Nauczanie komplementarne na studiach niestacjonarnych
3. Moje doświadczenia z nauczaniem komplementarnym
W książce o zastosowaniach TIK w nauczaniu języka angielskiego Dudeney i Hockly (2007) sugerują, żeby praktykę kursów internetowych rozpoczynać metodą małych kroków. Ta filozofia sprawdziła się dobrze w mojej praktyce. Początkowo wykorzy-stywałem platformę edukacyjną Moodle do uzupełniania moich zajęć w sali lekcyjnej dodatkowymi ćwiczeniami, pozwalającymi studentom słabszym na praktykę w in-nym środowisku i w dowolin-nym momencie. Ćwiczenia te miały charakter tradycyjny – wpisywanie, dopasowywanie, wybieranie odpowiedzi, krzyżówka itp. Niemniej jed-nak studenci chętnie wykonywali te zadania. Dla nich bowiem motywacją do robienia ćwiczeń przygotowanych przeze mnie było to, że zarówno ćwiczenia, jak i test koń-cowy przygotowywany jest przez tę samą osobę. W świetle cytowanych wyżej badań można przypuszczać, że pełna integracja z omawianym materiałem, a więc celowość podjęcia wysiłku, jak również istnienie materiałów drukowanych (towarzyszący zaję-ciom podręcznik) nie były bez znaczenia dla skuteczności komponentu wirtualnego.
Wreszcie zastosowanie nowego medium było zapewne elementem zachęcającym do ich wykonania. W efekcie studenci uzyskali lepsze wyniki testów semestralnych.
Perspektywy zastosowania nauczania komplementarnego
na studiach niestacjonarnych 39
W kontaktach ze studentami w czasie lekcji, jak i w trakcie nieformalnych rozmów, zauważyłem częstą nieumiejętność samodzielnego uczenia się w sposób efektywny. Studentom brakuje umiejętności organizowania sobie nauki i sprawnego przyswajania. Często fakt, że materiał napisany jest w języku obcym deprymuje stu-denta tak bardzo, że nie jest w stanie wyciągać logicznych wniosków na podstawie materiału, który ma przed sobą. Krótko rzecz ujmując, studentom brak strategii ucze-nia się. Poniżej przedstawiam lekcję, którą zaprojektowałem do samodzielnego wy-konania. Jej celem jest zapoznanie studentów początkujących z zasadami stosowania konstrukcji „there is/are”, a jednocześnie podjęcie refleksji nad uczeniem się. Stanowi ona wstęp do szerszego projektu, którego celem jest systematyczne kształcenie stra-tegii uczenia się. Studenci poznają zadany materiał jako wstęp do jednostki z książki New English File Elementary, która ćwiczy ten sam materiał gramatyczny, ale w in-nym kontekście sytuacyjin-nym – tu przedmioty, które znajdują się w torbie (słownictwo znane z wcześniejszych lekcji), w podręczniku zaś – meble i pomieszczenia w domu (nowy materiał).
Lekcja ta składa się z kilkunastu kroków, prowadzących od najbardziej pod-stawowych zagadnień poprzez etap formułowania reguł gramatycznych i sprawdzenia ich w ćwiczeniach, aż do etapu finalnego – opracowania krótkiej zagadki z zastosowa-niem konstrukcji „there is/are”. Chodzi mianowicie o opisanie zawartości torby/ple-caka jakiejś osoby, zadaniem czytelnika zaś jest odgadnięcie na tej podstawie zawodu tej osoby. Formę wykonania zadania zostawiłem studentom – możliwe opcje to: tekst, tekst i zdjęcie, film z nagranym tekstem mówionym. Studenci są proszeni o to, żeby odpowiedzi na zagadki były umieszczane na oddzielnym forum, którego celem jest zainicjowanie dyskusji między studentami w języku nauczanym.
Konstrukcja lekcji pozwala na wracanie do ważniejszych elementów, a także za-wiera podstrony z dodatkowymi wyjaśnieniami dla słabszych studentów, dzięki czemu łatwiej jest o sukces motywujący do dalszej pracy. Wiele stron ma opcje, pozwalające na wybór trudności następującego zadania (w części teoretycznej lekcji). Osoby, które już znają tę konstrukcję, mogą od razu (na wstępie lekcji, po zaprezentowaniu materiału) przejść do ćwiczeń, których zadaniem jest sprawdzenie słuszności reguł, które studenci tworzą w części teoretycznej. Ci, którzy mają problem z samodzielnym formułowaniem zasad stosowania konstrukcji, mogą przejść do planszy z pytaniami pomocniczymi.
Lekcja ta oparta jest generalnie na zasadzie indukcyjnego nauczania gramatyki – zada-wania pytań do zaprezentowanego materiału językowego (wybrane przykłady z korpu-su języka angielskiego z kolorowymi oznaczeniami ułatwiającymi skupienie uwagi na istotnych słowach) i oczekiwaniu od studenta wydedukowania odpowiedzi.
Ponieważ lekcja jest przeznaczona dla studentów początkujących, wszystkie polecenia i pytania są w dwóch językach – po polsku i po angielsku. Także forum poświęcone trudnościom związanych z przyswojeniem tej lekcji jest także po polsku, ponieważ inaczej byłoby to znacznym ograniczeniem dyskusji na temat strategii ucze-nia się.
Lekcja ta jest pierwszą, która postawiła studentów w nowej roli, dlatego stu-denci zgłaszali wiele problemów związanych z nieznajomością słownictwa,
trudno-ściami przy wyszukiwaniu prawidłowości zachodzących w obcym języku. Dla mnie także było to nowe doświadczenie i niejednokrotnie musiałem dawać dodatkowe wyjaśnienia. Celem tej lekcji, z punktu widzenia nauczyciela, było sprawdzenie, czy podobne zadania są wykonalne, celowe i czy sprawdzają się w praktyce akademickiej.
Reakcje studentów zachęcają do dalszej pracy.
W perspektywie należałoby przeprowadzić serię zadań aktywizujących i jed-nocześnie uczących technik przyswajania wiedzy i dopiero wtedy poddać ocenie ich skuteczność, jak i atrakcyjność.
Bibliografia
Davies G. (red.), Information and Communications Technology for Language Teachers (ICT4LT), Thames Valley University, Slough 2008, [Online], dostępne na:
http://www.ict4lt.org/ (03.08.2008).
Dudeney G., Hockly N., How to Teach English with Technology, Longman, London 2007.
Garrison D.R., Kanuka H., Blended Learning: Uncovering its transformative potential in higher education, “Internet and Higher Education” 2004, nr 7, s. 95-105.
Kossakowska-Pisarek S., Narzędzia Web 2.0 w nauczaniu komplementarnym – możliwości i zagrożenia, [w:] Materiały konferencyjne VIII Konferencja Uniwersytet Wirtualny VU’08, Politechnika Warszawska, 18-20 czerwca 2008.
Krajka, J., English Language Teaching in the Internet Assisted Environment, Wydawnictwo Uni-wersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
Lamping A., Blended Language Learning: A report by Alwena Lamping, Academic Director: Get Talking, 2004, [Online], dostępne na: http://www.bbc.co.uk/languages/tutors/blended_learning/
(3.08.2008).
Olapiriyakul K., Scher J.M., A guide to establishing hybrid learning courses: Employing informa-tion technology to create a new learning experience, and a case study, “Internet and Higher Education” 2006, nr 9, s. 287-301.
Rzeźnik M., Język angielski na studiach internetowych Polsko-Japońskiej Wyższej Szkoły Technik Komputerowych, [w:] Mischke J. (red.), Akademia on-line, Wyższa Szkoła Humanistyczno--Ekonomiczna, Łódź 2005, s. 183-190.
Stracke E., A road to understanding: A qualitative study into why learners drop out of a blended learning (BLL) environment, “ReCALL” 2007, 19 (1), s. 57-78.
Wajs E., Blended-learning w praktyce szkolnej, [w:] Materiały konferencyjne VIII Konferencja Uniwersytet Wirtualny VU’08, Politechnika Warszawska, 18-20 czerwca 2008.
Wheeler S., All changing: the social web and the future of higher education (a tale of two keyno-tes), [w:] Materiały konferencyjne VIII Konferencja Uniwersytet Wirtualny VU’08, Politech-nika Warszawska, 18-20 czerwca 2008.
Williams M., Burden R.L., Psychology for Language Teachers, Cambridge University Press, Cambridge 1997.
Zieliński W., Co hamuje rozwój e-nauczania w Polsce?, [w:] Mischke J. (red.), Akademia on-line, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna, Łódź 2005, s. 65-76.
Żylińska M., Postkomunikatywna dydaktyka języków obcych w dobie technologii informacyj-nych. Teoria i praktyka, Wyd. Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2007.
Abstract
The text describes the peculiarity of teaching extramural students at Polish universities with the connection to notions of traditional teaching combined with new, alternative methods, including the Internet. Written from the perspective of a foreign language teacher, the text presents the author’s experiences connected with teaching.
Keywords: Studies, blended learning, constructivist approach, Internet, foreign languages
43
Katarzyna Gramsz
Instytut Lingwistyki Stosowanej
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu