170 (P1_T8) Skąd bierze się deszcz?
Z
AŁĄCZNIK1
Plakaty „Kosz i walizeczka”
171
172
173
174
Numer i temat lekcji: (P1_T9) Dlaczego drzewa gubią liście?
Numer lekcji w multimediach: 2 Czas trwania: 45 minut
Cele lekcji. Uczeń:
nazywa elementy budowy drzewa;
wymienia nazwy drzew: kasztanowiec, lipa, dąb, klon;
rozróżnia liście i owoce poznanych drzew;
wyjaśnia jesienne zjawisko gubienia liści przez drzewa;
wykrywa, dlaczego suche liście się kruszą.
Metody i techniki nauczania: rozmowa, zabawa badawcza, obserwacja kierowana, zabawa ruchowa, zabawa dydaktyczna, burza mózgów, metoda zadań stawianych dziecku, pokaz, instrukcja, ćwiczenie interaktywne.
Uzupełniające środki dydaktyczne: kora drzew, liście i owoce jesiennych drzew, dowolna muzyka do zabawy ruchowej, liście świeże i wysuszone, karta pracy, przykładowe prace plastyczne
z jesiennego materiału przyrodniczego.
Przebieg lekcji:
Zagadnienie /faza lekcji
Typ
multimediów Sposób realizacji zagadnienia Sprawy
organizacyjne
Sprawdzenie listy obecności. Prezentacja tematu lekcji.
Wprowadzenie Ćwiczenie interaktywne 1 – sortowanka
N proponuje uczniom ułożenie puzzli „Budowa drzewa”.
N: Pan Ciekawski przygotował dla was zdjęcie, którego części pomieszał jesienny wiatr. Ułóżcie poszczególne fragmenty zdjęcia w takiej kolejności, aby powstało…
drzewo.
Uczniowie układają puzzle z ilustracją drzewa.
N wprowadza uczniów w tematykę lekcji. Wspólnie z nimi omawia budowę drzewa.
N: Co przedstawia zdjęcie pana Ciekawskiego?
U: Drzewo.
N: Wymieńcie części z jakich składa się drzewo.
Uczniowie nazywają i wskazują na zdjęciu części nadziemne: pień, konary, gałęzie z liśćmi, tworzące koronę drzewa oraz część podziemną: korzenie.
N: Wskażcie pień. Pień to zdrewniała łodyga. Co pokrywa pień?
U: Kora.
Nauczyciel może pokazać dzieciom fragmenty kory różnych drzew /np. brzoza, klon, sosna/
N: Wskażcie gałęzie. Co na nich rośnie?
U: Liście
N: Co tworzą gałęzie wraz z liśćmi? Wskażcie na ilustracji.
U: Koronę drzewa
N: Jaka część utwierdza drzewo w glebie?
U: Korzenie
N: Wskażcie i powiedzcie, gdzie ukryte są korzenie?
U: Pod ziemią.
N: O jakiej porze roku pan Ciekawski zrobił to zdjęcie? Po czym poznaliście?
U: Jesienią. Na gałęziach jest mało liści i mają one kolor czerwony.
N: Dlaczego drzewa jesienią gubią liście?
175 Zagadnienie
/faza lekcji
Typ
multimediów Sposób realizacji zagadnienia U: pomysły dzieci /burza mózgów/
Uczniowie zgłaszają pomysły w formie burzy mózgów.
N uzupełnia wypowiedzi uczniów ciekawostkami.
N: Drzewa to największe rośliny lądowe. Ze względu na typy liści dzielimy je na liściaste i iglaste. Mają
zdrewniałą, pokrytą korą łodygę, zwaną pniem. Konary (czyli grube gałęzie, odchodzące bezpośrednio od pnia) i mniejsze gałęzie zakończone liśćmi tworzą razem koronę drzewa.
Drzewa pełnią ważną rolę w przyrodzie. Produkują tlen, którym oddychamy, oczyszczają powietrze z pyłów i bakterii. I właśnie dzięki temu nasza planeta Ziemia nadaje się do zamieszkania.
Zapoznanie U
N: Jak myślicie, dlaczego jesienią liście spadają z drzew?
Uczniowie odpowiadają zgodnie ze swoją wiedzą.
N: Teraz obejrzyjcie animację przygotowaną przez pana Ciekawskiego i uważnie wysłuchajcie tego, co wam opowie.
Uczniowie oglądają animację.
Na podstawie obejrzanej animacji N prowadzi z dziećmi rozmowę.
N: W jaki sposób drzewa liściaste przygotowują się do zimy?
U: Pozbywają się liści.
N: Dlaczego drzewa zrzucają jesienią liście?
U: Żeby nie tracić wody w czasie zimy.
N: W jaki sposób drzewo pozbywa się liści?
U: W miejscu, gdzie liść wyrasta z łodygi - tworzy się koreczek, który odcina dopływ wody do liścia.
N: Jak sądzicie, w jaki sposób drzewa wyczuwają nadejście jesieni?
U: Gdy dni stają się coraz krótsze dla drzewa jest to sygnał, że nadchodzi zima i najwyższa pora rozpocząć przygotowania do zimy.
N: A co z drzewami iglastymi? Są zielone przez całą zimę, a przecież igły to też pewien rodzaj liści. Drzewa iglaste lepiej radzą sobie z mrozami, ponieważ igiełka jest inaczej zbudowana niż klasyczny liść – ma mniejszą powierzchnię i jest pokryta woskiem, który chroni ją przed zimnem. Na okres zimy woda odpływa z igiełek, aby nie zamarzała w ich wnętrzu i nie rozsadzała ich od środka.
Zabawa ruchowa N zaprasza uczniów do zabawy ruchowej „Listki na wietrze”.
Podczas odtwarzania relaksacyjnej, spokojnej muzyki dzieci zachowują się jak listki na wietrze – tańczą, wirują.
Podczas przerwy w muzyce, „opadają” na ziemię, czyli kucają.
Poznanie
właściwości liści
N przeprowadza zabawę badawczą „Dlaczego wysuszony liść kruszy się?”. Rozdaje każdemu dziecku po dwa liście:
jeden zebrany wcześniej i przetrzymywany w sali, drugi świeżo przyniesiony z dworu.
N: Obejrzycie uważnie liście. Co zauważacie?
Uczniowie porównują liście. Wypowiadają się na temat
176 Zagadnienie
/faza lekcji
Typ
multimediów Sposób realizacji zagadnienia ich wyglądu i właściwości (sprężystość, kruchość, zapach). Dzielą liście na dwie grupy: świeże i suche.
N: Dlaczego te liście różnią się od siebie?
Dzieci dochodzą do wniosku, że liście, które były w sali, bardzo się kruszą. W sali jest ciepło, grzeją kaloryfery i z liści wyparowała woda.
Poznanie
wybranych drzew i ich owoców (kasztanowiec, lipa, dąb i klon)
Animacja z hot- spotami
„Jak
rozpoznajemy drzewa?”
N zaprasza uczniów do obejrzenia animacji „Jak rozpoznajemy drzewa?”.
N: Gdzie można obserwować jesienne drzewa?
U: W lesie, w parku.
N: Wymieńcie nazwy drzew liściastych, które znacie.
U: Dąb, kasztanowiec, klon itp.
Uczniowie oglądają animację z hot-spotami „Jak rozpoznajemy drzewa?”.
N: Co przedstawia ilustracja?
U: Park.
N: Jak wygląda jesienny park?
U: Jest kolorowy, zielone liście drzew zmieniają barwy na żółtą, czerwoną, brązową, pomarańczową.
N: Razem z panem Ciekawskim wybierzemy się do parku i sprawdzimy, jakie drzewa ukryły się pod cyframi 1-4 na naszej ilustracji i jak możemy je rozpoznać.
N objaśnia:
Hot-spot 1: To drzewo nazywa się kasztanowiec. Jego korona ma kształt podobny do prostokąta. To bardzo okazałe drzewo. Liść kasztanowca też jest duży i składa się z od pięciu do dziewięciu wydłużonych listków.
Owoce kasztanowca to kasztany.
Hot-spot 2: Na tej ilustracji widzicie lipę. Jej korona ma jajowaty kształt, a liście są małe i kształtem przypominają serce. Owoce lipy to małe, twarde orzechy osadzone na korzonku ze skrzydełkiem.
Hot-spot 3: To jest dąb. Jego korona ma kształt kulisty lub kopułowaty. Dąb jest bardzo okazałym drzewem,
osiągającym nawet 40 m wysokości. Blaszka liścia dębu składa się z od trzech do sześciu par zaokrąglonych klap.
Owoce dębu to żołędzie.
Hot-spot 4: Ostatnie drzewo to klon. Ma kulistą koronę.
Jego liście składają się z pięciu klap i kształtem przypominają dłoń. Owoce klonu to dwuskrzydlaki, nazywane noskami.
Uczniowie uczestniczą w obserwacji kierowanej „Jesienne skarby”.
N prezentuje liście: kasztanowca, dębu, lipy, klonu.
Kieruje uwagę uczniów na istotne cechy liści – na ich budowę i barwy.
Uczniowie manipulują liśćmi różnego rodzaju, zapamiętują ich kształty i nazwy.
Nazywają i rozpoznają liście.
N prezentuje owoce drzew: kasztany, żołędzie, noski, orzechy lipy. Uczniowie nazywają i rozpoznają owoce, dopasowują je do liści drzew.
N proponuje uczniom zebranie zdobytych wiadomości.
177 Zagadnienie
/faza lekcji
Typ
multimediów Sposób realizacji zagadnienia N: Po czym rozpoznajemy drzewa?
U: Po liściach, po owocach, po kształcie korony.
N: Jakie drzewa rosną w naszym wirtualnym parku?
U: Kasztanowiec, dąb, klon, lipa.
N: Jak nazywamy owoce tych drzew?
U: Owoc kasztanowca to kasztan, dębu – żołądź, owoce lipy to orzeszki, a owoce klonu nazywane są noskami.
Utrwalenie
N przeprowadza test wiedzy w formie dopasowanki „Z jakiego drzewa spadłem?”.
N: Pan Ciekawski pomieszał liście i jesienne owoce z drzew. Pomóżcie mu połączyć je w odpowiednie pary.
Uczniowie wykonują test.
Ćwiczenie
N: Pan Ciekawski przygotował dla was dodatkowe zadanie
„Co do czego pasuje?”.
Spróbujcie połączyć w pary owoce i liście drzew, o których na lekcji nie rozmawialiśmy.
Dzieci łączą w pary owoce i liście trzech drzew (jarząb, orzech włoski, sosna), o których nie było mowy na zajęciach. Korzystają z własnej wiedzy i doświadczeń.
Podsumowanie N zachęca uczniów do udziału w zabawie dydaktycznej
„Prawda – fałsz”.
N czyta zdania. Zadaniem uczniów jest ustalenie, czy wypowiedź jest prawdziwa.
Jeśli zdanie jest prawdą, dzieci podskakują i klaszczą w dłonie; jeśli jest fałszem – siedzą i delikatnie tupią.
N czyta następujące zdania:
Drzewa liściaste zrzucają liście przed zimą. (prawda) Drzewa iglaste gubią igły przed zimą. (fałsz)
Jesienią drzewa zmieniają kolory liści na niebieski. (fałsz) Drzewa zrzucają liście, ponieważ bronią się przed
mrozami. (prawda)
W liściach drzew ukrywa się dużo barwników. (prawda) Z kasztanowca spadają żołędzie. (fałsz)
Drzewo pobiera wodę z gleby gałęziami. (fałsz) Drzewa zrzucają liście, gdy zbliża się zima. (prawda) Uczniowie samodzielnie wykonują zadanie na karcie pracy:
Zadanie 1 – rozpoznają liście po ich kształcie;
Zadanie 2 – rysują po śladzie.
N sprawdza poprawność wykonania zadań lub uczniowie dokonują samooceny.
Praca domowa N: Zbierzcie różne jesienne liście, wysuszcie je w domu i przynieście na kolejną lekcję. Zastanówcie się, jak mógłby wyglądać jesienny stworek wykonany z zebranych przez was liści.
N instruuje uczniów, w jaki sposób wysuszyć liście, żeby zachowały ładny kształt.
Prezentuje przykładowe prace z wykorzystaniem wcześniej przygotowanego materiału przyrodniczego.
178 (P1_T9) Dlaczego drzewa gubią liście?