turbinowego systemu ratowniczo-gaśniczego
2. Organizacja działań gaśniczych oraz armatura współdziałająca z demonstratorem podczas pożarów obiektów przemysłowych
Na potrzeby lokalizacji i likwidacji pożarów o charakterze przemysłowym sys-temami, które mogą spełnić oczekiwania KDR we współdziałaniu z mobilnym turbinowym systemem ratowniczo-gaśniczym, są systemy polegające na wykorzy-staniu pomp pożarniczych i węży tłocznych. W przeciwieństwie do terenów leśnych problem organizacji zaopatrzenia wodnego jest o tyle prostszy, iż na terenie obiektów przemysłowych muszą znajdować się przeciwpożarowe zbiorniki wodne połączone z siecią miejską oraz wewnętrzna sieć hydrantowa o stosownej wydajności zasilana z własnej pompowni. To w znacznym stopniu ułatwia organizację zaopatrzenia zwłaszcza w początkowych etapach akcji. Jako system wiodący podczas akcji gaśni-czych w zakładach przemysłowych powinien być stosowany system przetłaczania, a system przepompowywania jako system uzupełniający.
Z analizy operacyjnej obszarów przemysłowych można wnioskować, że zbior-niki wody przeciwpożarowej nie powinny znajdować się w odległości większej niż 3000 [m] od miejsca zdarzenia. Jest to odległość maksymalna. W wypadku wyczerpania się zapasów wody zgromadzonych w lokalnych zbiornikach przeciw-pożarowych (w promieniu 3000 [m] od miejsca pożaru) należy rozpoznać inne najbliższe ujęcia wody, które mogą spełnić zapotrzebowanie danej akcji gaśniczej.
Jednym z podstawowych problemów z poborem wody ze źródeł oddalonych od pożaru o ponad 3000 [m] będzie transport wody na tych dystansach i zastosowanie do jego realizacji wielu pododdziałów gaśniczych.
Przy założeniu gaszenia obiektów i obszarów o charakterze przemysłowym trzeba zakładać powierzchnię pożaru związaną z powierzchnią ciągu technolo-gicznego lub obiektu magazynowego. Wielkości trzeba indywidualnie uwzględniać na potrzeby działań gaśniczych. Z analizy kilkudziesięciu wariantów taktycznych realizowanych w trakcie rzeczywistych dużych i bardzo dużych pożarów wynika, że budowa układów zaopatrzenia wodnego zapewniających ciągłość podawania środków gaśniczych jest niemożliwa bez zastosowania wysokowydajnych układów pompowo-wężowych. Armatura pompowo-wężowa zastosowana w przypadku zdarzeń na terenie zakładów przemysłowych będzie analogiczna jak w przypadku pożarów lasów. Jednakże przy sprawnie funkcjonującej sieci hydrantowej na terenie zakładu oraz dostatecznych zapasach wody przeciwpożarowej zbiorników będzie można również z powodzeniem zastosować mniej wydajne tradycyjne elementy armatury pożarniczej podczas działań zasilających system turbinowy, gdy działania będą prowadzone w niewielkiej odległości od rezerwuaru.
Problem zabezpieczenia odpowiedniego zapasu wody gaśniczej i budowy spraw-nego sytemu utrzymującego ciągłość jej dostarczania do miejsca akcji jest podsta-wową kwestią dla każdego KDR. Można je określić dzięki analizie danych opera-cyjnych, wartości opracowanych za pomocą modeli matematycznych, wniosków z przebiegu innych pożarów rzeczywistych, wniosków z ćwiczeń doświadczalnych i zgrywających na obiektach, a także wartości wynikających z aktów prawnych i opracowań dotyczących bezpieczeństwa danego obszaru.
Warunkiem koniecznym powodzenia akcji gaśniczej jest, by warianty taktyczne dotyczące zaopatrzenia wodnego były przygotowywane zawsze przed akcją. KDR, który je opracowuje, powinien założyć najmniej korzystny wariant rozwoju poża-ru i stopnia zagrożenia dla sąsiednich obiektów/obszarów. Za wartości wyjściowe do naliczania sił i środków należy przyjąć dane określające zapotrzebowanie na wodę do celów gaśniczych wynikające z form prowadzonych działań w natarciu, opóźnianiu rozwoju, obronie, osłonie czy też kombinacji tych form występujących w tym samym czasie operacyjnym. KDR powinien być przygotowany na wybranie wariantu taktycznego dla konkretnego obiektu/obszaru objętego pożarem oraz dla konkretnych obiektów/obszarów zagrożonych pożarem.
Rzeczą nadrzędną do zbudowania systemu zaopatrzenia o założonych para-metrach wynikających z danej sytuacji pożarowej i rozwijającego się zagrożenia jest określenie wydajności wymaganej Qw [dm3/min] do lokalizacji i likwidacji pożaru i zagrożeń jemu towarzyszących. W celu lokalizacji i likwidacji pożaru należy przeprowadzić następujące formy działań gaśniczych: Qwnatarcia [dm3/ min] natarcie gaśnicze, Qwopóźniania [dm3/min] opóźnianie rozprzestrzeniania się pożaru, Qwobrony [dm3/min] obronę i Qwosłony [dm3/min] osłonę.
Qw [dm3/min]= Qwnatarcia + Qwopóźniania + Qwobrony + Qwosłony
Kolejnym parametrem, jaki powinien uwzględnić KDR, jest powierzchnia po-żaru Fpoż [m2] lub powierzchnia obrony Fobr [m2] oraz powierzchnia gaszenia Fgasz [m2]. Powierzchnia gaszenia jest parametrem stanowiska gaśniczego, a ono jest związane bezpośrednio z zastosowanym typem urządzeń do podawania strug gaśniczych, obronnych i osłonowych, ciśnieniem p [MPa] dostarczonym do tego urządzenia oraz z zasięgami rzutu poziomego lpoz [m] i pionowego lpio strugi gaśniczej. Dla pożarów o charakterze przemysłowym należy stosować, do kalku-lacji operacyjnych naliczania sił i środków ratowniczych niezbędnych do lokali-zacji i likwidacji pożaru, wartości intensywności podawania powierzchniowego środków gaśniczych Ipow w zakresie od 3 [dm3/(m2*min)] do 12 [dm3/(m2*min)], a przypadkach szczególnych nawet 20 [dm3/(m2*min)]. Podczas określania wartości intensywności należy uwzględnić rodzaj środka gaśniczego. Do urządzeń gaśniczych może być dostarczana woda lub wodny roztwór środków pianotwórczych.
W celu określenia wydajności systemów zaopatrzenia KDR musi znać wartość Qw, aby zaprojektować układ zasilający spełniający wymagania i zapewniający ilość dodatkową (awaryjną) w zakresie 25–50% Qw. Do gaśniczych działań prze-mysłowych podstawowym urządzeniem do podawania strug gaśniczych są działka wodno-pianowe DWP o wydajności wodnej w zakresie od 2500 do 12000 [dm3/min]
w zakładach przemysłowych i rafineriach, w szczególnych przypadkach znalazły zastosowanie DWP o wydajności wodnej 24000 [dm3/min].
Przykładowa kalkulacja Zakładana powierzchnia pożaru:
Fpoż = 100 * 50 = 5000 [m2] Zakładana intensywność powierzchniowa natarcia:
Ipownat = 6 [dm3/(m2*min)]
Szacowana wydajność wymagana do lokalizacji i likwidacji pożaru:
Qw natarcia = Fpoż * Ipow = 5000 [m2] * 6 [dm3/(m2*min)] =
= 30 000 [dm3/min] = 30 [m3/min]
Zakładana powierzchnia obrony (obwód pierwotnej powierzchni pożaru × głębokość działania stanowisk obronnych 20 [m]):
Fobr = (100+50+100+50) * 20 = 6000 [m2] Zakładana intensywność powierzchniowa obrony:
Ipowobr = 3 [dm3/(m2*min)]
Szacowana wydajność wymagana do obrony:
Qwobrony= 6000 * 3 = 18 000 [dm3/min] = 18 [m3/min]
Z powyższej kalkulacji wynika, że łączne zapotrzebowanie na wodę do działań ga-śniczych i obronnych wynosi:
Qw = 48 000 [dm3/min] = 48 [m3/min]
Uwzględniając dodatkowy 25-proc. (awaryjny) zapas wody, zapotrzebowanie na wodę do działań gaśniczych i obronnych wynosi:
Qw+25% = 48 [m3/min] + Qw 25% = 60 [m3/min]
Uwzględniając dodatkowy 50-proc. (awaryjny) zapas wody, zapotrzebowanie na wodę do działań gaśniczych i obronnych wynosi:
Qw+50% =48 [m3/min] + Qw 50% = 72 [m3/min]
Ważnym parametrem do określenia zapotrzebowania na środki gaśnicze jest czas podawania środków gaśniczych. Natarcie i obrona mogą trwać od kilkudzie-sięciu minut do nawet kilkunastu godzin. Z uwzględnienia powyższych kalkulacji i określenia czasu trwania podawania środków gaśniczych np.: 180 [min] wynika, że zapas wody do wszystkich działań gaśniczych, zakładając 25-proc. zapas awaryjny, nie może być mniejszy niż 10800 [m3].
Potencjał bojowy pododdziału lub oddziału wyznaczonego do realizacji za-dań ratowniczych jest związany ściśle z rodzajami pojazdów i sprzętu gaśniczego i rodzajami pojazdów i sprzętu wsparcia działań gaśniczych. Pododdział, jaki powinien zostać zadysponowany do pożaru zbiornika czy instalacji technologicz-nej w zakładzie przemysłowym, nie może być mniejszy niż kompania gaśnicza, charakteryzująca się maksymalną samodzielnością i samowystarczalnością. Jej skład powinien pozwalać na realizację wariantów taktycznych podczas pożarów dużych i bardzo dużych. Ze względu na skuteczność i wielowariantowe wykorzy-stanie powinna składać się z czterech plutonów. Za realizację zadań wynikających z budowy układu zaopatrzenia wodnego odpowiedzialne są pododdziały wsparcia działań gaśniczych, których podstawowym elementem jest sekcja pompowo-wę-żowa w składzie: samochód wężowy (SW) z wężami tłocznymi W110 o zasięgu wężowym od 3000 do 5000 [m] oraz dwie motopompy o wydajności wodnej nie mniejszej niż 4000 [dm3/min] i ciśnieniu nominalnym nie mniejszym niż 0,8 [MPa] = 8 [bar] np.: M40/8, M60/8, M80/8. W celu usprawnienia procesu podej-mowania decyzji przez KDR w zakresie budowy układu zaopatrzenia wodnego należy wykorzystać dane operacyjne zawarte w tab. 3. Tabela zawiera dane dla węży tłocznych stosowanych w Polsce W75 i W110 oraz węży W125 i W150 sto-sowanych w innych krajach na świecie. Badania realizowane w skali rzeczywistej, dla określenia optymalnych parametrów przesyłania wody do celów gaśniczych z wykorzystaniem węży, armatury i pomp pożarniczych stosowanych powszechnie w Polsce wykazały, że przy ciśnieniu tłoczenia wody rzędu 0,8 [MPa] dla węży tłocznych W75 optymalną odległością tłoczenia wody będzie dystans wężowy około 300 [m], gdzie wydajność wodna układu zasilającego będzie wynosiła około
1150 [dm3/min], a dla węży tłocznych W110 optymalną odległością tłoczenia wody będzie dystans wężowy około 500 [m], gdzie wydajność wodna układu zasilającego będzie wynosiła około 2690 [dm3/min].
3. Analiza możliwości techniczno-taktycznych