Rok 1989 przyniósł wielką zmianę nie tylko w wymiarze prawnym funkcjonowania mediów, ale także w wymiarze technicznym. Pierwszym istotnym krokiem była co-raz większa dostępność zaawansowanego technicznie sprzętu produkcji i dystry-bucji telewizyjnej. W chwili, kiedy w latach 90. Polacy otrzymali legalny dostęp do rynku telewizji satelitarnej, światowa oferta na tym rynku była już bardzo szeroka. Dzięki temu polscy odbiorcy mogli korzystać już z mocno rozwiniętej technologii przekazów satelitarnych. Szerokie zainteresowanie ofertą telewizji satelitarnych, często nawet mimo barier językowych i rosnący potencjał techniczny zarówno po stronie nadawców, jak i odbiorców doprowadziły do powstania „satelitarnych plat-form cyfrowych”.
18 kwietnia 1998 r. „spółka At Entertainment uruchomiła testowo pakiet pro-gramów pod nazwą Wizja TV (zalążek przyszłej platformy), dostępny początko-wo wyłącznie dla abonentów Polskiej Telewizji Kablowej. Udostępniono wówczas w polskiej wersji językowej dziesięć nowych kanałów: Wizja 1, Hallmark, Roman-tica, Cartoon Network/TCM, Fox Kids, National Geographic, Travel, Kuest i TV i Twoja Wizja. Ofertę Wizji TV wzbogaciły ponadto działające już wcześniej: HBO, Discovery, Animal Planet i polska telewizja muzyczna Atomic TV”91 (właśnie na ba-zie Atomic TV stworzone zostało w lipcu 2000 r. polskie wydanie MTV). W pierw-szej fazie przygotowań planowano, by Wizja TV obejmowała 32 tematyczne kanały satelitarne w języku polskim. Cały projekt kosztował niemal 200 milionów dola-rów. Trzeba też podkreślić szczególną rolę TVN, dla oferty Wizji TV, ponieważ
90 PIKE, http://www.pike.org.pl/index.php?p=obranzy&sec=ranking, dostęp 15.05.2011.
pod koniec lat 90. stacja ta miała mocno ograniczony, około 60% zasięg naziemny, klienci często podejmowali decyzję o zakupie dekodera Wizji TV, by oglądać wła-śnie programy TVN. Potwierdziły to zresztą badania widowni tej platformy92.
Początkowo planowano szeroko zakrojoną współpracę Wizji TV z Canal+, ostatecznie jednak ten ostatni nagle wycofał się z kooperacji i skupił się na pracy nad własnym projektem, tym razem w porozumieniu z Polsatem. W konsekwen-cji doprowadziło to do szybkiego poszerzenia oferty w tym sektorze i konkurenkonsekwen-cji między Wizją TV a nową platformą Cyfra+, która oferowała swoim klientów sześć nowych kanałów polskojęzycznych oraz kilkanaście kanałów już znanych polskiej widowni.
Mimo dobrego startu platformy Cyfra+ już po kilku miesiącach Canal+ zdecy-dował się zrezygnować także ze współpracy z Polsatem i w pełni skoncentrować się na indywidualnym projekcie trzeciej platformy. Zapowiedzią jej działalności było uruchomienie w kwietniu 1999 r. pakietu niekodowanych kanałów tematycznych „Polsat 2 Cyfrowy” (podmiot ten powstał na gruncie dawnej telewizji ATV, któ-ra pozbawiona koncesji zaprzestała nadawania). Ofi cjalnie platforma rozpoczęła funkcjonowanie z chwilą dystrybucji dekoderów i choć zakładano, że nie będzie ona obciążona abonamentem, planów tych nie udało się zrealizować.
„W latach 1999–2001 funkcjonowały w Polsce trzy platformy cyfrowe – Wizja TV, która informowała o sprzedaży ponad 400 tysięcy dekoderów, Canal+, który deklarował 330 tysięcy abonentów i Cyfrowy Polsat – 220 tysięcy. Każda z plat-form upowszechniała od 300 do 400 kanałów telewizyjnych, z czego około trzy-dzieści miało polskie wersje językowe”93. Oferty wszystkich nadawców były stale rozszerzane. Wizja TV zachęcała abonentów m.in. Wizją Sport, zaś Polsat m.in. Polsat Sport. Obiektywnie jednak oferta Polsatu cyfrowego oceniana była nisko, zwłaszcza pod względem jakości technicznej i częstych powtórek.
Wizja TV i Canal+ Cyfrowy połączyły się i 1 marca 2002 r. „powstała fuzja dwóch platform o nazwie Cyfra+, która działa do dziś i skupia przeszło milion abo-nentów”94. „Główną przyczyną połączenia obu spółek był fakt, iż mimo kilkuletniej obecności na rynku żadnemu z trzech ówczesnych graczy nie udało się przekro-czyć granicy 500 tys. abonentów. Fundacja odbyła się poprzez przejęcie przez UPC (właściciel Wizji TV) mniejszościowego pakietu udziałów w Cyfrze+”95. Zdecy-dowano także o podjęciu emisji z HotBirda (choć Wizja TV korzystała wcześniej z satelity Astra). Dalsze przekształcenia własnościowe sprawiły, że Cyfra+ stała się własnością amerykańskiej fi rmy Vivendi.
Kolejny istotny gracz w sektorze pojawił się w roku 2006. Właściciel TVN, Grupa ITI uruchomiła trzecią platformę cyfrową – ITI Neovision96. Telewizja ta określana też mianem – telewizji nowej generacji n – zainicjowała ofertę kanałów
92 A. Zarębski, Początki telewizji płatnej i cyfrowej, [w:] Media w Polsce w XX wieku, red. R. Gluza,
Press, Poznań 1999, s. 208.
93 T. Mielczarek, Monopol, pluralizm, koncentracja, dz. cyt., s. 356.
94 P. Gmerek, Satelitarne platformy cyfrowe HD w Polsce, Onet.pl http://technowinki.onet.pl/
poradniki/satelitarne-platformy-cyfrowe-hd-w-polsce,1,3050460,artykul.html, dostęp 18.05.2011.
95 EMSoft, http://one.xthost.info/emsoft/med10.htm, dostęp 4.05.2011.
tematycznych wysokiej rozdzielczości, wprowadziła także opcję zamawiania fi l-mów i możliwość nagrywania wybranych przez widza progral-mów (twarde dys-ki w dekoderach). Platformę cyfrową N „podobnie jak wcześniej Onet, tworzono w ramach struktury ITI. – Jej debiut na rynku był fatalny – wspomina Andrzej Długosz, właściciel piarowej fi rmy Cross Media. – Twórcy nie uporali się z nowo-czesnością. Dekodery się zawieszały, nie odbierały sygnału. Z obsługą klienta nie można się było połączyć. Długosz, podobnie jak wielu jego znajomych, zrezygno-wał z N. Kiedy więc ITI sprzedał platformę cyfrową TVN, rynek uznał, że to dla stacji niekorzystna transakcja, że stacja przepłaciła. (…) Supernowoczesna platfor-ma cyfrowa cały czas nie przynosi zysków. Ale straty Platformy n, dzięki Tellen-bachowi, szybko maleją. Wprawdzie Cyfrowy Polsat z 3,5-mln armią abonentów wyszedł na prowadzenie, a drugie miejsce zajmuje Canal+ (1,5 mln) i n ciągle jest trzecia (z 1,1 mln klientów), po złej reputacji nie zostało śladu”97. „W chwili startu N, Cyfrowy Polsat był uważany przez wielu za pakiet zacofany technologicznie bez przyszłości. Teraz to właśnie ta platforma posiada największą liczbę klientów, tak-że tych wyposażonych w tunery HD i HD PVR”98.
Najmłodszymi platformami działającymi na polskim rynku są Platforma Tele-komunikacji Polskiej (od września 2008), Platforma TVP (15 września 2009 r. uru-chomiono pierwszą, bezpłatną część cyfrowej platformy, równolegle władze TVN skierowały wniosek koncesyjny do KRRiT w celu rozpowszechniania pełnego pa-kietu programów).
Inną ciekawą ofertą współcześnie jest telewizja na kartę w skrócie TnK. W tym wypadku niezależnie czy abonent doładowuje kartę, czy nie, może korzystać z ka-nałów stale odkodowanych (do 2016 r.) takich jak TVP1, TVN czy Religia TV99. Oferta została wprowadzona w październiku 2008 r. przez Spółkę Cyfrowy Dom, który należy w całości do ITI Neovision100.
Bez wątpienia jednak największym aktualnym wyzwaniem na rynku platform cyfrowych jest coraz ostrzejsza walka o klienta. „Niebawem rynek płatnej telewizji cyfrowej w Polsce się nasyci. Cyfrowy Polsat, Cyfra+ i »n« desperacko szukają spo-sobów na zdobywanie klientów. Pod koniec 2010 r. w Polsce trzech największych graczy na rynku platform cyfrowych (Cyfrowy Polsat, Cyfra+ i »n«) mogło mieć już 5,78 mln klientów. (…) Rynek płatnych telewizji (z uwzględnieniem klientów sieci kablowych – red.) jest już dzisiaj nasycony na poziomie 75%. Do 2012 r. spo-dziewałbym się jeszcze we wszystkich platformach wzrostu, potem ktoś już będzie musiał tracić, by ktoś inny mógł na tym rynku zyskać – mówi Piotr Janik, analityk KBC Securities”101.
97 J. Solska, Rekiny płyną po TVN. Polityka.pl, 3.08.2011, http://www.polityka.pl/rynek/
gospodarka/1518106,1,tvn-kto-przejmie-imperium.read, dostęp 4.05.2011.
98 P. Urkiel, Zdaniem Satelitarne.tv: Platformy cyfrowe w Polsce a Nowa Generacja Telewizji.
http://satelitarne.tv/news.php?readmore=14856, dostęp 4.05.2011.
99 Portal HDTV SAT, dostęp 4.05.2011. http://www.hdtv, sat.eu/tunery_satelitarne,platformy_ cyfrowe_w_polsce,2,1,platformy_cyfrowe_w_polsce,3.html.
100 J. Kruczek, Telewizja na Kartę już od 3 października, SAT Kurier, http://satkurier.pl/
news/42955/telewizja-na-karte-juz-od-3-pazdziernika.html, dostęp 4.05.2011.
101 M. Lemańska, Platformy cyfrowe czeka mordercza walka o klientów, Rzeczpospolita.pl, http://