Oddziaływanie Komitetu Ministrów

Wskazując na mechanizmy oddziaływania Rady Europy na realizację prawa do edukacji przez państwa członkowskie, warto podkreślić rolę Komitetu Ministrów.

Uczestniczy on, bowiem w procesie monitoringu państw członkowskich z realizacji zobowiązań przyjętych w momencie starania się o członkostwo⁴⁸⁶, a także implementacji odpowiednich standardów organizacji w zakresie prawa do edukacji⁴⁸⁷.

Zasadnicze znaczenie w tym kontekście ma także sam skład Komitetu. Bowiem zgodnie ze Statutem każde państwo członkowskie Rady Europy ma swojego przedstawiciela w Komitecie Ministrów, a każdy przedstawiciel ma jeden głos⁴⁸⁸.

Komitet Ministrów podejmuje działania niezbędne dla realizacji celów Rady Europy, w tym uczestniczy w zawieraniu konwencji lub porozumień oraz w momencie przyjęcia przez rządy wspólnej polityki w odniesieniu do poszczególnych państw⁴⁸⁹. Jego wnioski przekazywane są członkom przez Sekretarza Generalnego. I pomimo, że w odpowiednich przypadkach wnioski Komitetu mogą przybrać formę zaleceń dla rządów państw członkowskich, a wiec nie mają mocy prawnie wiążącej⁴⁹⁰, to jednak za ich sprawą Komitet może ocenić poziom realizacji standardów w zakresie prawa do edukacji w danym państwie i odpowiednio wpłynąć na jego dalszą implementację, w

485 Zob. European Committee of Social Rights releases new statement on Covid-19 and social rights – including right to education, źródło: www.right-to-education, data dostępu: 08.11.2021.

486 Por. A. Andrijauskaite, Creating Good Administration by Persuasion: A Case Study of the Recommendations of the Committee of Ministers of the Council of Europe, Central European Public Administration Review” 2018, vol. 15, s. 39-58.

487 Zob. G. Spolverato, The Implementation of the European Prison Rules Regarding Education in Belgium and Ireland, “European Journal of Crime, Criminal Law, and Criminal Justice” 2021, vol. 1, s.

47 – 65.

488 Zob. The Committee of Ministers, źródło: www.cvce.eu, data dostępu: 04.11.2021.

489 Por. B. Cali, A. Koch, Foxes Guarding the Foxes? The Peer Review of Human Rights Judgments by the Committee of Ministers of the Council of Europe, “Human Rights Law Review” 2014, Vol. 14, s. 301-325.

490 Por. A. Drzemczewski, Monitoring by the Committee of Ministers of the Council of Europe: A Useful

“Human Rights Mechanism?, “Baltic Yearbook of International Law” 2002, vol. 2, s. 83-103.

tym zwrócić się do Państwa o poinformowanie go o działaniach podjętych przez nie w związku z określonymi zaleceniami⁴⁹¹.

Szereg zaleceń Komitetu Ministrów odegrało zasadniczą rolę w promowaniu prawa do edukacji. Wskazać należy m.in. zalecenie nr R (89) 12 do państw członkowskich Rady Europy w edukacji w więzieniach⁴⁹²; zalecenie Rec (2003)8 w sprawie promowanie oraz uznawania edukacji pozaformalnej/ kształcenia młodzieży⁴⁹³; zalecenie CM/Rec (2007)13 w sprawie uwzględniania aspektu płci w edukacji⁴⁹⁴; czy też zalecenie Rec (2010)7, które przyczyniło się do przyjęcia przez 47 państw członkowskich Rady Europy Karty Edukacji Obywatelskiej i Edukacji i Prawach Człowieka, która stała się ważnym punktem odniesienia dla wszystkich osób zajmujących się edukacją obywatelską oraz edukacją o prawach człowieka. Już w jej wprowadzeniu wyrażono, że „Karta wskaże kierunki i doprowadzi do podejmowania właściwych działań w Państwach Członkowskich, a także upowszechniania dobrych praktyk oraz podnoszenia standardów w Europie i poza nią”⁴⁹⁵.

Oprócz zaleceń dla rządów i decyzji będących przedmiotem konwencji i porozumień⁴⁹⁶, Komitet Ministrów przyjmuje także rezolucje w sprawach dotyczących organizacji wewnętrznej Rady Europy oraz w sprawach politycznych, deklaracje w sprawach bieżących oraz odpowiedzi na zalecenia Zgromadzenia⁴⁹⁷.

491 Zob. L. Betten, Committee of Ministers of the Council of Europe Call for Contracting States to Account for Violations of the European Social Charter, “The Netherlands Kluwer Law International”

1994, vol. 10, s. 147-152.

492 Zob. Recommendation No. R (89) 12 of the Committee of Ministers to Member States on Education in Prison (Adopted by the Committee of Ministers on 13 October 1989 at the 429th meeting of the Minister’s Deputies).

493 Zob. Recommendation Rec (2003)8 of the Committee of Ministers to Member states on the Promotion and recognition of non-formal education/learning of young people (Adopted by the Committee of Ministers on 30 April 2003 at the 838^th meeting of the Minister’s Deputies).

494 Zob. Recommendation CM/Rec(2013)1 of the Committee of Ministers to Member States on gender equality and media (Adopted by the Committee of Ministers on 10 July 2013 at the 1176^th meeting of the Minister’s Deputies).

495 Zob. Karta Edukacji Obywatelskiej i Edukacji o Prawach Człowieka Rady Europy. Przyjęta w ramach Zalecenia Rec (2010)7 Komitetu Ministrów, źródło:

www.rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?dodumentid=090000168 0488ce, data dostępu: 04.11.2021.

496 Zob. J. Lovecy, Flaming Decision in the Council of Europe. An Institutionalist Analysis, [w:] Decision Making with International Organizations, red. B. Reinalda, B. Verbeek, London 2004, s. 24.

497 Zob. G. de Vel, The Committee of Ministers of the Council of Europe, Council of Europe Publishing, Strasbourg 1995, s. 18.

Wśród rezolucji Komitetu Ministrów znajdują się również te dotyczące edukacji, jak np. rezolucja (78)41 w sprawie nauczania praw człowieka⁴⁹⁸ czy też rezolucja (99) 50 ustanawiająca Komisarza Praw Człowieka jako „pozasądową instytucję mającą na celu promowanie edukacji, świadomości i poszanowania praw człowieka, zgodnie z

instrumentami Rady Europy dotyczącymi praw człowieka”⁴⁹⁹. W ramach nieformalnych struktur roboczych zastępców ministrów (bez uprawnień

decyzyjnych) istnieją grupy sprawozdawców, które przygotowują decyzje dla Komitetu, do przyjęcia najlepiej bez debaty. Jedną z takich grup jest GRC – Edukacja, kultura, sport, młodzież i środowisko⁵⁰⁰.

W kwestiach edukacyjnych Komitet Ministrów korzysta także z doradztwa Komitetu Sterującego ds. Polityki i Praktyki Edukacyjnej (CDPPE)⁵⁰¹.

Cenny wkład w prace CDPPE wnoszą organizacje obserwatorów, które pozwalają Komitetowi usłyszeć głos innych interesariuszy w dziedzinie edukacji, czy to studentów, nauczycieli, czy instytucji szkolnictwa wyższego. CDPPE zalicza do swoich obserwatorów wysoce reprezentatywne organizacje. Ich członkostwo pod względem liczby organizacji członkowskich, liczby reprezentowanych krajów oraz reputacji i pozycji organizacji członkowskich w ich krajowych systemach edukacji ma szczególne znaczenie dla CDPPE.

CDPPE wraz z Komitetem Ministrów stara się promować wysokiej jakości edukację poprzez konkretne działania dotyczące polityki edukacyjnej, aby wspierać bezpieczne środowisko uczenia się dla wszystkich oraz włączenie społeczne, równość płci i środki antydyskryminacyjne w sektorze edukacji⁵⁰².

Do głównych zadań CDPPE należy także opracowanie konkretnych działań we współpracy z odpowiednimi mechanizmami konwencjonalnymi w odniesieniu do

498 Zob. Committee of Ministers the Council of Europe Resolution (78) 41 on the Teaching of Human Rights (Adopted by the Committee of Ministers on 25 October 1978 at the 294^th meeting of the Minister’s Deputies).

499 Zob. Committee of Ministers the Council of Europe Resolution (99) 50 on the Europe Commissioner for Human Rights, (Adopted by the Committee of Ministers on 7 May 1999 at its 104^th Session).

500 Zob. GR-C – Education, Culture, Sport, Youth and Environment, źródło: www.coe.int, data dostępu:

04.11.2021.

501 Zob. Steering Committee for Education Policy and Practice (CDPPE), źródło: www.coe.int, data dostępu: 04.11.2021.

502 Zob. The 4^th plenary meeting of the Steering Committee for Educational Policy and Practice (CDPPE) was held at the Council of Europe in Strasbourg, from 17 to 19 March 2015, źródło:

www.ehea.info/cid105259/steering-committee-for-educational-policy-and-practice.html, data dostępu:

04.11.2021.

skutecznego wdrażania prawa do edukacji dla wszystkich oraz promowania odpowiednich środków na rzecz grup słabszych.

Warto zauważyć, iż Komitet Ministrów stara się wykorzystywać dostępne mu instrumenty do przeciwdziałaniu realizacji prawa do edukacji w związku z nowymi zagrożeniami. Jednym z takich powodów stała się pandemia COVID-19. Jeszcze w 2018 r. Komitet sformułował zalecenie (2018) 7 w sprawie wytycznych dotyczących poszanowania, ochrony i realizacji praw dziecka w środowisku cyfrowym⁵⁰³. Jednakże w 2020 r. Komitet wezwał państwa członkowskie do zintensyfikowania wysiłków na rzecz ochrony prywatności dzieci w środowisku cyfrowym. Podkreślił, że chociaż narzędzia cyfrowe odgrywają ważną rolę w życiu dzieci (zwłaszcza podczas edukacji zdalnej), to niosą też ze sobą wiele zagrożeń w przypadku danych udostępnianych przez dzieci w Internecie. Szerokie wykorzystanie narzędzi cyfrowych podczas pandemii, zdaniem Komitetu naraża dzieci na większe ryzyko i naraża je na ataki. Może to obejmować wykorzystywanie seksualne (takie jak udostępnianie swoich zdjęć), zastraszanie, prześladowanie i nękanie w Internecie⁵⁰⁴.

Komitet podkreślił również znaczenie edukacji cyfrowej a zwłaszcza umiejętności cyfrowych dla dzieci i rodziców, co mogłoby pomóc w lepszym wykorzystaniu tych narzędzi i zapobieganiu atakom cyfrowym.