w Rodzinach Zagrożonych Przemocą w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim na lata 2014 – 2020.
Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1390) do zadań własnych powiatu należy w szczególności opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie. Rada Powiatu Wrocławskiego dnia 23 grudnia 2013 r. podjęła uchwałę NR XXII/204/13 w sprawie przyjęcia Programu Profilaktycznego w Zakresie Promowania i Wdrożenia Prawidłowych Metod Wychowawczych w Stosunku do Dzieci w Rodzinach Zagrożonych Przemocą w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim na lata 2014 – 2020.
Program Profilaktyczny został opracowany w celu ograniczania i zapobiegania zjawiska przemocy na terenie Powiatu Wrocławskiego, poprzez udzielenie
128
specjalistycznej pomocy, szczególnie w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie. Podejmowane na jego podstawie działania profilaktyczne mają za zadanie zapobiegać nasilaniu zjawiska przemocy w rodzinie, zwłaszcza wobec dzieci poprzez promocję i wdrożenie, a następnie praktykowanie prawidłowych metod wychowawczych. Koordynatorem realizacji Programu jest PCPR.
Program skierowany jest do mieszkańców Powiatu Wrocławskiego, a zwłaszcza rodzin i dzieci zagrożonych przemocą w rodzinie, rodzin doświadczających przemocy w rodzinie: ofiar przemocy w rodzinie, a w szczególności dzieci oraz sprawców przemocy w rodzinie, świadków przemocy w rodzinie, rodzin niewydolnych wychowawczo, rodzin w trudnej sytuacji życiowej, dzieci zagrożonych niedostosowaniem społecznym, jak również przedstawicieli władz lokalnych, instytucji oraz służb działających na rzecz dzieci, rodzin oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Podstawowym założeniem Programu jest szeroko rozumiana profilaktyka (m.in.
poprzez wzrost świadomości społecznej w obszarze przemocy i związanych z tym problemem zagrożeń, zwiększenie poziomu wiedzy na temat instytucji udzielających specjalistycznej pomocy, edukację i promocję właściwych metod wychowawczych, postaw rodzicielskich oraz życia wolnego od przemocy, udzielanie pomocy i wsparcia rodzinom wykazujących trudności opiekuńczo-wychowawcze, podnoszenie kompetencji zawodowych osób zajmujących się zmniejszeniem problemu przemocy domowej), której celem jest zmniejszenie zjawiska przemocy w rodzinach z terenu Powiatu Wrocławskiego.
Mając na uwadze przyjęty Program, Powiat Wrocławski w 2019 r. realizował zadania wynikające bezpośrednio lub pośrednio z założonych celów.
Diagnoza problemu przemocy w Powiecie Wrocławskim w latach 2018-2019
W latach 2018-2019 gminy realizowały zadania wynikające z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1390), zgodnie z którymi były odpowiedzialne za tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez tworzenie Zespołu Interdyscyplinarnego. Głównym założeniem była integracja działań służb, instytucji oraz stowarzyszeń na rzecz pomocy dzieciom i rodzinom, w których pojawia się problem
129
przemocy. Do zadań Zespołów Interdyscyplinarnych należało przede wszystkim opracowanie indywidualnych planów pomocy, kontrola sytuacji rodzinnej, inicjowanie działań wobec sprawców przemocy. Ponadto w indywidualnych sytuacjach Zespół Interdyscyplinarny powoływał grupę roboczą dla rodzin, gdzie wystąpił problem przemocy.
Dane statystyczne zostały zgromadzone na potrzeby niniejszego sprawozdania przy współpracy Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej z terenu Powiatu Wrocławskiego i dotyczą 9 gmin funkcjonujących na terenie Powiatu Wrocławskiego tj. gminy Czernica, Długołęka, Jordanów Śląski, Kąty Wrocławskie, Kobierzyce, Mietków, Siechnice, Sobótka oraz Żórawina.
Dane w tabelach pokazują dane ilościowe na przestrzeni lat 2018-2019 z poszczególnych gmin Powiatu Wrocławskiego i dotyczą liczby tych rodzin, w których występuje problem przemocy w rodzinie oraz liczby dzieci w tych rodzinach, które również są uwikłane w zjawisko przemocy. Ponadto obrazują te rodziny z terenu Powiatu Wrocławskiego, które poprzez zjawisko przemocy są dysfunkcyjne, co stanowi zagrożenie dla wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych wobec dzieci.
Tabela 34.
Liczba rodzin i liczba dzieci objętych działaniami Zespołu Interdyscyplinarnego, w tym pracą z grupą roboczą w poszczególnych gminach Powiatu Wrocławskiego w latach 2018 - 2019.
Czernica Długołęka Jordanów
Kąty Wrocławskie Kobierzyce Mietków
2018 2019 2018 2019 2018 2019
130
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej z terenu Powiatu Wrocławskiego.
*ZI – Zespół Interdyscyplinarny, **bd-brak danych
Wyniki dotyczące ogólnej liczby zarówno rodzin, jak i dzieci w tych rodzinach w latach 2018-2019 pokazują, iż wiele rodzin z terenu Powiatu Wrocławskiego doświadcza przemocy i zmaga się z trudnościami w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, co wskazuje na zagrożenie dzieci przemocą w tych rodzinach.
W 6 gminach liczba rodzin objętych działaniami Zespołu Interdyscyplinarnego, czy też rodzin pracujących z grupą roboczą, wzrosła w 2019 r. w porównaniu do 2018 r., tj. w Czernica, Długołęka, Kobierzyce, Siechnice, Żórawina i Jordanów Śląski. Liczba rodzin zmniejszyła się w gminie: Mietków, Kąty Wrocławskie i Sobótka.
Zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej zagrożeń wynikających z przemocy w rodzinie oraz o instytucjach udzielających specjalistycznej pomocy W latach 2018 – 2019 promowano i rozpowszechniano na stronie internetowej PCPR (www.pcpr.wroclaw.pl) informację o Dyżurnym Punkcie Konsultacyjnym Ofiar Przemocy w Rodzinie wraz z ulotką. Broszura informacyjna o Dyżurnym Punkcie Konsultacyjnym dla Ofiar Przemocy w Rodzinie była udostępniana w siedzibie PCPR oraz podczas akcji promocyjnej rodzicielstwa zastępczego oraz wolontariatu w dniu 27 maja 2019 r., VIII Powiatowego Pikniku z okazji Dnia Rodzicielstwa Zastępczego, Dnia Rodziny oraz Międzynarodowego Dnia Dziecka w dniu 1 czerwca 2019 r., podczas VI Powiatowego Pikniku Osób Niepełnosprawnych w dniu 14 września 2019 r. oraz na stoisku informacyjnym PCPR w trakcie cyklicznej akcji medycznej pt.: „Biała Niedziela”
w Powiecie Wrocławskim w dniach 2 czerwca 2019 r., 16 czerwca 2019 r. i 1 września 2019 r. dla wszystkich uczestników i gości.
Na stronie internetowej PCPR oraz w siedzibie PCPR udostępniano również broszurę na temat realizacji Programu Oddziaływań Korekcyjno-Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie, która w 2019 r. została przekazana do 9 Ośrodków
131
Pomocy Społecznej w Powiecie Wrocławskim, a także na temat realizacji Programu Oddziaływań Psychologiczno-Terapeutycznych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie.
W przypadku każdej interwencji w roku sprawozdawczym, pracownicy PCPR promowali informacje dotyczące profilaktyki przemocy, a także edukowali w zakresie zachowań nieagresywnych - zarówno w ramach interwencji kryzysowej, jak i w ramach pracy z rodzinami zastępczymi/Rodzinnymi Domami Dziecka. Przekazywali informacje na temat tego, czym jest przemoc w rodzinie, jak można ją rozpoznać, gdzie należy szukać pomocy i jak taka pomoc może wyglądać. Osobom zainteresowanym problematyką przemocy udzielana była kompleksowa informacja.
Udzielenie wsparcia i pomocy rodzinom z trudnościami w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej (zagrożonych przemocą w rodzinie) oraz będącym w sytuacji przemocy domowej
Zadanie to zrealizowane zostało w roku sprawozdawczym i ma charakter ciągły.
Dyżurny Punkt Konsultacyjny dla Ofiar Przemocy w Rodzinie przeznaczony jest dla osób doświadczających przemocy oraz dla osób stosujących przemoc w rodzinie. W II i III wtorek każdego miesiąca od godziny 16:00 do 17:00 psycholog PCPR odbywał dyżur w siedzibie PCPR, w trakcie którego służył wsparciem oraz profesjonalną pomocą psychologiczną dla mieszkańców Powiatu Wrocławskiego.
PCPR prowadzi specjalistyczne poradnictwo psychologiczne i prawne realizowane w ramach interwencji kryzysowej dla mieszkańców Powiatu Wrocławskiego, tj. gmin: Czernica, Długołęka, Jordanów Śląski, Kąty Wrocławskie, Kobierzyce, Mietków, Siechnice, Sobótka, Żórawina. Ponadto pracownicy PCPR na bieżąco wspierają rodziny z terenu Powiatu Wrocławskiego we wzmacnianiu i odzyskaniu zdolności do prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczej poprzez: pracę socjalną, poradnictwo rodzinne, poradnictwo pedagogiczne oraz poradnictwo prawne.
Edukacja i promocja prawidłowych metod wychowawczych, postaw rodzicielskich oraz stylu życia wolnego od przemocy
Zadanie o charakterze ciągłym zrealizowane w 2019 r. W przypadku każdej interwencji w roku sprawozdawczym, pracownicy PCPR promowali informacje
132
dotyczące profilaktyki przemocy, a także edukowali w zakresie metod bez użycia przemocy i zachowań nieagresywnych – zarówno w ramach interwencji kryzysowej, jak i w ramach pracy z rodzinami zastępczymi/osobami prowadzącymi Rodzinne Domy Dziecka. Przekazywali informacje na temat tego, czym jest przemoc w rodzinie, jak można ją rozpoznać, gdzie należy szukać pomocy i jak taka pomoc może wyglądać.
Osobom zainteresowanym problematyką przemocy udzielana była kompleksowa informacja.
Podejmowane działania w PCPR dotyczyły również osób stosujących przemoc w rodzinie (podczas uczestnictwa w programie korekcyjno - edukacyjnym – konsultacje indywidualne oraz konsultacje grupowe).
Ponadto podczas prowadzonych w 2019 r. przez PCPR 2 grup wsparcia (podobnie jak w 2018 r., z wyłączeniem grupy wsparcia dla kobiet doznających przemocy w rodzinie lub zagrożonych przemocą w rodzinie z terenu Powiatu Wrocławskiego), tj.: dla rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych, dla rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących Rodzinne Domy Dziecka z terenu Powiatu Wrocławskiego, problematyka zachowań agresywnych niejednokrotnie stała się tematem wspólnych dyskusji. Forma zajęć była elastyczna, dostosowana do aktualnych oczekiwań uczestników. Odbyło się łącznie 5 spotkań grupy wsparcia dla rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych, 5 spotkań w ramach grupy wsparcia dla rodzin zastępczych zawodowych i osób prowadzących Rodzinne Domy Dziecka prowadzonych przez psychologa PCPR.
W siedzicie PCPR udostępniano broszury czy materiały informacyjne dotyczące przeciwdziałania przemocy w rodzinie, m.in. o Dyżurnym Punkcie Konsultacyjnym dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, o Programie Oddziaływań Korekcyjno-Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie, o Programie Oddziaływań Psychologiczno-Terapeutycznych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie czy Informator Przeciwdziałanie Przemocy w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim.
W 2019 r. w powiatowych szkołach oraz placówkach oświatowych (m.in.
w Powiatowym Zespole Szkół nr 1 w Krzyżowicach, w Powiatowym Zespole Szkół nr 3 w Sobótce, w Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym w Kątach Wrocławskich, w Zespole Szkół Specjalnych im. Św. Ks. Zygmunta Gorazdowskiego przy Zakładzie Opiekuńczo – Leczniczym w Wierzbicach, w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Sobótce oraz Powiatowym Zespole Poradni Psychologiczno –
133
Pedagogicznych we Wrocławiu) prowadzone były różnorodne zajęcia lekcyjne, programy profilaktyczne, zajęcia psychoedukacyjne, wychowawcze czy indywidualne spotkania ze specjalistami dotyczące zjawiska przemocy, profilaktyki przemocy, w tym przemocy rówieśniczej, terapii zachowań agresywnych, bezpiecznego korzystania z Internetu, a także radzenia sobie z konfliktem i stresem.
W Powiatowym Zespole Poradni Psychologiczno – Pedagogicznych odbył się również kurs pt. „Treningu Kompetencji Wychowawczych” podczas którego rodzice zdobywali umiejętności wychowawcze oraz funkcjonowała grupa wsparcia tzw. Klub Rodzica dla rodziców, którzy ukończyli ww. trening.
Podniesienie kompetencji i profesjonalizmu osób pracujących nad zmniejszeniem problemu dotyczącego przemocy domowej.
Zadanie to zostało zrealizowane w roku sprawozdawczym. W 2019 r. pracownicy PCPR uczestniczyli w 1 seminarium i 8 szkoleniach związanych z tematyką przemocy w rodzinie w tym szkoleniach realizowanych przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu (dalej: DOPS) ramach projektu pt „Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr systemu wspierania rodziny i pieczy zastępczej” (tj. w szkoleniu
„Rozwój kompetencji zawodowych w zakresie prowadzenia interwencji kryzysowej”
(2 osoby), „Interwencja kryzysowa wobec dzieci i młodzieży” (2 osoby), „Warsztaty rozwoju kompetencji zawodowych w zakresie prowadzenia interwencji kryzysowej”
(5 osób), „Kryzys i interwencja kryzysowa - rola asystenta rodziny” (2 osoby),
„Rozpoznawanie symptomów dziecka krzywdzonego oraz procedury w sytuacji stwierdzenia krzywdzenia dziecka” (3 osoby), „Praca z dzieckiem z zaburzonymi więziami” (3 osoby), „Metoda dialogu motywującego – praca z trudnym nastolatkiem”
(3 osoby), „Wykorzystanie seksualne dzieci – procedury zgłaszania pomocy i wsparcia”
(3 osoby)), a także poprzez uczestnictwo pracownika PCPR w VIII Dolnośląskim Seminarium Interwencji Kryzysowej pn. „Interdyscyplinarny system wsparcia - życie bez przemocy” (1 osoba).
10. Ocena realizacji Programu Terapeutycznego i Pomocy Psychologicznej dla