Odwołanie

Zasadniczo członkowie zarządu są nieodwoływalni. Wyjątek stano-wi sytuacja, kiedy członek Zarządu popełnia poważne uchybienie, lub

99 b. banaszak, System konstytucyjny Niemiec, Warszawa 2005, s. 65.

już nie spełnia kryteriów koniecznych do sprawowania funkcji (art. 11.4 Statutu ESBC). Pierwszą przesłanką odwoławczą jest utrata kryteriów koniecznych do pełnienia funkcji przez członka Zarządu EBC. Arty-kuł 283 TfUE wskazuje tylko dwa kryteria, jakie musi spełniać kandydat na członka Zarządu: kryterium merytoryczne i kryterium obywatelstwa.

Oczywiście kandydat, a później członek Zarządu musi również spełniać tzw. kryterium zdrowia, to znaczy zdrowotnie podołać trudom pełnienia funkcji. Utrata powyżej wskazanych kryteriów wypełni przesłankę od-woławczą, o której jest mowa w Statucie ESBC. Klasycznym przykła-dem przesłanki uniemożliwiającej sprawowanie powierzonej funkcji jest utrata zdrowia, np. wskutek ciężkiej choroby, wykluczająca udział w pra-cach Zarządu EBC. Okres absencji w prapra-cach Zarządu niepowodujący utraty kwalifikacji może wynosić ponad miesiąc (por. art. 4. ust. 4. re-gulaminu Europejskiego Banku Centralnego: „Jeśli członek Rady Pre-zesów nie jest w stanie uczestniczyć w głosowaniu przez dłuższy okres [ponad miesiąc], może on wyznaczyć zastępcę na członka Rady Pre-zesów” – przepis obejmuje swoją hipotezą członków Rady Prezesów, tj. zarówno członków Zarządu, jak i prezesów KBC (jeśli przepis ma dotyczyć tylko prezesów KBC, regulamin posługuje się pojęciem „pre-zesi”, np. w art. 4 ust. 5). Utrata obywatelstwa państwa członkowskiego także wiązać się będzie z pozbawieniem członkostwa w Zarządzie. Po-wyższe nie nastąpi, jeśli członek Zarządu zmieni obywatelstwo jednego państwa członkowskiego na obywatelstwo innego państwa Unii Euro-pejskiej, którego walutą jest euro. Zasadniczo nie można utracić uzna-nia i doświadczeuzna-nia zawodowego, które było merytoryczną przesłanką wyboru danej osoby na członka Zarządu, chyba że zostanie tej osobie udowodnione, iż swój autorytet zdobyła niezgodnie z prawem i dobrym obyczajem, np. naruszając prawa autorskie innych osób. Współuczest-nictwo w kreacji polityki pieniężnej niezgodnej z wcześniej głoszonymi poglądami nie przesądza o utracie autorytetu i nie stanowi przesłan-ki odwołania. Zwłaszcza rozmijanie się działalności członka Zarządu

EBC z oczekiwaniami rządów państw członkowskich nie będzie sta-nowiło podstawy odwołania.¹⁰⁰

Drugą przesłanką odwołania jest popełnienie poważnego uchy-bienia (ang. has been guilty of serious misconduct, niem. eine schwere Verfehlung begegnen hat). Zakres przesłanek odwołania jest dość nie-dookreślony. Niewątpliwie „poważne uchybienie” następuje w mo-mencie popełnienia przestępstwa. Doktryna jest skłonna włączyć w zakres pojęciowy przedmiotowej przesłanki odwoławczej także pojęcie „poważnego naruszenia prawa”¹⁰¹ zwłaszcza przy sprawowa-niu urzędu, czyli popełnienia deliktu konstytucyjnego. Profesor Artur Nowak-Far, przywołując słownikowe znaczenie pojęcia misconduct, wskazuje, iż możliwe jest jego szersze rozumienie, jako po prostu na-gannego zachowania.¹⁰²

Jeśli przyjąć szerokie rozumienie pojęcia „poważnego uchybie-nia”, bez wątpienia należy do niego zaliczyć podjęcie dodatkowych funkcji bez zezwolenia Rady Prezesów, gdyż członek Zarządu naru-szyłby tym samym art. 11 ust. 1 Statutu ESBC. Również poważne naruszenie pozostałych postanowień kodeksu postępowań EBC bę-dzie „poważnym uchybieniem”, o którym mowa w art. 11 ust. 4 Sta-tutu ESBC. Jako przykłady można wskazać następujące zachowania:

dyskryminacja innych osób (nie tylko podwładnych i współpracowni-ków; w szczególności ze względu na rasę, narodowość, płeć, niepełno-sprawność, preferencje seksualne, poglądy polityczne lub filozoficzne, religię), molestowanie seksualne, mobbing względem współpracow-ników, naruszenie własnej niezależności poprzez przyjmowanie lub

100 ch. gaitanides, Das Recht der Europäischen Zentralbank, s. 83.

101 Por. a. nowak-far, Unia Gospodarcza…, s. 204, j. gliniecka, System bankowy w re-gulacjach polskich i unijnych, Gdańsk 2004, s. 202.

102 Misconduct oznacza 1) naruszenie prawa przy sprawowaniu urzędu lub zawinione zaniedbanie obowiązków służbowych, 2) niewłaściwe postępowanie, naganne za-chowanie. Unia Gospodarcza…, s. 204–5.

występowanie o wytyczne, pozostawanie w konflikcie interesów, wy-konywanie swoich obowiązków zgodnie z oczekiwaniami podmiotu zewnętrznego ze względu na przyobiecane zatrudnienie przez ten pod-miot po zakończeniu kadencji w organie EBC, aktywność polityczna niewykazująca cech umiarkowania i naruszająca niezależność i neu-tralność członka Zarządu, naruszenie tajemnicy służbowej, udzielanie mediom zastrzeżonych informacji, przyjmowanie prezentów o warto-ści powyżej 200 euro (zob. nakazy i zakazy wskazane w kodeksie po-stępowania dla członków Rady Prezesów EBC [dalej również k.p.], Część 0 regulaminu pracowniczego EBC zawierającego zasady etyki zawodowej oraz Uzupełniający kodeks kryteriów etycznych dla człon-ków Zarządu EBC).¹⁰³

Bezspornie skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione przestępstwo, obojętnie jakiego państwa członkowskiego, może skut-kować usunięciem ze stanowiska. Jeśli chodzi o potencjalnego członka Zarządu EBC mającego (również) polskie obywatelstwo i podlegające-go kognicji polskiepodlegające-go Trybunału Stanu, to również orzeczenie zakazu zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych za popeł-nienie deliktu konstytucyjnego przez Trybunał Stanu należy kwalifi-kować jako przesłankę odwołania – „poważnego uchybienia”. Osoba, której polski organ sądowy odebrał kwalifikację do pełnienia funkcji w organach państwowych wykonujących władztwo publiczne na te-rytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie może pełnić funkcji w orga-nach czy instytucjach unijnych także wykonujących władztwo publiczne na terytorium RP. Z tych samych względów należy uznać za przesłankę

103 Kodeks postępowania dla członków Rady Prezesów Europejskiego Banku Central-nego wydany na podstawie art. 11.3 Regulaminu EBC (2002/C 123/06) ze zm.;

Część 0 regulaminu pracowniczego EBC zawierającego zasady etyki zawodowej (2010/C 104/02); Uzupełniający kodeks kryteriów etycznych dla członków Zarzą-du Europejskiego Banku Centralnego (2010/C 104/03).

odwołania prawomocne orzeczenie sądu, stwierdzające złożenie nie-zgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego.¹⁰⁴

Ostatecznej wykładni przesłanek odwołania dokonuje jednakże Try-bunał Sprawiedliwości. Po spełnieniu przesłanek odwołania to TryTry-bunał rozstrzyga o usunięciu ze stanowiska. Procedurę odwołania rozpoczy-na wniosek Rady Prezesów lub Zarządu o odwołanie (art. 11 ust. 4 Sta-tutu ESBC). Członkowie Zarządu, których wniosek dotyczy osobiście, nie uczestniczą w głosowaniu nad decyzją o wystąpieniu z wnioskiem o odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości.