P OCHODNE INSTRUMENTY ZABEZPIECZAJĄCE

Rodzaje strategii zabezpieczających stosowanych przez Grupę Kapitałową Informacje finansowe

Wartość bilansowa instrumentów zabezpieczających

Wartość nominalna instrumentów zabezpieczających w podziale na terminy do realizacji na 31 grudnia 2017 roku Wartość nominalna instrumentów zabezpieczających w podziale na terminy do realizacji na 31 grudnia 2016 roku

Zmiana innych dochodów całkowitych z tytułu zabezpieczeń przepływów pieniężnych oraz nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych

Zyski lub straty na instrumencie zabezpieczającym oraz na pozycji zabezpieczanej związane z zabezpieczanym ryzykiem Kalkulacje szacunków

ZASADY RACHUNKOWOŚCI

STOSOWANIE RACHUNKOWOŚCI ZABEZPIECZEŃ

Rachunkowość zabezpieczeń stosowana jest przez Grupę Kapitałową, gdy spełnione są wszystkie poniższe warunki:

1) w momencie ustanowienia zabezpieczenia formalnie wyznaczono i udokumentowano powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem przez jednostkę oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia,

2) oczekuje się, że zabezpieczenie będzie wysoce efektywne,

3) planowana transakcja będąca przedmiotem zabezpieczenia musi być wysoce prawdopodobna oraz musi podlegać ryzyku zmienności przepływów pieniężnych, które w rezultacie mogą wpływać na rachunek zysków i strat,

4) efektywność zabezpieczenia można wiarygodnie ocenić,

5) zabezpieczenie jest na bieżąco oceniane i stwierdza się jego wysoką efektywność we wszystkich okresach sprawozdawczych, na które zabezpieczenie zostało ustanowione.

Na 31 grudnia 2017 roku Grupa Kapitałowa stosowała rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej, natomiast na 31 grudnia 2016 roku Grupa Kapitałowa nie stosowała takiego zabezpieczenia.

ZAPRZESTANIE STOSOWANIA RACHUNKOWOŚCI ZABEZPIECZEŃ:

 INSTRUMENT ZABEZPIECZAJĄCY WYGASA, ZOSTAJE SPRZEDANY, ROZWIĄZANY LUB WYKONANY - skumulowane zyski lub straty związane z instrumentem zabezpieczającym odnoszone bezpośrednio na inne dochody całkowite przez okres, w którym zabezpieczenie było efektywne, ujmuje się dalej w odrębnej pozycji w innych dochodach całkowitych aż do momentu zajścia planowanej transakcji,

 ZABEZPIECZENIE PRZESTAJE SPEŁNIAĆ KRYTERIA RACHUNKOWOŚCI ZABEZPIECZEŃ - skumulowane zyski lub straty związane z instrumentem zabezpieczającym odnoszone bezpośrednio na inne dochody całkowite przez okres, w którym zabezpieczenie było efektywne, ujmuje się dalej w odrębnej pozycji w innych dochodach całkowitych aż do momentu zajścia planowanej transakcji,

 ZAPRZESTANO OCZEKIWAĆ REALIZACJI PLANOWANEJ TRANSAKCJI - skumulowane zyski lub straty związane z instrumentem zabezpieczającym odnoszone bezpośrednio na inne dochody całkowite przez okres, w którym zabezpieczenie było efektywne, ujmuje się w rachunku zysków i strat,

 UNIEWAŻNIENIE POWIĄZANIA ZABEZPIECZAJĄCEGO - skumulowane zyski lub straty związane z instrumentem zabezpieczającym odnoszone bezpośrednio na inne dochody całkowite przez okres, w którym zabezpieczenie było efektywne, ujmuje się dalej w odrębnej pozycji w innych dochodach całkowitych, aż do momentu zajścia planowanej transakcji.

ZABEZPIECZENIE PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Zmiany wartości godziwej pochodnego instrumentu zabezpieczającego wyznaczonego jako zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmowane są bezpośrednio w innych dochodach całkowitych w części stanowiącej efektywną część zabezpieczenia. Część nieefektywną zabezpieczenia ujmuje się w rachunku zysków i strat w pozycji

„Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej” lub „Wynik z pozycji wymiany”.

Kwoty odniesione bezpośrednio na inne dochody całkowite przenoszone są do rachunku zysków i strat w tym samym okresie lub okresach, w których zabezpieczana planowana transakcja wywiera wpływ na rachunek zysków i strat.

Odsetki i różnice kursowe wykazywane są w rachunku zysków i strat odpowiednio w pozycjach „Wynik z tytułu odsetek” oraz „Wynik z pozycji wymiany”.

Testy efektywności obejmują wycenę transakcji zabezpieczających, po pomniejszeniu o wartość odsetek naliczonych oraz różnice kursowe od nominału transakcji zabezpieczających (w przypadku transakcji CIRS).

Efektywność zabezpieczenia jest weryfikowana poprzez zastosowanie prospektywnych i retrospektywnych testów efektywności. Testy wykonywane są z częstotliwością miesięczną.

ZABEZPIECZENIE WARTOŚCI GODZIWEJ

Zmiany wartości godziwej pochodnego instrumentu zabezpieczającego wyznaczonego jako zabezpieczenie wartości godziwej ujmowane są w pozycji „Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej”

z wyłączeniem komponentu odsetkowego. Komponent odsetkowy prezentuje się w tej samej linii, co przychody odsetkowe z tytułu pozycji zabezpieczanej, tj. w pozycji „Wynik z tytułu odsetek”. Zmianę korekty wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej ujmuje się w pozycji „Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej”.

Testy efektywności obejmują wycenę transakcji zabezpieczających, po pomniejszeniu o wartość odsetek naliczonych.

Efektywność zabezpieczenia jest weryfikowana poprzez zastosowanie prospektywnych i retrospektywnych testów efektywności. Testy wykonywane są z częstotliwością miesięczną.

RODZAJE STRATEGII ZABEZPIECZAJĄCYCH STOSOWANYCH PRZEZ GRUPĘ KAPITAŁOWĄ

STRATEGIA 1 ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH KREDYTÓW HIPOTECZNYCH W CHF ORAZ LOKAT NEGOCJOWANYCH W PLN, WYNIKAJĄCEJ ZRYZYKA ZMIAN STÓP PROCENTOWYCH ORAZ RYZYKA KURSOWEGO, ZWYKORZYSTANIEM TRANSAKCJI CIRS

OPIS RELACJI ZABEZPIECZAJĄCEJ

eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez kredyty w CHF o zmiennym oprocentowaniu oraz lokat negocjowanych w PLN, z tytułu zmian referencyjnych stóp procentowych w CHF i PLN oraz zmian kursu walutowego CHF/PLN z wykorzystaniem transakcji CIRS w okresie objętym zabezpieczeniem

ZABEZPIECZANE RYZYKO ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej INSTRUMENT

ZABEZPIECZAJĄCY

transakcje CIRS, w których Grupa Kapitałowa płaci kupon oparty o LIBOR 3M CHF, a otrzymuje kupon oparty o WIBOR 3M od kwoty nominalnej zdefiniowanej odpowiednio w CHF oraz PLN

POZYCJA ZABEZPIECZANA portfel kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu w CHF i portfel krótkoterminowych lokat negocjowanych, łącznie z ich odnawianiem w przyszłości (wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia)

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2018 roku - październik 2026 roku

Strona 55/196

STRATEGIA 2 ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH KREDYTÓW W PLN O ZMIENNYM OPROCENTOWANIU, WYNIKAJĄCEJ ZRYZYKA ZMIAN STÓP PROCENTOWYCH, ZWYKORZYSTANIEM TRANSAKCJI IRS

OPIS RELACJI ZABEZPIECZAJĄCEJ

eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez portfel kredytów w PLN o zmiennym oprocentowaniu wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych z wykorzystaniem transakcji IRS w okresie objętym zabezpieczeniem

ZABEZPIECZANE RYZYKO ryzyko stopy procentowej INSTRUMENT

ZABEZPIECZAJĄCY

transakcje IRS, w których Grupa Kapitałowa płaci kupon oparty o zmienną stopę WIBOR 3M, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę od kwoty nominalnej, na którą został zawarty POZYCJA ZABEZPIECZANA portfel kredytów w PLN indeksowanych do stopy zmiennej WIBOR 3M

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2018 roku – grudzień 2021 roku

STRATEGIA 3 ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH KREDYTÓW W CHF O ZMIENNYM OPROCENTOWANIU, WYNIKAJĄCEJ Z RYZYKA ZMIAN STÓP PROCENTOWYCH, ZWYKORZYSTANIEM TRANSAKCJI IRS

OPIS RELACJI ZABEZPIECZAJĄCEJ

eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez portfel kredytów w CHF o zmiennym oprocentowaniu wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych z wykorzystaniem transakcji IRS w okresie objętym zabezpieczeniem

ZABEZPIECZANE RYZYKO

ryzyko stopy procentowej

INSTRUMENT ZABEZPIECZAJĄCY

transakcje IRS, w których Grupa płaci kupon oparty o zmienną stopę LIBOR CHF 3M, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę od kwoty nominalnej, na którą został zawarty

POZYCJA ZABEZPIECZANA

portfel kredytów w CHF indeksowanych do stopy zmiennej LIBOR CHF 3M

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2018 roku – luty 2024 roku

STRATEGIA 4 ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH KREDYTÓW W EUR O ZMIENNYM OPROCENTOWANIU, WYNIKAJĄCEJ Z RYZYKA ZMIAN STÓP PROCENTOWYCH, Z WYKORZYSTANIEM TRANSAKCJI IRS

OPIS RELACJI ZABEZPIECZAJĄCEJ

eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez portfel kredytów w EUR o zmiennym oprocentowaniu wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych z wykorzystaniem transakcji IRS w okresie objętym zabezpieczeniem

ZABEZPIECZANE RYZYKO

ryzyko stopy procentowej

INSTRUMENT ZABEZPIECZAJĄCY

transakcje IRS, w których Grupa Kapitałowa płaci kupon oparty o zmienną stopę EURIBOR 3M, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę od kwoty nominalnej, na którą został zawarty POZYCJA

ZABEZPIECZANA

portfel kredytów w EUR indeksowanych do stopy zmiennej EURIBOR 3M

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2018 roku – czerwiec 2022 roku

STRATEGIA 5 ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH KREDYTÓW W WALUTACH WYMIENIALNYCH OZMIENNYM OPROCENTOWANIU, WYNIKAJĄCEJ Z RYZYKA ZMIAN STÓP PROCENTOWYCH I RYZYKA KURSOWEGO ORAZ ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZOBOWIĄZANIA FINANSOWEGO O STAŁYM OPROCENTOWANIU W WALUCIE WYMIENIALNEJ, WYNIKAJĄCEJ Z RYZYKA KURSOWEGO, Z WYKORZYSTANIEM TRANSAKCJI CIRS

OPIS RELACJI ZABEZPIECZAJĄCEJ

eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych kredytów w walutach wymienialnych o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych i ryzyka kursowego oraz eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych zobowiązania finansowego o stałym oprocentowaniu w walucie wymienialnej, wynikającej z ryzyka kursowegoz wykorzystaniem transakcji CIRS w okresie objętym zabezpieczeniem

ZABEZPIECZANE RYZYKO

ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej

INSTRUMENT ZABEZPIECZAJĄCY

transakcje CIRS, w których Grupa Kapitałowa płaci kupon oparty o zmienną stopę LIBOR CHF 3M, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę USD od kwoty nominalnej, na którą został zawarty

POZYCJA ZABEZPIECZANA

portfel kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu w CHF i zobowiązanie finansowe o stałym oprocentowaniu w USD

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2018 roku - wrzesień 2022 roku

STRATEGIA 6 ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH KREDYTÓW HIPOTECZNYCH W WALUTACH WYMIENIALNYCH INNYCH NIŻ CHF ORAZ LOKAT NEGOCJOWANYCH W PLN, WYNIKAJĄCEJ Z RYZYKA ZMIAN STÓP PROCENTOWYCH ORAZ RYZYKA KURSOWEGO, ZWYKORZYSTANIEM TRANSAKCJI CIRS OPIS RELACJI

ZABEZPIECZAJĄCEJ

eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez kredyty denominowane w walutach wymienialnych innych niż CHF o zmiennym oprocentowaniu oraz lokat negocjowanych w PLN z tytułu zmian referencyjnych stóp procentowych oraz zmian kursu walutowego z wykorzystaniem transakcji CIRS w okresie objętym zabezpieczeniem ZABEZPIECZANE

RYZYKO

ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej

INSTRUMENT ZABEZPIECZAJĄCY

transakcje CIRS, w których Grupa Kapitałowa płaci kupon oparty o EURIBOR 3M, a otrzymuje kupon oparty o WIBOR 3M od kwoty nominalnej, na którą został zawarty

POZYCJA ZABEZPIECZANA

portfel kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu w EUR i portfel krótkoterminowych lokat negocjowanych, łącznie z ich odnawianiem w przyszłości (wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia)

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2018 roku – marzec 2021 roku

Strona 57/196

STRATEGIA 7 ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH KREDYTÓW HIPOTECZNYCH WWALUCIE WYMIENIALNEJ ORAZ PRODUKTÓW BANKOWYCH REGULARNEGO OSZCZĘDZANIA W PLN, WYNIKAJĄCEJ ZRYZYKA ZMIAN STÓP PROCENTOWYCH ORAZ RYZYKA KURSOWEGO, ZWYKORZYSTANIEM TRANSAKCJI CIRS

OPIS RELACJI ZABEZPIECZAJĄCEJ

eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez kredyty w CHF o zmiennym oprocentowaniu oraz produktów bankowych regularnego oszczędzania w PLN o zmiennym oprocentowaniu z tytułu zmian referencyjnych stóp procentowych w CHF i PLN oraz zmian kursu walutowego CHF/PLN z wykorzystaniem transakcji CIRS w okresie objętym zabezpieczeniem

ZABEZPIECZANE RYZYKO

ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej

INSTRUMENT ZABEZPIECZAJĄCY

transakcje CIRS, w których Grupa Kapitałowa płaci kupon oparty o LIBOR 3M CHF, a otrzymuje kupon oparty o WIBOR 3M od kwoty nominalnej zdefiniowanej odpowiednio w CHF oraz PLN

POZYCJA ZABEZPIECZANA

portfel kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu w CHF i portfel produktów bankowych regularnego oszczędzania o zmiennym oprocentowaniu w PLN

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2018 roku - lipiec 2023 roku

STRATEGIA 8 ZABEZPIECZENIE ZMIENNOŚCI WARTOŚCI GODZIWEJ KREDYTU W WALUCIE WYMIENIALNEJ O STAŁYM OPROCENTOWANIU, WYNIKAJĄCEJ Z RYZYKA ZMIAN STÓP PROCENTOWYCH Z WYKORZYSTANIEM TRANSAKCJI IRS

OPIS RELACJI ZABEZPIECZAJĄCEJ

eliminacja ryzyka zmienności wartości godziwej kredytu w walucie wymienialnej o stałym oprocentowaniu wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych w okresie objętym zabezpieczeniem

ZABEZPIECZANE RYZYKO

ryzyko stopy procentowej

INSTRUMENT ZABEZPIECZAJĄCY

transakcje IRS (Interest Rate Swap) w walucie wymienialnej, w których Grupa Kapitałowa płaci kupon oparty na stałej stopie (rynkowa stopa IRS) i otrzymuje kupon oparty na zmiennej stopie referencyjnej bez dodatkowej marży

POZYCJA ZABEZPIECZANA

komponent ryzyka stopy procentowej kredytu w walucie wymienialnej o stałym oprocentowaniu odpowiadający rynkowej stopie IRS

W 2017 roku Grupa Kapitałowa wprowadziła strategię 7 stanowiącą zabezpieczenie przepływów pieniężnych, a także strategię 8 stanowiącą zabezpieczenie wartości godziwej. Opis wprowadzonych strategii znajduje się powyżej.

INFORMACJE FINANSOWE

Strona 59/196

ZMIANA INNYCH DOCHODÓW CAŁKOWITYCH Z TYTUŁU ZABEZPIECZEŃ PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ORAZ NIEEFEKTYWNA CZĘŚĆ ZABEZPIECZENIA PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

2017 2016

Inne dochody całkowite na początek okresu brutto (134) (71) Zyski/straty odniesione na inne dochody całkowite w okresie 1 821 (51) Kwota przeniesiona w okresie z innych dochodów całkowitych do rachunku

zysków i strat, w tym: (1 829) (12)

- przychody odsetkowe (322) (340)

- wynik z pozycji wymiany (1 507) 328

Inne dochody całkowite na koniec okresu brutto (142) (134)

Efekt podatkowy 26 25

Inne dochody całkowite na koniec okresu netto (116) (109)

Wpływ w okresie na inne dochody całkowite brutto (8) (63)

Efekt podatkowy 1 12

Wpływ w okresie na inne dochody całkowite netto (7) (51)

Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w

rachunku zysków i strat, w tym kwota odniesiona na: 16 (10)

Wynik z pozycji wymiany 14 (1)

Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej 2 (9)

ZYSKI LUB STRATY NA INSTRUMENCIE ZABEZPIECZAJĄCYM ORAZ NA POZYCJI

ZABEZPIECZANEJ ZWIĄZANE Z ZABEZPIECZANYM RYZYKIEM 31.12.2017 31.12.2016

Zabezpieczenie ryzyka stopy procentowej (1) - Wycena do wartości godziwej instrumentu pochodnego

zabezpieczającego - -

IRS EUR fixed - float - -

Korekta do wartości godziwej instrumentu zabezpieczanego z tytułu

zabezpieczanego ryzyka (1) -

Kredyty EUR fixed (1) -

KALKULACJA SZACUNKÓW

31.12.2017 31.12.2016

scenariusz +50bp scenariusz -50bp scenariusz +50bp scenariusz -50bp

IRS (107) 109 (143) 146 CIRS (117) 119 (88) 91 Razem (224) 228 (231) 237 SZACUNKOWA ZMIANA WYCENY PRZY

PRZESUNIĘCIU RÓWNOLEGŁYM KRZYWYCH DOCHODOWOŚCI O:

24. I

NSTRUMENTY FINANSOWE PRZY POCZĄTKOWYM UJĘCIU WYZNACZONE JAKO WYCENIANE DO WARTOŚCI

W dokumencie Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA za rok zakończony 31 grudnia 2017 roku (Stron 53-60)