Wywiady z niemieckimi politykami, naukowcami, działaczami społecznymi

Tabela 13 Struktura zawartości tygodnika ,,Der Spiegel’’ w roku 2009: Wywiady z niemieckimi politykami, naukowcami, działaczami społecznymi

Lp. Szczegółowe kategorie analityczne

Wymiar istnienia (częstotliwości )

Wymiar wartości Treści o

charakterze informacyjnym Oceny Pozytywne Oceny Negatywne 1. Wywiad z niemieckim psychoanalitykiem,prof. Michaelem Ermannem, o traumie dzieci, które przeżyły wojnę

1 0 1 0

2.

Wywiad z prof. Manfredem Kittel, dyrektorem Fundacji ,,Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie’’

1 ⁰ 1 0

Razem 2 0 2 0

Źródło: Opracowanie własne

Wywiad z niemieckim psychoanalitykiem,prof. Michaelem Ermannem

W roku 2009 na łamach tygodnika ,,Der Spiegel’’ ukazały się dwa wywiady z niemieckimi osobistościami ze świata nauki, kultury czy polityki. Jednym z nich był wywiad z monachijskim psychoanalitykiem, profesorem Michaelem Ermannem, na temat traumy dzieci, które przeżyły II wojnę światową – Profesor, urodzony w 1943 r. w Szczecinie, sam jako dziecko doświadczył podobnych przeżyć. Problemy poruszane podczas tej rozmowy miały wydźwięk negatywny, podkreślano także traumę wypędzeń z terenów dzisiejszej Polski np. Wenn jemand als Kleinskind standing im Luftschutzkeller hocken musste, umgeben von herunterstürzenden Balken, wenn jemand durch brennende Städte getragen wurde, dann erzeugt das Erregungszustände, an die man sich zwar nicht mehr bewusst erinnert, der Körper vergisst sie aber nicht […] Natürlich kannte ich die Umstände meiner Geburt, alles über unsere Flucht

33 aus Pommern und die Vertreibung nach dem Krieg⁷².- ,,Jeśli ktoś jako małe dziecko ciągle musiał siedzieć w kucki w schronie przeciwlotniczym otoczony spadającymi belkami, jeśli ktoś był niesiony przez płonące miasta, wtedy wytwarza się stan napięcia, którego wprawdzie świadomie się nie pamięta, ciało jednak o nim nie zapomina. […] Oczywiście znałem okoliczności moich narodzin, wiedziałem wszystko o naszej ucieczce z Pomorza i wypędzeniu po wojnie’’.

Wywiad z prof. Manfredem Kittel’em

Drugi wywiad został przeprowadzony z profesorem Manfredem Kittel’em, dyrektorem Federalnej Fundacji ,,Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie’’. W rozmowie podnoszono problemy dotyczące m.in. sporu wokół Eriki Steinbach oraz polskiego sprzeciwu odnośnie jej miejsca w radzie fundacji. Poruszane kwestie miały wydźwięk negatywny, np. Die Stiftung bleibt natürlich weiterhin daran interessiert, dass auch ein polnischer Historiker in unserem international en Beratergremium mitwirkt. […] Wir versuchen, die Sorgen der Nachbarn bei unserer Arbeit zu berücksichtigen. […] Hier wird nichts relativiert73

.- ,,Fundacja naturalnie nadal jest zainteresowana, aby także historyk z Polski współpracował w naszym międzynarodowym gremium konsultantów. […] Staramy się uwzględnić przy naszej pracy obawy sąsiadów. […] Nic nie jest tutaj relatiwizowane’’.

1.14. Wywiady z polskimi politykami, naukowcami, działaczami społecznymi w tygodniku ,,Der Spiegel’’ w roku 2009

Tabela 14 Struktura zawartości tygodnika ,,Der Spiegel’’ w roku 2009: Wywiady zpolskimi politykami, naukowcami, działaczami społecznymi

Lp. Szczegółowe kategorie analityczne

Wymiar istnienia (częstotliwości )

Wymiar wartości Treści o

charakterze informacyjnym Oceny Pozytywne Oceny Negatywne 1. ^{Wywiad z premierem} Donaldem Tuskiem ^{1 1 0 0} 2. Wywiad z reżyserem Andrzejem Wajdą z okazji premiery filmu ,,Katyń’’

1 1 0 0

Razem 2 2 0 0

Źródło: Opracowanie własne

72 Demmer U., Weinzierl A.: Der Körper vergisst nicht, ,,Der Spiegel’’ 2009, nr 9, s. 46-47.

73

34

Wywiad z premierem Donaldem Tuskiem

W pierwszym kwartale roku ukazał się wywiad z premierem Donaldem Tuskiem. Poruszane w nim problemy, m.in. spór wokół nominacji Eriki Steinbach do rady Fundacji ,,Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie’’ oraz stosunki polsko-niemieckie miały wydźwięk pozytywny, np. Die Causa Steinbach ist ein deutsche Dilemma, kein deutsch-polnisches, unsere Regierung hat ganz andere Problemem am Hals. […] Die Art und Weise, wie die Deutschen ihrer Opfer im Zweiten Weltkrieg gedenken, liegt in ihrer eigenen Verantwortung-das hat Polen deutlich gesagt. […], ich gelte in Polen als Garant für gute Beziehungen zu Berlin. Unsere Einstellung zu den Deutschen ist positiv⁷⁴.- ,,Przypadek Steinbach jest niemieckim dylematem, nie niemiecko-polskim, nasz rząd ma całkiem inne problem na głowie. […] Sposób w jaki Niemcy wspominają swoje ofiary II wojny światowej leży w ich własnej odpowiedzialności-Polska powiedziała to jasno. […], jestem uważany w Polsce za gwarant dobrych stosunków z Berlinem. Nasze nastawienie do Niemców jest pozytywne.

Wywiad z reżyserem Andrzejem Wajdą

Drugi wywiad został przeprowadzony w Warszawie z reżyserem Andrzejem Wajdą, z okazji premiery filmu ,,Katyń’’, wydźwięk poruszanych w nim kwestii był pozytywny, np. Die ganz besondere Rolle der Polen ist kein Mythos. Die Hinrichtungen im Wald von Katyn-das ist ein Teil unserer Geschichte, der abgebildet werden musste⁷⁵.- ,,Szczególna rola Polaków nie jest mitem. Egzekucje w lesie katyńskim-to jest część naszej historii, która musi zostać sportretowana’’.

W roku 2009 bardzo często poruszano tematykę polską lub polsko-niemiecką. Jednak w wyodrębnionych przeze mnie kategoriach analitycznych nie zanotowałam żadnej oceny pozytywnej, ale aż 11 negatywnych i 3 treści o charakterze informacyjnym. Częstotliwość występowania ocen neutralnych niweluje w pewnym stopniu przewagę negatywnego wydźwięku podejmowanych wątków. Tak duża liczba ocen negatywnych ma bezpośredni związek ze sporem jaki toczył się w 2009 roku wokół nominacji Eriki Steinbach do rady Fundacji ,,Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie’’, a tym samym z wycofaniem się polskich historyków z prac Fundacji oraz z emocjonalnymi wystąpieniami niektórych polskich polityków. Poza tym ciągle żywe były kontrowersje dotyczące udziału polskich wojsk w wojnie w Iraku, istnienia domniemanych tajnych więzień CIA na terenie naszego kraju, czy budowy Gazociągu Północnego, porównanego przez byłego Ministra Obrony Narodowej, a obecnie Ministra Spraw

74 Neef Ch., Puhl J.: Ein deutsches Dilemma, ,,Der Spiegel’’ 2009, nr 10, s. 102.

75

35 Zagranicznych do Paktu Ribbentrop-Mołotow. Strona niemiecka pozytywnie oceniała nowy rząd Donalda Tuska jak i samego premiera, podkreślając jego neutralną postawę w sporze dotyczącym Eriki Steinbach. W 2009 roku przypadła dwudziesta rocznica obalenia muru berlińskiego, przy tej okazji niemieccy politycy wskazywali na ogromną rolę Polski w przemianie ustrojowej, wspomnieć należy chociażby plakaty, które pojawiły się m.in. w Berlinie z napisem ,,Zaczęło się w Polsce’’.