Nominacja Wojciecha Korycińskiego na stolicę arcybiskupią we Lwowie arcybiskupią we Lwowie

W 1669 roku zmarł we Lwowie arcybiskup Jan Tarnowski. Po jego śmierci król Michał Korybut Wiśniowiecki przedstawił papieżowi Klemensowi IX kandydaturę Wojciecha Korycińskiego na lwowską stolicę arcybiskupią, pozwalając mu jednocześnie zatrzymać prepozyturę miechowską.⁴²

W Kronice miasta Lwowa zachował się zapis: „Niedługo zostawała

w sieroctwie nasza arcybiskupia stolica, albowiem dnia 24 września (1669) przybył do kapituły Paweł Leszczyński, dziekan kamieniecki i kanonik lwowski, i przedłożył jej pismo własnoręczne króla Michała I mianujące arcybiskupem Alberta Korycińskiego, biskupa kamienieckiego i jeneralnego przełożonego Miechowickiego. Kapituła przyjęła to pismo królewskie z należytym uszanowaniem i wyznaczyła Wotywę na cześć obrania nowego Arcypasterza na dzień następujący, po której odprawieniu obrali zgromadzeni prałaci i kanonicy na Arcypasterza

42

mianowanego przez króla biskupa i list pokorny z prośbą o jego inwestyturę do papieża Klemensa X do Rzymu wyprawili.”⁴³

Jak już wyżej wspomniano, prekonizację papieską na

arcybiskupstwo lwowskie Wojciech Koryciński otrzymał 30 czerwca

1670 roku.⁴⁴ 2 sierpnia 1670 roku ks. Jan Franciszek Malawski, archidiakon kamieniecki i proboszcz kałuski, przedstawił kapitule

Breve apostolskie wydane w Rzymie 3 VII 1670.⁴⁵ Po uzyskaniu zgody papieskiej Wojciech Koryciński przybył⁴⁶ z Kamieńca Podolskiego⁴⁷ do Lwowa jako arcybiskup i odbył ingres do katedry lwowskiej pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP pod koniec 1670 roku.⁴⁸

Ks. Józefowicz T. w kronice na 1670 rok zamieścił następujący zapis: „ I niedługo też po otrzymaniu konfirmacji odwlekał Koryciński

swój przyjazd do Lwowa, gdyż wkrótce nadesłał list do kapituły, aby dobra arcybiskupie porządnie i zupełnie od dzierżawców, którzy je na mocy roku łaski trzymali, odebrane zostały, i przez Jerzego Giedzińskiego, Szufragana i dziekana lwowskiego, w sierpniu swoje prawa utwierdził”.

Był on dwudziestym trzecim arcybiskupem na stolicy metropolitalnej we Lwowie.⁴⁹

43Józefowicz T., Kronika miasta Lwowa od roku 1634 – 1690, Lwów 1854, s. 296-297. 44

Historia Kościoła w Polsce pod red. Kumor B., Obertyński Z., Poznań 1979, t. II, cz. 2, s. 277.

45

Józefowicz T., Kronika miasta Lwowa od roku 1634 – 1690, Lwów 1854, s. 297 46

Ibidem. 47

Wojciech Koryciński był trzynastym z kolei kanonikiem krakowskim na stolicy biskupów w Kamieńcu Podolskim. Kanonikiem krakowskim został w 1637 roku, biskupem Kamieńca Podolskiego był w latach 1667-1670, Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. II, Kraków1998, s. 251, 252, 257.

48

Historia Kościoła w Polsce op. cit., t. II, cz. 2, s. 277. 49

Od 1412 do 1772 roku we Lwowie było 27 arcybiskupów. Tych, którzy przyszli z innych biskupstw było sześciu. W tym trzej przeszli z Kamieńca Podolskiego (Próchnicki 1615,

Koryciński 1670, Dęboski 1757). Do Lwowa mógł przybyć tylko ktoś z biskupstwa

uboższego, jak np. z Kamieńca Podolskiego, Przemyśla, Inflant czy Chełma. Krętosz J., Organizacja archidiecezji lwowskiej, op. cit., s. 66-67; Historia Kościoła w Polsce, op. cit., t. II, cz. 2, s. 277. Spis arcybiskupów w historii archidiecezji lwowskiej. Aneks II.

Kronikarz zanotował fakt przybycia Wojciecha Korycińskiego do Lwowa: „Przy końcu zaś tegoż roku przybył i sam do Lwowa i z

świetną okazałością wjechawszy do swojej stolicy został wobec licznie zebranych znakomitych osób tudzież młodzieży ze szkół jezuickich, która konno naprzeciw niemu wyjechała i mowami stosownymi go witała, uroczyście do niej wprowadzony, poczem przez Floryana Waszczyńskiego, przełożonego, w kościele wyborną mową przyjęty do pałacu swego po skończonej Mszy odjechał, który dla licznych ruin i dawności niekształtny, nim do Lwowa przyjechał, przez Malawskiego archydyakona kamienieckiego świetnie wyporządzić kazał.” ⁵⁰

Z okazji jego uroczystego ingresu do archikatedry lwowskiej został napisany panegiryk na jego cześć. Tekst ten zaczyna się od słów: Leo

Roxolanus Gentilitia Ascia Illustrissimi ac Reverendissimi Dni D. Alberti a Pilica Koryciński Dei et Apostolicae Sedis Gratia Archiepiscopi Leopoliensis Praepositi Generalis Miechoviensis sub primum et auspicatum Catedrae Ingressum ornatus et armatus. E voto et plausu Collegii Leopolien: Sotietatis Jesu. Anno Victoris in Agno Leonis Christi M. D. C. LXX. Leopoli Typis Collegii Sotietatis Jesu.⁵¹

Od czasów króla Władysława Jagiełły w herbie Lwowa znajduje się

lew.

Herb został nadany miastu przez papieża Sykstusa V ⁵² w roku

1586.

50

Józefowicz T., Kronika miasta Lwowa od roku 1634 – 1690, Lwów 1854, s. 297-298. ⁵¹ Hoszowski K., O znakomitych zasługach w kraju, op. cit., s. 71.

52

Sykstus V, Felice Peretti, franciszkanin; był papieżem od 24 kwietnia 1585 do 27 sierpnia 1590 (5 lat i 4 miesiące), pochodził z Marche. Zreorganizował Kurię Rzymską i Święte Kolegium. Mercier J., Dwadzieścia wieków historii Watykanu, op. cit., s. 394.

Herb Lwowa www.lviv.pl

Miasto swój rozwój zawdzięcza królowi Kazimierzowi Wielkiemu.⁵³ Za jego rządów Lwów stał się centrum handlowym w wielonarodowej Rzeczypospolitej. Handlarze mieli obowiązek przybywać do Lwowa, wystawiać swe towary na sprzedaż i opłacać swój pobyt. Handlowano tu korzeniami, futrami, niewolnikami (handel żywym towarem). Włosi sprzedawali jedwab, sukno. Z krajów Europy Zachodniej przywożono szafran, pieprz, woły i ryby. Była wytwórnia broni, wyrabiano artykuły szewskie.⁵⁴

53

Kazimierz Wielki 1310 – 1370 - ostatni władca Polski z dynastii Piastów, król polski od 1333 roku. Był synem Władysława I Łokietka. Dokończył zjednoczenia kraju, a w latach 1340 – 1366 zajął Ruś Halicko – Wołyńską. Zakładał i rozbudowywał miasta i organizował osadnictwo wiejskie, doprowadził do kodyfikacji prawa. W 1364 roku założył Akademię Krakowską. Samsonowicz H., Kazimierz III Wielki w: Poczet królów i książąt polskich, op. cit., 247-253.

54

Położenie Lwowa to pogranicze stepowego Podola, w krainie zwanej Roztoczem – gdyż niby wał roztoczony ciągnął się na północny – zachód aż po Wisłę. Miasto znajdowało się na lwowsko – łubieńskim płaskowyżu. Obszar ten pod względem geologicznym i biologicznym to troista przyroda i rzeźba terenu: stepu, nizin i gór sprawia niecodzienne

Za rządów króla Jagiełły mennice wytwarzały półgroszki z imieniem króla i orłem polskim.

Taką to sytuację zastał arcybiskup Wojciech Koryciński we Lwowie, gdy w 1670 roku obejmował rządy kościelne w tym mieście:

„W Rzeczypospolitej naszej wichrzyła się wyuzdana wolność, na

opak szło wszystko, niebyło ni uszanowania dla króla, ni bojaźni prawa, dawne zwyczaje nie miały powagi, nie było czci dla senatu, na złość i z krzywdą nowo koronowanego króla. Pierwszy sejm po koronacji jego dla dobra publicznego bardzo potrzebny niepohamowana swawola rozerwała. (…) po kilku dniach radości powstali znów przeciw niemu [królowi] liczni przyjaciele i sejm królestwa powtórny dla ratowania biednej Rusi naszej i całego królestwa, któremu groziła potęga turecka, zaczęty dnia 6 marca szalona niezgoda dnia 26 tegoż miesiąca [marca] nieszczęśliwie rozerwała; i tak Rzeczypospolita zostawała bez rady i bez pomocy wobec tak potężnego nieprzyjaciela.”⁵⁵

www.kresy/lwow

widoki. Klimat łagodny sprzyja roślinności z wymienionych trzech terenów. Rosły tu rzadkie okazy drzew: brzoza karłowata, czerecha ze słodkimi, czarnymi i dużymi owocami – pośrednimi między wiśnią a czereśnią; sasanka wołyńska, jaskier kaszubski, tojad mołdawski. Wasylewski S., Lwów, Wrocław 1990, s. 9

3.4 Stan archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego

w chwili objęcia urzędowania w niej Wojciecha Korycińskiego

Metropolia łacińska56

na Rusi sięgała swoim rodowodem czasów panowania polskiego króla Kazimierza III Wielkiego (1333-1370).⁵⁷ Po zwycięskiej wojnie z Litwą w 1366 roku król Kazimierz utwierdził swoje panowanie na Rusi Czerwonej i rozpoczął realizację planu tworzenia oddzielonej metropolii łacińskiej dla tych terenów.⁵⁸

O stworzeniu metropolii w Haliczu myślał król Kazimierz III Wielki i jego następcy.

56

Arcybiskupstwo Lwowskie, łacińskie. Ludwik Węgierski prosił papieża Grzegorza XI o pomoc w organizacji terytorialnej Kościoła katolickiego w tej części Rzeczypospolitej. Papież Grzegorz XI wysłał na Ruś komisję biskupów polskich w roku 1375. Utworzyła ona arcybiskupstwo halickie z trzema biskupstwami sufragalnymi: w Przemyślu, Włodzimierzu i Chełmie. Namiestnik Rusi Władysław, książę opolski, który nadał miasteczko Tustań lwowskim arcybiskupom, prosił papieża, aby katedrę metropolitalną przeniesiono z Halicza do Lwowa jako miasta znaczniejszego i bardziej obronnego niż Halicz. Do przeniesienia stolicy metropolitalnej doszło w 1412 roku za rządów Władysława Jagiełły. Pierwszym arcybiskupem lwowskim został w 1416 roku bp Jan z Rzeszowa. Później pod władzę arcybiskupa lwowskiego w 1425 roku dostały się jeszcze trzy nowe diecezje: kamieniecka, kijowska i wołoska, odłączono od Lwowa diecezję włodzimierską (późniejszą łucką) i przyłączono do metropolii gnieźnieńskiej. Arcybiskupami lwowskimi byli między innymi: Grzegorz z Sanoka, Jan Długosz, Jan Dymitr Solikowski. Za rządów arcybiskupa Wacława Sierakowskiego Lwów dostał się pod panowanie austriackie, a arcybiskup lwowski otrzymał

tytuł prymasa Galicji. Po śmierci arcybiskupa Pischteka, wskutek przedstawień

namiestnika Stadiona, ten tytuł dany był metropolicie ruskiemu. Od roku 1375 po schyłek wieku XIX na stolicy metropolitalnej w Haliczu i we Lwowie zasiadało 42 arcybiskupów łacińskich. Jeden z nich, Jakub Strzemię, jest błogosławionym. www.biskupi

polscy w XVII wieku. 57

Ważną okolicznością poprzedzającą erekcję metropolii lwowskiej i początkowy jej rozwój było zajmowanie wówczas przez Polskę Rusi Czerwonej. Od roku 1340 poczynając przyłączono ziemie: przemyską i sanocką (1344), lwowską i halicką oraz jako lenno ziemie: chełmską, bełzką, włodzimierską (1366) i Podole. Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, t. 19, Kraków 1969, s. 315 – 316.

58

Misyjna działalność zakonów mendykanckich na Rusi od wieku XIII dała podstawy papieżom awiniońskim do tworzenia na jej terytorium biskupstw łacińskich: kijowskiego (1320), przemyskiego (1353), włodzimierskiego (1358), lwowskiego (1359), i chełmskiego (1359). Biskupstwa te miały początkowo raczej charakter tytularny i zostały podporządkowane metropolii gnieźnieńskiej. Były wszakże tendencje podporządkowania ich bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, względnie patriarsze łacińskiemu w Konstantynopolu. Abraham W., Powstanie organizacji Kościoła łacińskiego na Rusi, t. 1, Lwów 1904, s. 296; Gromnicki T., Przemyskie biskupstwo obrządku łacińskiego, w: Encyklopedia kościelna, pod red. Nowodworskiego M., t. 22, Warszawa 1898, s. 91 i t. 32, Płock 1913, s. 92.

Już w tym samym roku bł. Urban V papież,⁵⁹ rezydujący w Awinionie, desygnował dla Halicza metropolitę Krystyna, ale na razie bez bulli powołującej do istnienia ową metropolię. Pierwszą oficjalną wzmiankę o istniejącej już metropolii halickiej zamieścił papież Grzegorz XI⁶⁰ w bulli „Debitum pastoralis officii” z 1371 roku, skierowanej do ówczesnego zarządcy Rusi księcia Władysława Opolczyka.⁶¹ Papież ten zniósł ponadto jurysdykcję i wszelkie pretensje prawne biskupów lubuskich do Kościoła łacińskiego na Rusi Czerwonej⁶² i ustanowił w Haliczu arcybiskupstwo z podległymi mu biskupstwami w Przemyślu, Włodzimierzu i Chełmie. Później doszło do nich czwarte – we Lwowie (1390).

Starania namiestnika Rusi księcia Władysława Opolczyka o przeniesienie stolicy metropolii z Halicza do Lwowa nabrały realnych kształtów dopiero w XV wieku przed Soborem w Konstancji.⁶³ Stolica arcybiskupia została przeniesiona z Halicza za czasów Jagiełły. Lwów odtąd stał się urzędową metropolią Rusi.⁶⁴

59

Bł. Urban V był 196-tym papieżem. Wybrany 28 września 1362, zm. 19 grudnia 1370 roku. J. Mercier, Dwadzieścia wieków historii Watykanu, op. cit., s. 392.

60

Grzegorz XI, Francuz, rodem z Limousin, Pierre Roger de Beaufort. Osadził ponownie papiestwo w Rzymie. Był papieżem od 30 grudnia do 26 maja 1378 roku. J. Mercier, Dwadzieścia wieków historii Watykanu, op. cit., s. 392.

61

Władysław Opolczyk (+1401) doradca Ludwika Węgierskiego w latach 1372 – 1378 oraz namiestnik tegoż na Rusi Halickiej. Po śmierci Ludwika (+1382) popierał na tron polski jego córki; został następnie stronnikiem Wilhelma austriackiego. Tym samym poróżnił się z Władysławem Jagiełłą. Popierał przeciw niemu Krzyżaków i w końcu osamotniony osiadł na starość na zamku w Opolu. Największą jego zasługą była fundacja klasztoru na Jasnej

Górze w Częstochowie w 1382 roku i umieszczenie w nim starożytnego obrazu Matki

Bożej (1384). Szafraniec S., Studium z dziejów kultu Matki Boskiej Częstochowskiej, w: Sacrum Poloniae Millenium, t. 4, op. cit., s. 22 – 24; Fundacja klasztoru jasnogórskiego w Częstochowie roku 1382, Kraków 1939.

62

Abraham W., Powstanie organizacji, op. cit, t. 1 s. 306 – 307. 63

Sobór w Konstancji (1414 – 1418), Grzegorz XII – Marcin V. Na tym soborze zlikwidowano schizmę zachodnią, potępiono Jana Husa i reformatorów czeskich. Mercier J., Dwadzieścia wieków historii Watykanu, op. cit., s. 406.

64

W myśl przykazań Jagiełły działał wydatnie Jakub Strzemię, zwany Strepą, jako lwowski rządca kościelny. Był franciszkaninem i arcybiskupem Halicza. W ogromnej metropolii lwowskiej założył trzy biskupstwa: w Łucku, Kamieńcu Podolskim i Kijowie. Arcybiskupie rządy Strepy (1391 – 1409) gruntują byt Kościoła katolickiego na Rusi. Sam był bardzo świątobliwy i jakby w testamencie zostawił tę cechę następnym arcybiskupom lwowskim. Zmarł we Lwowie 20 X 1409 roku. Kult Jakuba Strepy zatwierdził papież Pius

28 sierpnia 1412 roku antypapież Jan XXIII, mając w swojej obediencji Polskę, wydał bullę „In eminenti”, przenoszącą stolicę metropolii ruskiej z Halicza do Lwowa. Samo praktyczne zastosowanie bulli nastąpiło w roku 1414.⁶⁵ W granicach metropolii lwowskiej znalazły się wówczas biskupstwa z dawnej metropolii halickiej: przemyskie, chełmskie, kamienieckie, włodzimierskie (późniejsze łuckie), kijowskie i lwowskie, jak również mołdawskie z siedzibą w Serecie. W 1466 roku arcybiskup lwowski Grzegorz z Sanoka zaliczył biskupstwo mołdawskie do metropolii lwowskiej. W późniejszych dziejach metropolii lwowskiej zaczęły się zaznaczać usiłowania biskupów łuckich do wyłamywania się z zależności od stolicy lwowskiej na korzyść Gniezna. Tendencje takie nasiliły się szczególnie na przełomie XVI i XVII wieku.⁶⁶

Ważną rzeczą dla istnienia biskupstwa, a zwłaszcza metropolii była siedziba biskupa czy metropolity, a w szczególności katedra.

Budowa katedry lwowskiej była zaplanowana już za czasów kazimierzowskich.⁶⁷ W 1344 roku na miejscu dzisiejszej świątyni

wybudowano drewniany kościół pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej, który spłonął podczas najazdu litewskiego w 1350 roku.

W 1360 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła godnego stolicy Rusi Czerwonej. Prawdopodobnie od początku nowy kościół wznoszono z myślą o przyszłej roli katedralnej. Po śmierci Kazimierza Wielkiego

VI dekretem z 11 września 1790 roku. Zaleski W., Święci na każdy dzień, Warszawa 1997, s. 658-660.

65

Ibidem, t. 1, s. 307. 66

Wyczawski H. E., Murawiec W.F. Święty Jan z Dukli, Kalwaria Zebrzydowska 1997, s. 25 – 26.

67

Fundamenty katedry lwowskiej położył król Polski Kazimierz Wielki w latach 1360-1368. 3 czerwca 1527 roku pożar zniszczył kościoły, baszty, majętności i zabytki miasta. Jednak natychmiast po pożarze miasto zaczęło się odbudowywać.

4 kwietnia 1656 roku w katedrze lwowskiej odbyły się śluby króla Jana Kazimierza. Na tej uroczystości był obecny Stefan Koryciński wielki kanclerz koronny Jana Kazimierza – krewny arcybiskupa Wojciecha Korycińskiego i sam Wojciech Koryciński. Wasylewski S., Lwów, Wrocław 1990, s. 9.

koszty budowy obciążyły mieszczaństwo lwowskie. Budowę prowadził mistrz Niczko (do 1384 roku), zaś po jego śmierci kierownictwo prac objął Ślązak Mikołaj Gansecke (Gąska), który ukończył w 1404 roku przesklepianie prezbiterium. Rok później (1405) biskup przemyski

Maciej w obecności arcybiskupa halickiego Jakuba Strzemię

(zwanego Strepą) poświęcił pierwszą część świątyni.

Za czasów andegaweńskich zmieniono wezwanie na maryjne, przeniesiono też doń z kościoła Matki Boskiej Śnieżnej parafię lwowską. Do 1455 roku trwały prace przy korpusie nawowym: w ich trakcie odprawiono egzekwie za zmarłego w 1434 roku w pobliskim Gródku (potem Jagiellońskim) króla Władysława Jagiełłę. W 1479 roku mistrz Joachim z Wrocławia ukończył wspaniałe sklepienie w nawach i wtedy trwająca ponad wiek budowa katedry dobiegła końca. Plan był nie do wykonania szybko z powodu olbrzymich rozmiarów.⁶⁸ W roku 1481 ozdobiono kościół witrażami.

Katedra nosiła wówczas charakter halowej budowli gotyckiej

o trzech nawach. ⁶⁹ Była przykładem gotyku monumentalnego, ale twardego i prostego zarazem. W katedrze znalazły się wybitne dzieła sztuki gotyckiej: sceny z Męki Pańskiej na belce tęczowej, sprowadzony

68

Budowę katedry ukończono za czasów króla Kazimierza IV Jagiellończyka (1427 – 1492), od 1440 wielkiego księcia litewskiego, a od 1447 roku króla polskiego. Był synem Władysława II Jagiełły, a ojcem Zygmunta I Starego. W wyniku wojny trzynastoletniej z Krzyżakami w latach 1454 – 1466 przyłączył do Polski Pomorze Gdańskie (Prusy Królewskie). Rozszerzył przywileje szlacheckie. Bardach J., Kazimierz Jagiellończyk w: Poczet królów i książąt polskich, op. cit., s. 295-304.

69

W latach 1761-1776 arcybiskup lwowski Wacław Sierakowski przeprowadził gruntowną restaurację katedry w duchu baroku. Pod koniec XIX wieku wykonano witraże według

projektu m.in. Józefa Mehoffera i Stanisława Batowskiego. W latach 1970-1980

przeprowadzono renowację nawy głównej i naw bocznych. Katedra posiada 8 kaplic, z których najznakomitsza to kaplica Kampianów utrzymana w stylu renesansowym. Ściany i sklepienia katedry - z wyjątkiem prezbiterium - pokrywają freski o tematyce maryjnej pędzla Stanisława Stroińskiego.W 1765r. w głównym ołtarzu umieszczono obraz Matki

Bożej Łaskawej – „Ślicznej Gwiazdy miasta Lwowa”, namalowany w 1598 roku,

koronowany w roku 1776 przez metropolitę Wacława Sierakowskiego i rekoronowany

w 1983 roku. przez Jana Pawła II w Częstochowie. Przed tym obrazem król Polski Jan

Kazimierz złożył w 1656 roku słynne śluby narodowe, obierając Maryję za Królową

Korony Polskiej. W 1910 r. Ojciec Święty Pius X nadał katedrze tytuł Bazyliki mniejszej. www.rkc.lviv.ua

z Krakowa krucyfiks (1473), rzeźby wykonane przez krakowskiego snycerza Mikołaja Haberschracha: Chrystusa Cierpiętliwego (przeniesiona później do kaplicy Bractwa Miłosierdzia), Matki Boskiej, św. Jana Chrzciciela i św. Marii Magdaleny, pochodzący z 1480 roku szafkowy ołtarz - obraz za sceną Męki Pańskiej.

W 1481 roku arcybiskup Jan Wątróbka Strzelecki uroczyście konsekrował katedrę. Świątynia otrzymała wydłużone trójprzęsłowe prezbiterium z apsydą, trójprzęsłowy i trójnawowy bazylikowy korpus, na osi, którego usytuowano dwie kaplice. Od zachodu usytuowano dwie wieże, z których jednej nie ukończono. W 1493 roku po północnej stronie prezbiterium zbudowano zakrystię. Budowano też kolejne kaplice: św. Piotra i Pawła (1495), Buczackich (Najświętszego Sakramentu, 1440), Rajców (1454), Kuśnierzy – w niedokończonej wieży (1478), Bractwa Miłosierdzia (1482), Św. Mikołaja (1503), Strumiłłów (1597). Mieszczanie lwowscy i kler fundowali kolejne bogate elementy wyposażenia. W 1500 roku ustawiono ołtarze: Matki Boskiej Bolesnej i św. Ducha oraz stalle rajców i ławników. Dziesięć lat później kościół otrzymał organy.⁷⁰

W 1527 roku wybuchł wielki pożar, który nie oszczędził także katedry. Spłonęło wówczas prezbiterium, nad którym runęło sklepienie, na wieży stopił się dzwon. Odbudowa podjęta przez arcybiskupa

Bernarda Wilczka, już po pięciu latach pozwoliła zorganizować

w murach katedry synod prowincjonalny metropolii lwowskiej. W 1564 roku obradowano powtórnie, przyjmując postanowienia Soboru Trydenckiego.

Wnętrze katedry przyjmowało stopniowo szatę renesansowo - manierystyczną. W 1600 roku było w niej 17 ołtarzy, w połowie XVIII

70

Na początku XVI wieku miastem i duszpasterstwem wstrząsnął konflikt o język głoszenia kazań. Topniejąca społeczność niemiecka broniła swoich pozycji, umieszczono więc drugą ambonę, kazania na porannej mszy głoszono po niemiecku, na sumie - po polsku.www.lviv.pl

wieku już 30. Arcybiskup Stanisław Słomowski ufundował nowy ołtarz główny z obrazami Augustyna Błażejowicza (1567), zastąpiony przez Jana Andrzeja Próchnickiego innym obrazem w 1616 roku. Na przełomie XVI i XVII wieku w katedrze pracował inny wybitny artysta -

Paweł Rzymianin, który m.in. przebudował kaplicę Strumiłowską na

mauzoleum patrycjuszowskiego rodu Kampianów pod wezwaniem Pana Jezusa Ubiczowanego. Wystrój wykonano z różnobarwnego marmuru i alabastru. W 1587 roku przebudowano kaplice Buczackich i oddano w zarząd Towarzystwu Jezusowemu. Warto wspomnieć, że kanonikiem lwowskim był w młodości Piotr Skarga - słynny kaznodzieja, sumienie narodu. ⁷¹

W XVII wieku powstało kilka cennych nagrobków, m. in. kanonika Piotra Milewskiego, arcybiskupów: Jana Zamoyskiego i Jana Tarnowskiego (autor: Aleksander Prochenkowicz). Około 1670 roku Jakub Aleksander Józefowicz ufundował kolejny ołtarz, nieco wcześniej ustawiono nowe organy. Na okalającym katedrę cmentarzu wybudowano kilka wolnostojących kaplic. Najsłynniejsza z nich to

kaplica Boimów, ufundowana przez patrycjuszowski ród Jerzego

Boima i jego żony Jadwigi Niżniowskiej dla uczczenia Męki Pańskiej. Prace trwały od 1609 do 1615 roku. W tym roku odbyła się uroczysta konsekracja kaplic.⁷²

71

Znakomity lwowski rzeźbiarz Jan Biały wykonał ołtarz pokryty maureską do kaplicy Zamoyskiego. Z fundacji rodu Zapałów powstał inny okazały ołtarz - tzw. Zapałowski, utrzymany również w stylu manierystycznym. Autorem alabastrowych figur dwóch aniołów w kaplicy Zamoyskich był Jerzy Pfister. Po jego śmierci dzieło prowadził dalej syn Jerzego Pfistera - Paweł Jerzy. www.lviv.pl

72

Kaplica Boimów stanowi prawdziwy pomnik architektury i rzeźby manierystycznej. Ściany zewnętrzne pokrywa przebogata dekoracja ornamentalna. Wnętrze, a zwłaszcza czasza kopuły, przypomina kaplicę Zygmuntowską w Katedrze Wawelskiej. Za autora kaplicy uważa się Andrzeja Bemera. www.lwow.pl

Katedra Łacińska - widok z wieży ratuszowej.

Fot. Jan Walczewski

Na zlikwidowanym cmentarzu przy katedrze stały do XVIII wieku również inne kaplice, m.in. Szolc - Wolfowiczów. Ze zburzonej w 1765 roku kaplicy ocalała płaskorzeźba ze sceną Chrystusa Zmartwychwstałego oraz namalowany w 1598 roku obraz Matki

Boskiej Murkowej - epitafium młodo zmarłej Katarzyny

Domagaliczówny. Wierni szybko otoczyli wizerunek Maryi kultem. Notowano liczne cuda i uzdrowienia. W 1645 roku obraz przeniesiono do nowo zbudowanej kaplicy Domagaliczowskiej. Przed tym cudownym wizerunkiem 1 kwietnia 1656 roku król Jan Kazimierz złożył swoje śluby i obiecał ulżenie doli chłopów, którzy w czasie „potopu” szwedzkiego tak zasłużyli się w walce z najeźdźcą szwedzkim. Obraz ten został przeniesiony do ołtarza głównego w maju 1776 roku arcybiskup Wacław Hieronim Sierakowski koronował go koronami papieskimi.⁷³

73

Po II wojnie światowej obraz Matki Boskiej Łaskawej przeniesiono do ówczesnej siedziby arcybiskupstwa lwowskiego - prokatedry w Lubaczowie. Podczas II pielgrzymki do Ojczyzny – w czerwcu 1983 roku papież Jan Paweł II dokonał rekoronacji obrazu. www. lwow.pl

W epoce saskiej stan świątyni znacznie się pogorszył. Wnętrze przepełnione było dziesiątkami ołtarzy, skrzyń brackich, stalli,

W dokumencie Życie i działalność pastoralna arcybiskupa Wojciecha Jana Korycińskiego, metropolity lwowskiego obrządku łacińskiego (Stron 168-198)