Najwyższy Urząd Kontrolny Słowacji - NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI

PAWEŁ BANAŚ, JACEK MAZUR

Najwyższy Urząd Kontrolny Słowacji (Najvyšší kontrolný úrad Slovenskej republiky; dalej w skrócie: NUK) na mocy konstytucji z 1992 r. jest organem niezawisłym. Prowadzi kontrolę gospo-darowania: środkami budżetu państwa;

majątkiem, zobowiązaniami i

należnoś-ciami państwa, instytucji prawa pub-licznego i Funduszu Majątku Narodo-wego; majątkiem, środkami i prawami majątkowymi gmin i wyższych jedno-stek terytorialnych, przekazanymi do realizacji zadań z zakresu administracji państwowej; majątkiem, zobowiązania-mi i należnościazobowiązania-mi, które mają gwaran-cje państwa; majątkiem, należnościami

Fot. NUK Słowacji

1 Ustava Slovenskej Republiky, Bratislava 2001; Constitution of the Slovak Republic, Bratislava 2001;

tłum. J. Mazur z uwzględnieniem przekładu pierwotnego tekstu (sprzed zmiany konstytucji): Konstytucja Republiki Słowackiej, tłum. i wstęp. K. Skotnicki, Biblioteka Sejmowa, Wydawnictwo Sejmowe, Warsza-wa 1993.

2 Obecny prezes NUK, prof. Ján Jasovský, pełni funkcję od lutego 2005 r.

3 Ogólnie nt. NUK zob. G. Chmielewski: Najwyższy Urząd Kontrolny Republiki Słowackiej, „Kontrola Pań-stwowa” nr 5/2009.

4 Inaczej „ocena partnerska” lub „ocena koleżeńska”. Na temat koncepcji przeglądów najwyższych or-ganów kontroli zob. L. Marcinkowski: Przegląd partnerski Urzędu Kontroli Państwowej Danii, „Kontrola Państwowa” nr 1/2007.

i środkami przekazanymi z zagranicy na rzecz państwa lub osób prawnych i fi-zycznych, które gospodarują środkami budżetu państwa bądź dysponują ma-jątkiem państwa w ramach programów rozwojowych i podobnych.

W powyższym zakresie może kontrolo-wać: rząd, ministerstwa i inne centralne organy administracji oraz organy im pod-porządkowane; organy państwa i osoby prawne, utworzone lub założone przez centralne organy administracji lub inne organy państwa; gminy i wyższe jednostki terytorialne oraz utworzone przez nie oso-by prawne; państwowe fundusze celowe, instytucje prawa publicznego utworzone w drodze ustawy, osoby prawne, w któ-rych instytucje prawa publicznego mają udział kapitałowy; Fundusz Majątku Naro-dowego i osoby prawne z większościowym udziałem tego funduszu; osoby prawne i fizyczne¹. Ustalenia kontroli i wynika-jące z nich wnioski są przekazywane jed-nostkom kontrolowanym i ich jedjed-nostkom nadrzędnym. Ponadto Urząd przedkłada Radzie Narodowej (parlamentowi) roczne sprawozdanie o działalności kontrolnej oraz opinie o projekcie budżetu państwa i pro-jekcie zamknięcia rachunków państwa.

Na czele NUK stoi prezes, wybierany przez parlament na 7-letnią kadencję,

z prawem ponownego wyboru². NUK liczy 312 pracowników (stan na koniec 2010 r.), zatrudnionych w 4 departamen-tach kontrolnych i 8 delegaturach oraz w komórkach wspomagających i obsługo-wych. Około połowa personelu pracuje w centrali, pozostali – w delegaturach³. Partnerska ocena

Przegląd partnerski (peer review)⁴ Naj-wyższego Urzędu Kontrolnego Słowa-cji odbywał się od kwietnia 2010 r. do

Prezentacja raportu z przeglądu, od lewej: Ján Jasovský, prezes NUK; Paweł Banaś i Jacek Mazur, radcy prezesa NIK; Igor Ciho, dyrektor w NUK.

Przegląd partnerski NUK Słowacji współpraca międzynarodowa

kwietnia 2011 r. Na zaproszenie prezesa NUK uczestniczyli w nim przedsta-wiciele najwyższych organów kontroli (NOK) Wielkiej Brytanii (przewod-niczący), Estonii, Słowenii oraz Polski (radcy prezesa NIK: Paweł Banaś i Jacek Mazur). Został przeprowadzony na pod-stawie porozumienia podpisanego przez prezesów wymienionych NOK, oparte-go na wytycznych INTOSAI w sprawie przeglądów partnerskich⁵.

Zakres przeglądu obejmował stra-tegię rozwoju instytucji⁶; planowanie, prowadzenie i przedstawianie sprawo-zdań z kontroli oraz system oceny jako-ści postępowania kontrolnego; politykę informacyjną; rekrutację i szkolenie pracowników.

Członkowie zespołu przeglądowego otrzymali – przełożone na język angiel-ski – podstawowe akty prawne doty-czące NUK, podręczniki kontroli oraz akty wewnętrzne regulujące organizację i postępowanie kontrolne. Przedstawio-no im wszystkie zagadnienia podlegające przeglądowi, ponadto odbyli kilkadziesiąt spotkań z pracownikami NUK odpo-wiedzialnymi za poszczególne dziedziny (obok spotkań w centrali NUK odwiedzili

delegaturę w Trenczynie). Uzyskali w ten sposób odpowiedzi na liczne pytania oraz dalsze dokumenty i materiały. Dodatko-wo, polscy członkowie zespołu zapoznali się oryginalną dokumentacją trzech wy-branych kontroli (w języku słowackim)⁷ oraz przedyskutowali ich przebieg z właś-ciwymi dyrektorami i kierownikami ze-społów kontrolnych. Otrzymali też pi-semne odpowiedzi na kilkadziesiąt pytań z zakresu postępowania kontrolnego i me-todyki kontroli, wybranych z listy pytań INTOSAI w sprawie przeglądów part-nerskich⁸, oraz omówili je z autorami.

Prezentacja raportu z przeglądu miała miejsce 22 czerwca tego roku w Braty-sławie. W spotkaniu wzięli udział pre-zes i wiceprepre-zesi NUK, dyrektorzy i kilkudziesięciu innych pracowników;

pracownicy delegatur uczestniczyli za pośrednictwem transmisji intranetowej.

Tekst raportu w języku słowackim był wcześniej dostępny w intranecie, dlate-go członkowie zespołu przeglądowedlate-go przedstawili tylko wybrane kwestie, ilu-strując je przykładami z praktyki innych krajów. Eksperci wysoko ocenili dzia-łalność NUK, zwłaszcza profesjonalizm działań kontrolnych, podnoszenie jakości

5 ISSAI 5600 Peer Review Guideline, przyjęte na kongresie INTOSAI w listopadzie 2010 r., <http://www.

issai.org/media(852,1033)/ISSAI_5600_E_Endorsement.pdf>. Przy konstruowaniu porozumienia wyko-rzystano ówczesny projekt wytycznych.

6 Koncepcia rozvoja Najvyššieho kontrolného úradu Slovenskej republiky na roky 2007–2012, <http://

www.nku.gov.sk/documents/10157/12501/koncepcia+rozvoja+nku+sr+na+rok+2007+-+2012>.

7 Kontrola opatrení zameraných na zvýšenie zamestnanosti telesne postihnutých osôb v štátnej správe (kontrola środków podjętych w celu zwiększenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych w administracji publicznej); kontrola vybraných investičných akcií Slovenskej správy ciest (kontrola wybranych działań in-westycyjnych Słowackiej Administracji Dróg); kontrola verejných prostriedkov vyčlenených na zateplenie domom (kontrola środków publicznych przeznaczonych na ocieplenie budynków).

8 Peer Review Checklist – Appendix to ISSAI 5600, <http://www.issai.org/media(909,1033)/ISSAI_

5600_E_Appendix.pdf>.

i rozwój metodyki kontroli. Pozytywnie odnieśli się do rosnącego znaczenia i co-raz większej dostępności wyników kon-troli. Z uznaniem spotkała się też współ-praca z mediami. Ponadto raport zawiera szczegółowe uwagi i komentarze⁹.

Podsumowując spotkanie, prezes NUK Ján Jasovský zapowiedział opracowanie planu działania, który określi sposób wykorzystania uwag i zaleceń zawartych w raporcie.

Rekomendacje

Koleżeńska natura przeglądu partner-skiego powoduje, że zamieszczone w ra-porcie wnioski mają nieco inny charakter, niż ten, do którego jesteśmy przyzwycza-jeni w wystąpieniach pokontrolnych czy informacjach o wynikach kontroli NIK.

Z reguły mieszczą się one w dwóch kategoriach:

• podpowiedzi w sprawie korekty obec-nej praktyki – od kwestii strategicznych do technicznych – które wynikają z wie-loletnich doświadczeń NOK prowadzą-cych przegląd;

• zachęty do rozpatrzenia problemów, które w takim samym stopniu doty-czą NOK poddanego przeglądowi, jak i NOK przeprowadzających go – i choć najczęściej są trudne do rozwiązania, nie można ich pominąć.

Pierwsza grupa zawiera wskazania, które zdaniem wnioskujących są po-trzebne, gdyż potwierdziła to prakty-ka ich instytucji kontrolnych. W

dru-gim przypadku autorzy zaleceń mają na względzie, że przegląd nie kończy współpracy między partnerskimi NOK, ale raczej daje szanse na jej intensyfika-cję – z obopólną korzyścią.

Oto krótkie omówienie wybranych spraw, które były rozpatrywane w toku prac zespołu przeglądowego oraz na spotkaniu 22 czerwca.

Podstawowy cel działalności NOK Pierwotnym zadaniem najwyższych or-ganów kontroli jest badanie rozliczeń do-tyczących środków publicznych i przed-stawianie o nich sprawozdań. Oprócz tego, wiele najwyższych organów kontroli prowadzi kontrole wykonania zadań, czyli kontrole oszczędności, wydajności i sku-teczności, z jaką owe środki zostają wy-korzystane. Czasem główny cel NOK jest wskazany w konstytucji danego państwa, np. konstytucja Francji w art. 47-2 stano-wi, że ”Trybunał Obrachunkowy wspo-maga Parlament w kontroli działalności rządu. Trybunał wspomaga Parlament i rząd w kontroli wykonania ustaw finan-sowych i ustaw o finansowaniu ubezpie-czeń społecznych, jak również w ocenie polityk publicznych”. Krótkie opisy są też w kilku innych konstytucjach, np. Austrii, Czech, Hiszpanii i Holandii. Jest jednak wiele konstytucji – może nawet więk-szość? – które nie formułują głównego celu działania najwyższego organu kon-troli. Przykładem są konstytucje Polski i Słowacji, które dość dokładnie określają

9 Przewiduje się ogłoszenie raportu (w jęz. angielskim i słowackim) na stronie internetowej NUK Słowacji

<http://www.nku.gov.sk>.

Przegląd partnerski NUK Słowacji współpraca międzynarodowa

zakres kontroli, natomiast nie definiują celu najwyższego organu kontroli.

Zespół przeglądowy ocenił, że NUK prowadzi działalność kontrolną w sposób systematyczny i spójny, zgodnie z wytycz-nymi INTOSAI. Składa się na to wiele kroków podejmowanych w Urzędzie, aby profesjonalnie rozdzielić role i przypisać zadania poszczególnym jednostkom orga-nizacyjnym. Zarazem – w opinii zespołu – nie jest do końca jasne, co jest głów-nym celem działalności kontrolnej NUK:

ocena państwa (rządu) jako całości, czy też ocena pracy poszczególnych organów i jednostek?

Roczny plan kontroli NUK jest opra-cowywany przez Departament Strategii wspólnie z kierownictwem, departa-mentami kontrolnymi i delegaturami.

W procesie wyboru tematów bierze się pod uwagę cele strategiczne, analizę ry-zyka, istotność oraz potencjalny wpływ lub wartość dodaną planowanej kontroli.

Można jednak zastanawiać się: czy w per-spektywie wieloletniej tematy kontroli równomiernie obejmują istniejące progra-my rządowe i działalność poszczególnych resortów; czy nie można by ulepszyć me-chanizmu oceny ryzyka i istotności tak, aby zasoby organu kontroli były wykorzy-stywane na badanie dziedzin rzeczywiście priorytetowych; czy NUK rozważa możli-wość prowadzenia większej liczby kontro-li na poziomie strategicznym (np. pokontro-lityk sektorowych czy programów rządowych).

Podczas dyskusji podano przykłady kilku-nastu kontroli przeprowadzonych w ostat-nich latach przez organy kontroli Estonii, Polski i Wielkiej Brytanii, których przed-miotem była ocena istotnych problemów lub całych dziedzin, na przykład systemu

dotacji dla przedsiębiorstw stanowiących własność państwa, zbiórki i powtórnego wykorzystania zużytych opakowań, za-rządzania finansowego w administracji centralnej, stabilności systemu banko-wego, bezpieczeństwa energetycznego, prywatyzacji przemysłu stoczniowego, wdrażania ogólnopaństwowego programu walki z rakiem.

Sugestie tematów kontroli

W trakcie przeglądu rozpatrywano wy-korzystywanie przez najwyższe organy kontroli nieformalnych sugestii tematów kontroli. Kontroler Generalny Estonii corocznie zwraca się o nie do parlamen-tarnej Komisji Rachunków Publicznych.

W miarę możliwości zostają one włączone do planu kontroli, jednak z pominięciem spraw uprzednio poddanych badaniom (wskazuje się istniejące sprawozdania z tych kontroli) oraz tematów politycz-nych (bowiem kontrola musi opierać się na wyraźnych wyznacznikach).

Trybunał Obrachunkowy Słowenii prze-prowadził w 2010 r. 63 kontrole, w tym 24, których obowiązek wykonania wprost wynika z prawa, 20 dotyczących tematów wybranych przez Trybunał na podstawie analizy ryzyka i aż 19 kontroli (prawie 30%) w związku z 409 propozycjami otrzymanymi od różnych organów pań-stwa, firm, stowarzyszeń oraz obywateli.

W Polsce Najwyższa Izba Kontroli jest obowiązana prowadzić kontrole na zlece-nie Sejmu lub jego organów. W praktyce zleceń tych jest kilka rocznie. Ponadto, aby ułatwić włączenie propozycji pocho-dzących od głównych organów państwa w proces opracowywania planu kontroli, wiosną każdego roku prezes NIK zwraca

się do marszałka Sejmu, marszałka Sena-tu, Prezydenta RP, premiera oraz Rzecz-nika Praw Obywatelskich o ewentualne sugestie, które mogą być inspiracją do wy-brania tematów kontroli w roku następ-nym. Sugestie te nie są wiążące, niemniej większość z nich zostaje ujęta – w różny sposób – w planie kontroli. Przykłado-wo, w 2010 r. komisje sejmowe zgłosiły 81 sugestii, marszałek Senatu – 15, Prezy-dent RP – 6, premier – 40 i RPO – 7; po-nad połowa z nich została uwzględniona w planie kontroli NIK na 2011 r.

W trakcie roku pojawia się także wiele sugestii kontroli od obywateli, a nawet organów państwa. W związku z tym podejmowane są kontrole doraźne, na przykład w razie podejrzenia niewłaści-wego wykorzystania znacznych środków, niejasnego postępowania przetargowego bądź innej sprawy, która wywołuje duże zainteresowanie. Zawsze jednak to naj-wyższy organ kontroli rozstrzyga, na jakie zadania przeznaczy swoje (ograni-czone przecież) zasoby.

W opinii zespołu przeglądowego, tryb planowania stosowany przez NUK umoż-liwia sformułowanie spójnego programu kontroli, który uwzględnia wszystkie zagadnienia istotne dla Słowacji. Jest to jednak proces realizowany wewnątrz in-stytucji – można więc zastanawiać się nad zakresem, w jakim NUK bada i wykorzy-stuje nieformalne zewnętrzne sugestie te-matów kontroli, pochodzące z

parlamen-tu, rządu i innych centralnych organów państwa oraz od opinii publicznej. Do-świadczenia innych krajów wskazują tu na różne możliwości. Wykorzystanie ich odpowiadałoby „Strategii rozwoju NUK”, która deklaruje, że plany kontroli powinny być oparte – między innymi – na zalece-niach parlamentu i organów wykonaw-czych, a także na wnioskach obywateli.

Instrumenty kontroli wykonania zadań Większość najwyższych organów kon-troli przeprowadza kontrole wykona-nia zadań albo przynajmniej dąży, by to robić. Zgodnie z deklaracją kierow-nictwa NUK, urząd będzie realizował coraz więcej takich kontroli (obecnie prowadzone są przede wszystkim kon-trole zgodności i finansowe). W związ-ku z tym zespół przeglądowy zwrócił uwagę na potrzebę rozbudowy war-sztatu kontroli wykonania zadań.

Punkt 2.1.2 listy pytań INTOSAI w sprawie przeglądów partnerskich wskazuje na potrzebę używania urozma-iconego instrumentarium, w tym analizy procesowej, organizacyjnej, analizy od-działywania i rezultatów (impact and out-come), kosztów i korzyści oraz zarządzania jakością i usługami. Szczegółowy opis me-tod stosowanych w kontroli wykonania zadań zawiera załącznik 1 do ISSAI 3000:

„Standardy i wytyczne kontroli wykona-nia zadań na podstawie standardów kon-troli INTOSAI i praktyki”¹⁰.

10 ISSAI 3000 – Standards and guidelines for performance auditing based on INTOSAI’s Auditing Standards and practical experience, Appendix 1 Performance audit methodology, <http://www.issai.org/media(890,1033)/

Performance_Audit_Guidelines_E.pdf>. Przekład polski został wydany przez Najwyższą Izbę Kontroli: ISSAI 3000: Standardy i wytyczne kontroli wykonania zadań na podstawie standardów kontroli INTOSAI i praktyki, Warszawa 2009.

Przegląd partnerski NUK Słowacji współpraca międzynarodowa

Czytelne sprawozdania z kontroli Sprawozdania z kontroli NUK cechują się dużą zwięzłością (od kilku do kilkunastu stron), ale na ich przejrzystość – a zatem i oddziaływanie – mogą niekorzystnie wpływać obowiązujący styl urzędowy oraz układ i zawartość dokumentu. Ję-zyk i styl sprawozdań muszą oczywiście pozostawać na tyle sformalizowane, aby zapewniały ich precyzję i weryfikowal-ność, jednak należy poszukiwać rozwią-zań ułatwiających odbiór tych dokumen-tów przez szeroką opinię publiczną.

Zespół przeglądowy zaproponował rozpoczynanie sprawozdań z kontroli od akapitu, który informowałby czytelnika o istocie dokonanych ustaleń oraz zachę-cał do lektury zachę-całego dokumentu. Jako przykład w trakcie naszej prezentacji po-daliśmy zaczerpnięte ze stron interneto-wych NOK Wielkiej Brytanii i polskiego NIK nagłówki przedstawiające wyniki kontroli systemu wdrażania praw konsu-menta oraz przygotowań do mistrzostw piłkarskich Euro 2012¹¹. Podkreśliliśmy, że sformułowanie zwięzłego wprowadze-nia jest umiejętnością, nad którą trzeba pracować, ale warto to robić, jeśli chce-my, aby dokumenty o wynikach naszych kontroli były chętniej czytane.

W innym zaleceniu, dotyczącym ukła-dowi graficznemu sprawozdań z kon-troli, zespół zaproponował edytorskie wyróżnienie – przede wszystkim przez zamieszczenie w pierwszej części

doku-mentu – podsumowania będącego od-powiednikiem executive summary albo znanego z praktyki NIK „podsumowa-nia wyników kontroli”. Ponadto treść sprawozdań powinna być podzielona na części według grup ustaleń i opatrzona odpowiednio komunikatywnymi tytu-łami. Zaproponowano też wzbogacenie treści rocznego sprawozdania z działal-ności kontrolnej NUK oraz sprawozdań z poszczególnych kontroli o analizę ten-dencji, zestawienia porównujące istotne dane z ostatnich lat oraz o konkluzje systemowe, pozwalające poznać opinię i stanowisko NUK wobec kontrolowa-nych zjawisk.

Delegatury a centrala

W ostatnich latach NUK rozbudował system delegatur (Bańska Bystrzyca, Bra-tysława, Koszyce, Nitra, Preszów, Tren-czyn, Trnawa, Żylina), które obecnie za-trudniają prawie połowę wszystkich jego pracowników. W stosunku do instytucji kontrolnych biorących udział w przeglą-dzie jest to rozwiązanie najbliższe NIK.

Z tego względu, korzystając z wielolet-nich doświadczeń współpracy między de-partamentami a delegaturami Izby, polscy członkowie zespołu przeglądowego sfor-mułowali zalecenie zachęcające NUK do długoterminowego wzmacniania meryto-rycznej pozycji delegatur.

Oznacza to sugestię odchodzenia od dotychczasowej praktyki ograniczania

11 Oto dobry przykład nagłówka w notatce o kontroli na stronie NIK: „W przygotowaniach do EURO 2012 nastąpił postęp. Jednak skala opóźnień, zarzuconych przedsięwzięć oraz źle wykonanych inwestycji jest na tyle duża, że może to zagrażać prawidłowemu przebiegowi imprezy”, <http://www.nik.gov.pl/aktual-nosci/nik-o-euro-2012.html>.

pola zainteresowań delegatur do swojego regionu – czy to w kontrolach własnych, czy wykonywanych na zlecenie departa-mentów kontrolnych NUK. Poświęcenie części zasobów delegatur na koordynację ambitnych ogólnokrajowych kontroli po-winno prowadzić do budowy mocniej-szych merytorycznie zespołów i centrów kompetencyjnych. Zwróciliśmy przy tym uwagę na różne rodzaje ryzyka i uciążli-wości procesu nabywania praktyki przez delegatury w opracowywaniu sprawo-zdań na poziomie ogólnokrajowym. Po-wołując się na polskie doświadczenia, mogliśmy jednak podkreślić pozytywny bilans kosztów i korzyści.

Zewnętrzna ocena jakości postępowania kontrolnego

Członkowie zespołu przeglądowego uzna-li, że stosowana przez NUK metodyka kontroli jakości postępowania kontrolnego odpowiada międzynarodowym standar-dom. Podobnie jak w wielu innych NOK, proces kontroli jakości składa się z dwu głównych faz: bieżącej oceny, dokonywa-nej w trakcie postępowania kontrolnego przez kierownika zespołu kontrolnego i dyrektora departamentu lub delegatury, oraz oceny po zakończeniu postępowania kontrolnego, sporządzanej przez wydział metodyki, planowania i analiz w Depar-tamencie Strategii. Ponadto NUK podej-muje wstępne próby uzyskania zewnętrz-nych ocen swojej działalności.

Stała zewnętrzna ocena jakości po-stępowania kontrolnego bywa uznawa-na za dyskusyjną ze względu uznawa-na ryzyko zagrożenia niezależności NOK i jest praktykowana tylko przez nieliczne naj-wyższe organy kontroli. Na przykład,

w Wielkiej Brytanii kontrola finansowa NOK podlega zewnętrznemu przeglądo-wi od 2001 r. Poddanie się tej procedu-rze było decyzją Kontrolera i Audytora Generalnego w dążeniu do publicznego potwierdzenia jakości pracy NOK na podstawie powszechnie uznanych kryte-riów. Możliwość oceny przez zewnętrzną inspekcję tworzy presję, która wpływa na podniesienie jakości pracy. Zwiększa się też poziom realizacji standardów kon-troli, bo postępowanie kontrolne musi być prowadzone w taki sposób, aby było w pełni zrozumiałe dla osoby z zewnątrz, która na podstawie dokumentacji robo-czej kontroli powinna wyciągnąć te same wnioski. Przez wiele lat przegląd kontroli finansowych realizowany był przez Joint Monitoring Unit – instytucję utworzoną przez trzy działające w Wielkiej Bryta-nii stowarzyszenia biegłych rewidentów, która na podstawie ustawy z 1989 r.

o spółkach ocenia działalność prywat-nych firm audytorskich.

Zewnętrzna ocena sprawozdań z kon-troli wykonania zadań została zapocząt-kowana w 1993 r. i jest prowadzona przez ośrodki akademickie. Zwykle przeglądy kontroli dotyczą opubliko-wanych sprawozdań, choć w pewnym okresie oceniano projekty przed ich ostatecznym podpisaniem przez Kon-trolera i Audytora Generalnego. Obec-nie przeglądów kontroli wykonania za-dań dokonują Oxford University Saïd Business School and Risk Solutions, we współpracy z City University oraz CASS Business School. Oceniają oni wybra-ne sprawozdania na podstawie zbioru 10 kryteriów, który obejmuje jakość me-todyki kontroli, wykorzystanie metod Przegląd partnerski NUK Słowacji współpraca międzynarodowa

statystycznych, grafikę i zrozumiałość sprawozdania, adekwatność analizy fi-nansowej oraz trafność zaleceń.

Zewnętrzną ocenę jakości kontroli finansowych stosuje się też w Estonii.

Biorąc pod uwagę, że metodyka tych kontroli jest podobna do kontroli fi-nansowych prowadzonych przez firmy prywatne, co roku NOK Estonii ogłasza zamówienie publiczne na przeprowadze-nie takiej oceny. Firma, która zwycięży w konkursie (zwykle międzynarodowa firma audytorska), dokonuje przeglądu wybranych kontroli (na zasadzie próby statystycznej), wykorzystując te same kryteria, jakie stosuje do wewnętrznej

W dokumencie NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI (Stron 138-147)