Matryca Wskaźników Efektywności

Koncepcja Matrycy Wskaźników Efektywności jest efektem regionalnych warsztatów IASP, przeprowadzonych w październiku 2010 roku w Manchesterze. Głównym celem spotkania było znalezienie odpowiedzi na pytanie, czym charakteryzuje się efektywnie funkcjonujący park technologiczny z punktu widzenia zainteresowanych podmiotów – uniwersytetów, samorządu (a także agencji czy organizacji rządowych), klientów oraz inwestorów prywatnych. Uczestnicy, managerowie i naukowcy zajmujący się tematyką parków technologicznych, podzieleni zostali na cztery grupy w celu udzielenia odpowiedzi na powyższe pytanie w każdej perspektywie [Dąbrowska, 2011].

Z perspektywy uniwersytetów, efektywnie funkcjonujące parki technologiczne charakteryzują się następującymi cechami:

• przyczyniają się do pozytywnych zmian na uczelniach, pobudzając postawy przedsiębiorczości i innowacyjności;

• parki działają jako pomost między nauką a biznesem;

• uwzględniają rolę uniwersytetów jako kluczowych podmiotów w gospodarce opartej na wiedzy, budując ich pozytywny wizerunek;

• przyczyniają się do wzrostu zatrudnienia studentów i absolwentów;

• pomagają rozwijać kadrę naukową oraz program studiów;

113

Z punktu widzenia samorządu i jednostek publicznych parki technologiczne przyczyniają się głównie do rozwoju regionalnego, poprzez:

• tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy;

• wspieranie studentów w zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej;

• przyczynianie się do wzrostu PKB;

• budowanie pozytywnego wizerunku regionu i przyciąganie inwestorów;

Grupa zajmująca się wpływem parków technologicznych na lokatorów wyróżniła pięć aspektów określających efektywność parku:

• oferowanie wysokiej jakości powierzchni biurowej, usług dodatkowych oraz skuteczne zarządzanie parkiem, pomaga firmom skupić się wyłącznie na prowadzeniu działalności i realizacji swoich celów;

• przyczynianie się do zwiększenia wiarygodności firmy ulokowanej w parku, a także do poprawy jej wizerunku, wzrostu wartości marki;

• tworzenie miejsce, w którym wiedza i technologie są łatwo dostępne;

• ułatwianie współpracy między firmami w ramach parku technologicznego, poprzez tworzenie sieci powiązań i umożliwienie pozyskania nowych klientów, również wewnątrz parku;

• tworzenie przez parki społeczność, do której firmy chcą należeć, dzięki czemu mogą dzielić się wiedzą, pomysłami i doświadczeniem.

Według ostatniej grupy, która analizowała sytuację parków z punktu widzenia inwestorów prywatnych, parki technologiczne są efektywne, kiedy:

• są bezpieczną inwestycją;

• przynoszą duży zwrot z inwestycji w dłuższym terminie;

• przyciągają innych inwestorów oraz umożliwiają korzystanie z funduszy unijnych. W dalszej kolejności uczestnicy określili, które z elementów są kluczowe dla oceny efektywności parku technologicznego, oraz stworzyli listę potencjalnych mierników odnoszących się do poszczególnych perspektyw, których było ponad 120. Dalsza analiza odbyła się po zakończeniu warsztatów, a jej wyniki zaprezentowane zostały przez J. Dąbrowską [2011] podczas dorocznej konferencji IASP. Ostateczna forma matrycy bazuje na założeniach Strategicznej Karty Wyników Kaplana i Nortona, jednak oryginalne założenia zostały zmodyfikowane. Analizie poddane zostały cztery perspektywy: finansowa, udziałowców, marka i wizerunek oraz procesy wewnętrzne. Te natomiast podzielone zostały

114

na dodatkowe kategorie. Matryca Wskaźników Efektywności przedstawiona została w tabeli 21.

Tabela 21. Matryca Wskaźników Efektywności

Lp. Perspektywa ^Wskaźniki

efektywności ^{Proponowane mierniki}

Pozio

m ^Cel 1 Finansowa 1.1 Rentowność Zysk brutto - % budżetu

1.2 % wynajmowanej powierzchni

Powierzchnia wynajęta (w m2)/powierzchnia dostępna (w m2)

1.3 Sprzedaż Zapytania/umowy podpisane 1.4 Zarządzanie

długiem

Całkowity okres

zadłużenie>zadłużenie wynoszące 120 dni (średnia dla danego roku) 1.5 Wynik finansowy Zwrot kosztu usług (nie obejmuje

niewynajętych przestrzeni i dotacji)

1.6 Pozyskanie funduszy zewnętrznych

Liczba aplikacji/otrzymane środki

1.7 Zwrot z inwestycji

Wewnętrzna Stopa Zwrotu (IRR) 2 Udziałowców 2.1 Satysfakcja

klientów

Liczba odnowionych umów wynajmu bądź umów

zwiększających wynajem, jako % wygasających umów

Udział w wydarzeniach

networkingowych (liczba firm w roku) Polecenia lokatorów Zapytania lokatorów o zwiększenie wynajmu powierzchni/podpisane umowy 2.2 Wsparcie innowacji

Wymiana handlowa między firmami (liczba firm)

Dostęp do baz wiedzy (liczba firm)

Nowe firmy lub dodatkowe finansowanie jako efekt działania parku

2.3 Rozwój firm % udział firm typu start-up, spin off wywodzących się z uczelni (w odniesieniu do liczby lokatorów) % wzrost miejsc pracy w firmach % wzrost obrotu w firmach

115

% wzrost eksportu w firmach % wzrost inwestycji zewnętrznych w firmach

Przeżywalność firm, które były inkubowane w parku

2.4 Profil innowacyjny lokatorów

Procent firm inkubowanych, które po tej fazie pozostały w parku Liczba nowych produktów/usług stworzonych przez lokatorów Liczba patentów otrzymanych przez lokatorów

Liczba licencji udzielonych przez lokatorów

% udział lokatorów inwestujących w B+R

% udział lokatorów korzytających z outsourcingu działalności badawczej (Open Innovation) 2.5 Jakość lokatorów Średnia pensja w parku w

stosunku do średniej regionalnej bądź krajowej

% udział lokatorów spełniających kryteria rekrutacyjne

% lokatorów nagrodzonych za działalność

Liczba publikacji wydanych przez lokatorów

% udział zatrudnionych ze stopniem doktora lub wyżej % udział spółek inwestycyjnych 2.6 Środowisko Redukcja zużycia papieru

Redukcja odpadów komunalnych Prowadzenie recyclingu

Redukcja zużycia energii Dojazd: kilometry na osobę 2.7 Zdrowie i

standardy bezpieczeństwa

Liczba możliwych do uniknięcia wypadków

3 Marka i wizerunek

3.1 Obecność w mediach

Liczba informacji na temat firmy w mediach

3.2 Właściwe komunikowanie celów parku

% udział zapytań od firm spełniających kryteria rekrutacji 3.3 Profil

międzynarodowy

Liczba zaproszeń do wystąpienia na międzynarodowych

konferencjach, seminariach lub zapytanie o współpracę

116 międzynarodową w badaniach 3.4 Rozmiar społeczności parkowej Liczba lokatorów 3.5 Zapytania z polecenia lokatorów

% udział zapytań wynikających z polecenia

4 Procesy wewnętrzne

4.1 Satysfakcja klientów

Rotacja pracowników w ciągu ostatnich 3 lat

Absencja spowodowana chorobą – liczba dni na pracownika

Liczba szkoleń dla pracowników 4.2 Terminowe

przekazywanie informacji

Liczba wystawionych not kredytowych

4.3 Zgłoszone usterki Naprawione w ciągu 48 godzin 4.4 Sprawność

ochrony

Liczba incydentów wymagających interwencji

Reakcje na incydent < 15 minut 4.5 Niezawodność

systemu IT

Liczba przerw w dostawie usługi > 3 godziny

Źródło: opracowanie własne na podstawie [Dąbrowska, 2011]

Autor uznaje koncepcję Matrycy Wskaźników Efektywności za najbardziej kompleksową metodę oceny funkcjonowania i efektywności parków technologicznych ponieważ spełnia następujące funkcje:

• zapewnia zrównoważony i wielowymiarowy opis działalności parku, pozwala na ocenę wszystkich aspektów istotnych z punktu widzenia zainteresowanych stron;

• jest wszechstronna – pozwala określić obecny stan parku technologicznego w poszczególnych aspektach, a także umożliwia monitorowanie osiągnięcia zakładanych celów, zarówno na poziomie przedsiębiorstwa, jak i wpływu na region. W przypadku użycia tych samych mierników możliwe jest również porównanie efektywności kilku parków technologicznych;

• ocenie podlegają zarówno kwestie czysto ekonomiczne, finansowe, jak i efekty społeczne, wizerunkowe;

Autorka metody w założeniach projektu zaznacza, że nie wszystkie miary muszą podlegać ocenie, co jest zgodne z metodyką Strategicznej Karty Wyników, na której się opiera. Największym minusem tego narzędzia, jak i innych stosowanych na świecie, jest fakt, że nie uwzględnia ona faz rozwoju parków technologicznych, co więcej autorka zaznacza, że matryca powinna być używana przez parki dojrzałe [Dąbrowska, 2011]. Możliwe jest

117

dostosowanie mierników do poszczególnych faz rozwoju, lecz mniej doświadczeni managerowie i pracownicy instytucji rządowych mogą mieć wątpliwości, które aspekty uznać za istotne na poszczególnych etapach rozwoju.