Oddziaływanie Zgromadzenia Parlamentarnego

Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy jest najstarszym międzynarodowym zgromadzeniem parlamentarnym o pluralistycznym składzie demokratycznie wybranych członków⁵⁰⁵. Jest to także najbardziej wszechstronne europejskie forum parlamentarne, na które składają się delegacje 47 parlamentów narodowych (plus 3 posiadające status obserwatora)⁵⁰⁶.

503 Zob. Committee of Ministers Recommendation CM/Rec(2018)7 of the Committee of Ministers to member States on Guidelines to respect, protect and fulfil the rights of the child in the digital environment (Adopted by the Committee of Ministers on 4 July 2018 at the 1321^st meeting of the Minister’s Deputies).

504 Zob. Committee of Ministers calls on member states to intensify their efforts to protect children’s privacy in the digital environment particularly in COVID-19 context, źródło: www.childhub-org, data dostępu: 04.11.2021.

505 Zob. J. Jaskiernia, Zgromadzenie Parlamentarne…, s. 58.

506 Zob. The Council of Europe – The Parliamentary Assembly of The Council of Europe, źródło:

www.eptanetwork.org, data dostępu: 06.11.2021.

Zgromadzenie jest siłą napędową Organizacji w rozszerzaniu współpracy europejskiej na wszystkie demokratyczne państwa w całej Europie. Jest laboratorium pomysłów i forum do debat na temat pojawiających się aktualnych problemów europejskich, a jego celem jest identyfikowanie trendów, dostarczanie wskazówek politycznych, ustalanie wzorców i standardów oraz rozpowszechnianie najlepszych praktyk⁵⁰⁷.

Zgromadzenie sprawuje nadzór polityczny nad działaniami parlamentów i rządów we wdrażaniu standardów Rady Europy, monitoruje sytuację w państwach członkowskich i stara się pomóc im w wypełnianiu ich ustawowych obowiązków⁵⁰⁸.

Na podstawie sprawozdań sporządzonych przez członków Zgromadzenia i rozpatrzonych przez komisje Zgromadzenie podejmuje uchwały skierowane do parlamentów państw członkowskich, które z reguły zawierają stanowisko Zgromadzenia w określonej sprawie. Ponadto Zgromadzenie kieruje zalecenia do Komitetu Ministrów w różnych kwestiach politycznych. Do przyjęcia zaleceń dla Komitetu Ministrów wymagana jest większość oddanych głosów⁵⁰⁹.

Poprzez swoje mechanizmy Zgromadzenie może także może mieć realny wpływ na realizację prawa do edukacji. Stosuje do tego zarówno instrumenty tzw. miękkiego prawa, tu należy zwrócić szczególną uwagę na zalecenie 1682 – Edukacja dla Europy, w którym Zgromadzenie wzywa Komitet Ministrów, by podjął działania służące promocji edukacji w państwach członkowskich RE, uznając edukację, jako „główną dźwignię” w procesie europejskim oraz jako priorytetowy cel współpracy europejskiej⁵¹⁰.

Warto również wskazać, iż w ramach Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy powołano dziewięć komisji generalnych, które przygotowują sprawozdania oraz śledzą stan praw człowieka, demokracji i praworządności w państwach członkowskich.

Jedną z nich jest Komisja Kultury, Edukacji i Mediów⁵¹¹.

507 Zob. Z. Sokolovska, Imaging Europe’s linguistic diversity in the Council of Europe’s Parliamentary Assembly, “Language & Communication” 2016, Vol. 51, s. 40-49.

508 Zob. K. Complak, The Parliamentary Assembly of the Council of Europe, “Revista Chilena de Derecho” 2003, Vol. 30, s. 563.

509 Zob. Parliamentary Assembly of the Council of Europe (PACE), źródło: www.bundestag.de, data dostępu: 06.11.2021.

510 Zob. Parliamentary Assembly Recommendation 1682 – Education for Europe (2004), (Adopted by the Parliamentary Assembly on 8 October 2004).

511 Zob. Committee on Culture, Science, Education and Media, źódło: www.website.pace.net, data dostępu: 06.11.2021.

Każdy członek Zgromadzenia, który uzna, że dana sprawa jest istotna do rozpatrzenia przez Zgromadzenie, może zgłosić krótki projekt uchwały lub zalecenie określające tę kwestię. Przy wymaganym poparciu podpisów przez dwudziestu członków Zgromadzenia z pięciu różnych delegacji krajowych, Komisja i Prezydium rozważają, czy sprawa zasługuje na dalsze rozpatrzenie przez komisję. Jeśli się zgodzą wówczas Komisja jest proszona o zbadanie sprawy poprzez wyznaczenie sprawozdawcy, który sporządzi sprawozdanie.

Projekt sprawozdania, w tym projekt uchwały i/lub projekt zalecenia, zostaje poddany pod głosowanie Komisji, a następnie przesłany do obrad Zgromadzenia Parlamentarnego lub Komisji Stałej. Na zakończenie debaty mogą być rozważane poprawki do projektu uchwały lub zalecenia.

Komisja Kultury, Nauki, Edukacji i Mediów jest bliskim partnerem w pracach Sektora Młodzieży Rady Europy i zwolennikiem pracy w edukacji praw człowieka oraz umiejętności korzystania z mediów, w szczególności poprzez Podkomisję Edukacji, Młodzieży i Sportu⁵¹².

Wprowadzenie perspektywy młodzieżowej do prac Rady Europy stało się jednym z głównych zadań Rady Doradczej. Uznano bowiem, iż dzięki współpracy z Zgromadzeniem Parlamentarnym Rada może przyczynić się do kształtowania polityk, które odpowiadają na potrzeby młodych ludzi w Europie.

Podczas sesji w 2021 r. Komisja Kultury, Nauki, Edukacji i Mediów złożyła wniosek o ustanowienie statusu „partnera młodzieży” przy Zgromadzeniu Parlamentarnym, wskazując na niedostateczną reprezentację młodych ludzi w instytucjonalnych procesach politycznych i kształtowaniu polityki oraz na różne przeszkody w ich uczestnictwie. We wniosku skierowano wezwanie do Zgromadzenia Parlamentarnego do poszukiwania bardziej ustrukturyzowanych sposobów angażowania zorganizowanej młodzieży w znaczący sposób w jego działania, na przykład poprzez partnerstwo polityczne z Młodzieżową Radą Doradczą Rady Europy. W ten sposób Zgromadzenie, które samo zrzesza tylko czterech przedstawicieli i 12 zastępców w wieku poniżej 30 lat w swoim obecnym składzie (2.3%, stan na dzień 06.11.2021),

512 Zob. Sub-committee on Education Youth and Sport, źródło: www.coe.int, data dostępu: 06.11,2021.

pozwoliłoby młodym Europejczykom wypowiadać się w sprawach, które ich dotyczą⁵¹³.

Rada Europy stała się również ważnym uczestnikiem Procesu Bolońskiego.

Zgromadzenie Parlamentarne odegrało tu zasadniczą rolę. Ponadto w Procesie wyłaniają się dwie istotne kwestie polityczne, w których Rada Europy dowiodła swoich kompetencji. Z jednej strony zaistniała potrzeba jaśniejszego zdefiniowania odpowiedzialności publicznej za szkolnictwo wyższe, po oświadczeniu w Pradze, że szkolnictwo wyższe jest dobrem publicznym i publiczną odpowiedzialnością.

Zgromadzenie wniosło cenny wkład w tym sensie do oficjalnego seminarium bolońskiego na temat społecznego wymiaru szkolnictwa wyższego (Ateny, 19-20 lutego 2003). Z drugiej strony kwestia dotyczy zarządzania szkolnictwem wyższym, która jest obszarem wieloletniego zainteresowania RE. Co więcej organizacja ta zaczęła stanowić pomost między krajami „bolońskimi” i „spoza Bolonii” implikując szczególną rolę we wspieraniu rozpowszechniania informacji na temat Procesu Bolońskiego w krajach będących stronami Europejskiej Konwencji Kulturalnej, które nie były również stroną Procesu Bolońskiego a także proponując doradztwo w zakresie reformy szkolnictwa wyższego⁵¹⁴.

W tym kontekście warto podkreślić, że Proces Boloński ma dwa aspekty. Z jednej strony jest to „przykład dobrej praktyki” wskazujący na polityki i praktyki szkolnictwa wyższego, które są postrzegane przez kraje uczestniczące jako korzystne i które mogą być interesujące dla innych krajów lub systemów szkolnictwa wyższego, zwłaszcza w nowo rozwijających się demokracjach i kraje przechodzące transformację, w których istnieje potrzeba reform w sektorze szkolnictwa wyższego. Z drugiej strony jest to formalna struktura dążąca do ustanowienia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego o wielu wspólnych cechach określonych w Deklaracji Bolońskiej i późniejszych tekstach politycznych, tj. Komunikat Praski, w ramach którego studenci i pracownicy mogą przemieszczać się ze względną łatwością. W pierwszym sensie kraje mogą korzystać z przykładu Procesu Bolońskiego jako przewodnika we własnych politykach dotyczących szkolnictwa wyższego lub w wybranych jego obszarach bez

513 Zob. Co-operation between the Parliamentary Assembly and the Advisory Council on Youth intensifies, źródło: www.coe.int, data dostępu: 06.11.2021.

514 Zob. Report Committee on Culture, Science and Education, Council of Europe Contribution to the higher education area, For debate in the Standing Committee – see Rule 15 of the Rules of Procedure, Doc. 9880, 16 July 2003.

żadnych dalszych zobowiązań lub ograniczeń geograficznych lub politycznych. W drugim sensie Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego został oparty na zobowiązaniach i skoordynowanych politykach w kluczowych obszarach.

Warto tym samym wskazać, iż we wrześniu 2001 r. Zgromadzenie Parlamentarne przyjęło Zalecenie 1540 w sprawie szkolnictwa wyższego w Europie Południowo-Wschodniej, które uznało Deklarację Bolońską za kluczowy dokument w szkolnictwie wyższym w Europie i wezwało państwa członkowskie z Europy Południowo-Wschodniej do przyłączenia się do procesu bolońskiego⁵¹⁵.