R ozporządzenie dotyczące ochrony p r z y r o d y i sw o jszc zyzn y z d n ia 9 m a ja 1912.
R ada R ządząca w w ykonaniu § 182 ustęp 1 i 2 u sta w y wprow adźczej do szw ajcarskiego k o d ek su cyw ilnego i n a w niosek D yrekcji Robót P ublicznych ro zporządza co n astęp u je:
I. O c h r o n a p r z y r o d y i k r a j o b r a z u .
§ 1. W pośród wolnej n a tu ry znajdującym się przedm iotom , k tó re same przez się lub w zbio
row iskach p rze d staw ia ją in teres naukow y albo posiadają w y b itn ą w artość estetyczną, p rz y służą w § 182. u sta w y wprow adźczej do szw ajcarskiego kodeksu cyw ilnego przew idziana ochrona.
Ochrona ta ro zc iąg a się w szczególności n a :
a) pom niki przyrody, ja k głazy błędne, g ru p y skał, sta re i rzadkie drzew a i t. p.:
b) m iejsca przedhistorycznych znalezisk;
c) źródła m in eraln e;
d) p u n k ta widokowe i k rajo b razy .
§ 2. Z akazuje się w ym ienione w § 1. przedm ioty bez pozw olenia właściwej w ładzy usuw ać, zniekształcać, w ich w yglądzie zm ieniać («in ih rer W irk u n g zu beeinträchtigen»), albo je ogółowi niedostępnem i czynić.
W m yśl tego należy w szczególności zakazyw ać budow li pow ierzchniow ych i ziem nych, um ieszczania lub pozostaw iania istniejących ju ż ta b lic reklam ow ych, napisów , gablotek, reklam św ietlnych i t. p. w tedy, gdy to z a g ra ż a istn ien iu w ym ienionych w § 1. przedm io
tów, g d y te przedm ioty zniekształca, w ygląd ich zm ienia lub je ogółowi niedostępnem i czyni.
§ 3. W ykonyw anie ochrony przy ro d y i swojszczyzny jest w pierw szej lin ji rzeczą ra d gm in nych. Je śli one potrzebnych zarząd zeń nie poczynią lub jeśli o każą się różnice zdań m iędzy w ładzam i k ilk u gm in, w tedy m ogą w kroczyć ze swej strony nam iestnicy lub R ada R ządząca.
P rzeciw zarządzeniu w ładz gm innych i pow iatow ych m ożna wnieść rekurs.
§ 4. R a d a R ządząca m ian u je Kom isję rzeczoznawców (Kom isję ochrony svrojszczyzny, «Hei
m atschutzkom m ision»), k tó ra n a żądanie w ładzy gm innej lub pow iatowej w ydaje opinję o tern czy pew ien przedm iot w ym aga ochrony. K om isja ta podlega D yrekcji Robót P ublicznych.
II. O c h r o n a p o m n i k ó w b u d o w l a n y c h .
§ 5. Z akazuje się budow li, z którem i łączą się w ażne historyczne w spom nienia, albo któ re p rze d staw ia ją w y b itn ą w artość d la h istorji sztuki, bez pozw olenia w łaściwych w ładz u s u
94 Ochrona przyrody zagranicą
wać, zniekształcać, w ich w yglądzie zm ieniać ('«In ih rer W irk u n g zu beeinträchtigen») albo je d la ogółu niedostępnem i czynić,
P rz y w ykonyw aniu ochrony pom ników budow lanych z n a jd ą analogiczne zastosow a
nie przepisy ro zdziału I-go
III. O c h r o n a o s i e d l i . 1)
§ 6. G m iny są u p raw nione w ydać w drodze rozporządzenia przepisy:
a) dla ochrony osiedli przed zeszpeceniem ;
b) dla ochrony poszczególnych ulic, placów i budowli, m ających znaczenie h istoryczne albo estetyczne, przed zm ianą ich w yglądu (vor B eein träch tig u n g ihrer W irkung).
§ 7. R ozporządzenia m a ją zaw ierać:
a) zasady, wedle których p ro je k ty nowych budow li albo przebudow ań stary ch m a ją być trak to w an e w duchu niniejszego rozporządzenia;
b) przepisy o dozwoleniu i usu n ięciu reklam , napisów, gablotek, rek lam św ietlnych i t. p .;
c) przepisy o ustan o w ien iu rzeczoznawców d la b ad a n ia z p u n k tu w idzenia estetycznego projektów budow li i wzorów, m ających się um ieszczać reklam i t. p.;
d) postanow ienia karne.
R ozporządzenia te m a ją być przedłożone R adzie R ządzącej do zatw ierdzenia.
§ 8. W gm inach, w któ ry ch rozporządzenia ta k ie n ie zo staną w ydane, ochrona osiedli opierać się będzie n a przepisach §§ 2 —4 rozporządzenia niniejszego.
IY. P o s t a n o w i e n i a k a r n e .
§ 9. P rzekroczenie przepisów niniejszego rozporządzenia i n a jego podstaw ie w ydanych z a r z ą dzeń, k aran em będzie g rzy w n ą p o licyjną do 300 franków , przyczem m ożna orzec ponadto oddanie przestępcy do dalszego postępow ania sędziem u karnem u.
V. P o s t a n o w i e n i a k o ń c o w e .
§ 10. Jeżeli zastosow aniem niniejszego rozporządzenia spowodowane ograniczenie własności po
ciągnie za sobą niestosunkow e koszta, a tego przez żadne inne zarządzenie u n ik n ą ć się nie da, w tedy należy odstąpić od zastosow ania rozporządzenia. N atom iast p rzy słu ż ą w takich w ypadkach w ładzom w łaściw ym praw o p rz y stą p ie n ia do przym usow ego w yw łaszczenia n a podstaw ie § 182, ustęp 3 u sta w y w prow adźczej do szw ajcarskiego kodeksu cywilnego.
§ 11. R ozporządzenie n iniejsze wchodzi w ż y c ie z chw ilą jego ogłoszenia w d zienniku urzędow ym . [Uwagi. W m yśl § 3 powyższego rozporządzenia R ady R ządzącej wiele gm in p rz y stą piło do ochrony pom ników p rzyrody i w ydało w tym celu rozporządzenia w swym zakresie d ziała
nia. Ażeby je d n ak skłonić i inne gm iny do tego, tudzież aby ujed n o stajn ić p rak ty k ę , p rz e d sta w iła m ianow ana w m yśl § 4 Kom isja D yrekcji Robót P ublicznych w zór rozp o rząd zen ia gm innego («Normalia») w raz z w yczerpującem objaśnieniem . Pism o to p rz y ję ła D y re k cja R. P. do za tw ie r
dzającej wiadom ości i rozesłała je ( 4-go lutego 1921) jako pouczenie w szystkim gm inom i u rz ę dom nam iestnikow skim , jako w ładzom pow ołanym do w ykonania rozporządzenia k antonalnego z 9 m a ja 1912. P odając poniżej te N orm alia dodajem y w form ie przypisków niektóre objaśnienia, z a w arte w tow arzyszącem im piśm ie Komisji Ochrony (K. O.)]
N o rm a lia do R ozporządzenia o ochronie p r z y r o d y i sw o jszczyzn y dla gm in kanto n u Zarychskiego.
A rt 1. [A rtykuł te n p o w tarza tylko § 1, tudzież streszcza § § 5 i '6 R ozporządzenia k a n to n a l
nego, w ym ieniając przedm ioty przez to rozporządzenie ochronie poddane.]
A rt. 2. Z akazuje się w ym ienione w A rt 1. przedm ioty bez pozw olenia R ady gm innej usuw ać, zniekształcać, w ich w yglądzie zm ieniać («in ih rer W irk u n g zu beeinträchtigen») albo je ogółowi niedostępnem i czynić. To samo stosuje się ta k ż e do budow li, do któ ry ch przyw ią
zane są w ażne historyczne w spom nienia, albo k tó re posiadają szczególną w artość ze w zględu n a swe piękno lub cechy charak tery sty czn e.
A rt. 3. Z pomocą rzeczoznawców i p rzy w spółdziałaniu kan to n aln ej Kom isji O chrony P rzyrody
l) W oryg in ale: «Schutz des O rtsbiłdes»; chodzi tu o ochronę w yglądu miejscowości zam ieszkałych, m iast, wsi, w przeciw staw ieniu do k rajo b ra z u w olnego: «Landschaftsbild, o którym
mówi rozdz. I.
Ochrona przyrody zagranicą 95
i Swojszczyzny zostanie przez R adę g m in n ą albo w yznaczony przez n ią u rz ą d gm inny sporządzony spis przedm iotów i w gm inie położonych miejscowości, k tó re n a ochronę z a sługują. Spis ten pozostanie o tw a ||y m , będzie w ciąż uzupełnianym a treść jego zarówno ja k i późniejsze u zu p e łn ie n ia będzie podaw aną do wiadomości k an to n aln e j Kom isji Ochrony i ogłaszaną w urzędow ych p u blikacjach gm iny.
A rt. 4. N a k a ż d ą budow ę now ą lub re p a ra e y jn ą bądź pow ierzchniow ą bądź ziem ną (budowa lub przebudow a, w ały nadbrzeżne, drogi, ogrodzenia, szkarpy i t. d.), k tó ra w pływ a n a w ygląd domów, ulic, w ybrzeży całego osiedla lub krajo b razu , należy otrzym ać pozw olenie R ady gm innej. P rz ed rozpoczęciem każdej ta k iej roboty budow lanej należy przedłożyć dokładny jej p la n ze szczegółowem podaniem m a terja łu , barw y, ozdób i t. d. Je że li zam ierzone zm iany m ogłyby pod względem estetycznym w yw rzeć w pływ niekorzystny, R ad a g m inna m a praw o i obowiązek pozw olenia n a budowę odmówić.
R ad a g m in n a przed swojem rozstrzygnięciem zasięgnie z reg u ły-opinji rzeczoznawców.
(O rad ę i inform ację zwrócić się m ożna do k an to n aln e j Komisji Ochrony P rz y ro d y i Swoj
szczyzny).
A rt. 5. N a um ieszczenie tab lic reklam ow ych, obrazów, napisów, gablotek, reklam św ietlnych i t. p.
p o trze b a pozw olenia R ady gm innej. Z pod tego przep isu w yjęte są m ałe tab liczk i z nazw iskam i.
Art. 6. Je że li ograniczenie własności pociąga niestosunkow e koszta, R ada g m in n a zasięgnie opinji kan to n aln ej Kom isji O. P. i S. w ja k i sposób m ożnaby w ykonać przepisy niniejszego rozporządzenia.
A rt. 7. P rzekroczenie przepisów tęgo rozporządzenia i w ydanych n a jego podstaw ie zarządzeń, k a ra n e będzie g rzy w n ą p o licyjną do wysokości 300 franków . P onadto m ożna orzec od
danie przestępcy sędziem u karn em u z powodu n ieposłuszeństw a w zględem urzędow ych zarządzeń.
A rt. 8. P rzeciw postanow ieniom i zarządzeniom Rady gm innej m ożna w nieść rek u rs do R ady po
wiatowej a w d rugiej in stan c ji do R ady R ządzącej.
A rt. 9. R ozporządzenie n iniejsze wchodzi w życie n aty ch m iast po zatw ierd zen iu przez Radę R z ą
dzącą i ogłoszeniu.
[Uwagi. Z objaśnień kan to n aln ej K om isji O chrony P rzy ro d y i Swojszczyzny dołączonych do tych norm aliów, podajem y co n a stę p u je : do art. 2.: Co z n a c z y « u s u w a ć » ? O bjaśnia to p rzy k ła d : nie należy głazów błędnych, to je st kam ieni naniesionych przez lodowce czasów pierw otnych, jeśli posiadają wielkość, k tó ra ich zachow anie pożądanem czyni, rozbijać dla celów budow lanych albo n a szuter, albo też przenosić d la ozdobienia niem i ogrodów i skwerów. N atom iast należy je 0 ile możności pozostaw iać n a m iejscu, zabezpieczyć i uczynić je dostępnem i, ja k n. p. g ła zy w Fäl- la n d en ; gdzie odsłonięte p rzy robotach ziem nych, należy je o ile możności w pobliżu m iejsca gdzie zostały znalezione w te n sposób oddać do u ż y tk u publicznego, źe się ich n. p. u ży je za część sk ła
dow ą p la n tac y j publicznych, albo w in n y p rak ty c zn y sposób, (n. p. p rzy szkole grossm iinsterskiej w Z urychu jako t. zw. «stróż» to je st kam ień p rzy ro g u domu dla odbijania koła).
C o z n a c z y « z n i e k s z t a ł c a ć » ? S kały o charakterystycznych k sz tałtac h (tu przykłady) nie pow inny być zniekształcone przez budowle n. p. schroniska. P ięk n e osiedla (jak n. p . . . . i t. d.), a ta k że harm onijne, spokojne widoki poszczególnych ulic nie pow inny być zeszpecane przez tablice reklam ow e, n a trę tn e budow le z surowej cegły i w szelkie inne brzydkie, źle um ieszczone, wogóle pod w zględem estetycznym nie zadaw alające budynki. T ak samo i k rajo b raz u nie należy zakłócać przez podobnego rodzaju u rzą d zen ia i budowle.
C o z n a c z y «w i c h w y g l ą d z i e z m i e n i a ć » ? Pom niki budow lane, ja k zam ki 1 ru in y , a ta k ż e p u n k ty widokowe, nie pow inny być otaczane budow lam i, któ re wedle opinji powo
łanych arty stó w n ie są przystosow ane do otoczenia. B udynki staw iane w bezpośredniej bliskości tego rodzajrt zabytków , ja k n. p. zam ek S arg an s lub R appersw il, nie pow inny uderzający m k sz ta ł
tem lub przez naśladow anie daw nych stylów uw łaczać starej, pięknej budowli. P u n k tó w widokowych nie należy obudowywać ani przez gęste zadrzew ienie zasłaniać, (przykłady...). T am gdzie to je st m o
żliwe bez zbyt w ielkiego o g raniczenia pryw atnego p raw a w łasności, albo gdzie środki gm iny na ta k ie ograniczenie pozw alają, należałoby p u n k ty widokowe chronić przed obudowaniem przez z a
96 Ochrona przyrody zagranicą
prow adzenie strefy wolnej od zabudow ania. P ouczający p rzy k ła d p rzed staw ia m iejsce widokowe p rzy G loriastrasse, Z urich 7, dla zachow ania którego poniosła g m in a zurychska znaczne ofiary.
C o z n a c z y . « o g ó ł o w i n i e d o s t ę p n e m i c z y n i ć » ? R uiny zamków, głazy n a r z u towe, g ru p y skał, p u n k ty widokowe, m iejsca przedhistorycznych znalezisk i t. p. nie pow inny być zam knięte dla ogółu przez pom ieszczenie ich w ogrodzonych parkach. Ale także o ile możności nie należy zag rad za ć p rzy stę p u do szczególnie rzadkich i pięknych drzew lub p a rty j leśnych.
W szelako n ie m ożna w ym agać ażeby izby w domu, w którym m ieszkał sław ny człowiek, były pow szechnie dostępne. N atom iast ogół może żądać, aby plac, n a któ ry m w yd arzy ł się w ażny poli
tyczny w ypadek, albo p rzy którym z n a jd u ją się estetycznie szczególnie cenne, publiczne lub p ry w atne, budynki n ie u leg ł zm ianie; albo ażeby pom nik lub kam ień pam iątkow y, przypom inające w ielkich mężów lub w ażne zd arzen ia nie zostały u su n ię te albo d la ogółu zam knięte.]
R ozporządzenie R a d y R zą d zą c ej K a n to n u Z urychskiego z d nia 29 sty czn ia 1921 r., dotyczące ochrony roślin.
§ 1. Z akazuje się zbierania, ofiarow ania n a sprzedaż, przesy łan ia, kup o w an ia i sprzedaw ania wym ienionych tu dziko rosnących roślin, a to zarówno z korzeniam i ja k bez k o r z e n i:1) R hododendron ferru g in eu m , R . hirsu lm n , P rim u la A uricula, Chiniopliila um bellata, G entiana lutea, G entiana Clusii i K ochiana, L iliu m bulbiferum , C ypripedium Calceolus, g a tu n k i ro d za ju O phrys, N igriiella nigra, N y m p h a ea alba, N u p h a r luteum , N . p u m ilu m , L iliu m M artagon, D rosera rotundifolja, D. anglica (— longifolja) D. interm edja.
Z akazuje się dalej sprzedaw ania, bądź ofiarow ania n a sprzedaż (Feilbieten u. V erkauf) n astęp u jący c h dziko rosnących roślin: szarotka, a ste r alpejski, fiołek alpejski.
§ 2. Z akazuje się tak ieg o masowego zry w an ia kw iatów tudzież kw iecia i gałęzi drzew, przez k tó re sta n dotyczącej roślinności b y łb y zagrożony, albo też zeszpeconym by został k rajo b raz .
§ 3. Z akazuje się dalej masowego obłam yw ania i obcinania, ofiarow ania n a sprzedaż, sprze
d a w a n ia i k u p o w an ia g ałęz i drzew baziow atych: w ierzb, olch, leszczyny, osik i brzóz.
Z pod tego za k azu w yjęte je st obcinanie gałęzi drzew i krzewów, któ re skutkiem z a rząd zeń gospodarczo-leśnjm h lub wogóle zarząd zeń w ładz ścięte zostały.
§ 4. W rezerw acjach (Schongebiete) obow iązują osobne dalej idące przepisy, k tó re będ ą ogło
szone w gazecie urzędowej.
§ 5. P ra w a p ry w a tn y c h właścicieli ziem i n ie zo stają przez to rozporządzenie ograniczone.
§ 6. Pozw oleń n a w ykopyw anie w ym ienionych w § 1-szym roślin dla celów naukow ych lub leczniczych może udzielać k a n to n a ln a D y rek cja budow lana (B audirection), z tern zastrzeże
niem, że sta n dotyczącej roślinności nie będzie n a danem stanow isku zagrożony.
§ 7. K to p rze k ra cza przepisy tego ro zporządzenia albo specjalne przep isy w ydane dla rezcr- w acyj, k a ra n y m będzie g rzy w n ą o dS -ciu do 50-ciu fran k ó w ; w raz ie pow tórzenia g rzy w n a nie może być n iższą ja k 10 franków .
§ 8. C zuw anie n ad w ykonaniem tego rozporządzenia n ależy do personalu policyjnego i leśnego.
§ 9. [Mówi o zniesieniu daw niejszych w tej m a terji przepisów].
j. a. p.
N iższo-austrjacka usta w a z 3-go lipca 1924 r. dotycząca środków ochrony przyrody.
(Gesetz betreffend M a ssn a h m en zu m Schutze der N atur.).
I. O c h r o n a p o m n i k ó w p r z y r o d y .
§
I-Za pom niki p rzyrody należy u zn ać tw ory przyrody, k tó re ze w zględu n a sw ą osobliwość lub rzadkość, ze w zględu n a swą w artość przyrodniczo-naukow ą lub k u ltu ra ln ą , albo ze w zględu n a
*) W o ryginale są też podane nazw y niem ieckie, — D rosera dodana została dodatkowem rozporządzeniem z 14 lutego 1922 r,
Ochrona przyrody zagranicą 97 szczególne piętno, k tó re n a d a ją krajobrazow i, za słu g u ją n a zachowanie. U znaniu za pom niki p rz y rody podlegają w szczególności n a tu ra ln e je zio ra i wody płynące, wodospady, groty, skały, gniaz-
dow iska p ta sie (Yogelhorste), irw agi godne drzew a albo g ru p y drzew. U znanie za pom nik p rz y rody może. się rozciągać ta k że n a siedliska szczególnie rzadkich zw ierząt i roślin.
§ 2
U znanie za pom nik przyrody je st rzeczą politycznej w ładzy pow iatowej, w k tó rej okręgu dany tw ór p rzyrody się znajduje. Może ono n astąp ić n a w niosek w łaściciela tw oru przyrody, po w y
słuchaniu K rajow ego O ddziału Związkowego U rzędu Pom ników dla ochrony p rz y ro d y 1, lub n a w nio
sek tegoż K rajow ego Oddziału po w ysłuchaniu w łaściciela i gm iny, n a k tórej te ry to rju m pom nik przyrody leży." D la u z n a n ia za pom nik p rzyrody drzew lub g ru p drzew znajdujących się n a g r u n tach oddanych u ży tk o w a n iu rolniczem u lub leśnem u, potrzeba zezw olenia w łaściciela. W obu w y
padkach zasięgnąć n ależy opinji właściwej pow iatow ej Izb y rolniczej. Orzeczenie może być w ydane, jeżeli in s ty tu c je 2 opinjujące w p rzeciąg u m iesiąca od chw ili urzędow ego zaw iadom ienia nie ośw iadczą się.
§ 3.
P olity czn a w ładza pow iatow a w in n a niezw łocznie uw iadom ić w łaściciela, dzierżaw cę lub użytkow cę o w niosku uczynionym przez K rajow y Oddział ochr. p rzyr. W łaściciel, dzierżaw ca lub użytkow ca w inien od chwili tego zaw iadom ienia, albo, jeśli sam jest wnioskodawcą, od chwili w nie
sienia w niosku aż do chwili praw om ocnego orzeczenia o tym że, w strzym ać się od wszelkich dzia
łań, k tó reb y dairy tw ór p rzyrody w jego ch a rak te rz e pom nika p rzyrody n aru sz y ć mogły, chyba że d ziałan ie ta k ie byłoby niezbędnem dla odw rócenia niebezpieczeństw a zagrażającego zdrow iu lub życiu ludzkiem u lub dla zapobieżenia dotkliwej szkodzie m ajątkow ej. To samo obow iązuje także n astępcę praw nego w łaściciela, dzierżaw cy lub użytkow cy.
§ 4.
P rzeciw ko przy jęciu w niosku w łaściciela i przeciw ko odrzuceniu w niosku K rajow ego Oddziału ochr. przyr., p rzy słu ż ą tem uż Oddziałowi, — przeciw ko przy jęciu w niosku O ddziału łub odrzuceniu w niosku w łaściciela p rzy słu ż ą w łaścicielow i praw o odw ołania do N aczelnika k ra ju .
§ 5.
O dwołanie należy w nieść n a ręce politycznej w ładzy pow iatowej w p rze cią g u dni 14-tu, li
cząc od dn ia n astępującego po dniu doręczenia orzeczenia. N aczelnik k r a ju ro z trz y g a w poruczo- nyin za k resie d ziała n ia 3 ostatecznie. P rz ed orzeczeniem swojem w inien on zasięgnąć opinji K ra jo wego O ddziału ochr. p rzyr., o ile odwołanie nie pochodzi od tegoż, tudzież opinji K rajow ej Izby rolniczej.
§ 6.
P o lity c zn a w ładza pow iatow a w inna o swojem orzeczeniu uw iadom ić niezw łocznie K rajow y Oddział ochr. p rzyr., w łaściw ą pow iatow ą Izbę rolniczą, tudzież gm inę, w łaściciela i ew entualnego dzierżaw cę lub użytkow cę. O ostatecznej prawom ocności orzeczenia w inna ona niezw łocznie zaw ia
domić również Sąd hipoteczny, celem przeprow adzenia adnotacji n a karcie, n a któ rej pom nik p rz y rody się znajduje.
§ 7.
P olity czn a w ładza pow iatow a prow adzi spis pom ników przyrody w jej okręgu się zn a jd u ją cych, w K siędze pom ników przyrody, do któ rej w gląd dostępny je st ogółowi. W tej publicznej k się
1 L andesfachstelle für N atu rsch u tz des B undesdenkm alam tes, — w dalszym ciąg u tłu m a
czyć będę przez «Krajowy oddział ochrony przyrody».
2 «Zu hörenden Stellen», — odnosi się to do Izb rolniczych i krajow ych oddziałów Ochr. przyr., n atom iast niem a mowy o term inie, w którym m a się ośw iadczyć właściciel. (?)
3 «Zur W irk u n g sb e reic h der m ittelb aren B undesverw altung».
O ch ro n a p rz y ro d y : Z eszyt 6. 7
98 Ochrona przyrody zagranicą
dze zapisane być w inny w szystkie pom niki p rzyrody za ta k ie uznane, a to z chw ilą prawomocności orzeczenia, przyczem w inno być dokładnie określone ich położenie, tudzież podany k ró tk i opis, k tó rego dostarczy K rajow y Oddział ochr. p rzy r. Bliższe szczegóły u rzą d zen ia K sięgi pom ników p rz y rody określi rozporządzenie N aczelnika k ra ju .
Ponadto, o ile K rajow y Oddział ochr. p rzy r. nie ośw iadczy się inaczej, należy orzeczenie, w raz z pouczeniem o skutkach praw nych, podać do wiadom ości publicznej przez przybicie n a tablicy U rzędu gm innego, w którego okręgu pom nik p rzyrody leży. W reszcie u zn a n ie za pom nik przyrody w inno być uw idocznione n a odpowiedniej k arc ie k się g i gruntow ej.
Zm ianę w łasności dotyczącą pom nika p rzyrody poda Sąd hipoteczny do wiadom ości p olitycz
nej w ładzy pow iatow ej, k tó ra ją zanotuje w K siędze pom ników przyrody.
§ 8.
S k u tk i praw ne u z n a n ia za pom nik p rzyrody (§§ 9—13, 26 i 27) zacz y n ają się dla właściciela, ja k rów nież dla ew entualnego dzierżaw cy lub użytkow cy, z chw ilą zaw iadom ienia o prawomocności orzeczenia (§ 6), dla osób trzecich z chw ilą w pisan ia do K sięgi pom ników p rzyrody (§ 7 ust. 1), a g asn ą z chwilą, gdy pom nik p rzyrody p rze staje istnieć.
O zniszczeniu albo uszkodzeniu pom nika p rzyrody w inien właściciel, dzierżaw ca lub użyt- kow ca natychm iast, gdy się o tern dowie, uw iadom ić polityczną w ładzę pow iatow ą, ta zaś K rajow y Oddział ochr. przyr., w łaściw ą pow iatow ą Izbę rolniczą i gm inę.
Zniszczenie pom nika przyrody uw idoczni polit. w ładza pow iatow a w K siędze pomników p rz y rody, zaś n a je j zaw iadom ienie Sąd hipoteczny w księdze gruntow ej.
§
9-W łaściciel, dzierżaw ca lub u źytkow ca nie może dokonyw ać zm ian n a pom niku przyrody, an i go zniszczyć bez uprzedniego zezw olenia politycznej w ładzy pow iatowej. W w y p ad k u n iebezpie
czeństw a dla życia lub zdrow ia ludzkiego, lub d la odwrócenia znacznej m ajątkow ej szkody, dopu
szczalne je st działan ie niezw łoczne za po staran iem się o następcze pozwolenie.
P rz ed udzieleniem pozwolenia, w inna po lity czn a w ładza pow iatow a zasięgnąć opinji K ra jo wego O ddziału ochr. p rzy r., właściw ej pow iatowej Izby rolniczej i gm iny. P rzeciw ko odmowie po
zw olenia p rzy słu ż ą Izbie rolniczej, właścicielowi, dzierżaw cy lub użytkow cy, przeciw ko udzieleniu pozw olenia K rajow em u Oddziałowi ochr. p rzy r. odwołanie do N aczelnika k raju . W postępow aniu odwolawczem m a ją zastosow anie przepisy §§ 4 i 5.
§ 10.
W w ypadku, gdy czynność ad m in istracy jn a, leżąca w zakresie ustaw odaw stw a krajow ego
W w ypadku, gdy czynność ad m in istracy jn a, leżąca w zakresie ustaw odaw stw a krajow ego