓW PARKOWYCH MIASTA OLSZTYN

Gmina Olsztyn przygotowuje siê do sporz¹dzenia inwentaryzacji szczegó³owej tere-nów zieleni. Jednak ze wzglêdu na wysokie koszty jej wykonania, zadanie to zostanie podzielone na lata, w zale¿noœci od posiadanych zasobów finansowych.

Szczegó³owo w artykule analizowano parki Olsztyna. Instytucj¹ powo³an¹ do gospo-darowania parkami jest Zarz¹d Zieleni Miejskiej z ogrodnikiem miejskim na czele.

W tabeli 1 przedstawiono ogóln¹ charakterystykê parków Olsztyna, okreœlono ich powierzchniê, w³aœciciela, u¿ytkownika i zarz¹dzaj¹cego.

Tabela 1. Wykaz parków Olsztyna i ich ogólna charakterystyka

Table 1. General characteristics of the parks located in the city of Olsztyn

u

ród³o: Jaszczuk [2008]

Source: Jaszczuk [2008]

W tabeli 2 okreœlono stan zagospodarowania parku oraz posiadan¹ inwentaryzacjê roœlinnoœci. Okazuje siê, ¿e inwentaryzacje parków wymagaj¹ aktualizacji, a w przypadku ich braku konieczne jest wykonanie tego typu dokumentacji. Przyjêto nastêpuj¹ce roz-ró¿nienie stanu parków:

Tabela 2. Okreœlenie stanu roœlinnoœci poszczególnych parków oraz posiadanej inwentaryzacji Table 2. Vegetation cover condition and validity of inventory data

1

ród³o: Jaszczuk [2008]

Source: Jaszczuk [2008]

W tabeli 3 przedstawiono atrakcje zwi¹zane z wykorzystaniem obiektu, oferowane mieszkañcom w poszczególnych parkach, okreœlono stan bezpieczeñstwa oraz uk³ad ko-munikacyjny parków.

W opracowaniu podjêto próbê oceny parków pod k¹tem ich wykorzystania.

Jako kryteria oceny przyjêto:

РaktualnoϾ inwentaryzacji parku;

– stan roœlinnoœci parku;

– ró¿norodnoœæ pe³nionych funkcji;

– cennoœæ przyrodnicz¹ roœlinnoœci parku.

Zastosowano system oceny punktowej, w obrêbie ka¿dego kryterium przyznawano od 0 do 2 punktów. Pozwoli³o to w kolejnym etapie porównaæ stan poszczególnych obiektów i dokonaæ oceny koñcowej parków w Olsztynie. Oceniaj¹c aktualnoœæ inwenta-ryzacji parku, przyjêto:

– dla obiektu o aktualnej inwentaryzacji – 2 pkt;

– dla obiektu posiadaj¹cego inwentaryzacjê wymagaj¹c¹ aktualizacji – 1 pkt;

– dla obiektu nieposiadaj¹cego inwentaryzacji – 0 pkt.

Stan roœlinnoœci parku okreœlono jako:

– dobry (szata roœlinna zadbana) – 2 pkt;

– œredni (szata roœlinna w stanie zadowalaj¹cym) – 1 pkt;

– z³y (szata roœlinna zaniedbana, w z³ym stanie) – 0 pkt.

2

Tabela 3.Okreœlenie atrakcyjnoœci parków dla mieszkañców Table 3.Attrcaticvenss of park spaces to the City’s residents ukrapawzaN emans'kraPejckartaenaworefO dereffosnoitcarttAowtsñezceipzeB ytefaSynjycakinumokda³kU metsysyawklaWennI rehtO 12345 azsunaJ.mikraP ogeiksñicosuK zsunaJ kraPiksñicosuK aksiob,)ynbodzonesabzarowats(endowikinroibzawd iceizdaldwabazecalp,ewotrops gnimmiwslatnemanronadnadnopa(seidobretawowt nerdlihcrofsdnuorgyalp,sdleifstrops,)loop ypmal–einelteiwœo ewokrapienzcilu teerts–noitanimulli spmalkrapdnaspmal inhczreiwanoejelaenraluger jenmeizzarojenozdrawtu decafrusnudnaecafrus–drah syella

ikinteimœ,ikwa³ steksabetsaw,sehcneb owobukaJkraP kraPowobukaJ¹zc¹³eworecapsik¿eicœzaromiksjeiMmesaLzkrapec nesab,ywats,yny£ikezr¿u³dzwimyworecapsimasart ewosinetytrok,wabazcalp,imannatnofz ,tseroFlapicinuMehthtiwkrapehtgnitcennocsyawklaw gnimmiwsa,sdnop,reviRany£ehtgnolasetuorgniklaw struocsinnet,nerdlihcrofdnuorgyalpa,sniatnuofhtiwloop

ypmal–einelteiwœo ewokrap krap–noitanimulli spmal ke¿eicœæeisanawodubzor jendoron¿órohcywokrap hcaraimywiinhczreiwan krapfokrowtendepoleved-llewa dnasecafrustnereffidhtiwsyella snoisnemid

ikinteimœ,ikwa³ steksabetsaw,sehcneb ezcmazdoPkraP kraPezcmazdoPakezr,abukaJ.wœ.w.p³óicœok,ruzaMiiimraWmuezuM nesab,iceizdaldwabazecalp,ainleigêrk,rtaetifma,any£ krapec¹zc¹³eworecapsik¿eicœ,ajcaruatser,ywokrap owobukaJmeikraPzaromiksjeiMmesaLz ,hcruhCs'bocaJ.tS,yruzaMdnaaimraWfomuesuM rofsdnuorgyalp,yellagnilwob,retaehtihpma,reviRany£ setuorgniklaw,tnaruatsera,loopgnimmiwsa,nerdlihc ehtdnatseroFlapicinuMehthtiwkraPehtgnitcennoc kraPowobukaJ

ypmal–einelteiwœo ewokrap krap–noitanimulli spmal ke¿eicœæeisanawodubzor jendoron¿órohcywokrap hcaraimywiinhczreiwan ikwa³animakênwz krapfokrowtendepoleved-llewa dnasecafrustnereffidhtiwsyella sehcneb,snoisnemid

eisreipopikinmop ybŸezr,akinrepoK.M ikinteimœ,ikwa³,ewokrap sualociNottnemunoma fotsuba,sucinrepoC ,sucinrepoCsualociN etsaw,sehcneb,serutplucs steksab ikcetysrewinUkraP kraPytisrevinUaksiob,ewosinetytrok,awotropsalah,eikswotroK.zeJ ewotrops strops,struocsinnet,llahstropsa,eikswotroKekaL sdleif

ypmal–einelteiwœo -artSrózdan,ewokrap jeikswotroKy¿ krap–noitanimulli ybnoisivrepus,spmal sdraugowotroK ke¿eicœæeisanawodubzor jendoron¿órohcywokrap zarohcaraimywiinhczreiwan eizda³kumyndobows krapfokrowtendepoleved-llewa dnasecafrustnereffidhtiwsyella degnarraylmodnar,snoisnemid ,kewa³abzcilakleiwein awokrapabŸezr,ikinteimœ etsaw,sehcnebwef erutplucsa,steksab

3elbaT.tnoc–3ilebat.dc 12345 kcarTkraP kraPkcarTenzcrawlof,.wIIIVXacñokzrówdywokorabonŸóp jeindohcswewywodorzratnemc,enlazseimiknydub eincebo(hcyndowwókinroibzæêip,ukrapicœêzc ogeikcarT.zeJæœoksilb)etêinœorazienabdeinaz ehtfodneehtmorfesuoHronaMeuqoraBetaLa ehtnidrayevarglartsecnana,sgnidliubmraf.cht81 dnadetcelgen(seidobretawevif,krapehtfotrapnretsae eikcarTekaLfoytimixorp,)noitategevhtiwnworgrevo ynabdeinaz ynawotsawedzi dnadetcelgen detatsaved

ig¹icezseipenralugereineinzc¹³y

w oj

enozdrawtuinhczreiwan jennokydzajodtkart,)jenmeiz( eipysanmynwadanjezseipysarti mywojelok ecafrus-drahdegnarraylmodnar ,syawklawdecafrusnudna nairtsedepa,liartgnidiresroha yawliarremrofanoetuor tnemknabme

aine¿asopywkarb ogewokrap tnempiuqeon ytrozoPkraP kraPytrozoPudojennilœorytazszcórpwótnemelehcynjyckartakarb onhcywozarbojarkihcyzcindoryzrphcaicœotrawhcy¿ revocnoitategevelbaulavroftpecxesnoitcarttaainelteiwœokarb onogewokrap noitanimulli,hcywokrapke¿eicœkarb¹jeintsi inhczreiwanoeworecapsig¹ic agordanozdrawtu,jenmeiz ukrapodawodzajod ,syawklawdecafrusnu,syellakrapon daorsseccaecafrus-draha

aine¿asopywkarb tnempiuqeonogewokrap ikrógaNkraP kraPikrógaNeincebo(mynzcytkelkeulytswrówdzaroainwozow )ydoryzrPmuezuM yadot(esuohronamelyts-citcelcenadnaesuohhcaoca )erutaNfomuesuMeht

ypmal,ynozdorgo oklytewokrap miksilbw muezumeiwtzdeis¹s spmalkrap,desolcne foytinicivehtniylno muesuMeht ijcakinumokda³kuynozrowtdo inhczreiwanojendzej-ozseip ke¿eicœhcynwadydalœ,jewokurb ezseipig¹icenzcil,hcywokrap jenzdrawtuinhczreiwano devapfokrowtendetcurtsnocera dlo,syawdaordnasyawklaw ecafrus-drahsuoremun,syella syawklawnairtsedep

aine¿asopywkarb ikwa³,ogewokrap opzebwoklytikinteimœi eiwtzdeis¹sminderœ ,tnempiuqeonmuezum steksabetsawdnasehcneb foytinicivesolcehtniylno muesuMeht ked¹rGkraP kraPked¹rGogeikcarT.zeJæœoksilb )ainawokdêwæœowil¿om( -onlorawtsradopsogi inok¹nindatsezogenzcytsyrutorga- dna)snoitpognilgna(eikcarTekaLfoytimixorp dutsahtiwmrafmsiruotirgana

ainelteiwœokarb noitanimulliondzajod,hcywokrapke¿eicœkarb ¹nmeiz¹gordurowdod decafrusnuna,syellakrapon daorssecca aine¿asopywkarb ogewokrap tnempiuqeon

ród³o:Bródka [2009] Source:Bródka [2009]

3elbaT.tnoc–3ilebat.dc 12345 yzrpkraP ajataR.lu .tSajataRtakraPaldmywopytmynnezrtsezrpmeda³kumynawohcazzkrap ejelaenzcil,hcynratnemcñe¿o³az folacipyttnemegnarralaitapsdevreserp-llewa syellasuoremun,seiretemec ,ynozdorgo meinelteiwœoz )ewokrapypmal( noitanimulli,desolcne )spmalkrap(

eikizdienozdrawtuik¿eicœ shtapdecafrusnudnaecafrus-drahikinteimœiikwa³ steksabetsawdnasehcneb .zeJdankraP mynrazC enrazCekaLnokraPiceizdaldwabazcalp,ewotropsoksiob,enrazC.zeJ nerdlihcrofdnuorgyalpa,dleifstropsa,enrazCekaLainelteiwœokarb noitanimullioninhczreiwanoewokrapik¿eicœ jenmeizijenozdrawtu da³kuyndobows– krapdecafrusnudnaecafrus-drah degnarraylmodnar,syella

zarokewa³abzcilakleiwein wókinteimœ etsawdnasehcnebwef steksab IraJkraP kraPIraJaldwabazcalp,ewotropsoksiob,ainarUilaHæœoksilb iceizd ,dleifstropsa,llaHstropSainarUehtfoytimixorp nerdlihcrofdnuorgyalpa

ypmal–einelteiwœo ewokrap krap–noitanimulli spmal hcywokrapke¿eicœæeis inhczreiwanjendoron¿óro myndobowszarohcaraimywi eizda³ku htiwsyellakrapfokrowtena ,snoisnemiddnasecafrustnereffid degnarraylmodnar

ikinteimœiikwa³enzcilein etsawdnasehcnebwef steksab IIraJkraP kraPIIraJiceizdaldwabazcalp nerdlihcrofdnuorgyalpaypmal–einelteiwœo ewokrap krap–noitanimulli spmal

ke¿eicœæeisanawodubzor jendoron¿órohcywokrap zarohcaraimywiinhczreiwan eizda³kumyndobows krapfokrowtendepoleved-llewa dnasecafrustnereffidhtiwsyella degnarraylmodnar,snoisnemid ikinteimœiikwa³enzcilein etsawdnasehcnebwef steksab

Oceniaj¹c ró¿norodnoœæ pe³nionych funkcji parku, wyró¿niono:

– obiekt oferuj¹cy wiele atrakcji – 2 pkt;

– obiekt œrednio atrakcyjny – 1 pkt;

– obiekt nieatrakcyjny – 0 pkt.

Przez cennoœæ przyrodnicz¹ roœlinnoœci nale¿y rozumieæ ró¿norodn¹ szatê roœlinn¹ oraz wystêpowanie licznych pomników przyrody na danym obszarze. Oceniaj¹c cennoœæ przyrodnicz¹ parku, wyró¿niono:

– obiekt cenny przyrodniczo – 2 pkt;

– obiekt o przeciêtnej cennoœci (szata roœlinna ró¿norodna, a pomniki przyrody nie wy-stêpuj¹) – 1 pkt)

W tabeli 4 oceniono poszczególne obiekty parkowe w punktach. Pod uwagê wziêto:

stan roœlinnoœci parku, aktualnoœæ inwentaryzacji, ró¿norodnoœæ funkcji oraz wartoœæ przyrodnicz¹.

Tabela 4. Ocena punktowa parków pod k¹tem ich wykorzystania Table 4. Park evaluation score based on usefulness

u

¯ród³o: Opracowanie w³asne Source: Own study

Sumaryczna ocena parków wyra¿ona w tabeli 4 sta³a siê podstaw¹ do pogrupowania obiektów wg ich walorów. Przyjêto nastêpuj¹cy podzia³ parków na grupy:

– powy¿ej 6 pkt – obiekty o wysokim stopniu wykorzystania walorów;

– od 4 do 6 pkt. – obiekty o œrednim stopniu wykorzystania walorów;

– poni¿ej 4 pkt – obiekty s³abo wykorzystuj¹ce swoje walory wymagaj¹ce w przysz³oœci modernizacji i zmian w zagospodarowaniu.

WNIOSKI

Ocena parków Olsztyna pod wzglêdem ich wykorzystania wykaza³a, i¿ walory wiêk-szoœci z nich s¹ s³abo wykorzystane. Obiekty, które znalaz³y siê w tej grupie s¹ œrednio atrakcyjne lub nieatrakcyjne pod wzglêdem ró¿norodnoœci proponowanych funkcji. Stan roœlinnoœci parków w tej grupie mo¿na oceniæ jako œredni b¹dŸ z³y. W grupie obiektów o œrednim stopniu wykorzystania znalaz³y siê: park przy ul. Rataja i park Jar I (4 pkt).

Charakteryzuje je œrednia atrakcyjnoœæ pod wzglêdem ró¿norodnoœci funkcji oraz prze-ciêtna cennoœæ przyrodnicza, natomiast park im. J. Kusociñskiego i park Podzamcze (6 pkt) – wysoka ró¿norodnoœæ funkcji. Obiektem o wysokim stopniu wykorzystania wa-lorów jest park Jakubowo wyró¿niaj¹cy siê zadban¹ szat¹ roœlinn¹ o du¿ej wartoœci przyrodniczej i wysokiej ró¿norodnoœci funkcji.

PIŒMIENNICTWO

Bródka E., 2009. Zieleñ jako miernik jakoœci przestrzeni miejskiej na przyk³adzie parków Olsz-tyna (praca magisterska, UWM, WGiGP, Katedra Planowania i In¿ynierii Przestrzennej, Olsztyn.

Grejnert A., 2010. Zmiany w zarz¹dzaniu zieleni¹ miejsk¹, [w:] Zieleñ Miejska 1, s. 32, 33.

Jaszczuk A., 2008. Zarz¹dzanie terenami zieleni miejskiej na przyk³adzie parków Olsztyna (praca magisterska, UWM, WGiGP, Katedra Planowania i In¿ynierii Przestrzennej), Olsztyn.

£aguna W., Gamalczyk M., Nowakowski M., Jaszczak A. i in., 2008. Program Kszta³towania i Rozwoju Terenów Zieleni Miejskiej w Olsztynie, Olsztyn.

Miejski Zarz¹d Dróg, Mostów i Zieleni w Olsztynie, www.mzdmiz.olsztyn,pl/portal/

index.php?art_id=20-files/at.tachments/regulamin_organizacyjny-2008.doc, dostêp:

25.05.2008 r.

Pokorski J., Siwiec A. 1998. Kszta³towanie terenów zieleni. WSiP, Warszawa.

Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomoœciami (t.j. Dz.U. 2010 nr 102 poz. 651).

Zachariasz A. 2006. Zieleñ jako wspó³czesny czynnik miastotwórczy ze szczególnym uwzglêd-nieniem roli parków publicznych. Wyd. PK, Kraków.

AN EVALUATION OF URBAN PARK SPACES IN THE CITY OF OLSZTYN

Abstract. An attempt to evaluate urban park spaces in the city of Olsztyn (NE Poland) was made in the present study. The evaluation criteria were as follows: validity of inventory data, vegetation cover condition, functions of the park spaces, ecological and environmental values of park vegetation. It was found that 7 out of 12 analyzed parks need modernization and changes in management strategies so as to optimize their usefulness.

Key words: open spaces, green areas, public parks

Zaakceptowano do druku – Accept for print 11.05.2011

Acta Sci. Pol., Administratio Locorum 10(2) 2011, 83–94

Adres do korespondencji – Corresponding author: Adam Senetra, Katedra Planowania i In¿ynierii Przestrzennej, Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Romana Prawo-cheñskiego 15, 10-724 Olsztyn, e-mail: adam.senetra@uwm.edu.pl

W dokumencie )+6)5+1-61)47247 (Stron 69-83)