II. Obraz Niemiec i stosunków polsko-niemieckich w tygodniku ,,Polityka’’ w latach 2005-
2. Obraz Niemiec
2.2. Obraz stosunków polsko-niemieckich w tygodniku ,,Polityka’’ w roku 2005
2.2. Obraz stosunków polsko-niemieckich w tygodniku ,,Polityka’’ w roku 2005
Tabela 2 Struktura zawartości tygodnika ,,Polityka’’: Obraz stosunków polsko-niemieckich w roku 2005 Lp. Szczegółowe kategorie analityczne Wymiar istnienia (częstotliwości)
Wymiar wartości Treści o
charakterze informacyjnym Oceny Pozytywne Oceny Negatywne 1 Różnice w postrzeganiu polityki historycznej 5 0 0 5 2 Konstytucja Unii Europejskiej 4 0 2 2 3 Polscy pracownicy w Niemczech 3 2 0 1 4 60-lecie wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu 3 0 1 2 5 Centrum przeciwko 3 2 0 1
151 Tyszecka A.: Praca za jedno euro, ,,Polityka’’ 2005, nr 7, s. 52.
152 Krzemiński A.: Buntownicy przestawiają meble, ,,Polityka’’ 2005, nr 20, s. 68,70.
153
73 Wypędzeniom 6 Mniejszość niemiecka na Śląsku a autonomia Śląska 2 0 0 2 7 Rok polsko-niemiecki 2 1 0 1
8 Polska edycja ,,Mein
Kampf’’ 2 0 0 2
Razem 24 5 3 16
Źródło: Opracowanie własne
Różnice w postrzeganiu polityki historycznej
W 2005 roku dużo uwagi poświęcano różnicom w postrzeganiu polityki historycznej przez Niemcy i Polskę. Zagadnienie to przyporządkowałam do kategorii analitycznej zatytułowanej Obraz stosunków polsko-niemieckich. Poruszane było ono pięciokrotnie, treści wszystkich kwestii miały charakter informacyjny, np. Polskę i Niemcy poróżniły kwestie wojny w Iraku oraz polityki historycznej – Centrum Przeciwko Wypędzeniom i roszczeń wysuwanych przez wypędzonych, a także koncepcji Unii Europejskiej i jej Konstytucji.[…] Główne problemy między naszymi krajami są dziś raczej natury psychologicznej i kulturalnej niż prawno-politycznej154.
Konstytucja Unii Europejskiej
Problem konstytucji Unii Europejskiej podnoszony był cztery razy. Dwie kwestie miały charakter negatywny, np. UE przechodzi potrójny kryzys: konstytucyjny, budżetowy i psychologiczny155. Dwa z poruszanych problemów to treści o charakterze informacyjnym, np.: Bundestag przyjął konstytucję europejską ogromną większością głosów (569 na 594), ale w smętnym stylu. W czasie debaty w Reichstagu ławy poselskie ziały pustką. A główni mówcy gęsto odwoływali się do przeszłości […]. Debata pokazała, że w rok po rozszerzeniu Unii wciąż jeszcze nie nastąpiło zbyt wyraźne rozszerzenie świadomości niemieckiej klasy polityczne na wschód. Nasze kraje są bardzo często postrzegane jako
zagrożenie156
.
154 Dialog poróżnionych, ,,Polityka’’ 2005, nr 2, s. 19.
155 Krzemiński A.: Jak z wrogiem wejść do łóżka, ,,Polityka’’ 2005, nr 26, s. 44.
156
74
Polscy pracownicy w Niemczech
Wraz z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej, pomimo siedmioletniego okresu przejściowego, wzrosła liczba Polaków pracujących i zakładających własne firmy w Niemczech. Kwestia ta podnoszona była trzy razy, dwa problemy miały charakter pozytywny, np. Na prowadzenie wyszli piekarze. Sukcesy mają też producenci serów, wędzonek i kwiatów157
. Tylko treści zawarte w jednej kwestii miała charakter informacyjny, np.: W samym Berlinie od maja 2004 r. zarejestrowano niemal 4,5 tys. jednoosobowych firm usługowych, głównie z Polski. […] Niemieccy rzemieślnicy uważają się za ofiary globalizacji […]. Krytykują ono praktyki nieuczciwego werbunku pracowników przez firmy podwykonawcze ze Wschodu, w tym z Polski158.
60- lecie wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu
W 2005 roku przypadła sześćdziesiąta rocznica wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Kwestia ta poruszona była trzy razy; jeden problem miał wydźwięk negatywny, np. Przez półtora roku funkcjonowania krematoriów i komór gazowych w Auschwitz uśmiercono ponad milion osób. Masowa zagłada wymagała szczegółowego planu. Fabryki zagłady miały swoich majstrów i architektów śmierci.[…] Oskarżenie brzmiało: ,,Walter Dejaco i Fritz Ertl winni współudziału w mordzie masowym […]. Mimo tak mocnych zarzutów architekci zostali uniewinnieni159. Treści dwóch kwestii miały charakter informacyjny, np. 60 lat temu wyzwolono obóz Auschwitz. To był prawdziwy kombinat śmierci z którego tylko niewielu ocalało160
.
Centrum przeciwko Wypędzeniom
Problem budowy Centrum przeciwko Wypędzeniom zawsze stanowił punkt sporny pomiędzy Polską a Niemcami. Kwestia ta podnoszona był dwukrotnie na łamach tygodnika ,,Polityka’’. Po raz pierwszy podniesiono ten problem podczas wyborów w Niemczech, kwestia ta miała wydźwięk pozytywny, ponieważ dotyczyła możliwej rezygnacji Eriki Steinbach ze stanowiska przewodniczącej Fundacji Centrum przeciwko Wypędzeniom, np. Jednak wysyłane w naszym kierunku sygnały są zachęcające i nie powinny być przeoczone. Jednym jest zapowiedź ustąpienia Eriki Steinbach ze stanowiska przewodniczącej Fundacji Centrum przeciwko Wypędzeniom161
. Jak również kolejna kwestia: W sprawie Centrum przeciwko Wypędzeniom
157
Solska J.: Teściowie na eksport, ,,Polityka” 2005, nr 21, s. 50.
158 Tyszecka A.: Polacy w Niemczech. Za chlebem i za mięsem, ,,Polityka’’ 2005, nr 34, s. 50.
159 Preuss M.: Budowniczowie piekła, ,,Polityka’’ 2005, nr 4, s. 77, 79.
160 Strzelecki A.: Fabryka śmierci, ,,Polityka’’ 2005, nr 4, s. 75.
161
75 wymiana zdań złagodniała, tym bardziej, że otwarta właśnie w Bonn wystawa ,,Ucieczka, wypędzenia, integracja’’, którą odebrano jako pilotażową, spodobała się polskim mediom. Pasuje do tej sieci upamiętnienia deportacji, przesiedleń i wypędzeń, jaka powstała z inicjatywy prezydentów Polski i Niemiec162. Treść problemu związanego z wysiedleniami po II wojnie światowej miała charakter informacyjny, np. Jedni Niemcy uciekali z ,,odzyskanych’’ przez Polskę ziem, dziesiątki (a może i setki) tysięcy innych – wracało z wygnania.[…] Tak więc dosłownie z chwilą przejęcia przez Polaków wschodnich części granicznych miast zaistniała konieczność ścisłej kooperacji ze stroną niemiecką, znalezienia jakiegoś rozsądnego konsensu zapewniającego w miarę sprawne działanie163
.
Mniejszość niemiecka na Śląsku a autonomia Śląska
Kwestia uznania Ślązaków za narodową lub etniczną mniejszość niemiecką, a tym samym powracający problem autonomii Śląska poruszany był dwa razy. Treści podnoszonych kwestii miały charakter informacyjny, np. Ślązacy – nie uznani przez uchwaloną niedawno ustawę ani za narodową, ani etniczną mniejszość – chcą skorzystać z uprzejmości jednej z niemieckich organizacji Rady Głównej Niemców Górnośląskich i zdobyć razem z nią w nadchodzących wyborach więcej mandatów, […]164
.
Rok polsko-niemiecki
Dwa razy podejmowano kwestię Roku Polsko-Niemieckiego, który rozpoczął się 30.04. 2005 w Berlinie. Jeden z problemów miał charakter pozytywny, np. Rok polsko-niemiecki rozpoczyna się 30 kwietnia w Berlinie koncertem dwóch naszych ,,eksportowych’’ muzyków Leszka Możdżera i Tomasza Stańki, którym towarzyszyć będzie świetna orkiestra AUKSO. Ale oficjalna inauguracja nastąpi tydzień później, symbolicznie, równocześnie po obu stronach Odry we Frankfurcie i Słubicach165
.
Polska edycja ,,Mein Kampf’’
W 2005 r. we Wrocławiu ukazała się polska edycja książki ,,Mein Kampf’’. Kwestii ta podnoszona była dwa razy, treści te miały charakter informacyjny, np. We Wrocławiu pojawiła się polska edycja ,,Mein Kampf’’. Książka, spolszczona przez anonimowego tłumacza, ukazała się nakładem tajemniczego Wydawnictwa Książki Niezwykłej XXL, a przedmową opatrzył ją
162 Randka w ciemno. Czy Pis już polubił Niemców?, ,,Polityka’’ 2005, nr 49, s. 20.
163 Kochanowski J.: Granica w przybliżeniu, ,,Polityka’’ 2005, nr 49, s. 86.
164 Ślązak na niemieckim koniu, ,,Polityka’’ 2005, nr 3, s. 14.
165
76 prof. Bogdan Michalski166oraz Wrocławski Sąd Okręgowy udzielił tzw. zabezpieczenia roszczenia w sprawie o publikację polskiego przekładu ,,Mein Kampf’’ Adolfa Hitlera. Nakazał tym samym wycofanie wydrukowanych egzemplarzy z rynku i zabronił ewentualnych dodruków167
.
2.3. Wywiady z polskimi politykami, naukowcami, działaczami społecznymi w tygodniku