Oczekiwania inwestorów wobec komunikacji emitentów

Realizacja założonego celu artykułu wymagała weryfikacji postawionych hipotez oraz odpowiedzi na pomocnicze pytania badawcze. W badaniu zakła-dano więc dodatkowe pytania kwestionariuszowe, które miały w tym pomóc.

Zapytano osoby badane, jakich informacji poszukują na stronie WWW emi-tentów, o co pytają w czasie kontaktu z przedstawicielami emitentów oraz jaka forma komunikacji jest dla nich najbardziej wartościowa.

R y s u n e k 10. Rozkład odpowiedzi na pytanie: jakich informacji szukasz na stronie WWW emitenta obligacji korporacyjnych?

(N = 261, pytanie wielokrotnego wyboru)

Warunków emisji obligacji

(oprocentowanie, terminy wypłaty odsetek etc.) Wyników finansowych spółki

Harmonogramu oferty Prezentacji inwestorskiej

Informacji o zapisach – domy maklerskie Teaser’a

W pytaniu o informacje na temat emisji obligacji poszukiwane na stronie WWW osoby badane zadeklarowały, że w pierwszej kolejności (77% badanych wskazało taką odpowiedź) interesują je warunki obligacji (tj. oprocentowa-nie, terminy, wypłaty odsetek itp.). Kolejna najliczniej wybierana odpowiedź to

wyniki finansowe spółki (76%) oraz prospekt emisyjny (65%). Rzadziej wska-zywanymi odpowiedziami (poniżej 50%) były harmonogram oferty, prezenta-cja inwestorska, informacje o zapisach oraz teaser.

Warto zwrócić tutaj uwagę na fakt, że z jednej strony w innym pytaniu badani deklarowali, że najważniejszym źródłem informacji na temat emisji obligacji jest prospekt emisyjny, a w przypadku tego pytania wskazują, że w pierwszej kolejności szukają warunków emisji. Można by zatem wniosko-wać, że pojawia się tutaj sprzeczność, jednak naszym zdaniem nie musi tak być. Należy pamiętać, że wszystkie te informacje znajdują się w prospekcie emisyjnym, więc inwestorzy wskazują go jako najważniejsze źródło informacji w zadanym pytaniu.

Ważnym aspektem prowadzenia relacji inwestorskich z punktu widzenia emitentów jest przygotowanie się na komunikację bezpośrednią ze strony inwestorów zainteresowanych wzięciem udziału w emisji obligacji. Wychodząc z tego założenia, zapytano osoby badane, jaka forma komunikacji z emitentem jest dla nich najbardziej wartościowa. Blisko 40% uczestników badania wybra-ło e-mail do przedstawiciela spółki, ponad 27% osobiste spotkanie z przed-stawicielami spółki, a blisko 20% czat inwestorski. Taki rozkład odpowiedzi sugeruje, że elektroniczne, tekstowe formy komunikacji, jak e-mail czy czat inwestorski są obecnie kluczowym sposobem komunikacji inwestorów z emi-tentem. Spółki prowadzące emisje obligacji powinny więc o tym pamiętać i być na to przygotowane.

R y s u n e k 11. Rozkład odpowiedzi na pytanie: jaka forma komunikacji z emitentem obligacji korporacyjnych jest dla Ciebie najbardziej wartościowa?

(N = 261, pytanie jednokrotnego wyboru)

E-mail do przedstawiciela spółki

Osobiste spotkanie z przedstawicielami spółki

Rozmowa telefoniczna

W przypadku pytania na temat zagadnień poruszanych w ramach kontaktu z przedstawicielami emitenta, osoby badane wskazywały w pierwszej kolejno-ści (ponad 62%) kwestie związane z wynikami finansowymi i bilansem spółki.

Kolejną istotną kwestią były ryzyka (57%), a trzecią najczęściej wskazywaną odpowiedzią (56% badanych) zabezpieczenie emisji.

R y s u n e k 12. Rozkład odpowiedzi na pytanie: o co najczęściej pytasz w czasie kontaktu ze spółką (na spotkaniach, w mailach, na czatach inwestorskich)?

(N = 261, pytanie wielokrotnego wyboru)

Wyniki finansowe i bilans

Prowadząc badanie, zdecydowano się zapytać jego uczestników w branże jakiego emitenta są skłonni zainwestować. Dane te pokazuje rysunek 13.

R y s u n e k 13. Rozkład odpowiedzi na pytanie: kreśl w jakim stopniu byłbyś skłonny zainwestować w obligacje korporacyjne emitenta z danej branży (N = 261, zestawienie odpowiedzi na pytania jednokrotnego wyboru)

40,00

Skłonność do inwestycji w obligacje

Źródło: opracowanie własne.

Jak pokazują wyniki, na powodzenie danej emisji obligacji mają wpływ nie tylko relacje inwestorskie, lecz także, a być może przede wszystkim, czynniki do pewnego stopnia niezależne od emitenta. Widać, że w obecnej sytuacji (dane z sierpnia 2018 r.) inwestorzy wykazują największą skłonność (na poziomie bli-sko 80%) do zainwestowania w obligacje emitenta z branży bankowej. W dru-giej kolejności (blisko 70%) są emitenci z branży paliwowej, a na kolejnych wysokich pozycjach (ponad 65%) emitenci z branży przemysłowej czy chemicz-nej. Widać natomiast wyraźnie, jak małym zainteresowaniem cieszyłyby się aktualnie emisje obligacji emitentów z branży zarządzania wierzytelnościami czy pożyczkowej. Skłonność do inwestycji w takiego emitenta badani określili na poziomie ok. 45%, czyli niemal o 50% gorzej niż w przypadku lidera zesta-wienia, tj. branży bankowej.

5. Podsumowanie

Celem niniejszego artykułu było poznanie oraz sklasyfikowanie potrzeb i  zachowań inwestorów w kontekście relacji inwestorskich prowadzonych przez emitentów obligacji w publicznych emisjach. Jego realizacja została oparta na badaniu, które przeprowadzono na grupie celowej składającej się z 554 uczestników – czytelników serwisu internetowego StrefaInwestorow.pl.

Udział w badaniu był dobrowolny, a o jego przebiegu czytelnicy byli szeroko informowani. Jednak właściwy kwestionariusz dotyczący obligacji wypełniali jedynie uczestnicy, którzy zadeklarowali, że inwestowali już w obligacje. Takich osób było 261, czyli niespełna połowa osób, która wzięła udział w badaniu.

Za pomocą pytań metryczkowych scharakteryzowano tę grupę. Dominują w niej osoby, które od ponad 5 lat zajmują się inwestycjami, robią to głównie samodzielnie, a 60% uczestników badania to inwestorzy z istotnym portfelem inwestycyjnym, bo o wartości co najmniej 50 tys. zł. Dodatkowo, zdecydowaną większość stanowią inwestorzy z wykształceniem wyższym, którzy zadeklarowa-li (ponad 70%), że inwestują w obzadeklarowa-ligacje w pubzadeklarowa-licznych emisjach.

W artykule postawiono cztery pomocnicze pytania badawcze oraz hipo-tezy. W pierwszej części zbadano co jest głównym źródłem informacji dla inwestorów, a założona hipoteza mówiła, że nie jest to prospekt emisyjny ani memorandum. Okazało się jednak, że inwestorzy deklarują właśnie te oficjalne dokumenty jako najważniejsze z ich punktu widzenia. Można jednak przypusz-czać, że właśnie dlatego deklarują takie odpowiedzi, ponieważ większość osób badanych to doświadczeni inwestorzy. Mimo to, ważnymi źródłami informacji o emisjach są również wywiady i artykuły prasowe oraz strona internetowa.

Emitenci, prowadząc relacje inwestorskie, mają zatem tutaj spore pole do dzia-łania, mają bowiem na te kwestie bezpośredni wpływ.

W dalszej części artykułu zbadano jakiego zabezpieczenia oczekują inwesto-rzy. Założona hipoteza mówiąca o tym, że jest to hipoteka została zweryfikowa-na pozytywnie. Kluczowa zatem jest komunikacja związazweryfikowa-na z zabezpieczeniem, tak aby tłumaczyć jego rolę. Dużym wyzwaniem jest natomiast posiadanie innego zabezpieczenia niż hipoteka, ponieważ 56% inwestorów zadeklarowała, że oczekuje właśnie takiego zabezpieczenia.

Zbadano też, jakie czynniki decydują o inwestowaniu w obligacje, stawiając hipotezę, że jest to oferowane oprocentowanie. Hipoteza ta potwierdziła się, natomiast równie istotne są dla inwestorów takie czynniki, jak dotychczasowa historia emitenta i wiarygodność zarządu. Znowu dla emitentów jest tutaj prze-strzeń do pracy w zakresie komunikacji, ponieważ dobrze i trwale prowadzone relacje inwestorskie pozytywnie wpływają na ocenę wiarygodności emitenta.

O  tym wyniku warto także pamiętać, przygotowując działania komunikacyj-ne w ramach emisji obligacji, podkreślając nie tylko kwestie związakomunikacyj-ne z opro-centowaniem, lecz także z dotychczasową historią czy wiarygodnością zarządu emitenta.

W ostatniej części badania sprawdzono jak oprocentowanie obligacji wpły-wa na skłonność do zapoznania się z informacjami o emitencie. Postawio-no hipotezę, że inwestorzy kupujący obligacje z wyższym oprocentowaniem w mniejszym stopniu czytają prospekt emisyjny czy memorandum. Na podsta-wie przeprowadzonego badania okazało się, że nie ma takiej zależności.

Realizacja celu całego badania wymagała zadania jeszcze dodatkowych pytań w kwestionariuszu. Okazało się, że inwestorzy na stronie internetowej emitenta poszukują głównie informacji o warunkach emisji obligacji. Kolejny-mi najliczniej wybieranyKolejny-mi odpowiedziaKolejny-mi były wyniki finansowe oraz prospekt emisyjny. Zbadano też z jakiej formy bezpośredniego kontaktu najchętniej korzystają inwestorzy. Okazało się, że najchętniej wybierają e-mail czy czat inwestorski. Zatem potwierdza się, że emitenci głównie powinni stawiać na narzędzia komunikacji elektronicznej i je poprawnie obsługiwać. W pytaniu, jakich informacji poszukują inwestorzy w kontakcie z emitentem, najwięcej badanych pyta o wyniki finansowe spółki, ryzyka jej działania oraz zabezpie-czenie.

Ponadto, biorąc pod uwagę wydarzenia związane z niewypłacalnością czoło-wej firmy windykacyjnej, zapytano też o branże, w jakie najchętniej zainwesto-waliby inwestorzy. Okazało się, że aktualnie branża windykacyjna i pożyczkowa może mieć kłopoty z pozyskiwaniem finansowania w publicznych emisjach

obligacji, natomiast banki, branża chemiczna czy przemysłowa są najbardziej preferowane wśród inwestorów indywidualnych.

Podsumowując, wyniki badania pokazały kilka istotnych czynników zarów-no zależnych, jak i niezależnych od emitentów. Widać jednak wyraźnie, że jest wiele czynników, na które emitenci mają bezpośredni wpływ, prowadząc bieżą-ce relacje inwestorskie czy już w sytuacji prowadzenia oferty obligacji. Emiten-ci obligacji, chcący zwiększyć prawdopodobieństwo sukcesu w emisji obligacji, powinni o tych wszystkich aspektach pamiętać.

Oczywiście mamy pełną świadomość faktu, że badanie było prowadzone w  specyficznej sytuacji, w momencie, w którym zaufanie do rynku obligacji jako całości było na stosunkowo niskim poziomie. Dlatego też, płynie z niego co najmniej kilka uniwersalnych wniosków, co starano się pokazać w tym arty-kule. Jednocześnie, wiele wątków badania można by kontynuować i znacznie rozszerzyć, jak pokazują bowiem ostatnie lata, rynek obligacji korporacyjnych ulega ciągłym zmianom i emitenci, którzy chcą osiągać na nim sukces, powinni te zmiany dostrzegać i, bazując na sprawdzonych informacjach oraz doświad-czonych doradcach, się do nich dostosowywać.

Bibliografia

Dziawgo, D. (2011). Relacje inwestorskie. Ewolucja, funkcjonowanie, wyzwania. Warszawa:

PWN.

Łukasik, G. (2014). Kontrowersje wokół polityki informacyjnej spółek kapitałowych wobec inwestorów. Studia Ekonomiczne. 198(2), 109–121.

Krug, A. (2008). Relacje inwestorskie jako narzędzie budowania zaufania uczestników rynku finansowego. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Problemy gospodarki światowej, 1191, 265–278.

Olędzki, J. i Tworzyło, D. (2006). Public relations znaczenie społeczne i kierunki rozwoju.

Warszawa: PWN.

Rawicki, T. (2011). Tworzenie wartości dla akcjonariuszy przez relacje inwestorskie. Kwar-talnik Nauk o Przedsiębiorstwie, (4).

Rawicki, T. (2012). Obniżenie kosztu kapitału przez relacje inwestorskie. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, (3).

Szablewski, A. i Panfil, M. (2006). Metody wyceny spółki perspektywa klienta i inwestora.

Warszawa: Poltext.

Szamańska, A. (2005). Public relations w systemie zintegrowanej komunikacji marketingowej.

Warszawa: Unimex.