Zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi, wypadek powstały na gospodarstwie rolnym, w którym poszkodowanym jest rolnik, lub osoba pracująca w gospodarstwie rolnym, jest zgłaszany do KRUSu. Wówczas pracownik tejże jednostki sporządza protokół, w którym opisuje okoliczności zdarzenia.
Dokument ten ma ogromne znaczenie przy likwidacji szkody z polisy OC Rolników, gdyż potwierdza okoliczności zdarzenia. Bardzo często w protokole z KRUSu są zawarte bardzo ogólnikowe informacje dotyczące zdarzenia.
Wówczas trzeba uzupełnić dokumentację za pomocą odpowiednich oświadczeń oraz szkiców sytuacyjnych lub zdjęć miejsca zdarzenia, pod weryfikację sprawy o odszkodowanie z polisy OC Rolników.
Przy weryfikacji omawianego dokumentu o charakterze protokolarnym, należy zwrócić uwagę i przeanalizować następujące punkty tego dokumentu.
Kolejno, należy zwrócić uwagę na poniżej omówione elementy protokołu:
- pkt B4. Okoliczności wypadku według osoby zgłaszającej zdarzenie – w tym punkcie są opisane okoliczności zdarzenia wskazane przez osobę poszkodowaną. Na ogół są one bardzo ogólnikowe i dają całościowy obraz przebiegu zdarzenia.
- pkt C1. Data, godzina. Miejsce wypadku – są to podstawowe informacje niezbędne do spisania dalszych dokumentów w sprawie.
- pkt C2. Okoliczności, przebieg wypadku – w tym punkcie znajduje się całe meritum zdarzenia. Można z niego wywnioskować, jak doszło do zdarzenia, czy pośrednio lub bezpośrednio ktoś był sprawcą zdarzenia, jakie były kolejne sekwencje wypadku oraz jaki może być związek przyczynowo – skutkowy między okolicznościami (zewnętrznymi i wewnętrznymi, podmiotowymi i przedmiotowymi) a powstaniem szkody. Dogłębna analiza tego punktu pozwoli na wysunięcie tezy, czy w zdarzeniu mogła brać udział druga osoba (nie musiała być ona fizycznie przy zdarzeniu, ale jej wcześniejsze działanie wywarło wpływ na powstanie szkody). Przy odpowiedniej analizie całego opisu, można stwierdzić
czy druga osoba mogła być sprawcą wypadku. Pomocne w tym zakresie są pytania celowe, które gruntownie analizują zdarzenie. Przy analizie owego opisu i stanu faktycznego trzeba mieć na uwadze metodologię pracy na gospodarstwie rolnym z uwzględnieniem zwyczajów i przyzwyczajeń przy wykonywaniu pracy na danym gospodarstwie. Należy podkreślić, że każde gospodarstwo rolne może cechować się innymi zwyczajami pracy, wynikającymi chociażby z tradycji gospodarstw rodzinnych przekazywanych z pokolenia na pokolenie.
- pkt C3. Przyczyny wypadku - hasłowe stwierdzenie tego, co zaważyło na powstaniu szkody. Istotne z punktu widzenia ustalenia sprawstwa wypadku.
- pkt C9. Zalecenia prewencyjne dla poszkodowanego lub członków jego rodziny, albo przyczyna odstąpienia od zaleceń – z tego punktu w protokole można wywnioskować co sprawca zdarzenia zrobił nie tak i przez jakie zachowanie lub czynność powstała szkoda. Wynika to z zaleceń sporządzającego protokół, gdyż wskazuje jakich czynności lub praktyk nie stosować na przyszłość.
Bardzo często protokół z KRUSu jest traktowany jako bezwzględny wyznacznik opisu zdarzenia. Ja nie zgadzam się z takim stwierdzeniem, dlatego, że KRUS interesuje inny rodzaj informacji dotyczących zdarzenia, aniżeli jest potrzebny do zlikwidowania zdarzenia z polisy OC Rolników. Na przestrzeni kilku lat mojej pracy przy wypadkach na gospodarstwach rolnych miałem okazję uzupełniać – za pomocą odpowiednich oświadczeń – stan faktyczny, który został przedstawiony w protokole z KRUSu.
Poniższy opis zdarzenia z protokołu KRUSu z pkt C2 pozwoli w pełni zobrazować, wykonywaną analizę na potrzeby sporządzenia oświadczenia sprawcy oraz opisu zdarzenia poszkodowanego.
C2 Okoliczności i przebieg wypadku:
Rolnik przystąpił do porannego obrządku trzody chlewnej. W tym celu rolnik udał się do chlewni, aby zadać karmę trzodzie. Po nasypaniu paszy do wózka paszowego, rolnik przemieszczał się korytarzem komunikacyjnym, pchając przed sobą wózek. Następnie kolejno w koryta, rolnik wsypywał paszę i zalewał wodą za pomocą gumowego węża. Po zadaniu karmy zwierzętom, rolnik poruszał się korytarzem komunikacyjnym w kierunku paszarni, pchając przed sobą opróżniony wózek. W pewnym momencie rolnik poślizgnął się na resztkach karmy znajdującej się na posadzce korytarza, stracił równowagę, przewrócił się uderzając lewym łokciem o krawędź koryta paszowego.
W wyniku wypadku rolnik doznał urazu łokcia lewego.
W dniu wypadku rolnik miał założone buty gumowo – filcowe.
Zanim zostanie dokonana analiza tego zdarzenia, należy nadmienić, iż w pkt B4 rolnik wskazał, że świadkiem wypadku była jego mama oraz to, że wraz z synem pracowała przy obrządku świń.
Analiza zdarzenia.
Z powyższego opisu wynika, że jest to typowy nieszczęśliwy wypadek.
Dla prawidłowego udokumentowania zdarzenia i wykazania, że jest to wypadek o charakterze odpowiedzialności cywilnej, należy zastosować pytania celowe.
Wiadomo, że podczas wykonywania pracy w chlewni były dwie osoby: rolnik oraz jego matka. Dla prawidłowego ocenienia sytuacji należy zadać pytania celowe do obu uczestników tych prac.
Są to następujące pytania:
1. Co robiła matka rolnika, gdy ten zadawał paszę?
Odp.: Była u kur dać im jeść.
2. Gdy rolnik skończył zadawać paszę, to czy od razy wrócił z wózkiem do paszarni?
Odp.: Nie. Spędziłem kilka chwil przy ostatnim kojcu i obserwowałem jak jedzą świnie. Te, które słabo jadły zaznaczałem kredą, aby później weterynarz dał im leki.
3. Co w tym czasie robiła mama?
Odp.: Została poproszona przeze mnie, aby posprzątać korytarz komunikacyjny – zamieść resztki paszy polanych wodą.
4. Czy mama skończyła zamiatanie przed Pana powrotem z wózkiem do paszarni?
Odp.: Tak. Krzyknęła mi, że skończyła.
5. Co zadziało się dalej?
Odp.: Gdy skończyłem obserwację miotu świń wziąłem wózek i zacząłem jechać w kierunku paszarni, nagle poślizgnąłem się i upadłem.
6. Dlaczego Pan upadł?
Odp. Bo mama nie posprzątała dość dokładnie i ominęła kawałek korytarza.
Mając na uwadze powyższe odpowiedzi i konfrontując je z opisem zdarzenia z protokołu KRUS, możemy wywnioskować, że zdarzenie to ma charakter odpowiedzialności cywilnej. W tym konkretnym przypadku to mama rolnika zawiniła, gdyż nie dokładnie posprzątała korytarz.
Po przeprowadzeniu takiej rozmowy z rolnikiem i jego mamą, należy tylko odpowiednio spisać oświadczenie sprawcy i opis zdarzenia, mając na uwadze protokół z KRUSu oraz pytania celowe. Patrząc teraz na to zdarzenie i opierając
się na logicznym myśleniu i związku przyczynowo – skutkowym, można śmiało przygotowywać wypadek pod zgłoszenie do towarzystwa ubezpieczeniowego.
Protokół KRUS też może dokumentować zdarzenie, które jest nieszczęśliwym wypadkiem i wówczas osobie poszkodowanej nie przysługuje odszkodowanie z polisy OC Rolników.
Poniżej jest przedstawiony opis z protokołu KRUS, który obrazuje nieszczęśliwy wypadek.
C2 Okoliczności i przebieg wypadku:
Domownik Rolnik Pan … 13 maja br. od rana przystąpił do przygotowania drewna opałowego. Gałęzie drzew przecinał na pilarce tarczowej ustawionej na podwórzu. W trakcie pracy przesuwał gałąź po stole, chcąc ją przeciąć. Nagle gałąź została podbita przez tarczę piły, Pan … uderzył lewą dłonią w tarczę piły, która poszarpała palce. Poszkodowany niezwłocznie zgłosił się do szpitala w …., gdzie amputowano części palców, zszyto rany, a następnie przewieziono do szpitala we …, gdzie nastawiono palce z użyciem wyciągu bezpośredniego i po opatrzeniu dłoni zwolniono poszkodowanego do domu.
C3 Przyczyny wypadku:
- podbicie gałęzi podczas ciecia przez tarczę pilarki, - nieuwaga, zbliżenie dłoni lewej do tarczy tnącej pilarki.
Analiza zdarzenia
Dokonując analizy tego wypadku, należy stwierdzić, że jest to zdarzenie przyjmujące znamiona nieszczęśliwego wypadku. Świadczą o tym poniższe przesłanki:
- poszkodowany wykonywał pracę sam, bez żadnej pomocy ze strony innych osób, - poszkodowany jest domownikiem – rolnikiem, w związku z tym jego doświadczenie życiowe powinno być na tyle bogate, że zdaje on sobie sprawę z tego jakie negatywne skutki może wywołać praca przy pilarce bez zachowania środków ostrożności,
- nawet jeżeli poszkodowany nie został poinstruowany o przepisach BHP przez właściciela gospodarstwa, to i tak jego doświadczenie w pracy na roli powinno dać mu wyobrażenie negatywnych skutków wypadku.
- poszkodowany zachowywał się nieuważnie podczas wykonywania pracy, dlatego doszło do wypadku.
Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki należy stwierdzić, że opisywany powyżej przykład ma znamiona nieszczęśliwego wypadku.
Trzecim rodzajem zapisków spotykanym w protokole KRUS, jest zobrazowany stan faktyczny, który ilustruje wypadek o charakterze odpowiedzialności cywilnej rolnika. Poniżej przedstawiam zdarzenie, które było zgłoszone do KRUSu i można je z pełną świadomością zakwalifikować do kanonu zdarzeń o charakterze OC.
C2 Okoliczności i przebieg wypadku:
Rolnik Pan… w dniu 30 czerwca rano wykonał obrządek bydła, następnie chciał z użyciem ciągnika nawieść bele słomy do obory na podściółkę. Około 11.00 szedł z obory do garażu po ciągnik. Wszedł do garażu i nagle poślizgnął się na
Dokonując analizy tego zdarzenia, trzeba wykorzystać pytania celowe, aby mieć pełen obraz zdarzenia.
Przy tym wypadku należy zadać następujące pytania celowe:
1. Kto i kiedy wymieniał olej w garażu?
Odp.: Syn, dzień wcześniej, w godzinach wieczornych.
2. Czy to Syn zapomniał posprzątać po pracy?
Odp.: Tak.
3. Czy gdy syn wrócił do domu, to z czasem bytowania z członkami rodziny przypomniało mu się o plamie oleju i poinformował o tym, aby uważać w garażu?
Odp.: Nie, Syn nikogo w związku z tym nie poinformował.
Mając odpowiedzi na powyższe pytania, można zgrabnie skonstruować oświadczenie sprawy, w którym syn przyznaje się do zawinienia. Samo spisanie oświadczenia sprawcy jest tylko i wyłącznie czynnością techniczną, mającą na celu przyznanie się formalne syna do winy i zobrazowanie wydarzenia.15
15 Wzór oświadczenia sprawcy do tego wypadku znajduje się w kolejnym rozdziale, w przykładzie oświadczenia nr 6.
W powyższych opisywanych przeze mnie przykładach analizuję tylko te punkty protokołu, które z mojej perspektywy są wystarczające do poprawnej analizy przedłożonej materii.