Okres do ogłoszenia wyroku Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w

14 sierpnia 1945 r. Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, która już działała, choć dekret oficjalnie powołujący ją do życia wydano w niemal w trzy miesiące później, wyznaczyła delegata do działającej w Londynie Komisji Narodów Zjednoczonych do Spraw Zbrodni Wojennych. Został nim Tadeusz Cyprian. Tym samym dopuszczono polskich przedstawicieli do materiałów zgromadzonych przez UNWCC oraz do składania wniosków o wpisanie na międzynarodową listę zbrodniarzy wojennych także sprawców zbrodni dokonywanych na obszarze Polski.¹⁸⁵

30 sierpnia 1945 r. minister administracji publicznej wydał okólnik dla wojewodów w sprawie akcji udokumentowania zbrodni niemieckich w Polsce. Następnego dnia minister sprawiedliwości mianował delegata Rzeczpospolitej Polskiej do Komisji Narodów Zjednoczonych do Spraw Zbrodni Wojennych.¹⁸⁶

Z 11 października 1945 r. pochodzi nota MSZ RP do Ambasady Związku Radzieckiego w Warszawie w sprawie powołania stałego polskiego przedstawicielstwa w Berlinie (Polskiej Misji Wojskowej w Berlinie przy Sojuszniczej Radzie Kontroli nad Niemcami).¹⁸⁷

Nieoceniony wkład w dziedzinę ścigania i karania winnych zbrodni wojennych, szczególnie na odcinku zbierania odpowiedniej dokumentacji, wniosły Główna i Okręgowe Komisje Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce. Powstały one na mocy Dekretu z dnia 10 listopada 1945 r. o Głównej i Okręgowych Komisjach Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce.¹⁸⁸ GKBZNwP została utworzona przy Ministerstwie Sprawiedliwości, a Minister Sprawiedliwości został jej przewodniczącym, który z kolei powoływał przewodniczących OKBZN. Do zadań GKBZNwP i OKBZN należało: ,,Badanie i zbieranie materiałów

185 Zob. szerzej: Zbrodnie i sprawcy..., s. 24; zob.: W. Zieliński, Wkład..., s. 98.

186 A. Kochański, Polska 1944-1991..., s. 98.

187 Tamże, s. 108.

188 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 27 listopada 1945 r., Nr 51, poz. 293, Dekret z dnia 10 listopada 1945 r. o Głównej i Okręgowych Komisjach Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce.

dotyczących zbrodni niemieckich, popełnionych w latach 1939-1945 w Polsce lub poza jej granicami w stosunku do obywateli polskich lub osób narodowości polskiej oraz w stosunku do cudzoziemców, którzy w tym czasie przebywali w Polsce", ponadto: ,,kierownictwo i uzgadnianie prac Okręgowych Komisyj oraz wszystkich instytucyj o pokrewnym zakresie działania i współpraca z Instytutem Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Ministrów"

oraz ,,ogłaszanie materiałów i wyników badań dotyczących zbrodni niemieckich i rozpowszechnianie ich w kraju i za granicą oraz udostępnianie materiałów pokrewnym instytucjom zagranicznym."¹⁸⁹

GKBZNwP i OKBZN uzyskały, wraz z delegowanymi przez nie organami, prawo prowadzenia dochodzeń oraz badania świadków, stosując przy tym stosowne przepisy kodeksu postępowania karnego. Przy wykonywaniu powyższych czynności korzystały z uprawnień władz sądowych, a zlecenia wydane w tym zakresie organom bezpieczeństwa publicznego, milicji oraz administracji państwowej i samorządowej winny być niezwłocznie wykonane. W dziedzinie zbierania dokumentacji dotyczącej zbrodni niemieckich dekret zobowiązywał wszystkie instytucje i osoby prywatne do jej przekazania GKBZNwP i OKBZN jeśli takową posiadały.¹⁹⁰

29 listopada 1945 r. Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Moskwie przesłała zastępcy komisarza ludowego spraw zagranicznych ZSRR Andriejowi J. Wyszyńskiemu notę informującą o tym, że Polska Misja Wojskowa Badania Niemieckich Zbrodni Wojennych wyjechała do Berlina.¹⁹¹

Koniec roku przyniósł jeszcze jeden ważny akt prawny, a mianowicie Ustawę Nr 10 Rady Kontroli¹⁹² z dnia 20 grudnia 1945 r. dotyczącą karania osób winnych zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko pokojowi i przeciwko ludzkości. Przyniosła ona konkretne rozwiązania wykonawcze w zakresie określenia rodzaju zbrodni, aresztowania i postawienia przed sądem podejrzanego o popełnienie zbrodni oraz zasady przyszłej ekstradycji zbrodniarzy do krajów, na których obszarze te zbrodnie popełnili. Ustawa dokonała podziału zbrodni na trzy rodzaje: zbrodnie przeciwko pokojowi, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości. Także przynależność do grup lub organizacji, które MTW uznał za

189 Cyt. za: Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 27 listopada 1945 r., Nr 51, poz. 293, Dekret z dnia 10 listopada 1945 r.

o Głównej i Okręgowych Komisjach Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce.

190 Tamże.

191 Zob.: A. Kochański, Polska 1944-1991..., s. 116.

192 Ustawa Nr 10 Rady Kontroli z dnia 20 grudnia 1945 r., [w:] T. Cyprian, J. Sawicki, Nieznana..., s. 331-338.

przestępcze podlegała ukaraniu. Ustawa określała kary jakim podlegali oskarżeni o powyższe zbrodnie.¹⁹³

Na ostatnie dni roku przypadało wysłanie przez Rząd RP memoriału do MTW w sprawie zbrodni hitlerowskich w Polsce.¹⁹⁴

Od 8 stycznia 1946 r. rozpoczęła się działalność Polskiej Misji Wojskowej Badania Zbrodni Niemieckich w Berlinie.¹⁹⁵

Z problemem represji sądowej zbrodniarzy wojennych po zakończeniu II wojny światowej wiąże się zagadnienie denazyfikacji zapowiedzianej w Układzie Poczdamskim z 8 sierpnia 1945 r. Stworzenie odpowiednich podstaw prawnych należało do kompetencji Sojuszniczej Rady Kontroli nad Niemcami. Podstawowym aktem prawnym regulującym działalność denazyfikacyjną, tzn. prowadzącą do usunięcia z życia społecznego i politycznego Niemiec wpływów ideologii narodowo-socjalistycznej III Rzeszy Niemieckiej, była Dyrektywa Nr 24 Sojuszniczej Rady Kontroli z 12 stycznia 1946 r.¹⁹⁶ Dyrektywa zawierała drobiazgowe (ponad 90 pozycji) wyliczenie ,,odpowiedzialnych stanowisk”, z których miały być usunięte osoby piastujące szczegółowo wymienione na liście funkcje lub posiadające odpowiedni status. Spis wymieniał najpierw zbrodniarzy wojennych z list UNWCC, list kontrwywiadowczych i osób podejrzanych o przestępstwa wojenne, następnie wyliczał urzędy państwowe i funkcje w NSDAP od najwyższych do najniższych, a kończył na osobach propagujących ideologię nazistowską albo faszystowską. Poza niedopuszczeniem do pełnienia przez nazistów odpowiedzialnych funkcji w urzędach, Dyrektywa miała pomóc również w usunięciu osób wrogo usposobionych do alianckich celów okupacyjnych w Niemczech.¹⁹⁷

Ekstradytowanych do Polski zbrodniarzy miał sądzić specjalny organ sądowy - trybunał powołany Dekretem z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym.¹⁹⁸ Powołanie NTN nastąpiło w związku z przyjęciem Deklaracji moskiewskiej z 1 listopada 1943 r. oraz w duchu Porozumienia londyńskiego z 8 sierpnia 1945 r. i wynikających z niego postanowień o utworzeniu MTW.¹⁹⁹

193 Tamże; zob. też: F. Ryszka, Norymberga..., s. 274-277.

194 Zob.: A. Kochański, Polska 1944-1991..., s. 120.

195 Tamże, s. 116.

196 Zob.: F. Ryszka, Norymberga..., s. 288-289; zob. też: J. Krasuski, Polityka czterech..., s. 48.

197 Tamże.

198 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym.

199 Zob. A. Lityński, Historia..., s. 54; zob.: A. Sosińska, Powstanie ..., s. 38; zob. T. Cyprian, J. Sawicki, Siedem..., s. IX; por.: C. Epstein, Wzorcowy..., s. 309-310; zob.: G. Jakubowski, Sądownictwo..., s. 49-50.

Najwyższy Trybunał Narodowy wraz z Prokuraturą NTN zostały powołane dekretem z 22 stycznia 1946 r.²⁰⁰ w siedzibie Sądu Najwyższego [dalej: SN], jako kolejna forma sądownictwa specjalnego. NTN składał się z prezesa i sędziów. Prezesem NTN był każdorazowo urzędujący pierwszy prezes SN, natomiast sędziów NTN wyłaniało - spośród osób posiadających kwalifikacje sędziowskie - Prezydium Krajowej Rady Narodowej [dalej:

Prezydium KRN] na wniosek Ministra Sprawiedliwości RP. Zarówno Prezes jak i sędziowie NTN zostali zrównani w prawach i obowiązkach z – odpowiednio – pierwszym prezesem i sędziami SN. Funkcja sędziego orzekającego w sądach powszechnych nie stanowiła przeszkody w powołaniu w szeregi sędziów NTN.²⁰¹

W skład zespołu orzekającego NTN obok przewidzianych trzech sędziów wchodzili także czterej ławnicy, którzy w dekrecie o NTN zostali określeni jako niezawiśli i podlegający jedynie ustawom podczas pełnienia swoich funkcji. Ławników spośród posłów KRN wyłaniało Prezydium KRN. NTN orzekał w składzie trzech sędziów i czterech ławników.²⁰²

Prokuratura NTN składała się z pierwszego prokuratora oraz prokuratorów NTN, którzy byli powoływani - spośród osób posiadających kwalifikacje sędziowskie – przez Prezydium KRN na wniosek Ministra Sprawiedliwości RP. Pełnienie obowiązków prokuratora w sądach powszechnych lub specjalnych nie stanowiło przeszkody w sprawowaniu funkcji prokuratorskich w NTN. Pierwszy prokurator oraz prokuratorzy NTN zostali zrównani w prawach i obowiązkach z – odpowiednio – pierwszym prokuratorem i prokuratorami SN.²⁰³

Dekret o NTN przewidywał, iż oskarżonemu przysługuje wybór obrońcy, którego udział - szczególnie podczas rozprawy głównej - był konieczny. Wybór obrońcy przysługiwał również - w przypadku nie ujęcia oskarżonego i rozpoznawaniu sprawy w trakcie jego nieobecności – jego rodzicom, rodzeństwu, małżonkowi lub małżonce, opiekunowi oraz dzieciom. Obrońcą oskarżonego mógł zostać każdy obywatel polski, którego wybór

200 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym; zob.: T. Cyprian i J. Sawicki, Siedem..., s. X-XII; zob.: Z. A. Ziemba, Prawo..., s. 64-65.

201 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym, art. 1, 2.1, 4.1, 4.2a, 4.3 oraz 5; zob.: T. Cyprian i J. Sawicki, Siedem..., s. XIII; zob. G.

Jakobowski, Sądownictwo..., s. 37.

202 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym, art. 3.1, 3.2 oraz 4.5; zob.: T. Cyprian i J. Sawicki, Siedem..., s. XIII; zob. G.

Jakobowski, Sądownictwo..., s. 37.

203 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym, art. 1, 2.2, 4.2b, 4.4 oraz 5.

zatwierdziłby prezes NTN. W przypadku nie wskazania przez oskarżonego obrońcy z wyboru, obrońcę z urzędu wyznaczał prezes NTN.²⁰⁴

Do właściwości NTN należały przede wszystkim w myśl art. 13 ust. 1 pkt 1 dekretu o NTN: ,,sprawy o przestępstwa osób, które zgodnie z deklaracją moskiewską trzech mocarstw sprzymierzonych: Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, Związku Socjalistycznych Republik Rad i Wielkiej Brytanii o odpowiedzialności hitlerowców za popełnione bestialstwa oddane będą do dyspozycji organom prokuratury Rzeczypospolitej Polskiej za zbrodnie dokonane na obszarze Państwa Polskiego w czasie okupacji”.²⁰⁵

Podstawą postępowania przed NTN były przepisy kodeksu postępowania karnego²⁰⁶ [dalej: kpk] z wyjątkiem tych przepisów, które zostały uregulowane w odrębny sposób.

Odwołując się do przykładu przywołanego w niniejszej pracy można wskazać, że np. Antoni Peretiatkowicz prof. Uniwersytetu Poznańskiego interpretował powyższe rozwiązanie legislacyjne, biorąc pod uwagę, że działania Niemców (w tym Artura Greisera) na terenie okupowanym (w tym w tzw. ,,Kraju Warty") były nie tylko: ,,pogwałceniem przepisów prawa międzynarodowego ale także mają wyraźne cechy kryminalne i w ten sposób przekraczają ramy prawa międzynarodowego, wchodząc na teren prawa karnego. Toteż akt oskarżenia przeciw Greiserowi oparty jest na przepisach polskiego kodeksu karnego.”²⁰⁷

W sprawach podlegających właściwości NTN, prokurator NTN mógł zarządzić tymczasowe aresztowanie podejrzanego. Prokurator NTN mógł przeprowadzić dochodzenie w sprawie osobiście lub zlecając je prokuratorowi sądu specjalnego, prokuratora sądu okręgowego lub organów ścigania, takich jak, organa bezpieczeństwa publicznego czy Milicji Obywatelskiej. W praktyce z reguły prokuratorzy NTN prowadzili czynności dochodzeniowe i śledcze za pośrednictwem GKBZHwP. Prokurator NTN mógł również zlecić wykonanie części czynności sądowych sędziom śledczym albo sądom grodzkim. Na wniosek prokuratora NTN i pod jego dozorem sędzia śledczy prowadził śledztwo. Na wydane przez sędziego śledczego postanowienie w przedmiocie wszczęcia śledztwa lub jego umorzenia dekret o

204 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym, art. 9.1, 9.2, 10.1 oraz 10.2a; zob.: T. Cyprian i J. Sawicki, Siedem..., s. XVI.

205 Cyt. za: Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45; zob. A. Sosińska, Powstanie..., s. 37;

zob. AIPN Po, GK 196/528, Akta Najwyższego Trybunału Narodowego – Proces Artura Greisera. Pierwszy dzień rozprawy 21.06.1946 r., k. 5; zob.: Proces Artura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Warszawa 1946, s. 5; zob.: T. Cyprian, J. Sawicki, Siedem..., s. XIII-XV.

206 Dz. U. R. P. z 1928 r., nr 33, poz. 313 z późn. zm., Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego; por.: T. Cyprian, J. Sawicki, Siedem..., s. XVI.

207 Cyt za.: Proces Greisera w świetle prawa międzynarodowego (opinia przedłożona NTN w procesie Greisera), [w:] ,,Przegląd Zachodni” 1946, nr 2, s. 680; zob.: Dz. U. R. P. z 1932 r., nr 60, poz. 571 z późn. zm., Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. Kodeks karny.

NTN nie dopuszczał złożenia zażalenia. Pokrzywdzonemu nie przysługiwało również prawo złożenia zażalenia na postanowienie prokuratora umarzające dochodzenie.²⁰⁸

Prokurator NTN mógł zarządzić w trakcie dochodzenia lub śledztwa zajęcie części lub całości mienia podejrzanego, jego współmałżonka i dzieci, wyłączając jednak mienie dzieci pochodzące z ich dorobku własnego. Dla podejrzanego przewidziano złożenie zażalenia na postanowienie prokuratora NTN o zajęciu mienia, które NTN rozstrzygał na posiedzeniu niejawnym. Wniesieniem sporządzonego przez prokuratora NTN - na podstawie zebranych w trakcie dochodzenia i śledztwa danych - aktu oskarżenia rozpoczynało się rozpoznawanie sprawy. Niedopuszczalne było złożenie sprzeciwu wobec aktu oskarżenia. Nieobecność oskarżonego na rozprawie nie stanowiła przeszkody w przeprowadzeniu postępowania sądowego, a orzeczony wyrok nie był rozstrzygnięciem zaocznym. Na rozprawie wolno było odczytywać zapiski z przeprowadzonego dochodzenia w sprawie, a także korespondencję i notatki o charakterze prywatnym oraz pisma urzędowe.²⁰⁹

Prokurator NTN miał prawo przekazać NTN każdą sprawę wszczętą w prokuraturze specjalnego sądu karnego lub już toczącą się przed specjalnym sądem karnym zgodnie z jego właściwością miejscową. W takim przypadku prokurator NTN winien sporządzić nowy akt oskarżenia oraz zawiadomić o tym fakcie właściwy sąd i prokuraturę.²¹⁰

Prezes sądu w myśl kpk zarządzał wezwanie na rozprawę świadków i biegłych oraz sprowadzał dowody, które wskazała jedna ze stron, wtedy druga otrzymywała ich wykaz²¹¹ w nieprzekraczalnym terminie pięciu dni. Oskarżony mógł wystąpić o wznowienie postępowania karnego zakończonego prawomocnym wyrokiem. Mogło to nastąpić po wskazaniu nowych faktów i nieznanych uprzednio NTN dowodów, które wskazywałyby - same lub w związku z innymi – na niewinność oskarżonego lub skazanie go na karę niewspółmierną do popełnionego przestępstwa. W każdym przypadku NTN po zakończeniu przewodu sądowego sporządzał na piśmie wyrok z uzasadnieniem będący podstawą przygotowania sentencji wyroku,²¹² która według kpk, powinna zawierać takie elementy składowe jak ustalenie czynu o jaki podsądny był oskarżony, podstawę prawną oraz

208 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, art. 6, 7.1, 7.3, 7.4, 7.5, 7.6, 8.3, 9.3 oraz 10.1;

por.: T. Cyprian, J. Sawicki, Siedem..., s. XV-XVII.

209 Tamże.

210 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, art. 13 ust. 2; zob.: G. Jakubowski, Sądownictwo..., s. 50.

211 Dz. U. R. P. z 1928 r., nr 33, poz. 313 z późn. zm., Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego, art. 296.

212 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, art. 8.2, 10.2b, 11.1 oraz 11.2.

orzeczoną wobec niego karę.²¹³ Ogłoszenie sentencji wyroku powinno odbyć się w terminie do siedmiu dni. Wyroki i postanowienia NTN były ostateczne i prawomocne, od których jednak skazanemu przysługiwało wniesienie prośby o ułaskawienie do Prezydenta KRN. W sprawach, w których orzeczono wobec skazanego karę śmierci, prezes NTN przesyłał niezwłocznie akta sprawy Ministrowi Sprawiedliwości RP, a ten przesyłał je, wraz z opinią NTN o skazanym, Prezydentowi KRN w celu podjęcia decyzji odnośnie ułaskawienia.²¹⁴

NTN działał w okresie od 21 czerwca 1946 r. do 5 sierpnia 1948 r., a następnie, choć formalnie nie został zniesiony, w praktyce po tej drugiej dacie zaprzestał swojej działalności.

Ogółem odbyło się 7 procesów, w których oskarżonych było 49 zbrodniarzy wojennych z czego 5 spraw dotyczyło pojedynczych osób, w 1 oskarżono 4 osoby, a 1 była procesem zbiorowym przeciwko 40 osobom.²¹⁵

23 stycznia 1946 r. minister obrony narodowej wydał rozkaz nr 29, powołujący Polską Misję Wojskową Badania Zbrodni Wojennych [dalej: PMW BZW] przy Armii Brytyjskiej nad Renem. PMW BZW przy Oddziale Zbrodni Wojennych Armii Stanów Zjednoczonych w Europie została powołana 15 lutego 1946 r. na mocy rozkazu nr 57 ministra obrony narodowej - naczelnego wodza Wojska Polskiego. Do końca marca 1946 r. przyjechały z Warszawy do stref amerykańskiej i brytyjskiej oddziały Polskich Misji Wojskowych Badania Niemieckich Zbrodni Wojennych (PMW BNZW), które początkowo działały niezależnie. W ślad za rozkazami ministra obrony narodowej, minister spraw zagranicznych wydał 30 lipca 1946 r. zarządzenia o ustanowieniu PMW w Niemczech, podporządkowanych szefowi PMW w Berlinie. I tak odpowiednio PMW działająca w strefie okupacyjnej amerykańskiej znalazła swoją siedzibę we Frankfurcie n. Menem, w strefie okupacyjnej brytyjskiej - w Bad Oynhausen, a w strefie okupacyjnej francuskiej - w Baden-Baden. Podstawowym celem działalności misji było przeprowadzanie ekstradycji zbrodniarzy hitlerowskich działających na obszarze okupowanej Polski, którzy mieli być sądzeni, na mocy Deklaracji Moskiewskiej i późniejszych aktów prawa międzynarodowego, przez polskie sądy krajowe.²¹⁶

Już w niecałe dwa miesiące po rozpoczęciu działalności NTN zarysowała się konieczność wprowadzenia pewnych zmian do dekretu. Zwrócił na nie uwagę szef PMW BZW w Berlinie w swoich pismach do ministra sprawiedliwości RP Henryka

213 Dz. U. R. P. z 1928 r., nr 33, poz. 313 z późn. zm., Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego, art. 367.

214 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 18 lutego 1946 r. Nr 5, poz. 45, art. 11.2, 12.1 oraz 12.2.

215 Por.: A. Lityński, Historia..., s. 54; A. Sosińska, Powstanie..., s. 39-41; różnice w obu publikacjach dotyczą liczby oskarżonych i obie zdają się w tym względzie błądzić, podając odpowiednio liczby 46 i 48; por.: T.

Cyprian, J. Sawicki, Siedem..., s. XVII; por.: G. Jakubowski, Sądownictwo..., s. 50.

216 Zob.: A. Kochański, Polska 1944-1991..., s. 126, 131 i 159-160; Zbrodnie i sprawcy..., s. 27; zob.: E.

Kobierska-Motas, Rząd Polski..., s. 180-181.

Świątkowskiego z 15 i 24 kwietnia 1946 r. W obu pismach przywołana została myśl, że nie należało obciążać autorytetu NTN prowadzeniem spraw ,,średnich i małych przestępców”, które powinny zostać przekazane specjalnym sądom karnym lub sądom okręgowym według właściwości miejscowej. Na marginesie należy dodać, ze takie przekazanie zwiększyłoby szybkość działania i skuteczność NTN. Zmiany te zostały uwzględnione w dekrecie z dnia 17 października 1946 r. o zmianie dekretu z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym, o którym jeszcze będzie mowa w stosownym miejscu.²¹⁷

Na ten okres przypada zmiana organizacyjna, pierwotnie zależnej statutowo od ustawodawstwa brytyjskiego Międzynarodowej Komisji Dochodzeniowej, która znalazła się od 1946 r. w administracyjnym aparacie ONZ. Także w tym roku, w czerwcu, Centralny Rejestr Zbrodniarzy Wojennych i Podejrzanych (CROWCASS) został przeniesiony z Paryża do Berlina-Dahlem.²¹⁸

217 Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 17 listopada 1946 r., Nr 59, poz. 325, Dekret z dnia 17 października 1946 r. o zmianie dekretu z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym; tekst jednolity Dekretu o Najwyższym Trybunale Narodowym ukazał się jako załącznik do Obwieszczenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 1946 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu dekretu z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym [w:] Dz. U. R. P. Warszawa, dnia 17 listopada 1946 r., Nr 59, poz. 327;

zob.: E. Kobierska-Motas, Ekstradycja..., s. 10.

218 Zob.: F. Ryszka, Norymberga..., s. 160-161 i 181.

3.2. Okres po ogłoszeniu wyroku Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w