POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WROCŁAWIU SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WROCŁAWIU W ROKU 2019 WROCŁAW 2020

(1)

0

POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WROCŁAWIU

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI

POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WROCŁAWIU

W ROKU 2019

WROCŁAW 2020

(2)

1 Spis treści

Wstęp ... 2

1. Rodzinna Piecza Zastępcza ... 3

2. Instytucjonalna Piecza Zastępcza ... 53

3. Zakłady Opiekuńczo - Lecznicze ... 78

4. Ocena realizacji Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Wrocławskim na lata 2018 – 2020 ... 79

5. Zestawienie potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej na rok 2020 ... 88

6. Wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej na rok 2020 ... 89

7. Ocena realizacji Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim na lata 2016-2020. ... 89

8. Interwencja kryzysowa ... 124

9. Ocena realizacji Programu Profilaktycznego w Zakresie Promowania i Wdrożenia Prawidłowych Metod Wychowawczych w Stosunku do Dzieci w Rodzinach Zagrożonych Przemocą w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim na lata 2014 – 2020. ... 127

10. Ocena realizacji Programu Terapeutycznego i Pomocy Psychologicznej dla Osób Dotkniętych Przemocą w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim na lata 2017-2020 ... 133

11. Program Oddziaływań Korekcyjno-Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2016-2020 oraz Program Psychologiczno-Terapeutyczny dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2018-2020 ... 139

12. Wsparcie repatriantów i cudzoziemców ... 141

13. Osoby niepełnosprawne ... 142

14. Projekty finansowane ze środków Unii Europejskiej ... 173

15. Ochrona Zdrowia ... 185

16. Domy Pomocy Społecznej ... 186

17. Powiatowy Klub Seniora w Kątach Wrocławskich ... 188

18. Powiatowy Środowiskowy Dom Samopomocy w Kątach Wrocławskich ... 195

19. Współpraca z organizacjami pozarządowymi ... 200

20. Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej ... 207

21. Zadania związane z obsługą administracyjną PCPR... 209

22. Ocena realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Wrocławskim w latach 2016 – 2025 ... 212

(3)

2 Wstęp

W związku z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. 2019 r., poz. 511) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (dalej:

PCPR) zobowiązane jest do niesienia pomocy w zakresie pomocy społecznej, przeciwdziałania przemocy w rodzinie, polityki prorodzinnej oraz wspierania osób niepełnosprawnych. Poprzez ww. powinności rozumie się wszystkie działania, których głównym celem jest niesienie pomocy osobom najbardziej potrzebującym.

PCPR realizuje poszczególne zadania na podstawie następujących ustaw:

a) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2019 r., poz. 1507 z późn.

zm.),

b) ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2019 r., poz. 1111 z późn. zm.),

c) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1390),

d) ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2019 r., poz. 1172 ze zm.).

Na podstawie art. 241 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dnia 22 września 2011 r. zostało wydane Zarządzenie Starosty Powiatu Wrocławskiego wyznaczające PCPR na Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej na terenie Powiatu.

W 2019 r. zadania PCPR wykonywało 34 pracowników z poszczególnych zespołów organizacyjnych. W poniższej tabeli znajduje się liczba zatrudnionych pracowników PCPR w 2019 r., w zestawieniu z danymi z 2018 r.

(4)

3

Tabela 1.

Liczba pracowników PCPR w latach 2018 – 2019.

Pracownicy PCPR Zespół

organizacyjny/samodzielne

stanowisko rok 2018 rok 2019

Dyrektor 1 1

Zastępca Dyrektora 1 1

Dział Wsparcia Rodziny Zespół ds. poradnictwa

specjalistycznego 6 6

Zespół ds. rodzinnej pieczy

zastępczej 9 10

Mieszkanie Chronione

w Kątach Wrocławskich 0 2 x 0,5

Dział Wsparcia Osób Niepełnosprawnych i Seniorów Zespół ds. Osób

Niepełnosprawnych 3 3

Powiatowy Klub Seniora

w Kątach Wrocławskich 0 1,5

Dział Pomocy Finansowej

5 5

Dział Finansowo-Administracyjny

4 5

RAZEM 29 33,5

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PCPR.

1. Rodzinna Piecza Zastępcza

Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej piecza zastępcza jest sprawowana w formie rodzinnej i instytucjonalnej.

Organem odpowiedzialnym za system pieczy zastępczej jest starosta powiatu, który za pośrednictwem PCPR, wykonuje zadania, tworząc i rozwijając pieczę zastępczą.

Działania powiatu ukierunkowane są na harmonijny rozwój psychiczny i fizyczny dziecka, które wymaga szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych, środowiska rodzinnego, jak również wsparcia, bezpieczeństwa i nauki samodzielności życiowej.

Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej podejmuje działania w kierunku wspierania i promowania rodzicielstwa zastępczego, a także szeroko pojętego dobra dziecka i rodziny.

(5)

4

Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku, gdy rodzice biologiczni nie mogą zapewnić dziecku odpowiedniej opieki i wychowania. Jej głównym celem jest powrót dziecka do rodziny biologicznej, a w sytuacji, gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku tejże możliwości – opieka i wychowanie w środowisku zastępczym. Piecza zastępcza jednocześnie przygotowuje dziecko do godnego, odpowiedzialnego i samodzielnego życia, pokonywania trudności życiowych, nauki prawidłowych norm społecznych, podtrzymywania bliskich kontaktów z rodziną i rówieśnikami, a także zaspokajania potrzeb emocjonalnych.

Umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej następuje na podstawie:

orzeczenia sądu rodzinnego, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilno-prawnej zawartej między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania rodziny. Dziecko w pieczy zastępczej przebywa do czasu osiągnięcia pełnoletności, jednak nie dłużej niż do 25 roku życia w sytuacji, gdy kontynuuje naukę.

Rodzinną pieczę zastępczą stanowią rodziny zastępcze i Rodzinne Domy Dziecka, które dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej zapewniają całodobową opiekę i wychowanie.

Tabela 2.

Podział rodzinnej pieczy zastępczej na formy opieki.

Rodziny zastępcze spokrewnione

Rodziny zastępcze niezawodowe

Rodziny zawodowe

Rodzinne Domy Dziecka

Stanowią je małżonkowie

lub osoba, będący

wstępnymi lub rodzeństwem

dziecka, tj. babcia, dziadek, brat,

siostra.

Stanowią je małżonkowie lub osoba, nie będący

dziecka, tj. osoby z dalszej rodziny

biologicznej lub też zupełnie obce.

dziecka. Może w nich przebywać łącznie nie

więcej niż

3 dzieci oraz osób, które osiągnęły

pełnoletność przebywając w pieczy

zastępczej.

dziecka. Może w nich przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci oraz

osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy

zastępczej.

(6)

5

Tabela 3.

Podział rodzin zastępczych zawodowych na formy opieki.

Rodziny Zastępcze Zawodowe Pełniące funkcję pogotowia rodzinnego

(dalej: Pogotowie Rodzinne) Specjalistyczne Umieszcza się w nich nie więcej

niż 3 dzieci; w razie konieczności umieszczenia rodzeństwa, za zgodą rodziny

zastępczej jest dopuszczalne umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci - na pobyt okresowy, do czasu uregulowania ich

sytuacji prawnej, nie dłużej niż na 4 do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o powrót dziecka do rodziny, przysposobienie lub umieszczenie

w rodzinnej pieczy zastępczej.

Umieszcza się w nich dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności

lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;

dzieci na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz małoletnie matki z dziećmi. W rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci.

Stanowiąc rodzinę zastępczą oraz prowadząc Rodzinny Dom Dziecka, należy realizować poniższe zadania:

a) traktować dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej, b) zapewniać dostęp do przysługujących świadczeń rodzinnych,

c) zapewniać kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych, d) zapewniać rozwój uzdolnień i zainteresowań,

e) zaspakajać jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne, f) zapewniać ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne

dziecka,

g) umożliwiać kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

Funkcję rodziny zastępczej lub prowadzącego Rodzinny Dom Dziecka mogą pełnić osoby, które:

a) dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej,

b) nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona,

c) wypełniają obowiązek alimentacyjny w przypadku, gdy taki obowiązek wynika z tytułu egzekucyjnego,

d) nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych,

(7)

6

e) są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim oraz opinią psychologiczną o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka,

f) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

g) zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb,

h) nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo,

i) posiadają co najmniej jedno stałe źródło dochodu (dot. rodzin zastępczych niezawodowych),

j) posiadają stosowne przeszkolenie przeprowadzone przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej.

Rodziny zastępcze oraz Rodzinne Domy Dziecka obejmuje się opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Do jego zadań należy w szczególności:

a) udzielanie pomocy rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka w realizacji zadań wynikających z pieczy zastępczej,

b) przygotowanie, we współpracy z odpowiednio rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka oraz asystentem rodziny, a w przypadku gdy rodzinie dziecka nie został przydzielony asystent rodziny – we współpracy z podmiotem organizującym pracę z rodziną, planu pomocy dziecku,

c) pomoc rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka w nawiązaniu wzajemnego kontaktu z dziećmi,

d) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka dostępu do specjalistycznej pomocy dla dzieci, w tym psychologicznej, reedukacyjnej i rehabilitacyjnej,

e) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających,

f) udzielanie wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej, g) przedstawianie corocznego sprawozdania z efektów pracy organizatorowi rodzinnej

pieczy zastępczej.

(8)

7

Dane liczbowe dotyczące rodzinnej pieczy zastępczej

W 2019 r. na terenie Powiatu Wrocławskiego funkcjonowało 199 rodzin zastępczych, w których wychowywało się łącznie 318 dzieci. W stosunku do roku poprzedniego, w którym odnotowano 205 rodzin zastępczych z 332 podopiecznymi, w roku sprawozdawczym zaistniał spadek liczby rodzin zastępczych i dzieci w nich umieszczonych, co wynika między innymi z okoliczności precedensowych postanowień sądów rodzinnych w zakresie ustanawiania opieki prawnej dla dziecka bez potrzeby powoływania instytucji rodziny zastępczej oraz usamodzielnień pełnoletnich wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej.

Spośród wszystkich 199 rodzin, w tym Rodzinnych Domów Dziecka istniejących w 2019 r. wyodrębnia się:

a) 110 rodzin spokrewnionych, w których przebywało 146 dzieci, b) 75 rodzin niezawodowych, w których przebywało 106 dzieci,

c) 14 rodzin zawodowych, w których przebywało 66 dzieci, w tym: _ _ _ -_ 1 rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna dla 3 dzieci,

- 3 rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego dla 13 dzieci,_

-_ 4 rodziny zastępcze zawodowe dla 9 dzieci, a także

- 6 Rodzinnych Domów Dziecka, w których wychowywało się łącznie 41 dzieci.

Funkcję rodziny zastępczej spokrewnionej i niezawodowej jednocześnie pełniły 2 rodziny. Rok sprawozdawczy był wyjątkowo charakterystyczny w przekształcenia zawodowej pieczy zastępczej:

a) prowadzący Rodzinny Dom Dziecka przekształcili się w rodzinę zastępczą niezawodową,

b) prowadzący Rodzinny Dom Dziecka przekształcił się w rodzinę zastępczą zawodową, c) jedna rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego

przekształciła się w Rodzinny Dom Dziecka,

d) jedna rodzina zastępcza zawodowa uległa rozwiązaniu.

(9)

8

Wykres 1.

Rodziny zastępcze w 2019 r. – liczba i rodzaje opieki.

W 2019 r. na terenie Powiatu Wrocławskiego w rodzinnej pieczy zastępczej zostało umieszczonych łącznie 40 dzieci i na mocy postanowień sądów rodzinnych utworzonych zostało 26 nowych rodzin zastępczych. Powstało 21 nowych rodzin zastępczych dla 29 dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej po raz pierwszy (14 rodzin zastępczych spokrewnionych – 21 dzieci, 7 rodzin zastępczych niezawodowych – 8 dzieci) oraz 5 nowych rodzin zastępczych dla 10 dzieci, które przebywały już w pieczy zastępczej na terenie Powiatu Wrocławskiego.

Funkcjonującym już w 2019 r. rodzinom zastępczym powierzono pod opiekę i wychowanie łącznie 11 dzieci.

W 2019 r. zrealizowano założenia zawarte w 3 – letnim Powiatowym Programie Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Wrocławskim na lata 2018 - 2020 w zakresie utworzenia 1 Rodzinnego Domu Dziecka oraz 1 rodziny zastępczej zawodowej, powstałej w wyniku przekształcenia Rodzinnego Domu Dziecka.

W 2019 r. rozwiązaniu uległo 27 rodzin zastępczych, w tym rozwiązana została 1 umowa na prowadzenie rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego, zaś łącznie 32 wychowanków opuściło rodzinną pieczę zastępczą.

Tym samym na dzień 31 grudnia 2019 r. na terenie Powiatu Wrocławskiego funkcjonowało 166 rodzin zastępczych dla 261 dzieci, w tym 10 zawodowych form.

(10)

9

Wykres 2.

Rodziny zastępcze utworzone w latach 2018 – 2019.

8

10

1 1

15

11

1 1

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Rodzina zastępcza spokrewniona

Rodzina zastępcza niezawodowa

Rodzina zastępcza zawodowa

Rodzinny Dom Dziecka 2018 2019

W roku sprawozdawczym 32 dzieci opuściło rodzinną pieczę zastępczą, co przedstawia wykres 3.

Wykres 3.

Liczba dzieci opuszczających rodzinną pieczę zastępczą w latach 2018 - 2019.

(11)

10

W 110 rodzinach zastępczych spokrewnionych przebywało ogółem 146 dzieci, w tym 123 z nich znajdowało się w przedziale wiekowym od 0 do 18 lat, 23 wychowanków w przedziale wiekowym od 18 do 25 lat. Wśród dzieci umieszczonych w rodzinach spokrewnionych 4 wychowanków posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. W roku sprawozdawczym 9 wychowanków rodzin zastępczych spokrewnionych osiągnęło pełnoletność.

W 2019 r. funkcjonowało 75 rodzin zastępczych niezawodowych dla 106 wychowanków, w tym 78 z nich znajdowało się w przedziale wiekowym od 0 do 18 lat, 28 wychowanków w przedziale wiekowym od 18 do 25 roku życia. Wśród dzieci umieszczonych w rodzinach niezawodowych – 10 posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. W roku sprawozdawczym 6 wychowanków z rodzin zastępczych niezawodowych osiągnęło pełnoletność.

Funkcję rodziny zawodowej łącznie pełniło 8 rodzin dla 25 dzieci, w tym 23 z nich znajdowało w przedziale wiekowym od 0 do 18 lat, 2 wychowanków w przedziale wiekowym od 18 do 25 roku życia. Wśród dzieci umieszczonych w rodzinach zawodowych – 1 wychowanek posiadał orzeczenie o niepełnosprawności. W roku sprawozdawczym żaden z wychowanków z rodziny zastępczej zawodowej nie osiągnął pełnoletności.

W Powiecie Wrocławskim w 2019 r. funkcjonowało 6 Rodzinnych Domów Dziecka, w których przebywało 41 dzieci, w tym 30 w przedziale wiekowym od 0 do 18 lat, 11 w przedziale wiekowym od 18 do 25 roku życia. Wśród dzieci umieszczonych w Rodzinnych Domach Dziecka – 5 wychowanków posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. W roku sprawozdawczym 4 wychowanków Rodzinnych Domów Dziecka osiągnęło pełnoletność.

Udzielanie pomocy pieniężnej na pokrycie kosztów utrzymania dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej

W 2019 r. pomoc pieniężna udzielana była zgodnie z zapisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

W myśl art. 80 ust. 1 tej ustawy rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu Rodzinny Dom Dziecka, na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania.

(12)

11 Wysokość przysługujących świadczeń:

1. 694,00 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej,

2. 1.052,00 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub Rodzinnym Domu Dziecka.

Dodatkowo od dnia 1 kwietnia 2016 r. na każde dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej lub w Rodzinnym Domu Dziecka do świadczenia na porycie kosztów utrzymania dziecka przysługuje dodatek wychowawczy w wysokości świadczenia określonego w przepisach o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, tj. 500,00 zł do ukończenia przez dziecko 18 roku życia, finansowany w ramach rządowego Programu Rodzina 500+.

W 2019 r. wydano 278 decyzji w związku z dodatkiem wychowawczym z tego:

- 226 decyzji przyznających dodatek wychowawczy

- 27 decyzji uchylających przyznany dodatek wychowawczy

- 20 decyzji ustalających kwoty nienależnie pobranego dodatku wychowawczego

- 5 decyzji umarzających prowadzone postepowania w sprawie dodatku wychowawczego

W myśl art. 81 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu Rodzinny Dom Dziecka przysługuje także dodatek nie niższy niż 211,00 zł miesięcznie na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania:

a) na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,

b) na dziecko umieszczone na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r.

o postępowaniu w sprawach nieletnich.

(13)

12

Tabela 4.

Wysokość pomocy pieniężnej przyznanej przez PCPR w latach 2018 – 2019.

Typ rodziny Suma świadczeń

w 2019 r. Liczba rodzin

zastępczych Suma świadczeń w 2018 r.

Liczba rodzin zastępczych Ogółem kwota

wypłaconych

świadczeń 2.433.482,00 zł 184 2.367.098,65 zł 196 Rodziny zastępcze

spokrewnione 1.083.403,00 zł 105 1.092.759,42 zł 109 Rodziny zastępcze

niezawodowe 1.130.145,00 zł 71 1.029.084,06 zł 74 Rodziny zastępcze

zawodowe 219.934,00 zł 8 245.255,17 zł 13

Tabela 5.

Wysokość dodatku wychowawczego przyznanego przez PCPR w latach 2018 – 2019.

Typ rodziny Suma świadczeń w 2019 r.

Liczba dzieci uprawnionych

w 2019 r.

Suma świadczeń w 2018 r.

Liczba dzieci uprawnionych

w 2018 r.

Ogółem kwota wypłaconych świadczeń

1.230.610,00 zł 201 1.262.921,14 zł 272 Rodziny

zastępcze

spokrewnione 612.395,00 zł 101 665.132,84 zł 126

Rodziny zastępcze

niezawodowe 387.464,00 zł 68 358.572,92 zł 77

Rodziny zastępcze

zawodowe 82.912,00 zł 11 101.816,00 zł 29

Rodzinne Domy

Dziecka 147.839,00 zł 21 137.399,38 zł 40

(14)

13

W 2019 r. funkcjonowały 184 rodziny zastępcze. W tym roku sprawozdawczym wypłacono 176 rodzinom zastępczym świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka. Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka, wynikający z przyznanych środków finansowych i liczby wypłaconych świadczeń, w poszczególnych typach rodzin zastępczych oraz Rodzinnych Domach Dziecka kształtuje się następująco:

Tabela 6.

Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w poszczególnych typach rodzin zastępczych oraz Rodzinnych Domach Dziecka w latach 2018-2019.

Typ rodziny zastępczej

Średnia kwota świadczeń

w 2019 r.

Liczba wypłaconych

świadczeń

Średnia kwota świadczeń

w 2018 r.

Liczba wypłaconych

świadczeń

Rodziny zastępcze

spokrewnione 829,56 zł 1.306 655,70 zł 1.659

Rodziny zastępcze

niezawodowe 821,92 zł 1.375 1.037,06 zł 978

Rodziny zastępcze zawodowe

(łącznie z

wynagrodzeniami)

1.702,67 zł 233 2.255,97 zł 236

Rodzinne Domy

Dziecka 1.076,90 zł 475 959,06 zł 376

Razem 3.389 3.249

Zgodnie z art. 83 ust. 2 ww. ustawy rodzinie zastępczej lub prowadzącemu Rodzinny Dom Dziecka Starosta może przyznać świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka – jednorazowo (w Powiecie Wrocławskim w 2019 r. założono na ten cel 2.000,00 zł na przyjęte dziecko do rodziny).

W ramach świadczenia na pokrycie kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka – jednorazowo wypłacono środki z następującym podziałem:

(15)

14

Tabela 7.

Świadczenia na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka w latach 2018 - 2019.

Typ rodziny zastępczej

Suma wypłaconych

świadczeń w 2019 r.

Liczba wypłaconych

świadczeń

Suma wypłaconych

świadczeń w 2018 r.

Liczba wypłaconych

świadczeń Rodziny zastępcze

spokrewnione 12.920,00 zł 7 2.000,00 zł 2

Rodziny zastępcze

niezawodowe 31.818,00 zł 17 11.000,00 zł 11

Rodziny zastępcze

zawodowe 7.683,00 zł 4 0,00 zł 0

Rodziny zastępcze zawodowe

specjalistyczne

0,00 zł 0 0,00 zł 0

Rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego

2.770,00 zł 2 8.803,13 zł 9

Rodzinny Dom

Dziecka 10.000,00 zł 5 9.808,00 zł 10

SUMA 65.191,00 zł 52 31.611,13 zł 52

PCPR we wszystkich rodzinach dokonało kontroli sposobu wydatkowania przyznanych świadczeń na pokrycie kosztów związanych z potrzebami przyjmowanych dzieci.

Ważny element budżetu stanowią środki finansowe na utrzymanie Rodzinnego Domu Dziecka, które zgodnie z treścią art. 84 ust. 1 ww. ustawy są przekazywane w wysokości odpowiadającej kosztom ponoszonym przez Rodzinny Dom Dziecka na czynsz, opłaty z tytułu najmu, opłaty za energię elektryczną i cieplną, opał, wodę, gaz, odbiór nieczystości stałych i płynnych, dźwig osobowy, antenę zbiorczą, abonament telewizyjny i radiowy, usługi telekomunikacyjne oraz związanym z kosztami eksploatacji, obliczonym przez podzielenie łącznej kwoty tych kosztów przez liczbę osób zamieszkujących w tym lokalu lub domu jednorodzinnym i pomnożenie przez liczbę

(16)

15

dzieci i osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, umieszczonych w Rodzinnym Domu Dziecka wraz z jego prowadzącym.

Rodzinny Dom Dziecka na podstawie art. 84 ust. 2 i 3 ustawy może także otrzymać środki finansowe na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z remontem lub ze zmianą lokalu w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, w którym jest ta forma prowadzona, do wysokości środków określonych w umowie oraz na pokrycie innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów związanych z opieką i wychowaniem dzieci lub funkcjonowaniem Rodzinnego Domu Dziecka - do wysokości środków określonych w umowie.

W 2019 r. funkcjonowało 6 Rodzinnych Domów Dziecka, z tym że jeden Rodzinny Dom Dziecka powstał z przekształcenia działalności z formy rodziny zastępczej zawodowej, natomiast dwa przypadki przekształcenia dotyczyły zmiany formy z Rodzinnego Domu Dziecka w rodzinę zastępczą zawodową. Obecnie funkcjonuje na terenie Powiatu Wrocławskiego 4 Rodzinne Domy Dziecka.

W 2019 r. łączna kwota świadczeń przeznaczonych dla prowadzących Rodzinne Domy Dziecka wyniosła 494.728,00 zł (odpowiednio 477.324,65 zł w 2018 r.

dla 7 Rodzinnych Domów Dziecka ), w tym:

a) świadczenia miesięczne dla 41 dzieci na pokrycie kosztów utrzymania dzieci – 381.213,00 zł (374.514,94 zł dla 48 dzieci w 2018 r.),

b) świadczenia jednorazowe na pokrycie niezbędnych wydatków w związku z przyjęciem 5 dzieci – 10.000,00 zł (9.808,00 zł dla 10 dzieci w 2018 r.),

c) środki finansowe na utrzymanie domów – 86.240,00 zł dla 6 Rodzinnych Domów Dziecka (89.538,19 zł dla 7 Rodzinnych Domów Dziecka w 2018 r.),

d) środki finansowe na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z remontem lub ze zmianą lokalu w budynku wielorodzinnym – 6.000,00 zł dla 2 Rodzinnych Domów Dziecka w 2019 r. (5.000,00 zł dla 2 Rodzinnych Domów Dziecka w 2018 r.), e) środki finansowe na pokrycie innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów

związanych z opieką i wychowaniem dziecka lub funkcjonowaniem domu dla 1 Rodzinnego Domu Dziecka – 1.000,00 zł (2.000,00 zł dla 2 Rodzinnych Domów Dziecka w 2018 r.),

f) dodatek z tytułu niepełnosprawności 5 dzieci -5.275,00 zł,

g) dofinansowanie do wypoczynku 10 dzieci poza miejscem zamieszkania - 5.000,00 zł.

(17)

16

Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w 2019 r. przyznano 2 rodzinom zastępczym zawodowym pełniącym funkcję pogotowia rodzinnego:

- świadczenie na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki w wysokości 2.274,00 zł,

- środki finansowe na pokrycie niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki w wysokości 1. 799,00 zł.

Zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w 2019 r. zostały również przyznane środki finansowe na utrzymanie domu jednorodzinnego 2 rodzinom zastępczym zawodowym, w których przebywa ponad 3 dzieci w kwocie 3.618,37 zł oraz 2 rodzinom zastępczym niezawodowym w kwocie 12.830,59 zł.

Zgodnie z art. 83 ust. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz zapisu umowy Rodziny Zastępczej Zawodowej przyznano środki finansowe na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z remontem 1 rodzinie zastępczej zawodowej w której przebywa 3 dzieci w wysokości 2.500,00 zł.

W 2019 r. wydano 305 decyzji dla rodzin zastępczych spokrewnionych, niezawodowych, zawodowych i rodzinnych domów dziecka z tego:

- 55 decyzji przyznających świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka,

- 8 decyzji przyznających dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności,

- 71 decyzji przyznających dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka,

- 41 decyzji przyznających świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka,

- 1 decyzja przyznająca świadczenie na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki, - 28 decyzji przyznających środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego,

- 3 decyzje przyznające środki finansowe na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z remontem,

- 2 decyzje przyznające środki finansowe na pokrycie innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów związanych z opieką i wychowaniem,

(18)

17

- 50 decyzji uchylających decyzje przyznające świadczenia,

- 40 decyzji ustalających kwoty nienależnie pobranych świadczeń pieniężnych, - 6 decyzji umarzających wszczęte postępowania.

Porozumienia z innymi powiatami w sprawie ponoszenia kosztów utrzymania dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej

Zobowiązania

W 2019 r. 26 małoletnich pochodzących z Powiatu Wrocławskiego przebywało w rodzinnej pieczy zastępczej poza jego granicami, tj.:

• 1 dziecko na terenie Powiatu Kępińskiego,

• 1 dziecko na ternie Powiatu Trzebnickiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Jaworskiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Wolsztyńskiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Opoczyńskiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Oleśnickiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Ząbkowickiego,

• 2 dzieci na terenie Powiatu Dzierżoniowskiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Oławskiego,

• 1 dziecko na terenie Miasta Jastrzębie Zdrój,

• 15 dzieci na terenie Miasta Wrocławia.

Podpisano łącznie 26 Porozumień, w tym:

a) 22 Porozumienia dotyczyły małoletnich umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej w latach ubiegłych,

b) 4 Porozumienia dotyczyły małoletnich umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej w 2019 r.

14 małoletnich, w sprawie których zawarto Porozumienia, przebywało w rodzinach zastępczych spokrewnionych, 11 w rodzinach niezawodowych, a 1 w rodzinie zastępczej zawodowej. W roku sprawozdawczym wygasły 4 Porozumienia.

(19)

18

W 2019 r. Powiat Wrocławski w związku z zawartymi Porozumieniami w sprawie ponoszenia wydatków na utrzymanie dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej poza granicami Powiatu Wrocławskiego przeznaczył środki w wysokości 255.366,67 zł.

Należności

W rodzinnej pieczy zastępczej na terenie Powiatu Wrocławskiego w roku sprawozdawczym przebywało 78 małoletnich pochodzących z terenu innych powiatów:

• 1 dziecko z Powiatu Oleśnickiego,

• 1 dziecko z Powiatu Żagańskiego,

• 2 dzieci z Powiatu Lubińskiego,

• 2 dzieci z Powiatu Średzkiego,

• 6 dzieci z Powiatu Oławskiego,

• 1 dziecko z Powiatu Koneckiego,

• 1 dziecko z Powiatu Limanowskiego,

• 1 dziecko z Powiatu Kluczborskiego,

• 1 dziecko z Powiatu Kłodzkiego,

• 1 dziecko z Powiatu Węgorzewskiego,

• 1 dziecko z Powiatu Pszczyńskiego,

• 1 dziecko z Powiatu Kępińskiego,

• 4 dzieci z Miasta Wałbrzycha,

• 1 dziecko z Powiatu Trzebnickiego,

• 1 dziecko z Powiatu Strzelińskiego,

• 53 dzieci z Miasta Wrocławia.

Z uwagi na powyższe podpisano łącznie 78 Porozumień, w tym:

a) 66 było Porozumieniami zawartymi w latach ubiegłych,

b) 12 Porozumień dotyczyło dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w 2019 r.

41 małoletnich umieszczono w rodzinach zastępczych niezawodowych, 27 dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych, 2 dzieci w rodzinie zastępczej zawodowej oraz 8 w Rodzinnych Domach Dziecka.

Do końca roku sprawozdawczego rozwiązano 3 Porozumienia.

(20)

19

W 2019 r. Powiat Wrocławski otrzymał wpływy od innych Powiatów z tytułu pokrycia kosztów utrzymania dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej na kwotę 1.151.532,33 zł.

Odpłatność gmin

Od dnia 1 stycznia 2012 r. gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki na jego utrzymanie w wysokości:

a) 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w pierwszym roku pobytu w pieczy zastępczej,

b) 30 % wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w drugim roku pobytu w pieczy zastępczej,

c) 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w trzecim roku i następnych latach pobytu w pieczy zastępczej.

Poniższa tabela przedstawia wysokość przekazywanych wydatków na opiekę i wychowanie przez poszczególne gminy Powiatu Wrocławskiego w latach 2016 - 2019.

Tabela 8.

Wysokość przekazywanych wydatków na opiekę i wychowanie przez poszczególne gminy Powiatu Wrocławskiego w latach 2017 - 2019.

Gmina Kwota pozyskana w 2019 r.

(10, 30 i 50%)

Kwota pozyskana w 2018 r.

(10, 30 i 50%)

(10, 30 i 50%) Czernica 52.481,04 zł 44.718,23 zł 51.592,86 zł 28.942,34 zł Długołęka 146.392,79 zł 112.114,19 zł 113.182,86 zł 110.636,71 zł Jordanów

Śląski 6.700,75 zł 11.392,82 zł 7.158,50 zł 6.000,00 zł

Kąty

Wrocławskie 86.939,37 zł 97.391,07 zł 101.808,24 zł 65.304,47 zł Kobierzyce 156.038,15 zł 127.448,14 zł 160.186,07 zł 89.335,19 zł Mietków 71.634,60 zł 54.820,30 zł 48.754,87 zł 60.404,11 zł Siechnice 254.501,93 zł 174.921,87 zł 200.690,38 zł 183.760,57 zł Sobótka 384.775,62 zł 205.579,61 zł 116.282,79 zł 49.024,23 zł

(21)

20

Żórawina 171.265,20 zł 122.355,42 zł 105.308,67 zł 42.722,74 zł SUMA: 1.330.729,45 zł 950.741,65 zł 904.965,24 zł 636.130,36 zł

Wydatki gmin na opiekę i wychowanie za pobyt dzieci w pieczy zastępczej w 2019 r.

wyniosły 1.330.729,45 zł, w tym:

a) w rodzinnej pieczy zastępczej: 638.557,77 zł,

b) w instytucjonalnej pieczy zastępczej: 692.171,68 zł.

Usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych

Zgodnie art. 88 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osoby, które osiągnęły pełnoletność w rodzinie zastępczej, (...) zostają objęte pomocą mającą na celu ich życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także pieniężną na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki, w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, w uzyskaniu zatrudnienia oraz na zagospodarowanie w formie rzeczowej. W myśl art. 140 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, (…), zwanej dalej

„osobą usamodzielnianą”, w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu przyznaje się pomoc na: kontynuowanie nauki, usamodzielnienie, zagospodarowanie, udziela się pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych zatrudnienia oraz zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną.

Tabela 9.

Świadczenia na kontynuowanie nauki w 2019 r.

Usamodzielniani opuszczający rodzinę zastępczą na zasadach ustawy o pomocy społecznej

Typ opuszczanej

rodziny

Liczba osób kontynuujących naukę w 2019 r.

Osoby, które złożyły wniosek

w 2019 r.

Kwota świadczeń w 2019 r.

spokrewniona 0 0 0,00 zł

niezawodowa 0 0 0,00 zł

zawodowa 0 0 0,00 zł

0,00 zł rodzinny dom

dziecka 0 0 0,00 zł

(22)

21

Usamodzielniani opuszczający rodzinę zastępczą na zasadach ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

spokrewniona 10 7 39.645,44 zł

niezawodowa 2 1 10.740,58 zł

zawodowa 1 1 2.630,00 zł rodzinny dom

dziecka 7 6 34.580,26 zł

SUMA 20 14 87.596,28 zł

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PCPR.

W 2019 r. usamodzielniani wychowankowie rodzin zastępczych mogli otrzymać pomoc na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie w formie rzeczowej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (jeżeli opuścili pieczę zastępczą przed 2012 r.) lub na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (jeżeli opuścili rodzinę zastępczą po 2012 r.). W związku z powyższym występuje różnica między kwotami świadczeń wynikającymi z ww. ustaw.

Zgodnie z treścią ustawy o pomocy społecznej wysokość świadczenia na kontynuowanie nauki wynosi 30% podstawy o wartości 1.763,00 zł, tj. 528,90 zł.

Natomiast kwota świadczenia na kontynuowanie nauki zgodnie z treścią ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynosi 526,00 zł. Pomoc na kontynuowanie nauki w 2019 r. otrzymało 20 osób.

W 2019 r. 20 wychowankom z tytułu kontynuowania nauki wypłacono kwotę w wysokości 87.596,28 zł. Dla porównania, w 2018 r. wypłacono pomoc na kontynuowanie nauki w wysokości 98.380,72 zł.

Tabela 10.

Świadczenia na zagospodarowanie w formie rzeczowej w 2019 r.

Typ opuszczanej

rodziny

Liczba osób otrzymujących świadczenie na

zagospodarowanie w 2019 r.

Osoby, które

złożyły wniosek w 2019 r.

rodzinny dom

dziecka 0 0 0,00 zł

(23)

22

niezawodowa 1 1 3.154,00 zł

zawodowa 1 1 1.577,00 zł

rodzinny dom

dziecka 2 2 3.154,00 zł

SUMA 7 7 12.616,00 zł

W 2019 r. pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej otrzymało 7 osób, które wnioskowały o pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej na nowych zasadach. Wysokość świadczeń wypłacanych na postawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynosi 1.577,00 zł. Natomiast żaden wychowanek nie otrzymał pomocy na zagospodarowanie, na podstawie ustawy o pomocy społecznej (w związku z art. 240 ust. 1 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej) w wysokości 300 % podstawy (1.763,00 zł x 300 % = 5.289,00 zł).

W 2019 r. kwota świadczeń wypłaconych 7 usamodzielnianym wychowankom z tytułu zagospodarowania w formie rzeczowej wyniosła 12.616,00 zł.

Tabela 11.

Świadczenie na usamodzielnienie w 2019 r.

Typ

opuszczanej rodziny

Liczba osób otrzymujących świadczenie na

usamodzielnienie w 2019 r.

Osoby, które

złożyły wniosek w 2019 r.

rodzinny dom dziecka 0 0 0,00 zł

(24)

23

rodzinny dom

dziecka 2 2 13.757,70 zł

SUMA 5 5 24.167,70 zł

W 2019 r. świadczenie na usamodzielnienie otrzymało 5 osób, które zostały wypłacone na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Powyższy stan jest implikacją art. 149 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zgodnie z nim w przypadku, gdy osoba usamodzielniana otrzymuje pomoc na kontynuowanie nauki – pomoc na usamodzielnienie jest wypłacana po zakończeniu pobierania pomocy na kontynuację nauki. Ponadto, zgodnie z ust. 2 ww. artykułu, pomoc na usamodzielnienie może być wypłacona wychowankowi do 26 roku życia. Usamodzielniani, którzy otrzymują pomoc na podstawie nowej ustawy, to w przeważającej liczbie wychowankowie mający mniej niż 26 lat. W związku z powyższym nie zaistniały przesłanki, aby w 2019 r. wypłacić im pomoc na usamodzielnienie.

W 2019 r. łączna kwota świadczeń wypłaconych 5 usamodzielnianym wychowankom z tytułu usamodzielnienia wynosiła 24.167,70 zł.

Wywiady środowiskowe kontrolne u pełnoletnich wychowanków otrzymujących comiesięczną pomoc na kontynuowanie nauki na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej były przeprowadzane przez pracowników socjalnych, co najmniej 1 raz w roku. W związku z tym w 2019 r. przeprowadzono 1 wywiad środowiskowy. W przypadku usamodzielnianych otrzymujących pomoc na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej weryfikowano i kontrolowano ich sytuację materialno - bytową poprzez rozmowy i gromadzenie dokumentacji potwierdzającej oświadczane przez nich treści.

Pracownicy socjalni pozostawali w regularnym kontakcie ze wszystkimi wychowankami oraz wyznaczonymi przez wychowanków opiekunami usamodzielnienia.

Zestawienie kwot wydatkowanych na świadczenia dla usamodzielnianych wychowanków rodzin zastępczych obrazuje tabela 12.

(25)

24

Tabela 12.

Zestawienie kwot wydatkowanych na świadczenia dla usamodzielnianych wychowanków rodzin zastępczych w 2019 r.

Liczba wychowanków

pobierających świadczenia

ogółem

Kwota świadczeń wydatkowana na kontynuowanie

nauki

Kwota świadczeń wydatkowana

na pomoc na zagospodarowanie

Kwota świadczeń wydatkowana

na

usamodzielnienie

20 – kontynuowanie nauki

5 - usamodzielnienie 7 - zagospodarowanie

87.596,28 zł 12.616,00 zł 24.167,70 zł

32

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PCPR.

Ogółem na pomoc osobom usamodzielnianym wydatkowano kwotę 124.379,98 zł.

Usamodzielniani – Rodzinna Piecza Zastępcza

W 2019 r. wydano 38 decyzji dla usamodzielnianych z rodzinnej pieczy zastępczej, z tego:

- 15 decyzji przyznających pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki, - 7 decyzji przyznających pomoc pieniężną na zagospodarowanie, - 6 decyzji przyznających pomoc pieniężną na usamodzielnienie,

- 1 decyzja odmowna przyznania pomoc pieniężną na usamodzielnienie, - 2 decyzje odmowne przyznania pomoc pieniężną na zagospodarowanie, - 2 decyzje uchylające pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki,

- 3 decyzje ustalające kwotę nienależnie pobranego świadczenia na kontynuowanie nauki,

- 1 decyzja zmieniająca decyzję na kontynuowanie nauki,

- 1 decyzja zmieniająca decyzję na kontynuowanie nauki, że ustalona należność zostanie potrącona z bieżącej decyzji przyznającej pomoc na usamodzielnienie.

(26)

25

Realizacja zadań Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej

Zadania Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej w Powiecie Wrocławskim realizowane są przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie we Wrocławiu (dalej: PCPR). Od 2015 r. w strukturze organizacyjnej PCPR wyodrębniony został Dział Wsparcia Rodziny skupiający Zespół ds. rodzinnej pieczy zastępczej i Zespół poradnictwa specjalistycznego oraz od 2018 r. Mieszkanie Chronione w Kątach Wrocławskich. Do zadań każdego Zespołu należy praca z rodzinami zastępczymi i osobami prowadzącymi Rodzinne Domy Dziecka, pełnoletnimi wychowankami pieczy zastępczej rodzinnej i instytucjonalnej oraz wspieranie działalności powstałego z dniem 1 stycznia 2018 r. Powiatowego Centrum Usług Społecznych w Kątach Wrocławskich, jako jednostki organizacyjnej Powiatu Wrocławskiego realizującej zadania z zakresu pieczy instytucjonalnej w formie Placówki Opiekuńczo - Wychowawczej typu Interwencyjnego w Kątach Wrocławskich i dwóch Placówek Opiekuńczo - Wychowawczych typu Socjalizacyjnego Nr 1 i Nr 2 w Kątach Wrocławskich.

Sprawozdanie zostało opracowane w oparciu o roczne sprawozdania z efektów pracy przedstawione przez koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej zatrudnionych w PCPR.

W 2019 r. w Dziale Wsparcia Rodziny pracowali: pracownik socjalny, specjalista pracy z rodziną, trzech psychologów (w tym jeden w ramach projektu unijnego

„W Rodzinie jest MOC”), główny specjalista – pedagog, pedagog oraz dziesięciu koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej (w tym jeden w ramach projektu unijnego

„Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego”).

Wykres 4.

Ilość pracowników w Dziale Wsparcia Rodziny w latach 2018 - 2019.

(27)

26

W 2019 r. realizowane były następujące zadania z zakresu rodzinnej pieczy zastępczej:

1) Pozyskiwanie i szkolenia kandydatów na opiekunów zastępczych

W ramach realizacji powyższego zadania w 2019 r. przeprowadzone zostały akcje promujące rodzicielstwo zastępcze na terenie Powiatu Wrocławskiego. Podjęte zostały następujące działania:

a) przygotowanie materiałów informacyjnych na temat rodzicielstwa zastępczego,

b) publikacja materiałów informacyjnych z zakresu promocji rodzicielstwa zastępczego i poszukiwania kandydatów na rodziny zastępcze w lokalnej prasie (Ekspress Wrocławski – 8 artykułów),

c) audycja w Radiu Rodzina dotycząca promocji rodzicielstwa zastępczego i poszukiwania kandydatów na rodziny zastępcze (14 listopada 2019 r.),

d) publikacja materiałów informacyjnych z zakresu promocji rodzicielstwa zastępczego i poszukiwania kandydatów na rodziny zastępcze na stronie internetowej PCPR i Powiatu Wrocławskiego oraz w siedzibie PCPR i w siedzibie Starostwa Powiatowego,

e) organizacja VIII Powiatowego Pikniku Rodzinnego z okazji Dnia Rodzicielstwa Zastępczego, Międzynarodowego Dnia Rodziny, Międzynarodowego Dnia Dziecka w dniu 1 czerwca 2019 r. na terenie Restauracji „Zielona Oliwka”. Podczas Pikniku na terenie Powiatu Wrocławskiego (gmina Długołęka) dystrybuowano materiały promocyjne na temat rodzicielstwa zastępczego i poszukiwania kandydatów do stanowienia rodzin zastępczych oraz budowania sieci wsparcia wolontarystycznego dla wychowanków przebywających w strukturach pieczy,

f) organizacja akcji promocyjnej rodzicielstwa zastępczego oraz wolontariatu w dniu 27 maja 2019 r. na terenie Starostwa Powiatowego we Wrocławiu.

Zainteresowani klienci otrzymywali szczegółowe informacje o zasadach organizacji pieczy zastępczej i wolontariatu oraz wymaganiach stawianych kandydatom na rodziców zastępczych i wolontariuszy. Akcję promocyjną prowadzono także poprzez dystrybucję balonów, długopisów i notesów, smyczy, toreb materiałowych i plecaków, a także kubków i pendrive'ów z hasłem: „Włącz się w pomaganie! Zostań rodzicem zastępczym lub wolontariuszem w PCPR we Wrocławiu”,

g) promocja rodzicielstwa zastępczego i dystrybucja materiałów promocyjnych na temat rodzicielstwa zastępczego i poszukiwania kandydatów do stanowienia rodzin

(28)

27

zastępczych podczas akcji „Biała Niedziela” w Powiecie Wrocławskim zorganizowanych w dniach: 2 czerwca 2019 r. (Siechnice), 16 czerwca 2019 r., (Kiełczów), 1 września 2019 r. (Sobótka),

h) organizacja dwóch edycji „Treningu Kompetencji Wychowawczych” dla rodzin zastępczych spokrewnionych w okresie od 1 marca 2019 r. do 6 maja 2019 r.

w wymiarze 64 h w ramach projektu unijnego „Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego”, w których udział wzięło 7 osób. Trening obejmował tematykę wspierania i budowania relacji między dzieckiem a opiekunem, konstruktywną współpracę, aktywne słuchanie dziecka, przewidywanie wystąpienia sytuacji problemowych, wdrażanie standardów wychowawczych, aktywne wspieranie rozwoju dziecka. Zajęcia odbywały się w formie wykładów, a także ćwiczeń praktycznych,

i) organizacja dwóch edycji warsztatów „Świat dziecka” dla rodzin zastępczych zawodowych, niezawodowych, spokrewnionych oraz prowadzących Rodzinne Domy Dziecka w okresie od 21 marca 2019 r. do 19 września 2019 r. w łącznym wymiarze 70 h w ramach projektu unijnego „Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego”, w których udział wzięło 26 osób. Warsztaty obejmowały tematykę roli rodzica w procesie wychowania, style wychowawcze, postawy rodzicielskie, najczęściej popełniane błędy wychowawcze, przemocowe zachowania wychowawcze, budowanie relacji z dzieckiem, wspieranie budowania relacji między dziećmi, trudności związane z wychowaniem nastolatka i zagrożenia współczesnej młodzieży, j) organizacja dwóch edycji szkolenia opiekunów usamodzielnienia dla opiekunów

w dniach od 19 października 2019 r. do 27 października 2019 r. w łącznym wymiarze 40 h w ramach projektu unijnego ,,Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego”, w których udział wzięło 17 osób. Szkolenie obejmowało tematykę etapów adolescencji, kryzysu dojrzewania w jakim znajdują się nastolatkowie w okresie usamodzielniania, komunikacji w praktyce, partnerstwa w relacji opiekun usamodzielniania – wychowanek, problemów prawnych występujących u osób opuszczających pieczę zastępczą, form pomocy pieniężnej i niepieniężnej dla pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej, roli opiekuna usamodzielniania, obowiązków opiekuna usamodzielniania, opracowywania Indywidualnego Planu Usamodzielnienia oraz jego realizacji. Zajęcia odbywały się w formie wykładów, a także praktycznych zajęć warsztatowych,

(29)

28

k) organizacja superwizji grupowej dla rodzin zastępczych zawodowych i niezawodowych w okresie od 28 listopada 2019 r. do 19 grudnia 2019 r.

w wymiarze 25 godzin w ramach projektu unijnego ,,Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego”, w której udział wzięło 8 osób. Podczas superwizji grupowej uczestnicy mieli możliwość dowiedzenia się czym jest superwizja. W trakcie wsparcia omawiano zagadnienia, takie jak: trudności kontaktów z rodziną biologiczną dzieci oraz kontaktów z pedagogami, wychowawcami i nauczycielami, zagrożenia współczesnej młodzieży, tj.: patostreaming, pornografia, dopalacze oraz samookaleczenia,

l) organizacja dwóch edycji szkolenia podstawowego do sprawowania pieczy zastępczej dla kandydatów na rodziny zastępcze niezawodowe w dniach od 4 października 2019 r. do 27 października 2019 r. w wymiarze 100 h w ramach projektu unijnego ,,Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego”. W szkoleniu udział wzięło 16 osób.

Szkolenie obejmowało tematykę głównych założeń ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, elementów prawa rodzinnego, rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej, analizowania potencjału rodziny i jej motywacji do sprawowania pieczy zastępczej, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb dzieci naturalnych kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej, znaczenia rodziny naturalnej w życiu dziecka, faz rozwoju dziecka – rozwój oczekiwany i zaburzony, podstaw wiedzy o rozwoju fizjologicznym i zdrowiu dziecka, poznania i znaczenia historii dziecka – budowania poczucia własnej wartości, przemocy w rodzinie – rodzaje i formy przemocy, uzależnień i ich wpływ na dziecko i rodzinę, zagadnień z zakresu praw dziecka – problemy dzieci wychowanych poza rodziną naturalną, metod postępowania z dzieckiem przejawiającym zaburzenia zachowania i emocji oraz mających trudności w funkcjonowaniu społecznym, dzieci z Płodowym Zespołem Alkoholowym (FAS Fetal Alcohol Syndrome), systemu wsparcia rodzin zastępczych, usamodzielnienia wychowanków, kształtowania umiejętności rozstania się z dzieckiem w rodzinie zastępczej długo i/lub krótkoterminowej,

m) organizacja jednej edycji szkolenia rozszerzonego do sprawowania pieczy zastępczej dla kandydatów na rodziny zastępcze zawodowe oraz prowadzących Rodzinne Domy Dziecka w dniach od 4 października 2019 r. do 6 października 2019 r.

w ramach projektu unijnego ,,Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego”.

W szkoleniu udział wzięły 4 osoby. Szkolenie obejmowało tematykę głównych

(30)

29

założeń ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, elementów prawa rodzinnego, przysposobienia, zasad finansowania rodzin sprawujących zawodową pieczę zastępczą, specyfikę funkcjonowania rodzin zastępczych zawodowych, rodzinnych domów dziecka lub placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego, współpracy osób i instytucji – uczestników procesu pieczy zastępczej, kształtowania się więzi w rodzinach zastępczych, zagadnienia przeżywania i radzenia sobie ze stratą (rodzice-dzieci), efektywnej komunikacji z dzieckiem oraz innymi uczestnikami procesu pieczy zastępczej z uwzględnieniem rodziców biologicznych dziecka, zagadnień dotyczących adaptacji psychospołecznej dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej do nowej sytuacji rodzinnej, sposobów przygotowania rodziny zastępczej do krótkiego pobytu dziecka w rodzinie, metod przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu.

PCPR jako Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej przeszkolił 16 osób, które spełniały kryteria ustawowe wymagane dla rodzin zastępczych niezawodowych. Dwa szkolenia podstawowe dla kandydatów na rodziny zastępcze niezawodowe przeprowadzone zostały w wymiarze 60 godzin dydaktycznych każde, w tym po 10 godzin zajęć praktycznych zorganizowanych w strukturach zawodowej rodzinnej pieczy zastępczej na terenie Powiatu Wrocławskiego. W roku sprawozdawczym PCPR zorganizował także jedną edycji szkolenia rozszerzonego do sprawowania pieczy zastępczej dla 4 kandydatów na rodziny zastępcze zawodowe oraz prowadzących Rodzinne Domy Dziecka. Szkolenia podstawowe i rozszerzone zostały wykonane w ramach projektu unijnego ,,Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego”. Grupy szkoleniowe charakteryzowały się tym, iż w zdecydowanej większości udział w szkoleniach brały rodziny, które były już rodzinami zastępczymi niezawodowymi ustanowionymi przez sąd.

Potrzeby na terenie Powiatu Wrocławskiego w zakresie zapewnienia opieki zastępczej nad dziećmi wskazują, iż najbardziej potrzebne są rodziny zastępcze dla rodzeństw oraz dzieci z różnego rodzaju dysfunkcjami. Najmłodsi podopieczni umieszczeni w rodzinnej pieczy zastępczej, po kilkumiesięcznym pobycie w jednym z trzech funkcjonujących na terenie Powiatu Wrocławskiego Pogotowi Rodzinnych najczęściej są adoptowani, wracają do własnych rodzin biologicznych lub są umieszczani w spokrewnionych rodzinach zastępczych.

(31)

30

Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej został zobowiązany do zapewnienia badań psychologicznych kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub Rodzinnego Domu Dziecka oraz rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym Rodzinne Domy Dziecka. Każdorazowo, po otrzymaniu prośby z sądu o sporządzenie opinii o kandydacie na rodzinę zastępczą, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej wraz z psychologiem i pedagogiem udawali się na wywiad do rodziny. Psycholog przeprowadzał rozmowę z kandydatami oraz prosił o wypełnienie kwestionariusza dla rodziców do badania postaw rodzicielskich M. Ziemskiej lub Kwestionariusza do Oceny Kandydatów na Rodziców Adopcyjnych, Opiekunów, Opiekunów Prawnych i Mediatorów - CUIDA. Na podstawie danych uzyskanych z badania i wywiadu sporządzano opinię psychologiczną o posiadanych predyspozycjach i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej bądź Rodzinnego Domu Dziecka.

W 2019 r. psycholodzy PCPR przeprowadzili łącznie 141 opinii o predyspozycjach i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej (na podstawie wywiadu i badania psychologicznego) z kandydatami zgłaszającymi gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej (33 opinie, z czego 29 zostało sporządzonych na zlecenie sądu) oraz z rodzinami zastępczymi ustanowionymi już na mocy postanowienia sądowego (108 opinii). Zgodnie z art. 42 ust. 7 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej przeprowadził dogłębną analizę sytuacji osobistej, majątkowej oraz rodzinnej 31 kandydatów ubiegających się o pełnienie funkcji rodziny zastępczej pod kątem spełniania przez nich kryteriów formalnych uprawniających do pełnienia funkcji opiekuna zastępczego, które szczegółowo określa ustawa. Kandydaci na rodziny zastępcze muszą spełniać odpowiednie warunki osobowościowe, wykazywać pożądane postawy rodzicielskie oraz posiadać motywację do pełnienia roli opiekunów zastępczych.

Ponadto, prowadzący Rodzinne Domy Dziecka oraz rodziny zastępcze mogli korzystać z pomocy psychologicznej oraz grup wsparcia zapewnianych w tut. Centrum.

W 2019 r. z pomocy psychologicznej dla dzieci i opiekunów zastępczych skorzystało 47 rodzin zastępczych oraz 57 dzieci, odbyło się także 10 spotkań w ramach grup wsparcia. W grupach wsparcia organizowanych dla rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych uczestniczyło 13 osób, natomiast w grupach wsparcia dla rodzin zastępczych niezawodowych i Rodzinnych Domów Dziecka - 5 osób. Łącznie w grupach

(32)

31

wsparcia w 2019 r. uczestniczyło 18 osób. W sytuacjach wymagających dodatkowego wsparcia psychologicznego, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej zapewniał dostęp do specjalistycznej opieki oraz wskazywał na możliwości ubiegania się o stosowną pomoc.

Na bieżąco realizowane były zgłoszenia rodzin zastępczych do indywidualnej pracy z psychologiem i pedagogiem PCPR. W 2019 r. koordynatorzy zgłosili 3 wychowanków do indywidualnej pracy z pedagogiem oraz 15 wychowanków do indywidualnej pracy z psychologiem. Dodatkowym wsparciem była praca socjalna oraz współpraca z koordynatorami rodzinnej pieczy zastępczej, którzy reagowali na potrzeby i oczekiwania opiekunów zastępczych i wychowanków. W ramach pracy psychologicznej znaczenie ma praca ciągła z rodzicami i ich podopiecznymi. Regularnie odbywały się konsultacje i wsparcie psychologiczne polegające na wzmocnieniu umiejętności wychowawczych opiekunów, udzieleniu im pomocy w radzeniu sobie z trudnościami oraz wypracowania najkorzystniejszych metod wychowawczych.

Na prośbę rodzin zastępczych lub sądów rodzinnych były tworzone opinie psychologiczne dzieci pozostających w strukturach pieczy zastępczej.

Na terenie Powiatu Wrocławskiego w 2019 r. funkcjonowało 6 Rodzinnych Domów Dziecka w systemie rodzinnej pieczy zastępczej, nie ma natomiast potrzeby tworzenia dodatkowych form instytucjonalnych.

2) Zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym Rodzinne Domy Dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji

W roku sprawozdawczym Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie we Wrocławiu realizowało projekt „Piecza zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego" w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, Oś Priorytetowa 9 – Włączenie społeczne, 9.2 Dostęp do wysokiej jakości usług społecznych. Celem głównym projektu było zwiększenie liczby rodzin zastępczych gotowych do przyjęcia dziecka w struktury rodziny, zwiększenie kompetencji i umiejętności wychowawczych rodzin zastępczych, dzieci i młodzieży oraz opiekunów usamodzielnienia z terenu Powiatu Wrocławskiego. Termin realizacji projektu: styczeń 2018 r. – grudzień 2020 r.

(33)

32

W ramach projektu „Piecza Zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego" w 2019 r.

PCPR zorganizowało:

a) „Trening umiejętności wychowawczych”, skierowany do osób pełniących funkcję rodzin zastępczych spokrewnionych, realizowany w okresie od 1 marca 2019 r.

do 16 maja 2019 r. w 2 grupach liczących 5 osób oraz 2 osoby, w wymiarze 32 h każda edycja. Tematyka szkolenia obejmowała trening efektywnej komunikacji, zasad stosowanych w wychowaniu, konstruktywnej krytyki i pochwały, wyznaczania granic i reguł, kar i nagród oraz samodyscypliny, a także studium przypadku. Cykl warsztatów ukończyło 7 uczestników.

b) „Świat Dziecka”, warsztaty dla osób pełniących funkcję rodziny zastępczej spokrewnionej, niezawodowej, zawodowej oraz prowadzących Rodzinne Domy Dziecka, realizowane w okresie od 21 marca 2019 r. do 19 września 2019 r.

w 2 grupach liczących 15 osób oraz 11 osób, w wymiarze 35 h dla każdej z grup.

Tematyka szkolenia podzielona była na VI części i zawierała:

Część I Rodzina: rola rodzica, style wychowywania, podstawy rodzicielskie.

Część II Błędy wychowawcze: błędy popełnione przez rodziców, przemocowe zachowanie wychowawcze.

Część III Budowanie relacji dorosły – dziecka, wyrażanie uczuć, oczekiwań, granic, aktywne wspieranie, słuchanie, motywowanie dziecka do współdziałania, modyfikowanie niepożądanych lub nieodpowiednich zachowań dziecka, wspieranie procesu usamodzielniania dziecka, budowanie realnego poczucia własnej wartości dziecka, konstruktywne rozwiązywanie konfliktów.

Część IV Wspieranie procesu budowania wzajemnych (opartych na więzi i szacunku) relacji między dziećmi ”Rodzeństwo bez rywalizacji”: rywalizacja i zazdrość między dziećmi, kłótnie bójki.

Część V Wychowanie nastolatka: problemy okresu dorastania, niepożądane postawy rodzicielskie w okresie dorastania dziecka, niepokojące sygnały ze strony dziecka.

Część VI Zagrożenia współczesnej młodzieży: sekty, spożywanie alkoholu, zażywanie narkotyków/ dopalaczy i inne.

Szkolenie miało na celu podnoszenie kompetencji wychowawczych opiekunów zastępczych, szerzenia wiedzy na temat funkcjonowania dziecka oraz nabycia umiejętności udzielenia im wsparcia. Warsztaty ukończyło 26 uczestników.