Tak zwane pochówki antywampiryczne: przyczyny i symptomy chorób a wiek, płeć i obrządek pogrzebowy

Tak zwane pochówki antywampiryczne: przyczyny chorób a wiek, płeć

Czy wiek lub płeć miały wpływ na obecność konkretnych przyczyn chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych?

Hipoteza 38: istnieje związek między wiekiem a przyczynami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 35, 36).

Hipoteza 39: istnieje związek między płcią a przyczynami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 35, 36).

Tak zwane pochówki antywampiryczne: symptomy chorób a wiek, płeć

Czy wiek lub płeć miały wpływ na obecność konkretnych symptomów chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych?

Hipoteza 40: istnieje związek między wiekiem a symptomami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 37, 38).

Hipoteza 41: istnieje związek między płcią a symptomami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 37, 38).

196 Tak zwane pochówki antywampiryczne: przyczyny chorób a obrządek pogrzebowy

Czy konkretne przyczyny chorób miały wpływ na wyposażenie lub konstrukcje grobowe osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych?

Hipoteza 42: istnieje związek między orientacją grobów a przyczynami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 35, 36).

Hipoteza 43: istnieje związek między orientacją ciała a przyczynami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 35, 36).

Hipoteza 44: istnieje związek między konstrukcją grobów a przyczynami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 35, 36). Należy zauważyć, że żaden z tzw. pochówków antywampirycznych nie posiadał konstrukcji grobowych.

Hipoteza 45: istnieje związek między wyposażeniem grobów a przyczynami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 35, 36).

Tak zwane pochówki antywampiryczne: symptomy chorób a obrządek pogrzebo-wy

Czy konkretne symptomy chorób mogły mieć wpływ na orientację grobów, ciała, wyposażenie lub konstrukcje grobowe osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych?

Hipoteza 46: istnieje związek między orientacją grobów a symptomami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 37, 38).

Hipoteza 47: istnieje związek między orientacją ciała a symptomami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

197 Nie można przeprowadzić badań (tabele 37, 38).

Hipoteza 48: istnieje związek między konstrukcją grobów a symptomami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 37, 38). Należy zauważyć, że żaden z tzw. pochówków antywampirycznych nie posiadał konstrukcji grobowych.

Hipoteza 49: istnieje związek między wyposażeniem grobów a symptomami chorób u osób pochowanych w tzw. grobach antywampirycznych.

Nie można przeprowadzić badań (tabele 37, 38).

7.1.8. Podsumowanie

Na stanowiskach 1, 2 i 4 łącznie wyeksplorowano więcej szkieletów bez znaczących oraz bez zidentyfikowanych zmian patologicznych, niż szkieletów ze wszystkimi znaczącymi zmianami patologicznymi.

Wiek (wiek dorosłości) i płeć (płeć męska) są związane ze wszystkimi znaczącymi zmianami patologicznymi. Z kolei zmiany patologiczne wskazujące na niepełnosprawność związane są z płcią. Osoby ze znaczącymi zmianami patologicznymi związane są z grobami bez konstrukcji oraz z pochówkami atypowymi.

Istnieje różnica w wieku umieralności kobiet i mężczyzn, których szkielety wykazują znaczące zmiany patologiczne. Więcej kobiet niż mężczyzn umierało w wieku adultus, zaś więcej mężczyzn niż kobiet umierało w wieku maturus. Osoby obu płci przeżywały do wieku senilis w tej samej liczebności. Kobiety, których szkielety nie wykazują znaczących zmian patologicznych lub zmiany te nie zostały zidentyfikowane, również częściej umierały w wieku adultus. Zatem, niezależnie od zidentyfikowanych znaczących zmian patologicznych kobiety umierały częściej w wieku adultus. W grupie szkieletów ze wszystkimi znaczącymi zmianami patologicznymi oraz ze zmianami wskazującymi na niepełnosprawność występuje więcej szkieletów mężczyzn niż kobiet. W grupie szkieletów bez znaczących i bez zidentyfikowanych zmian patologicznych występuje więcej kobiet niż mężczyzn.

Więcej szkieletów osób w wieku starości wykazywało znaczące zmiany patologiczne niż nie wykazywało.

Istnieje zależność między obecnością znaczących zmian patologicznych

198 a brakiem konstrukcji grobowych. W grobach komorowych zostało pochowanych 8 osób, których szkielety nie posiadały znaczących zmian patologicznych lub te zmiany nie zostały zidentyfikowane. Tylko 1 osoba z grupy szkieletów ze wszystkimi znaczącymi zmianami patologicznymi została pochowana w grobie komorowym.

Osoby, których szkielet wykazuje zmiany patologiczne związane z niepełnosprawnością w większości zostały pochowane w grobach bez konstrukcji.

Testy nie wykazały zależności między wyposażeniem grobowym a osobami ze zmianami patologicznymi.

Więcej osób, których szkielety wykazują znaczące zmiany patologiczne niż osób bez znaczących i bez zidentyfikowanych zmian patologicznych zostało pochowanych w grobach atypowych i tzw. antywampirycznych.

Podsumowując rozważania dotyczące modelu przyczynowego i symptomatycznego należy stwierdzić, że oba z nich są równoliczne i obejmują te same osoby. Najczęstszymi przyczynami chorób były: ciała niebieskie, żywioły, urok, czary, zaziębienie, przeziębienie oraz w wyniku pracy. Zaś najczęściej występującymi symptomami były ból, reumatyzm i gorączka. Warto zauważyć, że najliczniejsze zmienne będące przyczynami chorób (np. urok, czary: N=248) posiadają większe liczebności niż zmienne będące symptomami chorób (ból: N=236). Ułomności, kalectwo postrzegane były jako kara Boża a w przypadku dzieci alternatywnie jako opętanie przez złego ducha. Osoby uważane za tzw. wampiry mogły cierpieć na wiele chorób w wyniku wielu przyczyn.

Część przyczyn i symptomów związana jest z wiekiem dorosłości (tabela 39) i płcią męską (tabela 40). Zaś część przyczyn i symptomów występuje tylko u osób w wieku poniżej dorosłości, które są niezależne od płci lub nie można dla nich przeprowadzić badań. Paraliż występował tylko u dorosłych. Przyczyna opętanie przez złego ducha występowała tylko u dzieci. Z kolei tylko u mężczyzn występowały takie przyczyny chorób jak niewłaściwe zachowanie i zbyt długi sen.

199

Tabela 39. Przyczyny i symptomy chorób związane z osobami i występujące u osób w wieku poniżej dorosłości oraz wieku dorosłości.Kałdus (woj. kujawsko-pomorskie), stanowisko 1, 2, 4.

Wiek

Wiek poniżej dorosłości Wiek dorosłości

Przyczyny Przelęknięcie, przestrach, niewłaścwe zachowanie, z krwi, opętanie przez złego ducha

Ciała niebieskie, żywioły, urok, czary, zaziębienie, przeziębienie, w wyniku pracy, kara Boża

Symptomy Słabość, szkorbut Gorączka, reumatyzm, ból, ułomność, kalectwo, paraliż

Tabela 40. Przyczyny i symptomy chorób związane z płcią męska. Kałdus (woj. kujawsko-pomorskie), stanowisko 1, 2, 4.

Płeć męska

Przyczyny Ciała niebieskie, żywioły, urok, czary, kara Boża, zaziębienie, przeziębienie, w wyniku pracy, niewłaściwe zachowanie, zbyt długi sen

Symptomy Gorączka, paraliż, złamania, reumatyzm, ból, ułomność, kalectwo

Jedyną przyczyną chorób związaną z brakiem wyposażenia jest przelęknięcie, przestrach. Przyczyna ta związana jest również z wiekiem poniżej dorosłości. Można zatem zadać pytanie czy brak wyposażenia wiąże się z wiekiem poniżej dorosłości w grupie chorych ze względu na przyczynę przelęknięcie, przestrach? Badania wykazały, że nie ma takiej zależności dla chorych ze względu na tę przyczynę (χ²=1,728(1), p=0,189, Phi=-0,182, V Cramera=0,182). Taka zależność występuje dla osób, które były chore ze względu na inne przyczyny oraz u osób bez znaczących i bez zidentyfikowanych zmian paleopatologicznych (χ²=32,278(1), p=0,000, Phi=-0,230, V Cramera=0,230). Przyczynami chorób związanymi z brakiem konstrukcji grobowych są urok, czary, zwierzęta, zaziębienie, przeziębienie. Przyczynami związanymi z atypowymi pochówkami są: ciała niebieskie, żywioły, urok, czary, w wyniku pracy, zaziębienie, przeziębienie. Przyczyna zwierzęta jest związana z typowym sposobem pochówku. Dla osób cierpiących ze względu na ciała niebieskie nie można przeprowadzić testów niezależności między pochówkami atypowymi a wiekiem (tabela 41). Jednak z tabeli 41 można odczytać, że prawie wszyscy pochowani w grobach atypowych byli dorośli. Nie występuje zależność pomiędzy pochówkami